Asset 14

Wie moet er nu eigenlijk detoxen?

Hard//talk: Wie moet er nu eigenlijk detoxen?

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. De impact die onze technologie op ons heeft begint steeds duidelijker te worden. Nu het woord 'verslaving' zelfs geen taboe meer is, durft Sarah van Binsbergen zich af te vragen wie zich eigenlijk aan wie moet aanpassen.

Traditiegetrouw is de lente een tijd voor onthouding en ontgifting: katholieken vasten de veertig dagen voor Pasen, natuurvoedingstypes wagen zich aan een sapkuur. Misschien komt het door die drang tot voorjaarsschoonmaak, misschien werd het nog eens extra aangezwengeld doordat Facebook zich onlangs weer eens zijn ware gezicht toonde, maar het lijkt wel alsof iedereen ineens aan een ‘digitale detox’ bezig is. Kranten en tijdschriften staan vol met verhalen van mensen die voor een weekend of een week offline gaan, en ook in mijn eigen omgeving slaat het enthousiasme toe.

In principe geen slecht idee, want het is een feit: we zijn massaal verslaafd aan dat digitale kwaad. Veel mensen worstelen om zich langer te concentreren dan de gemiddelde tijd die het kost om een WhatsApp-bericht te typen. Volgens recent onderzoek van de Universiteit Utrecht is ongeveer een op de twintig Nederlandse kinderen verslaafd aan sociale media. Volgens cijfers van het CBS uit 2015 vindt een op de zes jongeren zichzelf verslaafd. Ook zorgverleners beginnen schermverslaving steeds meer als een reëel probleem te zien en bieden allerhande cursussen en programma’s aan. De GGZ biedt behandelingen tegen internetverslaving aan, en onlangs lanceerde verzekeraar Interpolis Digital Detox, een afkickprogramma dat ironisch genoeg online aangeboden wordt.

Digitaal detoxen zou een mooie poging kunnen zijn om meer controle over je schermgebruik te krijgen, maar het effect lijkt vooralsnog vooral kortstondig te zijn en het risico op terugvallen in oud gedrag is groot. Je kunt een week lang ‘ontgiften’ en jezelf eraan herinneren hoe fijn het is om een wandeling te maken zonder constant gestoord te worden door pingetjes en getril, maar zodra je die smartphone weer in zicht hebt is het moeilijk weerstand bieden aan de verleidingen ervan. Binnen de kortste keren zit je weer diep in allerlei WhatsApp-groepen en voel je je een loser omdat je je eigen voornemens om te minderen niet vol hebt kunnen houden.

Digitale communicatie is here to stay

Onderzoeker Sherry Turkle, een autoriteit als het gaat om de relatie tussen mens en technologie, maakt in haar laatste boek Reclaiming Conversation een belangrijk punt: niet wij, maar vooral de technologie zelf moet veranderen. Het voornaamste probleem van digitaal detoxen is dat het van schermverslaving een individueel probleem maakt (jij bent verslaafd, dus jij moet veranderen), terwijl het dat eigenlijk niet is. Want je kunt wel dapper besluiten om geen smartphone te hebben of niet op sociale media te zitten, maar de wereld is er nu eenmaal steeds meer op ingericht dat je dat magische kastje altijd bij je hebt. En je kunt wel proberen om je schermtijd te beperken, maar het is moeilijk om dat vol te houden als die apps juist ontworpen zijn om je verslaafd te maken en te zorgen dat je zo lang mogelijk blijft swipen en scrollen.

Digitale communicatie is in een razend tempo ons leven komen binnendenderen, en is, in ieder geval voorlopig, here to stay. Maar dat betekent niet dat we geen eisen kunnen stellen aan de vormen die ze aanneemt. Als apps nu bewust ontworpen worden om ons verslaafd te maken, moet het ook mogelijk zijn om apps te maken die dat effect minder hebben, of zelfs tegengaan. Het wordt tijd dat we de impact van technologie op ons leven serieus nemen, en niet alleen ons eigen gedrag erop aan proberen te passen, maar het vooral gaan hebben over hoe technologie zich op een gezonde manier aan ons aan kan passen.

Beeld: Woplu via Flickr

Mail

Sarah van Binsbergen is Hard//hoofdredacteur, antropoloog, journalist. // sarah@hardhoofd.com

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
Lees meer
test
het laatste
Auto Draft 4

Tijd buiten de uren om

Micha Zaat sliep binnen een jaar in bijna 60 verschillende hotelkamers. In dit essay licht hij het fenomeen van de hotelkamer als liminaal object toe, en legt uit wat zo'n kortdurend verblijf voor gasten én kamers betekent en waarom het onmogelijk is om ouder te worden in een hotelkamer. 'In het bed waar ik gisteren droomde over sterven in een auto-ongeluk ligt nu iemand te masturberen.' Lees meer

Auto Draft 2

'Kunnen we vrienden zijn?': over een noodzakelijk veranderende mens-natuur relatie

Wanneer Jop Koopman afreist naar Lombok om de Indonesische visie op mens-natuurrelatie beter te begrijpen, gaat hij op pad met een lokale mysticus. In dit essay onderzoekt hij hoe we de verhouding mens-natuur opnieuw kunnen vormgeven; wat de agency is van onze omgeving, en waarom we vrienden moeten worden met alles rondom ons. Lees meer

Stil protest

Stil protest

Nadeche Remst laat zien hoe slaap, verdriet en dissociatie meer zijn dan persoonlijke reacties: ze worden een vorm van stil verzet tegen een wereld die kwetsbaarheid buitensluit. Lees meer

Hoe lang blijf je een vluchteling?

Hoe lang blijf je een vluchteling?

'Wat' ben je als je ergens niet thuishoort, maar ook niet terug kan naar je geboorteland? Ivana Kalaš onderzoekt het label 'vluchteling'. Lees meer

Een cactus in een zompig moeras

Een cactus in een zompig moeras

Een cactus kan toch niet groeien in een zompig moeras? In dit essay schetst Jam een realistisch beeld van de autistische ervaring in een kapitalistisch systeem dat productiviteit als het hoogste goed beschouwt. Lees meer

Lieve buren

Lieve buren

Ze hebben dezelfde brievenbus en dezelfde supermarkt, maar Nienke Blanc vraagt zich in deze nooit verzonden brief af of dat het enige is dat ze met haar buren deelt. Lees meer

Best Friend (For The Forseeable Future)

Best Friend (For The Forseeable Future)

Lotte Krakers’ vriendschap met Karlien eindigde mét blauwe vinkjes, maar zonder antwoorden. Het laat Lotte reflecteren op het afdwingen van gelijkenissen in een vriendschap, en het plaatsen van vrienden op voetstukken: ‘Karlien hield me een spiegel voor, waarin ik vooral zag wat ik niet was.’ Lees meer

Je hebt mij getekend voor het leven

Je hebt mij getekend voor het leven

Hoe sluit je een hoofdstuk af? Jop Koopman schreef een brief aan zijn oude baas, in wiens tulpenbedrijf hij als invalkracht een bedrijfsongeval meemaakte. Lees meer

De dooddoener van het kwaad

De dooddoener van het kwaad

Bas Keemink bespreekt de film 'The Zone of Interest', waarin Jonathan Glazer 'Big Brother' naar de Holocaust brengt. Lovende kritieken schrijven dat hij Hannah Arendts theorie, de banaliteit van het kwaad, goed in beeld brengt, maar is dat wel zo? Lees meer

Exteriors, Annie Ernaux and Photography

Exteriors, Annie Ernaux and Photography

Jorne Vriens bezocht een tentoonstelling in Parijs en dit leidde tot een prachtige uiteenzetting over tekst, smartphones, connectie en fotografie. Lees meer

De eerste leugen

De eerste leugen

De eerste keer dat Job van Ballegoijen de Jong loog, was het bijna onschuldig. Een leugentje om bestwil, dacht hij toen, om zijn moeder gerust te stellen. Maar die eerste leugen groeide uit tot een web waarin hij langzaam verstrikte. In zijn debuut 'Morgen vertel ik alles' vertelt hij waarom iedereen een tweede (of derde) kans verdient. Lees meer

Leven in laagjes

Leven in laagjes

In dit essay geeft Dani Bouwman een intieme reflectie op identiteit, familie en het verlangen naar een plek waar hij volledig zichzelf kan zijn. Lees meer

De overkokende theatraliteit van Pierre Bokma maakt van Zomergasten weer een feestje

De overkokende theatraliteit van Pierre Bokma maakt van Zomergasten weer een feestje

Reinout Bongers schreef een nabeschouwing van de Zomergasten-aflevering met Pierre Bokma als gast of, moeten we zeggen, hoofdrol? "Therapie heeft hij wel geprobeerd, maar dat leverde hem - naar eigen zeggen - vooral een lege bankrekening op." Lees meer

Eerherstel voor mijn stiefmoeder

Eerherstel voor mijn stiefmoeder

Toen zijn stiefmoeder Pieta stierf, voelde het voor Jelle Havermans alsof hij werd bevrijd van een van zijn grootste onderdrukkers. Voor ons Sorry-magazine schreef hij dit essay waarin hij jaren later toegeeft dat de vrouw die hem en zijn zusje het leven zuur maakte, ook slachtoffer was van haar eigen tijdsgeest en omgeving. Lees meer

:Aan een dun touwtje: Over onbegrip, offers en intergenerationele solidariteit

Aan een dun touwtje: Over onbegrip, offers en intergenerationele solidariteit

In dit persoonlijke essay ontrafelt Laura Korvinus de draden die haar met haar oma verbinden. Langs welke verhalen of assen kan verbondenheid tussen verschillende generaties ontstaan en worden vastgehouden? Deel 1. 
 Onderweg naar mijn grootouders glipt een herinnering mijn gedachten binnen. Op een oude video ben ik aan het spelen aan de rand van... Lees meer

Op studiobezoek bij Koen van den Broek

Op studiobezoek bij Koen van den Broek

Aucke Paulusma ging op studiobezoek bij kunstschilder Koen van den Broek. In de hoop inspiratie op te doen voor zijn eigen kunstenaarscarrière, bespreken ze de kunst. Lees meer

:Sōsaku hanga: Modernistische kippenvelkunst volgens het boekje? 7

Sōsaku hanga: Modernistische kippenvelkunst volgens het boekje?

Waarom blijft prachtige kunst soms onbekend? Janke Boskma kreeg kippenvel van Sōsaku hanga en dook in de Japanse kunstgeschiedenis. Lees meer

Ook boze mensen kunnen kwetsbaar zijn

Ook boze mensen kunnen kwetsbaar zijn

Ettie reageert voor een laatste keer op een brief van Jochum, door te schrijven over verdriet, kwetsbaarheid, woede en het belang van actief luisteren. Lees meer

:'Hoop is het laatste dat sterft, maar op dit moment is de situatie tamelijk hopeloos': Sana Valiulina te gast in Zomergasten

'Hoop is het laatste dat sterft, maar op dit moment is de situatie tamelijk hopeloos': Sana Valiulina te gast in Zomergasten

Juul Kruse bekijkt de Zomergasten-aflevering van Sana Valiulina, waarin zij bovenal probeert hoop te houden en overeind te blijven tegen de achtergrond van immer grimmig Rusland. Lees meer

Een excuus in een klein restaurant

Een excuus in een klein restaurant

Ettie schreef een brief aan Jochum, die hem ontroerde. Hij besloot een brief terug te sturen over excuses, ouders en wat het betekent om zowel een cis-man én queer te zijn. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in september je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer