Weerwoord-redacteur Julius Koetsier is terug van weggeweest en gaat onvermoeid de strijd weer aan met de dogma’s en de dooddoeners die hij tegenkomt in de gevestigde opiniesecties. Hij fluit praatjesmakers die uit de bocht vliegen terug en voorziet hun meningen van een ongevraagd weerwoord. Deze week een extra uitgebreide bespreking van Sid Lukkassens pseudo-evolutionaire pleidooi op The Post Online.
Sid Lukkassen schreef op The Post Online een artikel genaamd We moeten praten over toxic feminity. Hij haalt onderzoeken aan (die hij niet goed heeft gelezen) en een YouTubefilmpje (dat hij niet goed heeft bekeken), en doet zich voor als autoriteit op allerlei academische gebieden (die hij niet begrijpt).
Het stuk begint verontwaardigd:
- “Voortdurend worden vrouwen gewaarschuwd tegen stalkers, creeps en loverboys. Maar nergens in onze maatschappij worden mannen gewaarschuwd voor vrouwelijke seksualiteit en charmes en de manipulatie die daarvan kan uitgaan.”
Lukkassen suggereert dat manipulatieve vrouwen een ongeveer even groot probleem vormen als seksueel gewelddadige mannen.
- “Het Vikinglied Hávamál attendeert verliefde jongemannen op de vrouwelijke wispelturigheid: “Het hart van de vrouw is gemaakt op een wentelend wiel.””
Lukkassen zegt niets over Marx, behalve dat hij bekend is met zijn werk en hem ongelijk geeft.
Een Vikinglied! Lukkassen had ook kunnen citeren uit Hotline Bling van Drake, of Heartless van Kanye West, of een van de ontelbare andere pophits die waarschuwen tegen vrouwelijke wispelturigheid. Dat zou echter niet stroken met zijn suggestie dat het hier om lang verloren wijsheden gaat. Vikingen staan voor Oorspronkelijke Westerse Waarden. Of je dan echt iets van Vikingen weet (bijvoorbeeld dat Vikingen alleen de zeevarende Noormannen waren, en dat de Hávalmál dus geen Vikinglied is), dat doet er niet toe.
- “Als scholier analyseerde ik al de groepsprocessen en machtsverhoudingen op mijn middelbare school. Gingen jongens op de vuist, dan was er doorgaans op de achtergrond een ruzie tussen meisjesgroepen, die de jongens voor zich inpalmden om het ‘vuile werk’ te doen. Daniel Bergner, auteur van What do women want? (2014), maakte een boeiende vergelijking met groepen apen (luister vanaf 12.00). Om de paar jaar breken er vechtpartijen uit en wordt een groot deel van de mannetjes verstoten. Dit is omdat de vrouwtjes hen zat zijn en nieuwe minnaars willen.”
Dat is niet wat Bergner in het filmpje zegt. Hij zegt over apen in gevangenschap (dus niet in de natuur!): “Every few years, primatologists have to cycle out, get rid of, the male monkeys, because the female monkeys are too bored to have sex with them.” Niets over vechtpartijen: het zijn de onderzoekers die de mannetjes weghalen. Ook niets over nieuwe minnaars: alleen dat de vrouwen geen seks willen. Overigens moeten Bergners woorden met een korrel zout genomen worden. Hij spreekt enkel over ‘monkeys’, zonder een specifieke soort te noemen. Dit terwijl verschillende apensoorten op dit gebied zeer uiteenlopend gedrag vertonen.
- “Zo kwam ik ertoe om de analyse van Karl Marx om te keren: niet de distributie van productiemiddelen is het kernprincipe van civilization building, maar de distributie van de seksuele selectiemacht.”
Strikt genomen is dat geen omkering van Marx’ analyse. Tenzij je ‘seksuele selectiemacht’ beschouwt als het tegenovergestelde van ‘productiemiddelen’. Maar het gaat ook helemaal niet om het gedachtegoed van Marx. Lukkassen zegt niets over Marx, behalve dat hij (1) bekend is met zijn werk en (2) hem ongelijk geeft. Beiden doen het goed op TPO. Ik bedacht me trouwens als scholier al dat de stelling van Ronald Reagan niet klopt: het beste album van Kendrick Lamar is namelijk To Pimp a Butterfly.
- “Steeds weer tonen harde cijfers (Quillette, Business Insider, OkCupid) dat vrouwen hyperselectief zijn en dat zo’n 80 procent van de mannen door hen structureel wordt buitengesloten.”
Lukkassen vraagt zich af of hij vrouwen moet aanranden.
Die ‘harde cijfers’ zijn allemaal verkregen via datingapps. Ze dus zeggen alleen iets over vrouwen die datingapps gebruiken (dus niet: ‘vrouwen’) en hun keuzes tijdens het gebruik van die apps (dus niet: ‘structureel’) ten aanzien van mannen die ze op die apps tegenkomen (dus niet: ‘mannen’). Nu is selectief zijn zo’n beetje het idee, bij een datingapp.
- “Ik hou van een affirmatieve, dat wil zeggen zelfbevestigende vrouw! De ‘spelletjes’ stonden mij altijd zo tegen. Moet ik verdergaan, mezelf opdringen of juist niet? Is het galant om haar grenzen te respecteren of vindt ze het juist opwindend als ik haar grenzen trotseer?”
Lukkassen vraagt zich af of hij vrouwen moet aanranden. Ik ben geen vrouw. Maar ik durf in zoverre voor vrouwen te spreken dat ik Lukkassen op het hart wil drukken: niet aanranden, Sid! Het is ‘trotseren’ van haar grenzen is niet alleen niet ‘galant’, het is immoreel en bovendien wettelijk verboden. Je leert elke dag iets!
- “Het ‘spel’ is voor de man een bron van oneindige innerlijke onrust – niets is fijner dan de vrouw die zélf zegt: “Laten we gaan!””
Ja, wie wil dat niet? Het lijkt nooit in Lukkassen opgekomen te zijn dat ook vrouwen bang kunnen zijn voor afwijzing. Of dat ze weten dat seksueel enthousiasme ze een slechte reputatie kan bezorgen. Dat het ‘spel’ niet ontworpen is door vrouwen.
Dan komt Lukkassen met een voorbeeld van toxic feminity ‘uit de samenleving’.
- “Een vrouw en een man hadden een affaire, waarbij zij voortdurend afgaf op haar ex. (...) Toen ze het uitmaakte ontwikkelde de ex zich tot een ware stalker: hij stuurde sms’jes op de meest onchristelijke tijdstippen. Zelfs tijdens zijn wereldreizen dacht hij aan haar. Smalend toonde ze haar minnaar de opdringerige sms’jes.”
Een vrouw laat sms’jes van een stalker zien aan haar vriend. Tot zover niets bijzonders.
- “Hij [de nieuwe vriend, JK] maakte er wel een punt van om de kosten van hun verblijf en diners eerlijk te delen. (...) Maar na een tijd begon ze hem onder druk te zetten over de kosten; ook moest er een woning worden geregeld en als hij haar niet zou helpen was hij “niet masculien”. Toen hij zijn ongenoegen uitte, blokkeerde ze hem en liet weten dat hij “straf verdiende”. (…) Merk op hoe hier de masculiniteit van de man wordt gebruikt om hem te manipuleren.”
Sommige mensen onderbouwen hun betoog met feiten.
Is dát toxic femininity? Het is juist, zoals Lukkassen zelf zegt, een verhaal waarin de verwachtingen van masculiniteit nadelig zijn voor mannen; over toxic masculinity. Wat Lukkassen toxic femininity noemt, bestaat vanwege ideeën waartegen feministen zich altijd hebben verzet.
- “De femme fatale kringelt het liefst rond invloedrijke mannen die ze vervolgens probeert emotioneel uit balans te trekken en opzettelijk te verwarren.”
Als Lukkassen bekend is met het populaire archetype van de femme fatale, hoe komt hij er dan bij dat mannen nooit gewaarschuwd worden voor vrouwelijke seksualiteit?
- “Shakespeare beschreef dit via het archetype van Lady MacBeth [sic] – de vrouw van MacBeth, die op haar aandringen koning Duncan vermoordt om zelf koning te worden. Want MacBeth moet haar bewijzen dat hij een échte vent is met ambitie. Later krijg ze last van gewetenswroeging en pleegt zelfmoord. Maar realistisch gezien – als Shakespeare’s [sic] MacBeth werkelijkheid was en geen fictie – zou het anders aflopen. Zonder wroeging zou ze uitkijken over een veld bezaaid met lijken, waaronder dat van haar echtgenoot. Dan zoekt ze de eerstvolgende, meest machtige man die ze kan verleiden.”
Sommige mensen onderbouwen hun betoog met feiten. Sid Lukkassen met fanfictie over personages wier naam hij verkeerd schrijft.
- “Mannen en vrouwen hebben nu eenmaal een andere evolutionaire strategie: hierdoor moeten mannen opvallen en de nek boven het maaiveld uitsteken, terwijl vrouwen doorgaans veilig binnen de groep blijven. Denk opnieuw aan Bergners apen[.]”
Zo makkelijk ontstaan dus misvattingen over evolutie: iemand die weinig van apen weet, zegt iets over apen; Lukkassen ziet dat in een YouTube-filmpje, maar let niet op en begrijpt het verkeerd; hij denkt dat zijn onjuiste versie van het verhaal niet alleen op apen, maar ook op mensen van toepassing is. Dat Lukkassens apenverhaal niet klopt, is eigenlijk bijzaak. Het gevaar zit vooral in die absurde sprong: apen zijn zo, dús mensen zijn zo. Het is een veel voorkomende denkfout om apengedrag als een soort oervorm van mensengedrag te zien. Omdat we van ‘de apen’ zouden afstammen (wat niet zo is). Religieuze fundamentalisten die evolutie niet snappen, vragen: ‘Als wij van apen afstammen, waren zijn er dan nog apen?’ Masculiniteitsfundamentalisten die evolutie niet snappen, stellen: ‘Wij stammen af van apen, dus al ons huidige gedrag is verklaarbaar door te kijken naar het gedrag van huidige apensoorten.’
Er volgt meer bronloos gebazel over evolutie:
- “Mannen trekken eerder een eigen plan en komen daardoor vaker met originele interpretaties. Ook dit volgt weer uit de evolutie van de soort. Als je gaat experimenteren, wat mogelijk mislukt waardoor je leden van de soort verliest, dan voer je dit experiment uit aan de kant van de man. Waarom? Mannen zijn meer vervangbaar. Zodoende zijn er meer mannelijke genieën maar ook meer mannelijke zwervers en gevangenen.”
Een stelling over evolutie hoeft in masculiniteitsfundamentalistische kringen aan drie voorwaarden te voldoen om voor waar gehouden te worden. Hij moet:
1. voorstelbaar zijn
2. niet in strijd zijn met bestaande aannames
3. een verklaring vormen voor conservatieve gendernormen
Samengevat: mannen zien vrouwen vaker als lustobjecten dan andersom, dus feminisme is onzin.
Je zou kunnen speculeren dat de geschiedenis bijvoorbeeld minder vrouwelijke wetenschappers kent omdat vrouwen duizenden jaren lang de toegang tot wetenschappelijke scholing ontzegd is. Maar die redenering wordt opzij geschoven zodra iemand een pseudo-evolutionaire verklaring verzint die aan bovenstaande voorwaarden voldoet.
- “Komt nog bij de ongelijk verdeelde seksuele aandacht. De seksuele aandacht van mannen voor vrouwen is groter dan andersom. Ook qua biseksualiteit zijn vrouwen meer op vrouwen gericht dan mannen op mannen.”
Het onderzoek waar Lukkassen naar linkt, gaat over de lichamelijke reacties van mannen en vrouwen die kijken naar seks. Bij heterovrouwen die keken naar lesbische seks, werden meer signalen van opwinding waargenomen dan bij heteromannen die homoseks te zien kregen. Lukkassen denkt misschien dat dit onderzoek uitsluitsel biedt over biologie, maar dat is niet zo. Kijken naar seks met meetapparatuur aan jouw apparatuur is niet gelijk te stellen aan een natuurlijke seksuele ervaring. Bovendien zijn de signalen van opwinding bij mannen en vrouwen heel verschillend, en betekent de aanwezigheid van die signalen niet automatisch dat er sprake is van aantrekkingskracht.
Lukkassen stelt dat vrouwen altijd kunnen profiteren van het overschot aan seksuele aandacht, en concludeert:
- “En hierom is alles bij elkaar opgeteld het feminisme een ideologie gebaseerd op leugens en onware aannames, die haaks staat op de biologie. Feministen zijn, omdat hun denkbeelden haaks staan op de evolutie van onze soort, niet serieus te nemen.”
Samengevat: mannen zien vrouwen vaker als lustobjecten dan andersom, dus feminisme is onzin. Maar als Lukkassen denkbeelden die ‘haaks staan op de evolutie’ niet serieus neemt, waarom verdedigt hij dan eerder in zijn artikel de waarde van ‘het heteroseksuele kerngezin’? Dat is een uitvinding van het neolithicum, zo’n 12.000 jaar geleden. Daarvóór, dus het grootste deel van de tijd dat mensen bestaan, leefden we in egalitaire groepen. Ja, toen had iederéén denkbeelden die haaks staan op wat Lukkassen denkt dat de biologie voorschrijft.
- “Maar we zijn een vrouw-gecentreerde soort, dus mensen doen alsof ze hen serieus nemen. Het is een tactiek om met vrouwen in contact te komen.”
Ja, hallo. Zit ie een heel artikel lang te zeuren dat mannen het zo moeilijk hebben omdat ze niet weten hoe ze met vrouwen in contact moeten komen, wist-ie al die tijd gewoon hoe het moet!
Bedankt voor de tip.
Beeld: still uit Planet of the Apes
