Asset 14

Lubberend clownspak

Hoe te troosten (I): Lubberend clownspak

Ach, kom nou eens hier. Lief, klein mensendiertje. Kom nou eens op mijn schouder liggen. Je moeder is ontslagen, de vader van je beste vriendin is dood, in de buik van je oom zit een tumor. Iedereen heeft het verschrikkelijk en je lijf hangt er machteloos bij. Je schopt tegen prullenbakken, scheldt ‘het systeem’ verrot, je aait en deelt tissues uit. Je weet niet of je meehuilen mag. Je geliefden jammeren alsmaar door en je bent zo gruwelijk moe. Niemand heeft je ooit uitgelegd hoe dit soort dingen moeten, maar het komt goed.
Het komt goed, hoor je. Je bent niet onmenselijk of psychisch gestoord. Je bent geen slechte dochter, geen slechte vriendin. Je bent geen slecht mens.

Ik probeer mezelf te overtuigen, ja.

Vorig jaar ging de vader van een goede vriendin dood. Ik hing er machteloos bij. Ik zei wel tien keer sorry voor het woord ‘gecondoleerd’ en stuurde haar grappige foto’s van ons samen. Op de foto’s antwoordde ze ‘hahahaha’.
Het spijt me dat ik haar niet gewoon heb gebeld. Het was niet zo erg geweest als ik niet uit mijn woorden was gekomen, of iets lelijks had gezegd als ‘wat een verdrietige fuckzooi’. Het was ook oké geweest als ze geen zin had in een telefoongesprek en na ‘n minuutje weer verder wilde met haar dag.
Ik had mijn ongemak mogen benoemen, stotterend en ongekunsteld en oprecht. Geen excuusjes, geen smoesjes. Gewoon samen vol in de stront, vol in het moment. Maar ik ga niet graag op m’n bek en ik weiger in wollige clichés te praten, ik durfde ons contact geen zwaarte te geven. Ik pleit voor onvoorwaardelijke vriendschap en liefde, maar kwam niet verder dan tamme berichtjes op WhatsApp en een laffe knuffel toen ik haar weer zag.

Dit wordt geen zielig en zuchtend verhaal over mijn bestaan. Met mij gaat het goed en met de meeste mensen om mij heen ook. Ik wil alleen zeggen: ik zadel mensen, die het al moeilijk genoeg hebben, met mijn eigen onvermogens op. Ik voel me daar stom bij en ik wil dat niet meer doen.
Ik wil geen mailtjes meer in mijn inbox die zeggen: ‘ach lieve Lisanne, woorden van jou zijn altijd een troost, maak je geen zorgen.’

Ik wil iemand worden die goed is in troosten. Zelf lijden is best wel makkelijk, of misschien is eendimensionaal een beter woord. Dat is niet lullig bedoeld. Iemand die lijdt wordt vrijgesteld van verplichtingen en mag zich volproppen met eten, verjaardagen vergeten. Hij mag de tijd nemen, en zo hoort het ook, zo is het ook goed. Zo moet het zijn.
Maar hoe kan ik in hemelsnaam iemand daarvan overtuigen? Hoe kan ik een ruimte creëren waarin iemand zich veilig voelt? Het liefste zonder er zelf aan onder door te gaan en op een manier die bij me past. Zonder comfort food à la Ben&Jerry’s en zonder inspirerende citaten die als een idioot, lubberend clownspak voelen.

Het kan toch niet zo zijn dat alles dat kan troosten kitsch en plakkerig is. Dat zou betekenen dat mensen zoals ik, die moeten lachen als ze voor een schap vol condoleancekaarten staan, en die het ongemakkelijk vinden een arm om iemand heen te slaan, binnen een rouwproces ballast of hofnar zijn. Meer niet. Daar geloof ik niet in. Dat wil ik niet geloven. Er liggen genoeg rampen in het verschiet. Iedereen om me heen stort nog eens genadeloos in. Ik ben pas tweeëntwintig, en ik wil me voorbereiden op die rare storm van gebroken harten en doden.

Ik kocht mijn eerste zelfhulpboek, The art of comforting, met op de kaft een roze bloesemtak. Ik maakte een afspraak met de Troostcoach, zijn credo is: je bent niet alleen. Op scholieren.com las ik over een jongen die eerst een drie en later een acht kreeg voor een condoleancebrief. Het valt te leren.

Het komt goed.

Mail

Lisanne van Aert is schrijver, theatermaker en bloemist. Ze floreert bij haar eigen theatergroep: Het Pijpcollectief. // lisanne@hardhoofd.com

Mikko Kuiper is schilder, tekenaar, kok en dj.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
:De archivaris en haar dochter: Een anatomie van opa's dochter 1

De archivaris en haar dochter: Wat als

‘Even eufy checken.’ In ‘Wat als’ dicht Bareez Majid over de eindeloze keuzes en opties die een dag voortbrengt. Een dag die getekend wordt door de sluimerende aanwezigheid van de videofeed van een beveiligingsapp. Lees meer

Kind van lelijke huizen

Kind van lelijke huizen

Om haar heen ziet Anne Schepers dat de kinderen uit ‘mooie huizen’ die wél een financieel vangnet hebben eerder de stap naar freelancewerk kunnen maken. Ze staat voor de keuze: lijden voor de kunst of doen wat de maatschappij verantwoordelijk acht? Lees meer

:Een reeks foto’s: brieven over consent

Een reeks foto’s: brieven over consent

Voor Alara Adilow voelt het alsof er altijd hiaten overblijven na het schrijven van een antwoord op een brief, en ze vraagt zich af of ze daarom steeds midden in de nacht wakker wordt. Ze denkt na over hoe de zachte aanrakingen niet alleen voor haar lichaam helend kunnen zijn, maar ook voor onze gewelddadige maatschappij, waar pestgedrag en leedvermaak machtsgrepen zijn. Lees meer

De staat ontvoerde mijn oudoom naar het front. En wie weet straks ook mijn broer?

De staat ontvoerde mijn oudoom naar het front. En wie weet straks ook mijn broer?

Marthe van Bronkhorst vraagt zich op 4 mei bij de herdenking af of we wel weten wat oorlog is en waar het begint. Lees meer

Bleekzucht en bloedarmoede

Bleekzucht en bloedarmoede

Menstruatie is stil en onzichtbaar. We kijken weg en gaan door. Maar wat als dat niet langer kan? Wat als het bloed de samenleving binnenstroomt en ons verdrinkt? Esther De Soomer onderzoekt hoe de maatschappij dan reageert. Lees meer

Beeldmakers gezocht voor papieren uitgave over seksueel consent

Beeldmakers gezocht voor papieren uitgave over seksueel consent

HALFNAAKT en Hard//hoofd zoeken acht beeldmakers (fotografie, illustratie, keramiek, textiel, etc.) die samen willen werken aan een publicatie over seksueel consent. Meedoen? Reageer vóór 20 mei. Lees meer

:De archivaris en haar dochter: Een anatomie van opa's dochter

De archivaris en haar dochter: Een anatomie van opa's dochter

In ‘Een anatomie van opa’s dochter’ reconstrueert Bareez Majid de verschillende deeltjes die samen een moeder maken. Een moeder die door een ziekte in de war is, en veel dingen vergeet – soms zelfs haar eigen kinderen. Lees meer

:Hoe te dromen:  Over slaap, verlangen en dromen over een betere wereld

Hoe te dromen: Over slaap, verlangen en dromen over een betere wereld

Als Stella Kummer ’s ochtends wakker wordt, bespreekt ze in bed haar dromen met haar vriend. Terwijl ze aan hem vertelt wat er die nacht in haar droomwereld is omgegaan, denkt ze na over dromen over de wereld. Begint het veranderen van de wereld niet eigenlijk gewoon in bed? Lees meer

Auto Draft 9

Dat het was

Hoe ga je om met herinneringen die te pijnlijk zijn om onder ogen te komen? Olivier Herter maakt het publiek getuige van een versnipperd landschap van herinneringen. Vloeiend, stemmig en ogenschijnlijk zonder plot wordt geprobeerd woorden te vinden, waar geen woorden voor te vinden zijn. Dit verhaal werd eerder op toneel gebracht door t Barre Land. Lees meer

:De archivaris en haar dochter: De eeuwige lijsten

De archivaris en haar dochter: De eeuwige lijsten

‘Ik wil geen literatuur van je maken.’ Hoe berg je je moeder in je schrijven, zonder haar essentie te bevriezen? Bareez Majid dicht in woord en beeld over ‘soon-to-be-dead-mothers’ en onderzoekt hoe hun lichamen functioneren als vergankelijk archief. Lees meer

Nog een keer: baas in eigen buik! 1

Nog een keer: baas in eigen buik!

Je zou zeggen dat het abortusrecht in Nederland vanzelfsprekend is, maar is dat eigenlijk wel zo? Een abortus is wettelijk gezien namelijk nog steeds strafbaar. Jihane Chaara neemt je mee in de politieke geschiedenis van het verworven abortusrecht in Nederland, die gepaard gaat met weerstand tegen dit recht op zelfbeschikking, maar ook met veel feministisch verzet en solidariteit. Lees meer

Auto Draft 8

Een transformatie van verlangen: brieven over consent

Wat als we consent en verlangen zélf als de voorwaarden van bevrijding en sociale rechtvaardigheid zien? Yousra Benfquih licht toe hoe genot-activisme ons niet alleen toelaat om ons tegen de dingen te verzetten, maar ook om te onderzoeken waar we naar verlangen. Lees meer

Iemand die me bij de hand neemt en me zegt hoe het moet, alles

Iemand die me bij de hand neemt en me zegt hoe het moet, alles

'Ik verlang zo erg naar een inspirerend figuur die logica ontdekt in de willekeur van wat ons allemaal overkomt. Die tegen me zegt: "Marthe, zó is het, en de rest is bullshit".' Lees meer

Auto Draft 7

Moederland

Zelfs in de Italiaanse zon lukt het niet altijd om donkere gedachten op afstand te houden. Roos Sinnige laat ons meedrijven op de ongrijpbare stroom die dan ontstaat. Lees meer

Mijn naam roept 1

Mijn naam roept

Hodo Abdullah beschrijft hoe de geschiedenis van Somaliland haar ook veel over haarzelf leerde. Hoe komt het dat het geloof in henzelf, de veerkracht en de trots van de Somalilanders zo verankerd zit in hun DNA? Wat geeft hun de kracht om door te gaan? Lees meer

:Oproep: Reageer op de briefwisseling over seksueel consent! 1

Oproep: Reageer op de briefwisseling over seksueel consent!

Ben je vrij in je verlangen? Op welke manieren kunnen en willen we elkaar aanraken? Reageer vóór 2 juni op de brieven van Yousra Benfquih en Alara Adilow. Lees meer

zonderverdergroet

zonder verdere groet

Rijk Kistemaker doet niet aan groeten. Rijk schrijft gedichten terwijl hij bezig is met andere dingen, zoals het opladen van een gehuurde Kia en huilen. Laat je meevoeren op zijn poëtische gedachtestroom. Lees meer

een interview met Abel Kamps

Interview met Abel Kamps: 'Ik hou ervan als mijn werk meer een ervaring wordt en minder een object.'

Aucke Paulusma gaat in gesprek met kunstenaar Abel Kamps: Hoe verweef je absurditeit of humor in je kunst, en welke rol spelen deze elementen in het creëren van de impact die je werk op de toeschouwer heeft? Lees meer

Jonathan de slakkenman

Jonathan de slakkenman

'Hij zag simpelweg hoe de slak zich terugtrok in zijn huisje wanneer het zich onveilig achtte. Vanwege hun gedeelde lot, voelde Jonathan zich geroepen om de naaktslak ook een toevluchtsoord te bieden.' In dit korte verhaal van Ivana Kalaš neemt Jonathans slakkenfascinatie langzaam zijn leven over. Lees meer

:Armoede, de bedpartner die je verlangen indringt: brieven over consent

Armoede, de bedpartner die je verlangen indringt: brieven over consent

Alara Adilow blikt terug op haar jongere zelf en ziet hoe onwetendheid en zelfdestructie haar afsneden van zorg en liefde, tot feministische en postkoloniale denkers haar aanraakten en haar openstelde om naar zichzelf en de wereld te kunnen kijken. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in september je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer