Asset 14

Hadden we dat altijd maar geweten

Hadden we dat altijd maar geweten

In het Hoofd//stuk doen schrijvers een poging om de weg naar het verhaal vast te leggen. Welke tips hadden zij willen krijgen toen ze begonnen? Waar begin je, hoe begin je? Welk advies zullen ze nooit en dan ook nooit meer opvolgen? Lees het in het Hoofd//stuk. Emma Laura Schouten zit op de andere stoel, namelijk op die van de redacteur. Als manuscript-begeleider krijgt ze vaak de vraag of een tekst potentie heeft om Het Boek te worden. Maar heb je eigenlijk wel iets aan die vraag, en wat is het antwoord?

‘Heeft het potentie, of ben ik mijn tijd aan het verdoen?’ Manuscripten die mijn kant op komen voor feedback worden vaak begeleid door varianten van deze vraag, die me altijd even treurig stemt. Er schemert een alles-of-niets-attitude door in de manier waarop mensen met hun schrijfdromen omspringen – een attitude die, daar ben ik van overtuigd, die dromen frustreert of uiteindelijk zelfs om zeep helpt. Laat ik vooropstellen: als je plezier hebt in schrijven, is het nooit tijdverspilling. Maar dat sociaal-wenselijke antwoord is niet wat de schrijvers wier manuscripten ik onder ogen krijg willen horen. Wat zij wel willen, is een ja/nee-antwoord op de eigenlijke, onderliggende vraag: is mijn droom om een boek te schrijven – en publiceren – realistisch?

Het is natuurlijk mooi om dromen te hebben in het leven, en misschien zelfs wel noodzakelijk: wij mensen zijn ambitieuze wezens die het nodig hebben om naar iets uit te kunnen kijken, ergens naartoe te werken. Voor veel mensen heeft een van die ambities en dromen de vorm van een boek met hun naam op de omslag. Maar met grote dromen komt grote druk, en die druk kan een averechts effect hebben op je creativiteit en motivatie, twee elementen die juist zo cruciaal zijn voor het schrijfproces. Die twee pijlers moeten je daarom koesteren en beschermen, en dat kan door de grote schrijfdroom op te delen in behapbare, haalbare doelen.

 

Schrijven heeft nog altijd het imago van een gave: je hebt het of je hebt het niet.

 

Persoonlijk denk ik dat het idee van de ondeelbare grote schrijversdroom samenhangt met de hardnekkige mythe dat schrijven alleen of voornamelijk een kwestie is van talent. Waar we het volkomen vanzelfsprekend vinden dat topsporters – die toch bepaald niet talentloos zijn – zich elk uur van de dag in het zweet werken om 0.002 seconde sneller over een of andere finish te sjezen, heeft schrijven nog altijd het imago van een gave: je hebt het of je hebt het niet.

Die houding zorgt voor een impasse als het aankomt op het realiseren van de grote droom genaamd Het Boek: als het buiten jezelf ligt of iets te bereiken is, maakt dat het in feite zinloos om er tijd en moeite in te investeren. Ik kan ernaast zitten, maar steeds als ik de vraag ‘heeft mijn manuscript potentie?’ krijg, bekruipt me het gevoel dat het hier misschien om een kater gaat van ons calvinistische verleden, waarin het bij je geboorte alvast vastlag of je in de hemel of hel terecht zou komen – zoals je begrijpt een uitstekende drijfveer om je leven goed in te richten.

Mijn werk als schrijfcursus-begeleider heeft me eenduidig laten zien dat schrijven te leren is. Iedereen kan schrijven, en iedereen kan er beter in worden – door het te oefenen. Maar om gericht te oefenen is het zaak die grote droom onder te verdelen in kleinere dromen. Stel je in plaats van ‘ik schrijf de volgende bestseller’ als doel: ik wil graag een hyperrealistisch dialoog kunnen schrijven, ik wil mijn personage binnenstebuiten leren kennen, of ik wil me eens aan een ander genre wagen. Deze dromen zijn van zichzelf al concrete doelen: je kunt je opgeven voor een schrijfcursus, aansluiten bij een schrijfclub, meedoen aan een schrijfwedstrijd of andere manieren vinden om deze doelen effectief te behalen. En het mooie is: zulke kleine dromen brengen je dichter bij de zo begeerde grote droom. (En nu jij, Calvijn!)

Het lijkt tegenstrijdig, maar het mooie is dat je dus niet actief met je prospectieve boek bezig hoeft te zijn om er toch naartoe te werken. Veel beginnende schrijvers hebben het gevoel dat ze heel precies tijd moeten reserveren voor het werken aan hun boek, en het klopt dat we in onze drukke levens onze roosters fel moeten bewaken, willen we tijd overhouden voor persoonlijke projecten. Maar deze aanpak leidt al snel tot de zogenaamde oplossing om één keer in het jaar een hutje op de hei te huren voor een vijfdaags geïsoleerd schrijversbestaan. De waarheid is dat dit minder bijdraagt aan je ontwikkeling als schrijver, dan elke dag in je dagboek schrijven, of wekelijks brieven opstellen aan je oma. Die schrijfproducten zijn dan misschien niet direct materiaal voor je toekomstige roman, ze zorgen er wel voor dat schrijven onderdeel is van je routine, en dat is misschien wel een van de belangrijkste onderdelen van het schrijfproces.

Dus laat de obsessie met talent los. Schrijf, en durf daarbij klein te dromen; zet haalbare, realistische doelen voor jezelf en vergeet onderweg niet plezier erin te hebben. Voor je het weet heb je zoveel stappen genomen dat die grote droom ineens binnen handbereik is – alleen blijkt die droom tegen die tijd niet meer zo groot: in plaats van Het Boek blijkt het ineens gewoon om een stapel papier te gaan met jouw naam op het voorblad. Hadden we dat maar vanaf het begin af aan geweten.

Wat is een absolute tip van Emma als je je blik wilt verbreden?
Lees James Thurber's kortverhaal The Secret Life of Walter Mitty (oorspronkelijk gepubliceerd in The New Yorker) en kijk een of beide verfilmingen: die uit 1947 door Norman Z. McLeod en/of die uit 2013 door Ben Stiller. De Walter Mitty-interpretaties in beide adapties wijken af van Thurber's originele visie (hij uitte zich expliciet negatief over de film uit 1947; die uit 2013 haalde hij niet). Weinig fictieve figuren zetten meer aan tot denken over dromen als onbereikbare fantasieën versus realistische ambities dan de tragische anti-held Walter Mitty.

 

Zit jij vol goedbedoeld advies en wil je ook een Hoofd//stuk schrijven?

Mail dan jouw tekst naar kiki@hardhoofd.com!

Mail

Emma Laura Schouten (1994) is redacteur Fictie en Non-Fictie bij online schrijversacademie Editio, waar ze diverse schrijfcursussen begeleidt en betrokken is bij het Editio Literair Agentschap. Daarnaast is ze als freelance redacteur werkzaam voor verschillende uitgeverijen.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven

Steun de makers van de toekomst

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor nieuwe makers. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een scherpe en eigenzinnige stem kunnen ontwikkelen als zij niet worden verleid tot clickbait en sensatie: die vrijheid vormt de basis voor originele verbeelding en nieuwe verhalen.

Steun ons

  • Jochum VeenstraHoofdredacteur
  • Mark de BoorderUitgever
het laatste
Gedicht zoekt beeld (deel 1) 2

Poetry International X Willem de Kooning Academy: Gedicht zoekt beeld

Hoe kun je poëzie ook anders ervaren dan via de bundel of op het podium? Achttien studenten illustratie van de Rotterdamse Willem de Kooning Academie lieten zich inspireren door het werk van de dichters van het 53ste Poetry International Festival (9 – 11 juni Rotterdam). Hard//hoofd presenteert een selectie van hun illustraties in combinatie met de gedichten. Alle achttien zijn gedurende het festival te zien in een expositie in LantarenVenster en op de route tussen de festivallocaties op Katendrecht. Lees meer

Zelfs een kapotte klok wijst tweemaal per dag de juiste tijd aan

Zelfs een kapotte klok wijst tweemaal per dag de juiste tijd aan

Als klein meisje had Roosje van der Kamp een ritueel waarmee ze hoopte haar ouders te kunnen beschermen tegen de dood. Kan magisch denken in plaats van een poging tot controle, ook een vorm van loslaten zijn? Kan het ook een daad van liefde zijn? Lees meer

De diepte in

De diepte in

Wie heeft woorden nodig als je elkaar aan kunt raken? In dit verhaal van Martien van Agtmaal lees je over liefde diep in de zee. Lees meer

Mijn roodbewangde gezicht 2

Mijn roodbewangde gezicht

Het bekijken van jeugdfoto's dwingt Eva te reflecteren op één van haar onbewuste mechanismen: blozen. Lees meer

Contact maken met geesten in de stad van de doden

Contact maken met geesten in de stad van de doden

Hoe de hedendaagse Canadese kunstenaar Marlon Kroll voortborduurt op het werk van een pionier in de abstracte kunst: Hilma af Klint. Lees meer

:De on//smakelijke week: De on//smakelijke mixtape

De on//smakelijke week: De on//smakelijke mixtape

Een (on)smakelijke, muzikale interventie: de redactie smolt wat smoezelige smikkelliedjes samen tot de on//smakelijke mixtape. Lees meer

De on//smakelijke week: Wondermeisjes (of: de aantrekkingskracht van anorexia) 4

De on//smakelijke week: Wondermeisjes (of: de aantrekkingskracht van anorexia)

Toen in juni 2014 een week in het teken van eten stond was Emy Koopman not amused. Ze schreef een nog altijd actueel essay over de vraag of een eetstoornis een modeverschijnsel is. Eten door de ogen van een ex-magerzuchtige. Lees meer

:De on//smakelijke week: Hoe je spijt kan loslaten (werktitel) 2

De on//smakelijke week: Deegman

Zuiver je van jouw on//smakelijke emoties met een literaire meditatie door Kiriko Mechanicus. Op het menu: spijt. Kneed alle spijt die je voelt tot een deegman, voordat je hem op 220 graden in de oven bakt. Eet smakelijk! Lees meer

schilderij van varkenskarkassen die aan haken hangen in een slagerij

De on//smakelijke week: Waar het vlees begint

Wat is de connectie tussen het vrouwelijk lichaam en vlees? Waarom kunnen we alleen van iets houden als we het kunnen aaien? Elianne van Elderen onderzocht het in dit gedicht over donshaartjes, de smaak van wondvocht en middelgrote zwarte honden. Lees meer

Zeikwijf

De on//smakelijke week: Pisnijd

Van hoge prijzen tot pottenkijkers: een bezoek aan een openbaar toilet is voor vrouwen vaak niet vanzelfsprekend. Sofie Hees verdiept zich in de ins en outs van dit decennia-oude probleem. Lees meer

:De on//smakelijke week: De smakelijke aarde

De on//smakelijke week: De smakelijke aarde

Sinds vorig jaar voelt Aisha soms de behoefte om zand te eten. Ze gaat op zoek naar waar dit vandaan komt en hoe cultureel bepaald is wat we eetbaar vinden. ‘Is mijn zandbegeerte niet gewoon een hunkering naar verbinding naar iets dat ik ergens ben kwijtgeraakt?’ Lees meer

illustratie van een eettafel met escargots die nog leven, een spartelende octopus, wijn, oesters en een hand met een sigaret die naar eten grijpt.

De on//smakelijke week: Door ingrediënten bij elkaar te voegen, creëer je iets nieuws

Illustrator Feline Wigman laat zich inspireren door de sociale dynamiek en cultuur rond de eettafel. Ze is altijd gefascineerd geweest door wat vies is en toch lekker, of wat lelijk is en toch mooi. Jorne Vriens ging met haar in gesprek. Lees meer

De on//smakelijke week: Hoofdredactioneel

De on//smakelijke week: Hoofdredactioneel

Deze week staat Hard//hoofd in het teken van on//smakelijkheid. Hoofdredacteur Jochum Veenstra opent de week met een tekst over de aantrekkelijkheid van paté en de walging die hij er nu voor voelt. Lees meer

Ik heb schijt

Ik heb schijt

Maatschappelijke ongelijkheid begint in de buurt waarin je opgroeit laat Milio van de Kamp zien in zijn debuut ‘Misschien moet je iets lager mikken’, dat op 16 mei verschijnt. Een voorpublicatie. Lees meer

Knieën

Knieën

‘Hij probeerde net zo breed te lopen als de rest, maar zijn benen bewogen anders.’ Een verhaal van Werner de Valk over een jongen zonder eilandersknieën, die de ondoordringbare mist opzoekt en er lachend in verdwijnt. Lees meer

Toxic Friendships

Toxic Friendships

Het verbreken van toxic friendships geldt op TikTok als een vorm van self-care, maar is dat wel zo? Rijk Kistemaker buigt zich erover. Lees meer

Mannen die over zichzelf praten

Mannen die over zichzelf praten

Na een aantal dates met een op zich interessante man twijfelt Eva of ze nog wel een keer met hem moet afspreken. Het probleem: hij praat te veel over zichzelf. Lees meer

De on//smakelijke maaltijd

De on//smakelijke maaltijd

Op 11 mei presenteren we ons eerste literaire programma van 2023! Met als thema De on//smakelijke maaltijd nodigen we je uit om de grens tussen het smakelijke en onsmakelijke te onderzoeken middels verschillende voordrachten en een gezamenlijk diner in Mediamatic. Lees meer

De dingen die we onszelf vertellen

De dingen die we onszelf vertellen

Aisha Mansaray vraagt zich af waarom mensen elkaars misstappen zo uitvergroten. Zeggen onze ergernissen misschien juist meer over onze eigen gebreken dan die van een ander? Lees meer

Illustratie van twee mensen die boven elkaar hangen en elkaar aankijken

Grenslaag

‘Terwijl ik naderde, zag ik de oude man: naakt op zijn rug, ogen gesloten. Zijn neus herkende ik eerst.’ Een magisch realistisch verhaal van Lieven Stoefs, waarin de hoofdpersoon als in een droom een lichaam in een mortuarium vindt. Lees meer

Steun de makers van de toekomst. Sluit je aan bij Hard//hoofd!

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor nieuwe kunstenaars en schrijvers. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Wij zijn al meer dan twaalf jaar bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Onze kunstverzamelaars maken dit mogelijk. Sluit je nu aan en ontvang jaarlijks gesigneerde kunstwerken van veelbelovende kunstenaars én je eigen Hard//hoofd-tasje. Veel verzamelplezier!

Steun en verzamel