Asset 14

Hadden we dat altijd maar geweten

Hadden we dat altijd maar geweten

In het Hoofd//stuk doen schrijvers een poging om de weg naar het verhaal vast te leggen. Welke tips hadden zij willen krijgen toen ze begonnen? Waar begin je, hoe begin je? Welk advies zullen ze nooit en dan ook nooit meer opvolgen? Lees het in het Hoofd//stuk. Emma Laura Schouten zit op de andere stoel, namelijk op die van de redacteur. Als manuscript-begeleider krijgt ze vaak de vraag of een tekst potentie heeft om Het Boek te worden. Maar heb je eigenlijk wel iets aan die vraag, en wat is het antwoord?

‘Heeft het potentie, of ben ik mijn tijd aan het verdoen?’ Manuscripten die mijn kant op komen voor feedback worden vaak begeleid door varianten van deze vraag, die me altijd even treurig stemt. Er schemert een alles-of-niets-attitude door in de manier waarop mensen met hun schrijfdromen omspringen – een attitude die, daar ben ik van overtuigd, die dromen frustreert of uiteindelijk zelfs om zeep helpt. Laat ik vooropstellen: als je plezier hebt in schrijven, is het nooit tijdverspilling. Maar dat sociaal-wenselijke antwoord is niet wat de schrijvers wier manuscripten ik onder ogen krijg willen horen. Wat zij wel willen, is een ja/nee-antwoord op de eigenlijke, onderliggende vraag: is mijn droom om een boek te schrijven – en publiceren – realistisch?

Het is natuurlijk mooi om dromen te hebben in het leven, en misschien zelfs wel noodzakelijk: wij mensen zijn ambitieuze wezens die het nodig hebben om naar iets uit te kunnen kijken, ergens naartoe te werken. Voor veel mensen heeft een van die ambities en dromen de vorm van een boek met hun naam op de omslag. Maar met grote dromen komt grote druk, en die druk kan een averechts effect hebben op je creativiteit en motivatie, twee elementen die juist zo cruciaal zijn voor het schrijfproces. Die twee pijlers moeten je daarom koesteren en beschermen, en dat kan door de grote schrijfdroom op te delen in behapbare, haalbare doelen.

 

Schrijven heeft nog altijd het imago van een gave: je hebt het of je hebt het niet.

 

Persoonlijk denk ik dat het idee van de ondeelbare grote schrijversdroom samenhangt met de hardnekkige mythe dat schrijven alleen of voornamelijk een kwestie is van talent. Waar we het volkomen vanzelfsprekend vinden dat topsporters – die toch bepaald niet talentloos zijn – zich elk uur van de dag in het zweet werken om 0.002 seconde sneller over een of andere finish te sjezen, heeft schrijven nog altijd het imago van een gave: je hebt het of je hebt het niet.

Die houding zorgt voor een impasse als het aankomt op het realiseren van de grote droom genaamd Het Boek: als het buiten jezelf ligt of iets te bereiken is, maakt dat het in feite zinloos om er tijd en moeite in te investeren. Ik kan ernaast zitten, maar steeds als ik de vraag ‘heeft mijn manuscript potentie?’ krijg, bekruipt me het gevoel dat het hier misschien om een kater gaat van ons calvinistische verleden, waarin het bij je geboorte alvast vastlag of je in de hemel of hel terecht zou komen – zoals je begrijpt een uitstekende drijfveer om je leven goed in te richten.

Mijn werk als schrijfcursus-begeleider heeft me eenduidig laten zien dat schrijven te leren is. Iedereen kan schrijven, en iedereen kan er beter in worden – door het te oefenen. Maar om gericht te oefenen is het zaak die grote droom onder te verdelen in kleinere dromen. Stel je in plaats van ‘ik schrijf de volgende bestseller’ als doel: ik wil graag een hyperrealistisch dialoog kunnen schrijven, ik wil mijn personage binnenstebuiten leren kennen, of ik wil me eens aan een ander genre wagen. Deze dromen zijn van zichzelf al concrete doelen: je kunt je opgeven voor een schrijfcursus, aansluiten bij een schrijfclub, meedoen aan een schrijfwedstrijd of andere manieren vinden om deze doelen effectief te behalen. En het mooie is: zulke kleine dromen brengen je dichter bij de zo begeerde grote droom. (En nu jij, Calvijn!)

Het lijkt tegenstrijdig, maar het mooie is dat je dus niet actief met je prospectieve boek bezig hoeft te zijn om er toch naartoe te werken. Veel beginnende schrijvers hebben het gevoel dat ze heel precies tijd moeten reserveren voor het werken aan hun boek, en het klopt dat we in onze drukke levens onze roosters fel moeten bewaken, willen we tijd overhouden voor persoonlijke projecten. Maar deze aanpak leidt al snel tot de zogenaamde oplossing om één keer in het jaar een hutje op de hei te huren voor een vijfdaags geïsoleerd schrijversbestaan. De waarheid is dat dit minder bijdraagt aan je ontwikkeling als schrijver, dan elke dag in je dagboek schrijven, of wekelijks brieven opstellen aan je oma. Die schrijfproducten zijn dan misschien niet direct materiaal voor je toekomstige roman, ze zorgen er wel voor dat schrijven onderdeel is van je routine, en dat is misschien wel een van de belangrijkste onderdelen van het schrijfproces.

Dus laat de obsessie met talent los. Schrijf, en durf daarbij klein te dromen; zet haalbare, realistische doelen voor jezelf en vergeet onderweg niet plezier erin te hebben. Voor je het weet heb je zoveel stappen genomen dat die grote droom ineens binnen handbereik is – alleen blijkt die droom tegen die tijd niet meer zo groot: in plaats van Het Boek blijkt het ineens gewoon om een stapel papier te gaan met jouw naam op het voorblad. Hadden we dat maar vanaf het begin af aan geweten.

Wat is een absolute tip van Emma als je je blik wilt verbreden?
Lees James Thurber's kortverhaal The Secret Life of Walter Mitty (oorspronkelijk gepubliceerd in The New Yorker) en kijk een of beide verfilmingen: die uit 1947 door Norman Z. McLeod en/of die uit 2013 door Ben Stiller. De Walter Mitty-interpretaties in beide adapties wijken af van Thurber's originele visie (hij uitte zich expliciet negatief over de film uit 1947; die uit 2013 haalde hij niet). Weinig fictieve figuren zetten meer aan tot denken over dromen als onbereikbare fantasieën versus realistische ambities dan de tragische anti-held Walter Mitty.

 

Zit jij vol goedbedoeld advies en wil je ook een Hoofd//stuk schrijven?

Mail dan jouw tekst naar kiki@hardhoofd.com!

Mail

Emma Laura Schouten (1994) is redacteur Fictie en Non-Fictie bij online schrijversacademie Editio, waar ze diverse schrijfcursussen begeleidt en betrokken is bij het Editio Literair Agentschap. Daarnaast is ze als freelance redacteur werkzaam voor verschillende uitgeverijen.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
De sofaconstante

De sofaconstante

Uschi Cop schreef een claustrofobische verhalenbundel over zes levens die getekend zijn door een verlangen naar zingeving. De sofaconstante is een voorpublicatie van een van die verhalen uit haar bundel 'Zwaktebod'. Lees meer

Column: Dat heet ‘een gesprek voeren met elkaar’

Dat heet ‘een gesprek voeren met elkaar’

Als een vriendin van Eva op date gaat met een man waarmee Eva zelf al eerder afsprak, is ze erg benieuwd naar haar bevindingen. Lees meer

:The chosen family: Beelden van queer vruchtbaarheid

The chosen family: Beelden van queer vruchtbaarheid

Marit Pilage onderzoekt beelden van queer vruchtbaarheid in de kunst om zo de definitie van vruchtbaarheid, zwangerschap en ouderschap te herdefiniëren. Lees meer

Een woud vol dichtgetimmerde hokjes

Een woud vol dichtgetimmerde hokjes

Zazie Duinker baant zich een weg door het oerwoud van de (hergedefinieerde) woorden. Lees meer

In de afwezigheid van 1

In de afwezigheid van

Marit Pilage onderzoekt de rol en betekenis van kunst bij zwangerschap en vruchtbaarheid, maar vooral ook bij het uitblijven daarvan. Lees meer

Kijkend naar kunst van mannen: ‘Ben ik toch een mannenhater?’ 6

Kijkend naar kunst van mannen: ‘Ben ik dan toch een mannenhater?’

Puck Lingbeek's vader stelt dat haar boosheid richting mannen haar interpretaties van kunst beïnvloedt. Puck is het daar niet mee eens, maar het zet het haar wel aan het denken. Lees meer

Column: Het glas wijn waar ik zin in heb bestaat niet

Het glas wijn waar ik zin in heb bestaat niet

Twee jaar geleden vroeg Eva nog aan een collega waarom ze niet dronk. Inmiddels laat ook zij de alcohol links liggen en is ze zelf degene die wordt bevraagd. Lees meer

(Ont)hechting

(Ont)hechting

Als Aisha op proef intrekt bij haar geliefde en haar eigen gekoesterde plek achterlaat, is het net het alsof ze een onvaste vorm aanneemt. Lees meer

Voesten

Voesten

"Misschien is dat man zijn hier: hetzelfde bewegen als de anderen." Voesten van Werner de Valk is een kort verhaal over een eiland met een duistere traditie en over het moeten bewijzen van mannelijkheid. Lees meer

Muze

Muze

Loren Snel schreef een roman over hoe samen te zijn met een ander en intussen trouw te blijven aan jezelf. Haar debuut verschijnt 25 oktober bij uitgeverij Prometheus. Hier lees je een voorpublicatie. Lees meer

Liever een monster

Liever een monster

Het is moeilijk te accepteren dat mensen kunnen doden, maar waarom maken we van moordenaars karikaturen? Een voorpublicatie uit Lotje Steins Bisschop en Roselien Herderschee Dodelijke gekte. Lees meer

Jari

Jari

Dave Boomkens schreef een verhaal over troosteloosheid, onmacht en opgroeien. Over hoe je in een treurig flatgebouw, tussen de nieuwsprogrammering en sportwedstrijden door, een vriend kunt vinden en verliezen. Lees meer

Hoe in Duitsland het Zionistische establishment wint

Hoe in Duitsland elke vorm van empathie met inwoners van Palestina wordt verboden

De situatie in Duitsland is de laatste dagen geëscaleerd. Het politieapparaat en de politiek gebruiken harde repressiemiddelen om vooral Duitse mensen van kleur of met een migratieachtergrond de kop in te drukken. Zij verliezen op dit moment hun vrijheid van meningsuiting. Lees meer

Hypnose

Op een dag breng ik alle wereldleiders onder hypnose

Een betere wereld begint bij een andere gedachte en daarom besluit Marthe van Bronkhorst hypnotiseur te worden. Lees meer

Column 1

Je opnemen in mijn testament

Een lugubere ontdekking tijdens een boswandeling doet Eva nadenken over wat we achterlaten voor onze nabestaanden als we overlijden. Lees meer

Geef de dag een naam

Geef de dag een naam

Op een hete zomerdag wordt Felipe zwetend wakker. Deze dag, die heet en broeierig is, brengt hem uit evenwicht, tot hij uiteindelijk doet wat hij gezworen had nooit te doen: hij begint te drinken. Een fragment uit de afstudeernovelle van Tiemen Hageman over het verleden proberen los te laten, het leven ruimte geven en adolescent worden. Lees meer

Aaah, het launchfeest!

Aaah, het launchfeest!

Na de lancering van ons derde papieren tijdschrift willen we onze lezers, schrijvers en makers graag uitnodigen om dit grote succes samen met Hard//hoofd te vieren op 26 oktober in Amsterdam. Lees meer

Tussen de randen van een aquarium

Tussen de randen van een aquarium

Wie ben je als je alles kunt zijn? In het fragmentarische afstudeerwerk van Ettie Edens veranderen mensen onder andere in een hoopje, een steen, een natuurkundedocent, water, iemand die limonade drinkt en een lantaarnpaal. Lees meer

Automatische concepten 71

We hebben een probleem met de derde helft

Een voetbalwedstrijd stopt officieel misschien op het veld, maar Marthe van Bronkhorst merkt in de trein dat het slinkse spel doorgaat. Lees meer

Mycelium

Mycelium

Wat als schimmelsporen zich met iedere adem dieper in je longen graven? Met ‘Mycelium’ won Olga Ponjee de juryprijs van Het Rode Oor 2023, de erotische schrijfwedstrijd van Vlaams-Nederlands huis deBuren. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier! 

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer