Asset 14

Zeer gevaarlijk slabbetje

Column: Zeer gevaarlijke slabbetjes

‘Als vrouw kun je niet gewoon zeggen dat je geen kind wilt. Je moet een of ander groot plan of idee hebben wat je in plaats daarvan gaat doen. En je kunt er maar beter voor zorgen dat het iets geweldigs is. En dat je overtuigend kunt uitleggen, zelfs nog vóór het gebeurt, hoe je leven eruit zal zien.’

Ik zit met mijn vriendin D. in het vliegtuig en lees dit aan haar voor. Het komt uit het boek Moederschap van Sheila Heti. Heti – eind dertig en (nog) kinderloos – schrijft over haar aarzelingen rondom het moederschap. Vele vrouwen om haar heen krijgen kinderen, zij vraagt zich af of haar vriend gelijk heeft: is het ouderschap echt zoiets als een ‘akker ploegen’? En zouden kunstenaars zoals zij, die in feite elke dag al hun eigen kunstenaarsakker te ploegen hebben, die ouder-akker links moeten laten liggen? Ouder zijn, zo stelt haar vriend, is de perfecte job: het is enorm moeilijk, maar alleen jíj kunt het doen. Dat is dubbelop, zegt hij, want is kunst maken niet precies zo?

D. en ik zijn op weg naar Edinburgh, we gaan een vriendin opzoeken (een uitstapje dat overigens vast een stuk lastiger was geweest als we baby’s gehad hadden) en we hebben het al de hele reis over moederschap. We zijn beide eind twintig, en zoeken naarstig naar verzekeringen dat het kan, dat het in onze macht ligt. Dat onze relatie er stabiel genoeg voor is, dat onze carrière er stabiel genoeg voor is, dat wij er zelf stabiel genoeg voor zijn. Dat – niet onbelangrijk – het klimaat er in ieder geval waarschijnlijk niet stabiel genoeg voor is.

‘Moet je luisteren,’ zeg ik tegen D. Het vliegtuig is net opgestegen en we kunnen Schiphol in de verte nog zien liggen. ‘Moet je luisteren, hier zegt haar vriend dat je ófwel een groot kunstenaar en een middelmatige ouder kunt zijn, of omgekeerd, maar nooit echt goed in beide, omdat kunst en ouderschap nu eenmaal allebei al je tijd en aandacht opeisen.’
‘Je klinkt bezorgd?’ zegt D. Zij heeft me zelf dit boek aangeraden met het bijschrift dat het geweldig was, dus ik vind dat ze nu een beetje naïef doet. ‘Natuurlijk maak ik me zorgen!’ zeg ik. ‘Ik wil heel graag dichter worden, en schrijver, maar betekent dat dat ik zo’n afwezige don’t-care-moeder word? Ik bedoel, ik ben ook docent, kan ik een goede schrijfster, een goede docent en een goede moeder worden? Mijn onderbroek begint al te lubberen bij de gedachte.’
‘En hiermee wil jij aangeven dat je vindt dat een vrouw alleen een goede moeder is als ze haar werk op een tweede plaats zet, dat een schrijver alleen een goede schrijver is als ze niet ook voor een kind zorgt, en dat je als vrouw je onderbroek absoluut nooit mag laten lubberen? Iduna Iduna, heb jij soms liggen huilen in de schoot van Thierry Baudet? Jij hebt nog veel te leren.’

Een week later lees ik in de Groene Amsterdammer een artikel van Marja Pruis over de combi moederschap en schrijverschap. Ze citeert de Oostenrijkse schrijfster Elfriede Jelinek: ‘Heel af en toe schrijft een vrouw een oeuvre, iets groots, iets gevaarlijks, maar meestal blijft het bij een paar mooie kleine dingetjes.’ Ook Connie Palmens opvatting over kinderen en schrijven passeert: ‘Het is het één of het ander, niet allebei.’
Ik leg het voor aan mijn vriend, die de was staat op te hangen. ‘Ik vind het heel ontmoedigend allemaal,’ zeg ik treurig terwijl ik een natte boxershort uit de wasmand haal. ‘Als Jelinek en Palmen het zeggen, dan moet het waar zijn.’
‘Hee hallo,’ zegt mijn vriend. ‘Wanneer zeiden zij dat? Driehonderd jaar geleden? Kijk om je heen joh! Denk je nou dat moederschap nog steeds alleen iets van moeders is?’

Als de was hangt, stuur ik het artikel door aan D. ‘Misschien kan het toch allebei?’ schrijf ik. ‘Grote, gevaarlijke dingen doen en tegelijkertijd slabbetjes wassen en praten over babyvoeding aan de rand van een winderige speeltuin?’
‘Ik kan niet wachten’, schrijft ze terug.

Mail

Iduna Paalman (1991) is al bijna vier jaar columnist voor Hard//hoofd. Haar poëziedebuut ‘De grom uit de hond halen’ verscheen in het najaar van 2019 bij Querido. Ze won er de Poëziedebuutprijs 2020 mee. Ze publiceerde onder meer in De Gids, De Revisor, De Groene Amsterdammer en NRC Handelsblad.

Daphne Prochowski is een illustrator uit Groningen. Haar werk is te omschrijven als kleurrijk en verhalend.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
Lees meer
test
het laatste
Als de bodem niet dragen kan

Als de bodem niet dragen kan

‘Volwassen worden is zorgen voor’ luidt de wijsheid waar de hoofdpersoon in dit verhaal zich aan vasthoudt. In Groeipijn laat Tim Kobussen zien hoe hoe er een steeds letterlijke invulling aan die wijsheid wordt gegeven in een studentenkamer. Lees meer

In een miniatuurgrafkistje wordt het duingentiaanblauwtje naar de natuurbegraafplaats gedragen 1

In een miniatuurgrafkistje wordt het duingentiaanblauwtje naar de natuurbegraafplaats gedragen

Van het zetten van kopjes koffie en het branden van salie tot de Pinterest-pagina van DELA: Maartje Franken schrijft over rouwrituelen en onderzoekt de grond waarin rouw wortelt. Lees meer

Voor de meisjes

Voor de meisjes

Terra van Dorst dicht over de passiviteit van het wachten op morgen en het uitstellen van keuzemomenten. ‘morgen gaan we een ijsje halen / zullen de bramen rijp zijn / maak ik een besluit’ Lees meer

Regenwormen 1

Als de bodem niet dragen kan

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. Anouk von Seida schrijft over de betonplaten op een boerderij en het onverwachte leven dat zich daarin afspeelt. Lees meer

Grond & Ik

Grond & Ik

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. In 'Grond & Ik' zoekt Lisia Leurdijk naar manieren om een dialoog tussen het individu en de grond te openen. Lees meer

Regenwormen

Regenwormen

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. Milou Lang graaft in dit tweeluik naar wormen, gangenstelsels en de geborgenheid die de grond kan bieden. ‘hier duw ik geil zijn in de kluiten aarde / durf mijn vingers te verliezen in slib en schimmeldraden’ Lees meer

Luchtspiegeling

Luchtspiegeling

'We bewegen log en lief.' Madelief Lammers onderzoekt in dit gedicht de onstilbare honger tussen twee mensen, een wankele relatie waaraan iets fundamenteels ontbreekt. 'Zie je hoe we ondanks die woede nog zo mooi zijn als een slapend paard dat met haar huid trilt om een daas te verjagen?' Lees meer

Stomwijzer

Stomwijzer

Marthe van Bronkhorst loodst je door het wispelturige politieke landschap aan de hand van haar alternatieve stemwijzer. Lees meer

Auto Draft 8

Programma: Ik wil, wil jij ook? - consent in illustratie

Vier samen met Hard//hoofd de publicatie van onze recent verschenen bundel over seksueel consent! Lees meer

Roze, wit, blauw

Roze, wit, blauw

Rechtse en nationalistische partijen laten in hun nieuwste verkiezingsprogramma’s zien dat hun ruimte voor de lhbtqia+-gemeenschap altijd voorwaardelijk is geweest. Journalist Rocher Koendjbiharie legt uit: 'Homoseksualiteit en vrouwenrechten zijn binnen rechtse kringen vaak pas relevant wanneer ze in relatie tot migratie besproken worden.' Lees meer

:Winnaar publieksprijs Rode Oor: Vespula vulgaris

Winnaar publieksprijs Het Rode Oor: Vespula Vulgaris

In een pot met schuimbanaantjes vecht een wesp om los te komen. Myrthe Prins portretteert een winkelbediende die in een snoepwinkel aan zoetigheid proeft. Met Vespula Vulgaris won zij de publieksprijs van Het Rode Oor 2025. Lees meer

Winnaar Stoute Stift 2024 1

Winnaars De Stoute Stift 2025

Cynthia Van Der Heyden won met haar illustratie de publieksprijs en Sarah Pannekoek won de juryprijs van De Stoute Stift 2025. Lees meer

Pekingeend

Winnaar juryprijs Het Rode Oor: Pekingeend

Twee personen blijven samen achter in de keuken, waar ze tijdens het bereiden van een pekingeend steeds dichter verstrikt raken in het spel van aanrakingen, blikken en opdrachten. Met Pekingeend won Fleur Klemann de juryprijs van Het Rode Oor 2025. Lees meer

Hoeveel Big Fashion heb jij in de kast hangen?

Hoeveel Big Fashion heb jij in de kast hangen?

De dood van Giorgio Armani sluit een hoofdstuk in de mode, maar zegt ook veel over de toekomst van onze kleding. In deze column legt Loïs Blank uit hoe Big Fashion steeds meer terrein weet te winnen in onze kledingkasten. Lees meer

Auto Draft 10

Als je te pletter slaat, dan klinkt dat zo

Midden in de nacht springt een man van een richel. Nee, geen man; een held. En iedereen weet: een man zoals Luciano slaat niet te pletter. In dit korte verhaal van Julien Staartjes bewegen de achterblijvers zich tussen het postuum cancelen of aanbidden van de man met gladde benen en mierzoete tong. Lees meer

De achterblijvers

De achterblijvers

Fietsend over een jaagpad reflecteert Gert-Jan Meyntjens op zijn rol als echtgenoot en vader, en neemt hij je mee op een zoektocht naar wat het betekent om man te zijn. Zonder bitter te worden. Lees meer

Binnen de context van twee

Binnen de context van twee

In haar gedicht onderzoekt Sytske van Koeveringe de betekenis en fascinatie van het getal twee. Via paren, tegenpolen en verbindingen ondervinden twee vrouwen de mogelijkheden van samenzijn. Is er balans in vereniging? Lees meer

Ik sliep rechts

Ik sliep rechts

Daten met iemand aan de andere kant van het politieke spectrum? Naomi Ronner deed het. In dit essay beschrijft ze haar ervaringen. Lees meer

Rouw is een ongenode gast die steeds op mijn feestjes verschijnt

Rouw is een ongenode gast die steeds op mijn feestjes verschijnt

Altijd aanwezig, maar niet gewenst: Marthe van Bronkhorts rouw reist met haar mee. Lees meer

De kleinste kans

De kleinste kans

Roosje van der Kamp bereidt zich altijd voor op het ergste. Een vreemd plekje op haar huid, opladers in het stopcontact: overal schuilt gevaar. Als ze achter een geheim komt in de familie begrijpt ze beter waar haar angsten vandaan komen. Ze vertelt erover in dit openhartige essay over intergenerationeel trauma. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €3 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer