Asset 14

Erik van Lieshout

TIP: Erik van Lieshout

‘Het gaat weer over mij, het gaat altijd over mij’, zegt Erik van Lieshout aan het begin van zijn nieuwste film Die Insel. Hij heeft zichzelf gestationeerd op een onbewoond eiland in een meertje in Duitsland, middenin een villawijk. Daar wil hij verdwijnen, vrij zijn en niet meer opvallen. Het mislukt: binnen de kortste keren bemoeien de villabewoners zich met zijn aanwezigheid. ‘Nou en, is niet erg toch?’ spreekt hij zichzelf toe. ‘Is helemaal niet erg dat het over mij gaat toch? Nee man. Of krijg ik straf? Krijg ik straf omdat het om mij gaat. Van wie dan? Van de kunstpolitie?’

Niemand kan zo heerlijk tegen de grenzen tussen narcisme en engagement aanschuren als de Nederlandse kunstenaar Erik van Lieshout, zoveel wordt duidelijk uit zijn solo-expositie The Show Must Ego On in Wiels in Brussel. De expositie is nog tot januari 2017 te zien, en mijn tip is heel simpel: ga erheen. Zelf verliet ik het museum met buikpijn van het lachen en nieuwe hoop voor de mensheid, twee dingen die je iedereen in deze donkere dagen toewenst.

In zijn werk zoekt Van Lieshout politieke en maatschappelijke thema’s op: vluchtelingen, werkloosheid, de rellen in de Haagse Schilderswijk. Maar de benadering in zijn uit de losse pols geschoten video’s is radicaal persoonlijk. Hij, Erik, speelt steeds de hoofdrol als gespeeld naïeve kunstenaar die een groep of subcultuur van binnenuit onderzoekt en op vlogger-achtige wijze becommentarieert. Dankzij zijn ontwapenende persoonlijkheid, zijn gevoel voor het tragikomische, en zijn voorkomen – dikke bril die doet denken aan Theo & Thea, kale kop, hoge stem waarmee hij eindeloos in het Brabants ratelt – is zijn werk niet alleen schrijnend, maar ook ontzettend grappig.

Die mix van comedy en pure ernst komt mooi naar voren in de films die te zien zijn op de overzichtstentoonstelling in Wiels. Naast zijn nieuwe film Die Insel is er bijvoorbeeld Dog (2015), waarin hij in gesprek gaat met asielzoekers en hulpverleners, The Basement (2014), waarin hij onderduikt in de kelders van de Hermitage in Sint Petersburg om het leven van de katten die er wonen te verbeteren, Ego (2013), waarin hij zijn familie interviewt over het humanitaire werk dat zij doen, en Janus (2012), over een man uit een volksbuurt in Rotterdam-Zuid die sterft aan een ziekenhuisbacterie.

Van Lieshout spaart zichzelf en zijn verlangen naar engagement niet, maar houdt zijn eigen Gutmensch-aspiraties constant tegen het licht. ‘Ik haat het gewone volk’ zegt hij in Janus. ‘Waarom wil ik er dan toch een film over maken?’ Het is de taak van de kunstenaar, vindt hij, om in gesprek te gaan en het echte leven te laten zien. Het mooie is dat hij ook de grenzen en de ongemakkelijkheid daarvan weet te vangen.

Door alle Trump-commotie van de afgelopen tijd; de analyses van het populisme en vooral de oproepen om in gesprek te gaan met ‘het gewone volk’, moest ik daarom steeds weer aan deze expositie denken. Van Lieshout geeft het verlangen om maatschappelijk betrokken te zijn iets bitterzoets: het is noodzakelijk, maar het gaat niet van harte. En om het echt te kunnen doen moet je vooral ook je eigen hypocrisie durven blootgeven.

De expositie Erik van Lieshout, The Show Must Ego On, is nog tot 8 januari 2017 te zien in kunstencentrum Wiels in Brussel.

  

Foto: Sarah van Binsbergen. Installation view The Basement, 2014, The Show Must Ego On, WIELS, Brussels, 2016
© Erik van Lieshout, Courtesy Annet gelink Gallery, Amsterdam

Mail

Sarah van Binsbergen is Hard//hoofdredacteur, antropoloog, journalist. // sarah@hardhoofd.com

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
Lees meer
test
het laatste
Geen geld maakt ook niet gelukkig

Hard//hoofd zoekt een zakelijk assistent!

Wij zoeken een enthousiaste en veelzijdige zakelijk assistent (x/v/m) die ons zakelijke team wil versterken. In deze functie krijg je de kans om ervaring op te doen met de zakelijke en organisatorische kant van een literair tijdschrift en online platform. Lees meer

Het huis in mijn hoofd

Het huis in mijn hoofd

Wat als technologie je verbeelding probeert te esthetiseren? Mina Etemad bezocht in juni, tijdens de twaalfdaagse oorlog tussen Iran en Israël, de VR-voorstelling From Dust van Michel van der Aa. ‘Het zou troostend moeten zijn, maar hoe kan ik het rijmen met de realiteit hierbuiten?’ Lees meer

Het borrelt 1

Ortolaan

Liefde gaat door de maag, weet de chef in het verhaal van Fleur Klemann. Zorgvuldig bereidt hij al zijn ingrediënten én zijn geliefde: ‘Haar tong die ze langs haar vette lippen haalde, het rozige vlees.’ Lees meer

Naweeën

Naweeën

In Naweeën dicht Vlinder Verouden over vervellen, verpoppen, verschonen, volgroeien en legt zo het proces van veranderen vast. ‘Hier slaat de klok tien en stap ik uit spinseldraden slijmerig warm een / Laatste vinger die glijdt over de plastic bodem van een pot haargel.’ Lees meer

Het borrelt

Het borrelt

‘Vuur raakt water / en alles sist barst klapt fluit schuimt vergaat stijgt verdampt smelt breekt sterft’. Dieuke Kingma dicht over het moment dat het ondergrondse naar boven breekt: zoals bij vulkaanuitbarstingen, of de tweede symfonie van Mahler. Lees meer

Laboratoriumkinderen

Laboratoriumkinderen

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. In dit drieluik onderzoekt Louise van der Veen in vitro fertilisatie (IVF) als een mogelijke grond van het bestaan. Lees meer

:Podcast: Maandagavond – De aanleiding

Podcast: Maandagavond – De aanleiding

Een nieuw seizoen van Maandagavonden door Nwe Tijd, dit keer ook te beluisteren bij Hard//hoofd. Met Johannes Lievens die zich – tegen wil en dank – in het feestgedruis stort, Ellis Meeusen over de voorpret, Suzanne Grotenhuis met een pleidooi voor kleine vieringen en Freek Vielen opent de avond met twee anekdotes. Lees meer

Wil de Nederlander opstaan alsjeblieft?

Wil de Nederlander opstaan alsjeblieft?

Wanneer de VVD pleit voor het bijhouden van gegevens over ‘culturele normen en waarden’ van mensen met een migratieachtergrond, over welke normen en waarden hebben ze het hier dan eigenlijk? Rocher Koendjbiharie neemt de eisen onder de loep die de politiek alleen stelt aan mensen die zichtbaar wortels elders ter wereld hebben. ‘Men wil geen vermenging van culturen en geen uitwisseling van gedachten. De echte eis is assimilatie en het afbreken van wortels.’ Lees meer

Als de bodem niet dragen kan

Groeipijn

‘Volwassen worden is zorgen voor’ luidt de wijsheid waar de hoofdpersoon in dit verhaal zich aan vasthoudt. In Groeipijn laat Tim Kobussen zien hoe hoe er een steeds letterlijke invulling aan die wijsheid wordt gegeven in een studentenkamer. Lees meer

In een miniatuurgrafkistje wordt het duingentiaanblauwtje naar de natuurbegraafplaats gedragen 1

In een miniatuurgrafkistje wordt het duingentiaanblauwtje naar de natuurbegraafplaats gedragen

Van het zetten van kopjes koffie en het branden van salie tot de Pinterest-pagina van DELA: Maartje Franken schrijft over rouwrituelen en onderzoekt de grond waarin rouw wortelt. Lees meer

Voor de meisjes

Voor de meisjes

Terra van Dorst dicht over de passiviteit van het wachten op morgen en het uitstellen van keuzemomenten. ‘morgen gaan we een ijsje halen / zullen de bramen rijp zijn / maak ik een besluit’ Lees meer

Regenwormen 1

Als de bodem niet dragen kan

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. Anouk von Seida schrijft over de betonplaten op een boerderij en het onverwachte leven dat zich daarin afspeelt. Lees meer

Grond & Ik

Grond & Ik

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. In 'Grond & Ik' zoekt Lisia Leurdijk naar manieren om een dialoog tussen het individu en de grond te openen. Lees meer

Regenwormen

Regenwormen

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. Milou Lang graaft in dit tweeluik naar wormen, gangenstelsels en de geborgenheid die de grond kan bieden. ‘hier duw ik geil zijn in de kluiten aarde / durf mijn vingers te verliezen in slib en schimmeldraden’ Lees meer

Luchtspiegeling

Luchtspiegeling

'We bewegen log en lief.' Madelief Lammers onderzoekt in dit gedicht de onstilbare honger tussen twee mensen, een wankele relatie waaraan iets fundamenteels ontbreekt. 'Zie je hoe we ondanks die woede nog zo mooi zijn als een slapend paard dat met haar huid trilt om een daas te verjagen?' Lees meer

Stomwijzer

Stomwijzer

Marthe van Bronkhorst loodst je door het wispelturige politieke landschap aan de hand van haar alternatieve stemwijzer. Lees meer

Auto Draft 8

Programma: Ik wil, wil jij ook? - consent in illustratie

Vier samen met Hard//hoofd de publicatie van onze recent verschenen bundel over seksueel consent! Lees meer

Roze, wit, blauw

Roze, wit, blauw

Rechtse en nationalistische partijen laten in hun nieuwste verkiezingsprogramma’s zien dat hun ruimte voor de lhbtqia+-gemeenschap altijd voorwaardelijk is geweest. Journalist Rocher Koendjbiharie legt uit: 'Homoseksualiteit en vrouwenrechten zijn binnen rechtse kringen vaak pas relevant wanneer ze in relatie tot migratie besproken worden.' Lees meer

:Winnaar publieksprijs Rode Oor: Vespula vulgaris

Winnaar publieksprijs Het Rode Oor: Vespula Vulgaris

In een pot met schuimbanaantjes vecht een wesp om los te komen. Myrthe Prins portretteert een winkelbediende die in een snoepwinkel aan zoetigheid proeft. Met Vespula Vulgaris won zij de publieksprijs van Het Rode Oor 2025. Lees meer

Winnaar Stoute Stift 2024 1

Winnaars De Stoute Stift 2025

Cynthia Van Der Heyden won met haar illustratie de publieksprijs en Sarah Pannekoek won de juryprijs van De Stoute Stift 2025. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €3 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer