Asset 14

Nederland, Achterland

Nederland, Achterland

Op verschillende plekken in de wereld lijkt de sociaaldemocratie te ontwaken uit een lange slaap. Oude idealen als sociale emancipatie, economische rechtvaardigheid en internationale solidariteit worden afgestoft en nieuw leven ingeblazen. Waar is toch de Nederlandse Jeremy Corbyn, vraagt Mirko zich af.

Tijden veranderen. Europese partijprogramma’s die tot dertig jaar geleden gezien werden als braaf sociaaldemocratisch, worden nu weggezet als onredelijk radicaal. Andersom bekruipt me het gevoel dat in vergelijking met sommige kandidaten voor de Amerikaanse voorverkiezingen, president Bush Jr. nog best een geschikte kerel was. Dat ik nooit had kunnen denken “president Bush” en “geschikte kerel” in dezelfde zin te schrijven zegt genoeg.

We hebben hier te maken hebben met een flinke ruk naar rechts. Wat vroeger gewoon links was is buiten het spectrum van de redelijkheid gevallen. Het centrum van weleer wordt nu als links bestempeld. Wat ooit rechts was is nu het redelijke midden. En dit wordt nu op rechts geflankeerd door een nieuw gebied dat ik maar “bizar-rechts” noem. Alles een stapje opzij. Naar rechts welteverstaan.

Dit soort golfbewegingen in de geschiedenis zijn natuurlijk niet nieuw. Karl Polanyi, Oostenrijks politiek econoom, beschreef dit als de Double Movement. Hij zag kapitalistische samenlevingen een pendelende beweging maken tussen vermarkting enerzijds en sociale bescherming daartegen anderzijds. Hij is al een tijdje dood, maar ik denk dat Polanyi vandaag wel chocolade had kunnen maken van de Trump’s, Rutte’s en Sanders’.

Op veel plekken in de wereld worden oude ideeën uit de kast gehaald die ingaan tegen de moderne technocratische mantra van there is no alternative. In Portugal namen drie progressieve lijsttrekkers het initiatief tot een regeringsformatie, buiten de winnende rechts-conservatieve partij om. In Spanje won het democratische platform Podemos veel zetels en speelt nu een belangrijke rol in de formatie. En voorafgaand aan de Griekse capitulatie aan het Noord-Europees bankwezen, had Syriza wel degelijk een zeer progressief programma. Maar ook buiten de financiële crisisgebieden zijn er voorbeelden: Troudeau in Canada met zijn knappe kop en verstandige woorden; de onverwachte opkomst van Sanders in de Verenigde Staten waar de kwalificatie ‘democratisch socialist’ ongeveer gelijk staat aan ‘praktiserend pedofiel’; en anti-oorlogsveteraan Corbyn die met hulp van een legertje progressieve intellectuelen de verstofte Britse Labour Party nieuw leven in probeert te blazen. Allen staan voor een heropleving van de oud-linkse (en nu dus ‘onredelijke’) politiek van sociale emancipatie, economische rechtvaardigheid en internationale solidariteit. Allen zijn populair en succesvol.

Hoe dan de huidige ideeënarmoede in Nederland te verklaren? Waar is het dissidente stemgeluid binnen de Parties Formerly Known As Leftwing? Stemmen die net als de bovengenoemde Angelsaksische grijzaards de grieven van de boze schreeuwers in overeenstemming kunnen brengen met de verwende idealen van de quinoa-klasse. Stemmen die het niet toelaten dat economische en sociale crises gekaapt worden door xenofoob rechts. Stemmen die Samsom de mond kunnen snoeren en links inhalen wanneer hij met rare terugduw-plannen aankomt. Stemmen die politici als Dijsselbloem kunnen ontmaskeren als lakeien van de financiële elite en Jesse Klaver kunnen dwingen geen slappe boekjes te schrijven, maar daadwerkelijk een politiek alternatief te bieden. Kortom, waar blijft de Nederlandse afvaardiging van Polanyi’s tegenbeweging?

Voor een progressief tegengeluid moeten we het hier voorlopig doen met de liedjes van Lange Frans en Typhoon. Zou dichter Heinrich Heine gelijk hebben gehad toen hij de beroemde uitspraak deed dat wanneer het einde van de wereld aan zou breken, men maar naar Nederland moest verhuizen omdat alles daar altijd vijftig jaar later gebeurt? Dit is het land van... Zegt u het maar.

Foto via Pixabay

Mail

Mirko van Pampus leidt een pendelend bestaan tussen Amsterdam en Londen, waarbij hij in de wereldstad het geld uitgeeft dat hij in het werelddorp verdiend heeft.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Een villa voor het onbekende

Een villa voor het onbekende

Floris Tesink bezocht het FOMU, waar Grace Ndiritu door associatieve combinatie een expositie invulde. "Dit conflict tussen de fotografie en de ruimte brengt je op een plek die niet te begrijpen is, maar toch verslavend voelt voor degene die zich hieraan overgeeft." Lees meer

Wat dondert het of fossiele subsidies ‘echt subsidies zijn’?

Wat dondert het of fossiele subsidies ‘echte subsidies’ zijn?

‘De grootste catastrofe in de geschiedenis van de mensheid is niet het moment voor afleidingsmanoeuvres.’ Lees meer

:De aankondiging: De kunst van vertrekken (deel 1)

De kunst van vertrekken: de aankondiging

Voor kunstenaars is het essentieel om zichtbaar te zijn voor publiek. Maar wat gebeurt er als een kunstenaar zich terugtrekt of zelfs helemaal stopt met het maken van kunst? In deel 1 van de serie ‘De kunst van het vertrekken’ kijkt Lara den Hartog Jager naar de kunst waarmee sommige kunstenaars afscheid nemen uit de kunstwereld. Lees meer

Een gestolde eeuwigheid

Futiliteit op een gestolde eeuwigheid

De bergen laten Nick Sens al even niet meer met rust. Waar komt de drang vandaan ze, ondanks de mogelijke gevaren, te willen beklimmen? Lees meer

:Koloniale pijn: Papoeavlag niet gewenst tijdens defilé Veteranendag 1

Koloniale pijn: Papoeavlag niet gewenst tijdens defilé Veteranendag

24 juni was het Veteranendag, acht jaar geleden was het de oud-militairen voor het eerst verboden tijdens het veteranendefilé te lopen met de Morgenster, de vlag van de Papoea’s. Waarom gebeurde dat? Lees meer

 1

Alleen het gehele verhaal kan voor heling zorgen

Bijna 80 jaar na dato erkent de Nederlandse staat 17 augustus 1945 pas als officiële Indonesische onafhankelijkheidsdatum. Benjamin Caton vraagt zich af waarom sommige partijen deze ontwikkelingen tegenwerken en waar hun denkfouten zitten. 'Het is niet nodig is om de ene pijn te ontkennen om erkenning te krijgen voor de andere.' Lees meer

:De roman als tapijt van verweven geschiedenissen: hoe een collectieve schrijversblik houvast biedt 1

De roman als tapijt van verweven geschiedenissen: hoe een collectieve schrijversblik houvast biedt

Wat willen we vertellen, wat hebben we te vertellen en hoe willen we dat vertellen? Amber Netten, Marleen Doré en Zuma Knegjes vinden houvast in collectiviteit. Lees meer

Zelfs een kapotte klok wijst tweemaal per dag de juiste tijd aan

Zelfs een kapotte klok wijst tweemaal per dag de juiste tijd aan

Als klein meisje had Roosje van der Kamp een ritueel waarmee ze hoopte haar ouders te kunnen beschermen tegen de dood. Kan magisch denken in plaats van een poging tot controle, ook een vorm van loslaten zijn? Kan het ook een daad van liefde zijn? Lees meer

De on//smakelijke week: Wondermeisjes (of: de aantrekkingskracht van anorexia) 4

De on//smakelijke week: Wondermeisjes (of: de aantrekkingskracht van anorexia)

Toen in juni 2014 een week in het teken van eten stond was Emy Koopman not amused. Ze schreef een nog altijd actueel essay over de vraag of een eetstoornis een modeverschijnsel is. Eten door de ogen van een ex-magerzuchtige. Lees meer

Zeikwijf

De on//smakelijke week: Pisnijd

Van hoge prijzen tot pottenkijkers: een bezoek aan een openbaar toilet is voor vrouwen vaak niet vanzelfsprekend. Sofie Hees verdiept zich in de ins en outs van dit decennia-oude probleem. Lees meer

Ik heb schijt

Ik heb schijt

Maatschappelijke ongelijkheid begint in de buurt waarin je opgroeit laat Milio van de Kamp zien in zijn debuut ‘Misschien moet je iets lager mikken’, dat op 16 mei verschijnt. Een voorpublicatie. Lees meer

Toxic Friendships

Toxic Friendships

Het verbreken van toxic friendships geldt op TikTok als een vorm van self-care, maar is dat wel zo? Rijk Kistemaker buigt zich erover. Lees meer

Factdroppen

Factdroppen

Is het herhalen van feiten een manier om grip te krijgen op een wereld die steeds onzekerder is? Max Beijneveld gaat op zoek naar een alternatief voor ongebreideld factdroppen. Lees meer

Een <em>mountain home</em> in een wereld waar de tijd verdwijnt

Een mountain home in een wereld waar de tijd verdwijnt

Na het luisteren van de podcast Dolly Parton’s America besluit Anna van der Kruis haar eigen fascinatie voor Dolly Parton te onderzoeken. Waarom slikt ze alles wat Dolly haar verkoopt? Hoe kan het dat Dolly zoveel verschillende mensen samenbrengt? Tijdens de zoektocht komt ze erachter dat haar verhouding tot Dolly Parton persoonlijker is dan ze... Lees meer

Porseleinen beeldje van Vrouwe Justitia: vrouw met een roze gedrapeerde jurk en een witte blinddoek rond haar ogen

Academische vrijheid m’n reet

Promovenda Harriët Bergman voelt niet de vrijheid om zich écht kritisch uit te laten over machthebbers. De oorverdovende stilte op rechts na het ontslag van universitair hoofddocent Susanne Täuber bewijst voor haar eens te meer: veel hoeders van het vrije woord geven alleen om de status quo. Lees meer

Komiek schreeuwt tegen wolk

Komiek schreeuwt tegen wolk

Of je vertelt de waarheid, bent grappig en wordt vervolgens gecanceld, óf je bent ‘politiek correct’ en daarmee helemaal niet meer grappig. Daar wil Jihane Chaara het even over hebben. Lees meer

Illustratie van twee bomen. De bomen zijn wit en kaal, en je ziet hun wortels en takken voor een achtergrond van een groene en paarse gradiënt.

Van bladeren tot wortels: liefhebben zonder te verliezen

Hoeveel van jezelf lever je, dan wel niet onbewust, in om samen te kunnen zijn met een geliefde? Stefanie Gordin onderzocht wat Rainer Maria Rilke, Herman Hesse en bell hooks hebben geschreven over deze dynamiek. Ze probeert een antwoord te vinden op de vraag: Wat ging er mis in haar vorige relatie, waar ze juist zo duidelijk hadden afgesproken elkaar niet te verstikken? Lees meer

De slag om Lützerath: beeldvorming over solidariteit en geweld

De slag om Lützerath: beeldvorming over solidariteit en geweld

Er is jarenlang gestreden, maar onlangs werd bruinkooldorp Lützerath hardhandig door de Duitse politie ontruimd. Een gesprek over representatie, politiegeweld en de kernboodschap van ‘Lützi Lebt'. Lees meer

Over racistisch politiegeweld zing je geen aria’s – of wel?

Over racistisch politiegeweld zing je geen aria’s – of wel?

Het publiek bij de allerlaatste voorstelling van Blue, over racistisch politiegeweld, hoefde niet verteld te worden hoe hyperactueel de voorstelling was die ze zagen. Lees meer

Afscheidsrede: ‘Hard//hoofd is een vrije ruimte, niet een vrije markt’

‘Hard//hoofd is een vrije ruimte, geen vrije markt’

Marte Hoogenboom blikt terug op haar tijd als hoofdredacteur van Hard//hoofd. Na tweeënhalf jaar dienst vraagt ze zich nog steeds af wat Hard//hoofd eigenlijk is. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier! 

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we voortaan twee keer per jaar verschijnen en daardoor nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer