Asset 14

Nederland, Achterland

Nederland, Achterland

Op verschillende plekken in de wereld lijkt de sociaaldemocratie te ontwaken uit een lange slaap. Oude idealen als sociale emancipatie, economische rechtvaardigheid en internationale solidariteit worden afgestoft en nieuw leven ingeblazen. Waar is toch de Nederlandse Jeremy Corbyn, vraagt Mirko zich af.

Tijden veranderen. Europese partijprogramma’s die tot dertig jaar geleden gezien werden als braaf sociaaldemocratisch, worden nu weggezet als onredelijk radicaal. Andersom bekruipt me het gevoel dat in vergelijking met sommige kandidaten voor de Amerikaanse voorverkiezingen, president Bush Jr. nog best een geschikte kerel was. Dat ik nooit had kunnen denken “president Bush” en “geschikte kerel” in dezelfde zin te schrijven zegt genoeg.

We hebben hier te maken hebben met een flinke ruk naar rechts. Wat vroeger gewoon links was is buiten het spectrum van de redelijkheid gevallen. Het centrum van weleer wordt nu als links bestempeld. Wat ooit rechts was is nu het redelijke midden. En dit wordt nu op rechts geflankeerd door een nieuw gebied dat ik maar “bizar-rechts” noem. Alles een stapje opzij. Naar rechts welteverstaan.

Dit soort golfbewegingen in de geschiedenis zijn natuurlijk niet nieuw. Karl Polanyi, Oostenrijks politiek econoom, beschreef dit als de Double Movement. Hij zag kapitalistische samenlevingen een pendelende beweging maken tussen vermarkting enerzijds en sociale bescherming daartegen anderzijds. Hij is al een tijdje dood, maar ik denk dat Polanyi vandaag wel chocolade had kunnen maken van de Trump’s, Rutte’s en Sanders’.

Op veel plekken in de wereld worden oude ideeën uit de kast gehaald die ingaan tegen de moderne technocratische mantra van there is no alternative. In Portugal namen drie progressieve lijsttrekkers het initiatief tot een regeringsformatie, buiten de winnende rechts-conservatieve partij om. In Spanje won het democratische platform Podemos veel zetels en speelt nu een belangrijke rol in de formatie. En voorafgaand aan de Griekse capitulatie aan het Noord-Europees bankwezen, had Syriza wel degelijk een zeer progressief programma. Maar ook buiten de financiële crisisgebieden zijn er voorbeelden: Troudeau in Canada met zijn knappe kop en verstandige woorden; de onverwachte opkomst van Sanders in de Verenigde Staten waar de kwalificatie ‘democratisch socialist’ ongeveer gelijk staat aan ‘praktiserend pedofiel’; en anti-oorlogsveteraan Corbyn die met hulp van een legertje progressieve intellectuelen de verstofte Britse Labour Party nieuw leven in probeert te blazen. Allen staan voor een heropleving van de oud-linkse (en nu dus ‘onredelijke’) politiek van sociale emancipatie, economische rechtvaardigheid en internationale solidariteit. Allen zijn populair en succesvol.

Hoe dan de huidige ideeënarmoede in Nederland te verklaren? Waar is het dissidente stemgeluid binnen de Parties Formerly Known As Leftwing? Stemmen die net als de bovengenoemde Angelsaksische grijzaards de grieven van de boze schreeuwers in overeenstemming kunnen brengen met de verwende idealen van de quinoa-klasse. Stemmen die het niet toelaten dat economische en sociale crises gekaapt worden door xenofoob rechts. Stemmen die Samsom de mond kunnen snoeren en links inhalen wanneer hij met rare terugduw-plannen aankomt. Stemmen die politici als Dijsselbloem kunnen ontmaskeren als lakeien van de financiële elite en Jesse Klaver kunnen dwingen geen slappe boekjes te schrijven, maar daadwerkelijk een politiek alternatief te bieden. Kortom, waar blijft de Nederlandse afvaardiging van Polanyi’s tegenbeweging?

Voor een progressief tegengeluid moeten we het hier voorlopig doen met de liedjes van Lange Frans en Typhoon. Zou dichter Heinrich Heine gelijk hebben gehad toen hij de beroemde uitspraak deed dat wanneer het einde van de wereld aan zou breken, men maar naar Nederland moest verhuizen omdat alles daar altijd vijftig jaar later gebeurt? Dit is het land van... Zegt u het maar.

Foto via Pixabay

Mail

Mirko van Pampus leidt een pendelend bestaan tussen Amsterdam en Londen, waarbij hij in de wereldstad het geld uitgeeft dat hij in het werelddorp verdiend heeft.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
:Hoe te dromen:  Over slaap, verlangen en dromen over een betere wereld

Hoe te dromen: Over slaap, verlangen en dromen over een betere wereld

Als Stella Kummer ’s ochtends wakker wordt, bespreekt ze in bed haar dromen met haar vriend. Terwijl ze aan hem vertelt wat er die nacht in haar droomwereld is omgegaan, denkt ze na over dromen over de wereld. Begint het veranderen van de wereld niet eigenlijk gewoon in bed? Lees meer

Auto Draft 8

Een transformatie van verlangen: brieven over consent

Wat als we consent en verlangen zélf als de voorwaarden van bevrijding en sociale rechtvaardigheid zien? Yousra Benfquih licht toe hoe genot-activisme ons niet alleen toelaat om ons tegen de dingen te verzetten, maar ook om te onderzoeken waar we naar verlangen. Lees meer

Mijn naam roept 1

Mijn naam roept

Hodo Abdullah beschrijft hoe de geschiedenis van Somaliland haar ook veel over haarzelf leerde. Hoe komt het dat het geloof in henzelf, de veerkracht en de trots van de Somalilanders zo verankerd zit in hun DNA? Wat geeft hun de kracht om door te gaan? Lees meer

:Armoede, de bedpartner die je verlangen indringt: brieven over consent

Armoede, de bedpartner die je verlangen indringt: brieven over consent

Alara Adilow blikt terug op haar jongere zelf en ziet hoe onwetendheid en zelfdestructie haar afsneden van zorg en liefde, tot feministische en postkoloniale denkers haar aanraakten en haar openstelde om naar zichzelf en de wereld te kunnen kijken. Lees meer

Mooi vanbuiten en vanbinnen: pleidooi voor dagdagelijkse entomologie 2

Mooi vanbuiten en vanbinnen: pleidooi voor dagdagelijkse entomologie

Insecten hebben een slecht imago. We houden ze het liefst ver uit de buurt, maar dat is onterecht, vindt Jitte. Met dit artikel bewijst hij je graag van het tegendeel en vertelt hij hoe sluipwespen lieveheersbeestjes inschakelen als lijfwacht voor haar larven, over de indrukwekkende hersenen van de Darwinwesp, en hoe je een mierenkolonie opzet met één koningin. Lees meer

Composthoop

Een symfonie van het kleine leven

Jesse Van den Eynden neemt je mee in de symfonie van het kleine leven dat zich afspeelt in de duisternis van de composthoop. In dit liefdevolle essay beschrijft hij hoe zijn leven steeds meer overgenomen wordt door de rottende en levende massa in zijn tuin, en hoe het slurpen, klikken en kraken van de aarde en haar bewoners een meditatieve ervaring worden. Lees meer

Eiland zonder eilandjes

Eiland zonder eilandjes

Bram de Ridder is vervangend psychiater op Bonaire. Maar hoe moet hij zich als witte zorgprofessional verhouden tot de mensen van het eiland? Lees meer

Huizen, omhulsels

Huizen, omhulsels

Anne Schepers had nooit gedacht dat ze een huis kon kopen. Tijdens de verbouwing denkt ze na over huizen als politiek middel, hoe het is om als sociale klimmer ruimte in te nemen en waarom dromen over een fantasiehuis een privilege is. Lees meer

:Consent als verzet: brieven over consent in een koloniale wereld

Consent als verzet: brieven over consent in een koloniale wereld

Consent is complex in een wereld gevormd door koloniaal geweld. Yousra Benfquih vraagt zich in haar eerste brief aan Alara Adilow af hoe consent een instrument kan worden van verzet. Lees meer

Iemand die in je gelooft

Iemand die in je gelooft

Jam van der Aa ontdekte pas laat dat ze autisme heeft. Toen ze jong was herkende jeugdzorg bovendien niet de rol van autisme in de onveilige situatie bij haar thuis. Ze was gedreven en nieuwsgierig, maar lange tijd op zichzelf aangewezen. Dit essay is een pleidooi voor betere jeugdzorg en gaat over veerkracht en jezelf leren begrijpen en vertrouwen. Lees meer

Automatische concepten 87

Van mijn spreekkamer tot aan Afghanistan

In haar behandelkamer zit Jihane Chaara als forensisch psycholoog niet alleen tegenover slachtoffers, maar ook tegenover daders van dwingende controle, een vorm van huiselijk geweld. Wat is het verband tussen deze psychologische, onderdrukkende machtstructuur van een individidu als meneer X in haar spreekkamer, en het regime van de Taliban in Afghanistan? Een essay over de verbinding tussen daderschap, ontkenning, grotere structuren van vrouwenonderdrukking en verzet. Lees meer

Einde Schooldag

Einde Schooldag

Leerlingen zijn als tijdelijke passanten van wie je een hoop weet, maar nooit hoe het met ze af zal lopen. 'Ze zijn open eindes', zo schrijft Engels docente Charlotte Knoors in dit persoonlijke essay over de raadselachtige verhouding tussen docent en student. Lees meer

Zo rood als een kreeft

Zo rood als een kreeft

Wanneer twee Spaanse vrienden Ferenz Jacobs uitnodigen voor een protestmars tegen toerisme in Barcelona, voelt hij zich voor het eerst weer een 'outsider'. In dit essay richt hij zich op de gevolgen van massatoerisme op de permanente bewoners. Is er een ander soort toerisme mogelijk, buiten de logica van onderdanigheid, kolonialisme en uitbuiting om? Lees meer

Auto Draft 4

Tijd buiten de uren om

Micha Zaat sliep binnen een jaar in bijna 60 verschillende hotelkamers. In dit essay licht hij het fenomeen van de hotelkamer als liminaal object toe, en legt uit wat zo'n kortdurend verblijf voor gasten én kamers betekent en waarom het onmogelijk is om ouder te worden in een hotelkamer. 'In het bed waar ik gisteren droomde over sterven in een auto-ongeluk ligt nu iemand te masturberen.' Lees meer

Auto Draft 2

'Kunnen we vrienden zijn?': over een noodzakelijk veranderende mens-natuur relatie

Wanneer Jop Koopman afreist naar Lombok om de Indonesische visie op mens-natuurrelatie beter te begrijpen, gaat hij op pad met een lokale mysticus. In dit essay onderzoekt hij hoe we de verhouding mens-natuur opnieuw kunnen vormgeven; wat de agency is van onze omgeving, en waarom we vrienden moeten worden met alles rondom ons. Lees meer

Stil protest

Stil protest

Nadeche Remst laat zien hoe slaap, verdriet en dissociatie meer zijn dan persoonlijke reacties: ze worden een vorm van stil verzet tegen een wereld die kwetsbaarheid buitensluit. Lees meer

Hoe lang blijf je een vluchteling?

Hoe lang blijf je een vluchteling?

'Wat' ben je als je ergens niet thuishoort, maar ook niet terug kan naar je geboorteland? Ivana Kalaš onderzoekt het label 'vluchteling'. Lees meer

Een cactus in een zompig moeras

Een cactus in een zompig moeras

Een cactus kan toch niet groeien in een zompig moeras? In dit essay schetst Jam een realistisch beeld van de autistische ervaring in een kapitalistisch systeem dat productiviteit als het hoogste goed beschouwt. Lees meer

Lieve buren

Lieve buren

Ze hebben dezelfde brievenbus en dezelfde supermarkt, maar Nienke Blanc vraagt zich in deze nooit verzonden brief af of dat het enige is dat ze met haar buren deelt. Lees meer

Best Friend (For The Forseeable Future)

Best Friend (For The Forseeable Future)

Lotte Krakers’ vriendschap met Karlien eindigde mét blauwe vinkjes, maar zonder antwoorden. Het laat Lotte reflecteren op het afdwingen van gelijkenissen in een vriendschap, en het plaatsen van vrienden op voetstukken: ‘Karlien hield me een spiegel voor, waarin ik vooral zag wat ik niet was.’ Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in september je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer