Asset 14

Tante Bep

Familie Overdijk: Tante Bep 1

Afkomstig uit een klein gezin en opgegroeid zonder ooms of tantes, kreeg Ferry Wieringa er bij zijn trouwen een grote schoonfamilie bij. Het contact bleef met de jaren beperkt tot verjaardagen, huwelijken, ziekenbezoek en begrafenissen. Tot zijn vrouw besloot haar ooms en tantes te gaan tekenen. Zes weken lang verschijnt elke dinsdag een verhaal.

Bep was de oudste thuis. Terwijl moeder kinderen baarde (twaalf), zorgde Bep voor de rest van het gezin en het huishouden. Toen moeder overleed, beloofde ze voor haar zwakbegaafde broertje te blijven zorgen. Nog steeds woont Wout in de buurt.

Bep is getrouwd met Gijs. Hun huwelijk was ‘een moetje’. Gijs is een praatgrage man, om niet te zeggen: hij kan zijn mond niet houden. Als oud-vrachtwagenchauffeur is hij gek van auto’s. Bij ons voorlaatste bezoek liet hij mij zijn trots zien: een mosgroene Mercedes C-klasse. Hij had dit buitenkansje via zijn zoon Raymond gekocht, een garagehouder. We begaven ons naar een garagebox. Gijs dicht de buren jaloerse gedachten toe en is bang dat ze zijn Mercedes zullen bekrassen. De deur van de box zwaaide open.

‘Zó, mooi ding, Gijs. Maar wat staat-ie dicht tegen de muur aan.’

‘Ja, wat daggie, dat ik dat zomaar doe?’ De wagen stond zo opdat eventuele dieven hem er niet uit konden rollen. Met het stuurslot erop zouden ze de deurpost op hun weg treffen.

Op de vloer lagen latjes die aangaven waar de auto moest staan, op de muur waren stroken tapijt geplakt die lakschade moesten voorkomen, onder het dak was plastic gespannen mocht er lekkage ontstaan.

De wagen werd de box uitgereden. Daarna keken we enige minuten naar het motorblok waarbij Gijs technische specificaties opdiende. Ik vertelde over mijn werk als privéchauffeur.

Gijs: ‘Grote wagens zeker?’

Ik somde de Duitse, Franse, Zweedse automerken op waarin ik heb gereden, waarna Gijs vertelde dat de beste auto’s toch echt uit Duitsland komen. ‘En Mercedes is de allerbeste.’ Mijn voorliefdes (Italiaanse- en Franse merken) zette hij weg als ‘technisch gepiel’. Met een klap gooide hij de motorkap dicht. ‘Even rijden?’

Bij ons bezoek een half jaar later voor deze portretserie treffen Monica en ik geen Mercedes meer in de garagebox. Het blijkt een pijnlijk dossier. Iets met koppelingsplaten. Zoon Raymond had die nagekeken en naar de knoppen geholpen, aldus Gijs. Het is een van de redenen dat Gijs niets meer met hem te maken wil hebben.

Met Ron, hun andere zoon, had Gijs al een conflict.

Als Bep, Monica, Gijs en ik later in zijn nieuwe auto – een Citroën – op weg zijn naar hun derde zoon, geeft Gijs huizenhoog op over Franse merken. ‘Betere auto’s, vind je nie?’ Als hij optrekt, vraagt hij aan de achterbank: ‘Pittig of nie?’ Het rijgedrag van mede-weggebruikers wordt becommentarieerd en als hem op een rotonde geen voorrang dreigt te worden verleend, geeft hij, bijna tachtig jaar of niet, er een dot gas bij.

‘Gijs denk je d’r om,’ reageert Bep die naast hem zit. ‘Je zit niet alleen in de auto.’

‘Hij héb geen voorrang. Ik héb voorrang.’

De enige van de drie zoons met wie ze ononderbroken contact hebben, is Michel. Al zegt Bep later dat zíj haar zoons wel spreekt, maar buiten Gijs om. Michel woont in een begeleid-wonen-project: 24-uurs zorg, eten wordt klaargemaakt, financiën worden beheerd. Ik ken Michel van verhalen en foto’s. Op één foto heeft hij prachtige krullende bakkebaarden en een baard waar een rabbijn een puntje aan kan zuigen. ‘Oh ja,’ zegt Bep, ‘dat was zijn orthodoxe periode. Maar nu is hij geen jood meer.’

Gijs zwijgt.

Ons bezoek is aangekondigd bij de leiding. Op tafel zijn een compleet thee- en koffieservies klaargezet met een schaal met koekjes. Op de grond staat de volgende gang: een fles prik met een schaaltje leverworst en chips. Michel zit in zijn fauteuil te wachten. Bep had gezegd dat hij nu in de jaren vijftig en zestig leeft. Voor meubels, platen en kleedjes gaat hij naar de plaatselijke kringloopwinkel waar hij kind aan huis is. Aan de wanden hangen zijn schilderijen. Hij schildert veel bomen, zijn begeleider vond dat het met die engelen maar eens afgelopen moest zijn. Michel vertelt over de taxichauffeur die hem laatst naar de stad bracht en die maar bleef klagen. ‘Maar klagen mag niet van het geloof.’ In de stad werd er ook nog eens aan alle kanten aan hem getrokken. ‘Bij de kassa van de Hema lag allemaal snoep dat me aanriep: “Je moet me kopen, je moet me kopen.”’ Om deze stemmen het zwijgen op te leggen, neemt hij medicijnen. Schilderen helpt ook. En hij maakt muziek.

Hij neemt plaats achter zijn elektrische orgel. Terwijl hij het apparaat instelt, vertelt hij dat het niet lang duurt voordat er wezens vanuit de ruimte op aarde zullen neerdalen omdat wij er een zooitje van maken. Zijn muziek bestaat uit lang aangehouden tonen die sferisch aandoen.

Gijs: ‘Hij heeft nog een kamer. Ja, het is groot hier hoor.’ Het blijkt een ‘toekomstkamer’ waar de wanden met aluminiumfolie zijn bedekt.

Later in de auto vertelt Bep dat ze blij is dat Michel zo’n goede zorg krijgt. ‘Ik heb altijd voor hem gezorgd maar het is te veel. Wout, Michel… Ik heb voor iedereen gezorgd. Nu wil ik leven.’

Vanachter het stuur klinkt het: ‘Wat zeg je nou? Je leeft toch?’

‘Familie Overdijk’ van Monica Overdijk (www.monicaoverdijk.nl) is tot 17 juni te zien in Amsterdam-West in de etalages van ‘Kunsttraject’ in de Dirk Hartoghstraat 41 en 45; Van Heemskerckstraat 42 en 46; Roggeveenstraat 109 en 165. Toegang vrij, dag en nacht te bezoeken.

Mail

Ferry Wieringa (1975) schrijft over ogenschijnlijk onbeduidende levens en plekken. In zijn verhalen spelen figuranten de hoofdrol en schuift de achtergrond naar het voorplan.

Monica Overdijk is beeldend kunstenaar.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
Lees meer
test
het laatste
Geen geld maakt ook niet gelukkig

Hard//hoofd zoekt een zakelijk assistent!

Wij zoeken een enthousiaste en veelzijdige zakelijk assistent (x/v/m) die ons zakelijke team wil versterken. In deze functie krijg je de kans om ervaring op te doen met de zakelijke en organisatorische kant van een literair tijdschrift en online platform. Lees meer

Het huis in mijn hoofd

Het huis in mijn hoofd

Wat als technologie je verbeelding probeert te esthetiseren? Mina Etemad bezocht in juni, tijdens de twaalfdaagse oorlog tussen Iran en Israël, de VR-voorstelling From Dust van Michel van der Aa. ‘Het zou troostend moeten zijn, maar hoe kan ik het rijmen met de realiteit hierbuiten?’ Lees meer

Het borrelt 1

Ortolaan

Liefde gaat door de maag, weet de chef in het verhaal van Fleur Klemann. Zorgvuldig bereidt hij al zijn ingrediënten én zijn geliefde: ‘Haar tong die ze langs haar vette lippen haalde, het rozige vlees.’ Lees meer

Naweeën

Naweeën

In Naweeën dicht Vlinder Verouden over vervellen, verpoppen, verschonen, volgroeien en legt zo het proces van veranderen vast. ‘Hier slaat de klok tien en stap ik uit spinseldraden slijmerig warm een / Laatste vinger die glijdt over de plastic bodem van een pot haargel.’ Lees meer

Het borrelt

Het borrelt

‘Vuur raakt water / en alles sist barst klapt fluit schuimt vergaat stijgt verdampt smelt breekt sterft’. Dieuke Kingma dicht over het moment dat het ondergrondse naar boven breekt: zoals bij vulkaanuitbarstingen, of de tweede symfonie van Mahler. Lees meer

Laboratoriumkinderen

Laboratoriumkinderen

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. In dit drieluik onderzoekt Louise van der Veen in vitro fertilisatie (IVF) als een mogelijke grond van het bestaan. Lees meer

:Podcast: Maandagavond – De aanleiding

Podcast: Maandagavond – De aanleiding

Een nieuw seizoen van Maandagavonden door Nwe Tijd, dit keer ook te beluisteren bij Hard//hoofd. Met Johannes Lievens die zich – tegen wil en dank – in het feestgedruis stort, Ellis Meeusen over de voorpret, Suzanne Grotenhuis met een pleidooi voor kleine vieringen en Freek Vielen opent de avond met twee anekdotes. Lees meer

Wil de Nederlander opstaan alsjeblieft?

Wil de Nederlander opstaan alsjeblieft?

Wanneer de VVD pleit voor het bijhouden van gegevens over ‘culturele normen en waarden’ van mensen met een migratieachtergrond, over welke normen en waarden hebben ze het hier dan eigenlijk? Rocher Koendjbiharie neemt de eisen onder de loep die de politiek alleen stelt aan mensen die zichtbaar wortels elders ter wereld hebben. ‘Men wil geen vermenging van culturen en geen uitwisseling van gedachten. De echte eis is assimilatie en het afbreken van wortels.’ Lees meer

Als de bodem niet dragen kan

Groeipijn

‘Volwassen worden is zorgen voor’ luidt de wijsheid waar de hoofdpersoon in dit verhaal zich aan vasthoudt. In Groeipijn laat Tim Kobussen zien hoe hoe er een steeds letterlijke invulling aan die wijsheid wordt gegeven in een studentenkamer. Lees meer

In een miniatuurgrafkistje wordt het duingentiaanblauwtje naar de natuurbegraafplaats gedragen 1

In een miniatuurgrafkistje wordt het duingentiaanblauwtje naar de natuurbegraafplaats gedragen

Van het zetten van kopjes koffie en het branden van salie tot de Pinterest-pagina van DELA: Maartje Franken schrijft over rouwrituelen en onderzoekt de grond waarin rouw wortelt. Lees meer

Voor de meisjes

Voor de meisjes

Terra van Dorst dicht over de passiviteit van het wachten op morgen en het uitstellen van keuzemomenten. ‘morgen gaan we een ijsje halen / zullen de bramen rijp zijn / maak ik een besluit’ Lees meer

Regenwormen 1

Als de bodem niet dragen kan

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. Anouk von Seida schrijft over de betonplaten op een boerderij en het onverwachte leven dat zich daarin afspeelt. Lees meer

Grond & Ik

Grond & Ik

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. In 'Grond & Ik' zoekt Lisia Leurdijk naar manieren om een dialoog tussen het individu en de grond te openen. Lees meer

Regenwormen

Regenwormen

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. Milou Lang graaft in dit tweeluik naar wormen, gangenstelsels en de geborgenheid die de grond kan bieden. ‘hier duw ik geil zijn in de kluiten aarde / durf mijn vingers te verliezen in slib en schimmeldraden’ Lees meer

Luchtspiegeling

Luchtspiegeling

'We bewegen log en lief.' Madelief Lammers onderzoekt in dit gedicht de onstilbare honger tussen twee mensen, een wankele relatie waaraan iets fundamenteels ontbreekt. 'Zie je hoe we ondanks die woede nog zo mooi zijn als een slapend paard dat met haar huid trilt om een daas te verjagen?' Lees meer

Stomwijzer

Stomwijzer

Marthe van Bronkhorst loodst je door het wispelturige politieke landschap aan de hand van haar alternatieve stemwijzer. Lees meer

Auto Draft 8

Programma: Ik wil, wil jij ook? - consent in illustratie

Vier samen met Hard//hoofd de publicatie van onze recent verschenen bundel over seksueel consent! Lees meer

Roze, wit, blauw

Roze, wit, blauw

Rechtse en nationalistische partijen laten in hun nieuwste verkiezingsprogramma’s zien dat hun ruimte voor de lhbtqia+-gemeenschap altijd voorwaardelijk is geweest. Journalist Rocher Koendjbiharie legt uit: 'Homoseksualiteit en vrouwenrechten zijn binnen rechtse kringen vaak pas relevant wanneer ze in relatie tot migratie besproken worden.' Lees meer

:Winnaar publieksprijs Rode Oor: Vespula vulgaris

Winnaar publieksprijs Het Rode Oor: Vespula Vulgaris

In een pot met schuimbanaantjes vecht een wesp om los te komen. Myrthe Prins portretteert een winkelbediende die in een snoepwinkel aan zoetigheid proeft. Met Vespula Vulgaris won zij de publieksprijs van Het Rode Oor 2025. Lees meer

Winnaar Stoute Stift 2024 1

Winnaars De Stoute Stift 2025

Cynthia Van Der Heyden won met haar illustratie de publieksprijs en Sarah Pannekoek won de juryprijs van De Stoute Stift 2025. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €3 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer