Asset 14

Tante Bep

Familie Overdijk: Tante Bep 1

Afkomstig uit een klein gezin en opgegroeid zonder ooms of tantes, kreeg Ferry Wieringa er bij zijn trouwen een grote schoonfamilie bij. Het contact bleef met de jaren beperkt tot verjaardagen, huwelijken, ziekenbezoek en begrafenissen. Tot zijn vrouw besloot haar ooms en tantes te gaan tekenen. Zes weken lang verschijnt elke dinsdag een verhaal.

Bep was de oudste thuis. Terwijl moeder kinderen baarde (twaalf), zorgde Bep voor de rest van het gezin en het huishouden. Toen moeder overleed, beloofde ze voor haar zwakbegaafde broertje te blijven zorgen. Nog steeds woont Wout in de buurt.

Bep is getrouwd met Gijs. Hun huwelijk was ‘een moetje’. Gijs is een praatgrage man, om niet te zeggen: hij kan zijn mond niet houden. Als oud-vrachtwagenchauffeur is hij gek van auto’s. Bij ons voorlaatste bezoek liet hij mij zijn trots zien: een mosgroene Mercedes C-klasse. Hij had dit buitenkansje via zijn zoon Raymond gekocht, een garagehouder. We begaven ons naar een garagebox. Gijs dicht de buren jaloerse gedachten toe en is bang dat ze zijn Mercedes zullen bekrassen. De deur van de box zwaaide open.

‘Zó, mooi ding, Gijs. Maar wat staat-ie dicht tegen de muur aan.’

‘Ja, wat daggie, dat ik dat zomaar doe?’ De wagen stond zo opdat eventuele dieven hem er niet uit konden rollen. Met het stuurslot erop zouden ze de deurpost op hun weg treffen.

Op de vloer lagen latjes die aangaven waar de auto moest staan, op de muur waren stroken tapijt geplakt die lakschade moesten voorkomen, onder het dak was plastic gespannen mocht er lekkage ontstaan.

De wagen werd de box uitgereden. Daarna keken we enige minuten naar het motorblok waarbij Gijs technische specificaties opdiende. Ik vertelde over mijn werk als privéchauffeur.

Gijs: ‘Grote wagens zeker?’

Ik somde de Duitse, Franse, Zweedse automerken op waarin ik heb gereden, waarna Gijs vertelde dat de beste auto’s toch echt uit Duitsland komen. ‘En Mercedes is de allerbeste.’ Mijn voorliefdes (Italiaanse- en Franse merken) zette hij weg als ‘technisch gepiel’. Met een klap gooide hij de motorkap dicht. ‘Even rijden?’

Bij ons bezoek een half jaar later voor deze portretserie treffen Monica en ik geen Mercedes meer in de garagebox. Het blijkt een pijnlijk dossier. Iets met koppelingsplaten. Zoon Raymond had die nagekeken en naar de knoppen geholpen, aldus Gijs. Het is een van de redenen dat Gijs niets meer met hem te maken wil hebben.

Met Ron, hun andere zoon, had Gijs al een conflict.

Als Bep, Monica, Gijs en ik later in zijn nieuwe auto – een Citroën – op weg zijn naar hun derde zoon, geeft Gijs huizenhoog op over Franse merken. ‘Betere auto’s, vind je nie?’ Als hij optrekt, vraagt hij aan de achterbank: ‘Pittig of nie?’ Het rijgedrag van mede-weggebruikers wordt becommentarieerd en als hem op een rotonde geen voorrang dreigt te worden verleend, geeft hij, bijna tachtig jaar of niet, er een dot gas bij.

‘Gijs denk je d’r om,’ reageert Bep die naast hem zit. ‘Je zit niet alleen in de auto.’

‘Hij héb geen voorrang. Ik héb voorrang.’

De enige van de drie zoons met wie ze ononderbroken contact hebben, is Michel. Al zegt Bep later dat zíj haar zoons wel spreekt, maar buiten Gijs om. Michel woont in een begeleid-wonen-project: 24-uurs zorg, eten wordt klaargemaakt, financiën worden beheerd. Ik ken Michel van verhalen en foto’s. Op één foto heeft hij prachtige krullende bakkebaarden en een baard waar een rabbijn een puntje aan kan zuigen. ‘Oh ja,’ zegt Bep, ‘dat was zijn orthodoxe periode. Maar nu is hij geen jood meer.’

Gijs zwijgt.

Ons bezoek is aangekondigd bij de leiding. Op tafel zijn een compleet thee- en koffieservies klaargezet met een schaal met koekjes. Op de grond staat de volgende gang: een fles prik met een schaaltje leverworst en chips. Michel zit in zijn fauteuil te wachten. Bep had gezegd dat hij nu in de jaren vijftig en zestig leeft. Voor meubels, platen en kleedjes gaat hij naar de plaatselijke kringloopwinkel waar hij kind aan huis is. Aan de wanden hangen zijn schilderijen. Hij schildert veel bomen, zijn begeleider vond dat het met die engelen maar eens afgelopen moest zijn. Michel vertelt over de taxichauffeur die hem laatst naar de stad bracht en die maar bleef klagen. ‘Maar klagen mag niet van het geloof.’ In de stad werd er ook nog eens aan alle kanten aan hem getrokken. ‘Bij de kassa van de Hema lag allemaal snoep dat me aanriep: “Je moet me kopen, je moet me kopen.”’ Om deze stemmen het zwijgen op te leggen, neemt hij medicijnen. Schilderen helpt ook. En hij maakt muziek.

Hij neemt plaats achter zijn elektrische orgel. Terwijl hij het apparaat instelt, vertelt hij dat het niet lang duurt voordat er wezens vanuit de ruimte op aarde zullen neerdalen omdat wij er een zooitje van maken. Zijn muziek bestaat uit lang aangehouden tonen die sferisch aandoen.

Gijs: ‘Hij heeft nog een kamer. Ja, het is groot hier hoor.’ Het blijkt een ‘toekomstkamer’ waar de wanden met aluminiumfolie zijn bedekt.

Later in de auto vertelt Bep dat ze blij is dat Michel zo’n goede zorg krijgt. ‘Ik heb altijd voor hem gezorgd maar het is te veel. Wout, Michel… Ik heb voor iedereen gezorgd. Nu wil ik leven.’

Vanachter het stuur klinkt het: ‘Wat zeg je nou? Je leeft toch?’

‘Familie Overdijk’ van Monica Overdijk (www.monicaoverdijk.nl) is tot 17 juni te zien in Amsterdam-West in de etalages van ‘Kunsttraject’ in de Dirk Hartoghstraat 41 en 45; Van Heemskerckstraat 42 en 46; Roggeveenstraat 109 en 165. Toegang vrij, dag en nacht te bezoeken.

Mail

Ferry Wieringa (1975) schrijft over ogenschijnlijk onbeduidende levens en plekken. In zijn verhalen spelen figuranten de hoofdrol en schuift de achtergrond naar het voorplan.

Monica Overdijk is beeldend kunstenaar.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
Lees meer
test
het laatste
Zo rood als een kreeft

Zo rood als een kreeft

Wanneer twee Spaanse vrienden Ferenz Jacobs uitnodigen voor een protestmars tegen toerisme in Barcelona, voelt hij zich voor het eerst weer een 'outsider'. In dit essay richt hij zich op de gevolgen van massatoerisme op de permanente bewoners. Is er een ander soort toerisme mogelijk, buiten de logica van onderdanigheid, kolonialisme en uitbuiting om? Lees meer

Ik was elf

Ik was elf

In dit verhaal onderzoekt Jochum Veenstra waar de grens tussen fictie en werkelijkheid ligt voor kinderen. En tot welk punt kan je als ouder je zoon beschermen? Lees meer

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem 1

Kun je liefde delen?

Marthe van Bronkhorst onderzoekt polyamorie: 'Als ik mijn hart versplinterd heb, kan ik het dan minder hard breken?' Lees meer

Auto Draft 4

Tijd buiten de uren om

Micha Zaat sliep binnen een jaar in bijna 60 verschillende hotelkamers. In dit essay licht hij het fenomeen van de hotelkamer als liminaal object toe, en legt uit wat zo'n kortdurend verblijf voor gasten én kamers betekent en waarom het onmogelijk is om ouder te worden in een hotelkamer. 'In het bed waar ik gisteren droomde over sterven in een auto-ongeluk ligt nu iemand te masturberen.' Lees meer

Een ode aan de pornofilm 2

Een ode aan de pornofilm: Het Porn Film Festival Amsterdam

Porno is meer dan wat Pornhub en andere grote platforms ons voorschotelen. Het Porn Film Festival Amsterdam laat deze donderdag tot en met zondag zien, dat porno kwetsbaarder, artistieker en vrijer is dan velen verwachten. Emma Zuiderveen spreekt met organisatoren Erik ter Veld en Franka Bauwens. Lees meer

De macht van het lookje

De macht van het lookje

Columnist Loïs Blank analyseert de stijlkeuzes van Zuckerberg, en Ivanka en Donald Trump. Wat proberen ze met hun kleding te zeggen, en wat hangt er van hun kledingkeuzes af? Lees meer

Auto Draft 2

'Kunnen we vrienden zijn?': over een noodzakelijk veranderende mens-natuur relatie

Wanneer Jop Koopman afreist naar Lombok om de Indonesische visie op mens-natuurrelatie beter te begrijpen, gaat hij op pad met een lokale mysticus. In dit essay onderzoekt hij hoe we de verhouding mens-natuur opnieuw kunnen vormgeven; wat de agency is van onze omgeving, en waarom we vrienden moeten worden met alles rondom ons. Lees meer

 1

De zee

Mariska Kleinhoonte van Os schrijft met groot mededogen en rauwe eerlijkheid over degenen die tussen de mazen van het net en de mazen van de wet vallen, in de verhalenbundel 'Tussen de mazen' die op 14 februari verschijnt. Op onze site lees je alvast een voorpublicatie. Lees meer

De rattenkoning

De rattenkoning

Een schoolreis naar Praag klinkt als een feestelijke afsluiting van de middelbare school: slapeloze busritten, sigaretten in de schaduw van kasteelparken en stiekeme plannen om absint te drinken in hotelkamers. Maar in dit verhaal van Nick De Weerdt eindigt de reis voor een onafscheidelijke vriendinnengroep met een onverwachte confrontatie: de rattenkoning. Lees meer

Stil protest

Stil protest

Nadeche Remst laat zien hoe slaap, verdriet en dissociatie meer zijn dan persoonlijke reacties: ze worden een vorm van stil verzet tegen een wereld die kwetsbaarheid buitensluit. Lees meer

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem

When life gives you hepatitis A-bessen, kruipt Marthe van Bronkhorst in de pen om het toch nog eens over de voedselindustrie te hebben. Lees meer

Hoe lang blijf je een vluchteling?

Hoe lang blijf je een vluchteling?

'Wat' ben je als je ergens niet thuishoort, maar ook niet terug kan naar je geboorteland? Ivana Kalaš onderzoekt het label 'vluchteling'. Lees meer

Een kijkje in mijn consumentenziel (2024) 1

Een kijkje in mijn consumentenziel (2024)

De gemiddelde Nederlander koopt vaak kleding, en heeft er vaak ook nog geen overzicht over. Columnist Loïs Blank houdt haar eigen koopgedrag elk jaar weer bij. Lees meer

Even zweven de levende wezens

Even zweven de levende wezens

Voor Hard//hoofd dicht Pim te Bokkel over de verschillende facetten van water: de kalmte en geborgenheid ervan, of juist de dreigende weidsheid. Dit is een voorpublicatie uit de bundel 'Even zweven de levende wezens' die op 16 januari bij uitgeverij Wereldbibliotheek verschijnt. Lees meer

Een echte vis

Een echte vis

In dit verhaal van Maartje Franken dreigt er meer dan alleen een storm. Kinderen gaan op zomervakantie in de regen, ontdekken een verzonken stad en proberen te documenteren zoals Bear Grylls. Lees meer

:Oproep: Hard//hoofd Biechtlijn

Oproep: bel de Hard//hoofd Biechtlijn

Op zoek naar een luisterend oor? Bel de Hard//hoofd Biechtlijn op 06 16 85 74 57 en word trouwe lezer van Hard//hoofd op papier om de collectieve audiobiecht te beluisteren. Lees meer

Elke trui is een kersttrui, je moet alleen zelf voorbij Rudolf kijken

Elke trui is een kersttrui, je moet alleen zelf voorbij Rudolf kijken

Misschien heb jij hem nu wel aan: de kersttrui. Een onschuldig grapje of een kledingstuk dat perfect toelicht wat er mis is met de kledingindustrie? Lees meer

Lichamen en monden

Lichamen en monden

Hoelang blijf je toekijken? Wanneer dondert alles in elkaar? Waar zit de zwakke plek van passiviteit? Pieter van de Walle neemt je in dit kortverhaal mee als apathische visverzorger in een Berlijns aquarium. Lees meer

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Honger’, het zevende Hard//hoofd Magazine! 1

[deadline verstreken] Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Honger’, het zevende Hard//hoofd Magazine!

Welk verlangen kenmerkt jouw leven en waar snak jij naar? Stuur voor 16 februari 2025 je pitch in en voed ons met jouw ideeën over (beeld)verhalen, essays, poëzie en kunstkritiek voor het magazine ‘Honger’. Lees meer

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Honger’, het zevende Hard//hoofd Magazine!

[deadline verstreken] Illustreer jij de volgende cover van het Hard//hoofd Magazine?

Voor ‘Honger’, het najaarsnummer van 2025 van Hard//hoofd, zijn we op zoek naar illustrator die de cover van ons magazine wil maken. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in september je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer