Asset 14

Geef het compromis een kans

We kregen post. Een opinieartikel van de hand van de Israëlische schrijver Etgar Keret (1967) over de escalerende situatie in Israël en Palestina.

Ik ben dit stuk al een paar weken geleden begonnen te schrijven. Drie Israëlische tieners die nu begraven zijn, hadden toen nog een lach op hun gezicht, en een 16-jarige Palestijnse jongen wiens verschroeide lijk inmiddels ook onder de grond ligt, hing ongetwijfeld rond met zijn vrienden.

Het dagblad Haaretz had me gevraagd om een artikel te schrijven voor de Israëlische Vredesconferentie die de krant organiseerde. Ter ere van dat belangrijke evenement had Abu Mazen, nom de plume van PLO-leider Mahmoud Abbas, een schitterend stuk geschreven en zelfs de Amerikaanse president Obama had een emotionele tekst gestuurd.

Uiteraard heb ik meteen toegestemd om ook iets te schrijven. Net als iedereen hunkerde ik al heel lang naar vrede en in die grimmige weken waarin de vrede verder weg leek dan ooit was schrijven het enige wat ik eraan kon doen. Maar toen ik iets probeerde te schrijven, kwam ik erachter dat het me niet zo gemakkelijk afging als in mijn toptijd, toen ik elke twee maanden zo'n verlangen-naar-vrede-artikel kon produceren voor elke krant die zijn lezers wat hoop voor de toekomst in deze regio wilde bieden. Deze keer kwam er niets in me op toen ik achter de computer ging zitten.

Op het eerste oog leek de veiligheidstoestand stabiel te zijn, maar toen de vredesonderhandelingen afgeblazen waren en de wanhoop zelfs was toegeslagen in het naïeve Amerika - dat blijkbaar ook de hoop had opgegeven dat een diplomatieke oplossing nog mogelijk was in de regio - was het nog maar een kwestie van tijd voor er een moord zou plaatsvinden die weer vergolden zou worden met een andere moord. Tijdens die deprimerende, vochtige dagen vond ik het lastig om een artikel te schrijven zonder me volslagen idioot te voelen, of op zijn minst iemand zonder realiteitszin.

Intussen was de zomervakantie begonnen en ook het WK voetbal. Een paar dagen later barstte de overbekende waanzin in de regio weer los - tegelijk schokkend én voorspelbaar. Terwijl de kanonnen bulderden en Israëlische ministers vurige toespraken hielden, werd de Israëlische Vredesconferentie geopend. Het was een genoegen om de toespraken te beluisteren en de stukken te lezen van de vele welbespraakte, vastberaden mensen die het zonder blikken of blozen bleven hebben over die vurig gewenste vrede, ondanks het feit, of misschien juist wel dankzij het feit, dat de grond onder onze voeten stond te trillen.

Waarom blijven zoveel mensen het zo graag hebben over die ongrijpbare vrede, ook al is er niemand in geslaagd om die ook maar één millimeter dichterbij te brengen?

Een paar maanden geleden nam mijn zoontje van 8 deel aan een ceremonie waarbij alle leerlingen in de klas een bijbel kregen om bij hun Bijbelstudie te gebruiken. Toen de ceremonie voorbij was, klommen alle leerlingen op een podium en zongen een populair lied over het verlangen naar vrede - hoe kon het ook anders? Aan het eind van dat lied, 'God gaf je een geschenk' (op tekst van David Halfon), vroegen de kinderen aan God om hun één klein geschenk te geven: vrede op aarde.

Op weg naar huis dacht ik nog eens na over dat lied. Anders dan in de andere liederen die mijn zoon zingt op Onafhankelijkheidsdag en Chanoeka om de veldslagen te herdenken die hij zonder vrees had gestreden en de duisternis die hij had verdreven met een brandende fakkel, was vrede niet iets wat hij wilde bereiken met bloed, zweet en tranen; hij wilde dat vrede hem geschonken zou worden. Als niets minder dan een geschenk, dus. Dat is kennelijk de vrede waarnaar we verlangen: iets wat we heel erg graag zouden ontvangen als een kosteloos geschenk. Maar in tegenspraak met de gedachte dat wij zelf alleen verantwoordelijk zijn voor onze overleving is vrede volgens dat lied 'God gaf je een geschenk' afhankelijk van de Goddelijke Voorzienigheid.

Ik denk dat mijn zoon tot de tweede generatie, zo niet tot de derde behoort die is geïndoctrineerd met de opvatting dat het Israëlisch-Palestijnse conflict ons van bovenaf is opgelegd. Het is zoiets als slecht weer: we kunnen erover praten, erom huilen, we kunnen er zelfs liederen over schrijven, maar we kunnen er niets aan veranderen.

Twee jaar geleden heb ik, in het kader van een speciaal schrijversproject van Haaretz, de Israëlische premier Benjamin Netanyahu geïnterviewd. Ik heb hem toen gevraagd wat hij deed om het conflict in het Midden-Oosten op te lossen. Netanyahu gaf een heel lang antwoord, waarbij hij inging op de dreiging van Iran en de instabiliteit van andere regeringen in regio. Maar toen ik als een klein kind bleef aandringen op een antwoord op mijn oorspronkelijke vraag, gaf hij toe dat hij er niets aan deed om het conflict op te lossen, omdat het nu eenmaal onoplosbaar is.

Netanyahu, een dappere ex-officier van een elite-eenheid, die in de strijd soms tegen een enorme overmacht had gestaan, bleek net zo over vrede te denken als mijn zoontje en zijn klasgenootjes.

Ik wil de stemming bij mijn premier of bij een groep scholieren niet verpesten, maar ik heb zo'n vermoeden dat God voorlopig niet van plan is om ons vrede te schenken; we zullen dus zelf ons best moeten doen om dit te bereiken. En als we erin slagen, zullen noch wij, noch de Palestijnen de vrede cadeau krijgen. Vrede is namelijk altijd een compromis tussen twee kampen. En voor dat compromis zullen beide partijen een zware prijs moeten betalen, niet alleen in grondgebied of in geld, maar ook in een verandering van hun wereldbeeld.

Daarom zou de eerste stap die we moeten zetten om het vertrouwen te krijgen dat we onze oude fantasie werkelijkheid kunnen laten worden, het afschaffen van dat achterlijke woord 'vrede' moeten zijn. Het heeft namelijk een transcendente en messiaanse betekenis gekregen bij zowel politiek links als rechts. We moeten het onmiddellijk gaan vervangen door het woord 'compromis'. Het is misschien een minder opwindend woord, maar elke keer dat we het gebruiken, herinnert het ons eraan dat de oplossing die we zo vurig zoeken niet ligt in onze gebeden tot God, maar in het najagen van een afmattende en niet altijd even perfecte dialoog met het andere kamp.

Het is weliswaar moeilijker om liederen te schrijven over compromis, vooral van het soort dat mijn zoontje en zijn vriendjes als engeltjes zingen. Het ziet er ook niet zo cool uit op een T-shirt. Maar in tegenstelling tot dat mooie woord dat zo lekker van de tong rolt en niets eist van degene die het uitspreekt, vergt het woord 'compromis' een inzet van iedereen die het gebruikt. Iedereen zal namelijk moeten instemmen met concessies, of sterker nog, iedereen zal bereid moeten zijn om te accepteren dat er nog een andere waarheid bestaat naast de absolute waarheid waarin hij zelf gelooft.

En in de racistische en gewelddadige wereld waarin we leven, is dat niet iets om mee te spotten.

-

Vertaling: Herman te Loo

Mail

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Auto Draft 8

Een transformatie van verlangen: brieven over consent

Wat als we consent en verlangen zélf als de voorwaarden van bevrijding en sociale rechtvaardigheid zien? Yousra Benfquih licht toe hoe genot-activisme ons niet alleen toelaat om ons tegen de dingen te verzetten, maar ook om te onderzoeken waar we naar verlangen. Lees meer

Iemand die me bij de hand neemt en me zegt hoe het moet, alles

Iemand die me bij de hand neemt en me zegt hoe het moet, alles

'Ik verlang zo erg naar een inspirerend figuur die logica ontdekt in de willekeur van wat ons allemaal overkomt. Die tegen me zegt: "Marthe, zó is het, en de rest is bullshit".' Lees meer

Auto Draft 7

Moederland

Zelfs in de Italiaanse zon lukt het niet altijd om donkere gedachten op afstand te houden. Roos Sinnige laat ons meedrijven op de ongrijpbare stroom die dan ontstaat. Lees meer

:Meld je aan voor de Hard//hoofd schrijfworkshop: hoe schrijf je over mannelijkheid?

Meld je aan voor de Hard//hoofd schrijfworkshop: hoe schrijf je over mannelijkheid?

Hard//hoofd organiseert op 25 mei de eerste schrijfworkshop! Tijdens deze middag zul je onder begeleiding van Selm Merel Wenselaers, Marthe van Bronkhorst en Jochum Veenstra de tijd krijgen om met elkaar in gesprek te gaan en aan een tekst over mannelijkheid te werken. Aanmelden kan tot en met 22 april. Lees meer

Mijn naam roept 1

Mijn naam roept

Hodo Abdullah beschrijft hoe de geschiedenis van Somaliland haar ook veel over haarzelf leerde. Hoe komt het dat het geloof in henzelf, de veerkracht en de trots van de Somalilanders zo verankerd zit in hun DNA? Wat geeft hun de kracht om door te gaan? Lees meer

:Oproep: Reageer op de briefwisseling over seksueel consent! 1

Oproep: Reageer op de briefwisseling over seksueel consent!

Ben je vrij in je verlangen? Op welke manieren kunnen en willen we elkaar aanraken? Reageer vóór 2 juni op de brieven van Yousra Benfquih en Alara Adilow. Lees meer

zonderverdergroet

zonder verdere groet

Rijk Kistemaker doet niet aan groeten. Rijk schrijft gedichten terwijl hij bezig is met andere dingen, zoals het opladen van een gehuurde Kia en huilen. Laat je meevoeren op zijn poëtische gedachtestroom. Lees meer

een interview met Abel Kamps

Interview met Abel Kamps: 'Ik hou ervan als mijn werk meer een ervaring wordt en minder een object.'

Aucke Paulusma gaat in gesprek met kunstenaar Abel Kamps: Hoe verweef je absurditeit of humor in je kunst, en welke rol spelen deze elementen in het creëren van de impact die je werk op de toeschouwer heeft? Lees meer

Jonathan de slakkenman

Jonathan de slakkenman

'Hij zag simpelweg hoe de slak zich terugtrok in zijn huisje wanneer het zich onveilig achtte. Vanwege hun gedeelde lot, voelde Jonathan zich geroepen om de naaktslak ook een toevluchtsoord te bieden.' In dit korte verhaal van Ivana Kalaš neemt Jonathans slakkenfascinatie langzaam zijn leven over. Lees meer

:Armoede, de bedpartner die je verlangen indringt: brieven over consent

Armoede, de bedpartner die je verlangen indringt: brieven over consent

Alara Adilow blikt terug op haar jongere zelf en ziet hoe onwetendheid en zelfdestructie haar afsneden van zorg en liefde, tot feministische en postkoloniale denkers haar aanraakten en haar openstelde om naar zichzelf en de wereld te kunnen kijken. Lees meer

Het insectenhotel

Het insectenhotel

‘Ik kan wel voor je krimpen.' Dieuke Kingma onderzoekt in een kort verhaal vol spinnenpoten en keverschildjes of je de ruimte die je inneemt in een relatie ook weer terug kan geven. Lees meer

Afgebeeld is een vrouw in badpak, zwemmend tussen vissen.

Anders zijn is niet ‘tegen de natuur’

Marthe van Bronkhorst duikt in de diepzee en ontleert acht lessen die ze vroeger op school onderwezen kreeg. Lees meer

Mooi vanbuiten en vanbinnen: pleidooi voor dagdagelijkse entomologie 2

Mooi vanbuiten en vanbinnen: pleidooi voor dagdagelijkse entomologie

Insecten hebben een slecht imago. We houden ze het liefst ver uit de buurt, maar dat is onterecht, vindt Jitte. Met dit artikel bewijst hij je graag van het tegendeel en vertelt hij hoe sluipwespen lieveheersbeestjes inschakelen als lijfwacht voor haar larven, over de indrukwekkende hersenen van de Darwinwesp, en hoe je een mierenkolonie opzet met één koningin. Lees meer

Auto Draft 6

ode aan de lepismA saccharinA

Lieke van den Belt neemt je mee in de wereld van de zilvervis. Met lichte en vervreemdende beelden schetst ze in twee gedichten een dialoog tussen deze beestjes en hun slachtoffers. Lees meer

Enterprise, Alabama

Enterprise, Alabama

Charlotte Duistermaat neemt je mee in de enigszins absurde culturele en historische impact van een snuitkeverplaag op een Amerikaans dorpje en de vergelijkbare migratiestromen van mens en dier. Lees meer

Oproep: Hard//hoofd zoekt een nieuwe Chef Beeld!

Hard//hoofd zoekt een nieuwe Chef Beeld!

Hard//hoofd zoekt een getalenteerde beelddenker (x/v/m) die visuele sturing geeft en die de redactie wil komen versterken! Lees meer

Oproep: Stouten Stift en het Rode Oor 2025 1

Oproep: De Stoute Stift en Het Rode Oor 2025

De jaarlijkse erotische schrijfwedstrijd Het Rode Oor en de daaraan gekoppelde illustratiewedstrijd De Stoute Stift staan weer open voor inzendingen! We zijn op zoek naar de beste erotische verhalen om naar te luisteren en vier Nederlandse en vier Vlaamse illustratoren die een beeld willen maken bij de beste verhalen van de erotische schrijfwedstrijd. Lees meer

Composthoop

Een symfonie van het kleine leven

Jesse Van den Eynden neemt je mee in de symfonie van het kleine leven dat zich afspeelt in de duisternis van de composthoop. In dit liefdevolle essay beschrijft hij hoe zijn leven steeds meer overgenomen wordt door de rottende en levende massa in zijn tuin, en hoe het slurpen, klikken en kraken van de aarde en haar bewoners een meditatieve ervaring worden. Lees meer

Auto Draft 5

Verpopping

Wanneer een rups zich in de sombere wintermaanden in haar keukenraam nestelt, koestert de hoofdpersoon in dit verhaal van Esther De Soomer voor het eerst weer gevoelens van liefde en tederheid. Lees meer

Begraaf me, alsjeblieft! Een ode aan het beestje

Begraaf me, alsjeblieft! Een ode aan het beestje

Juul Kruse introduceert de Beestjesweken. Van 16 tot 29 maart zullen alle artikelen die we op Hard//hoofd publiceren gaan over kleine kruipers, slijmerige sluipers en gladde glibberaars. Juul vertelt waar diens fascinatie met beestjes begon en waarom die begraven wil worden na diens dood. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in september je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer