Asset 14

Kajillionaire

Filmtrialoog

Redacteurs Jozien Wijkhuis, Loren Snel en Oscar Spaans togen naar de bioscoop voor Kajillionaire van Miranda July en zagen een absurdistisch verhaal over een paar ouders dat hun dochter als verdienmodel ziet, terwijl het zeepsop tussen de voegen van de muren van hun huurwoning druipt.

Loren: Ik liep de bioscoop uit met hetzelfde vreemde drafje als Old Dolio. Ik was helemaal in haar karakter verdwaald en voelde heel de film lang haar pijn, haar behoeftes, haar jaloezie, de dingen waar ze mee zit. Hoe ongezien ze zich voelde. Hoe ze snakt naar aanraking, maar daar ook bang voor is uit onwennigheid. Volgens mij ben ik sinds Minoes niet met zo’n kinderlijk gevoel de bioscoop uitgelopen, alsof ik het karakter was geworden.

Jozien: Oh, dat is grappig! Ik had dat vereenzelvigen minder. Misschien zelfs vooral met het andere personage, Melanie.

Oscar: Ik werd tussen uitersten heen en weer geslingerd tijdens het kijken; er was een punt dat ik het echt niet zo'n goede film vond, maar uiteindelijk liep ik toch behoorlijk tevreden en voldaan naar buiten.

Jozien: Ja? Welk punt was dat?

Oscar: Ik denk het punt dat Melanie, nadat ze de familie had ontmoet in het vliegtuig, zich bij hen aansloot, alsof dat volkomen vanzelfsprekend was. Wellicht is iets essentieels me daar ontgaan? Hoe verklaarden jullie die keuze?

Jozien: Ik moet zeggen dat ik dat ook snel vond gaan. Maar ze was wel een beetje de ‘redder’ van die vader, toch? Omdat ze heel gemakkelijk kon blijven praten tijdens die turbulentie.

Loren: Ja, op dat punt hoorde ik mezelf ook wel denken ‘Oké, deze film is dusdanig absurd.’

Jozien: Melanie was een onverwacht uitgestoken hand in die zin, voor iemand die niet gewend is dat mensen hem iets geven, zomaar. Al bedenk ik dit nu pas, op het moment zelf vond ik het ook wel vrij bizar.

Oscar: Ja, ze was letterlijk een reddende engel, en dan nog een idioot mooie ook. Wie gebeurt dat nou!? De film had voor mij nog niet genoeg credits opgebouwd om zo'n soort onwaarschijnlijkheid te billijken, denk ik, haha.

Loren: Wacht, ik bedenk nu waarom het me toch overtuigde. We krijgen mee dat Melanie een vrij liefhebbende moeder heeft. Ze is daarmee, op een bepaalde manier, de tegenhanger van Old Dolio. Dat maakte dat ik Melanie als iemand zag die bereid was zoiets geks te doen. Ze had weinig om ooit bang of angstig voor te zijn, dus was ze ook nu niet bang voor deze rare familie. Ze is avontuurlijk.

Jozien: Maar Melanie heeft geen liefhebbende moeder, toch? Zo heb ik het helemaal niet ervaren. Het is gewoon een vrouw die haar heel veel spullen geeft, maar geen moment echt naar haar luistert. En hier zit een heel raar stel in het vliegtuig dat wil dat ze doorpraat terwijl haar leven vrij leeg en saai is.

Loren: Ja, dat ook nog. Ze haat haar baan. Ze zoekt een uitweg.

Oscar: Maar ik snap dan nog steeds niet waarom de familie haar nodig had. Old Dolio had haar plan om geld van de reisverzekering te krijgen toch al gesmeed voor haarzelf en haar ouders? Waarom was er een vierde persoon nodig?

Jozien: Hmm. Ze hadden een idee, maar nog niet echt een structurele oplossing om het plan daadwerkelijk rond te krijgen. Op het moment dat we in de film stappen hebben ze maar matig succes, natuurlijk.

Oscar: Haha ja, het waren drie abominabele zwendelaars.

Loren: Dat was juist het hele punt, toch? Ze verachtten echte miljonairs, waren er haast trots op dat ze zo ondermaats leefden.

Jozien: Ja, ik bedoel, als je dan een leven van misdaad wil leiden, wees er dan op z’n minst goed in.

Loren: Hoe keken jullie naar de film als kritiek op het kapitalisme? Ik merkte dat ik andere verwachtingen van de film had.

Jozien: Kritiek op het kapitalisme zie ik niet zo. Daarvoor zouden Old Dolio en haar ouders eigenlijk succesvoller moeten zijn. Die vader is erg onsympathiek en de grootste verbale kritiek komt van hem.

Oscar: Voor mij zat de kracht hem veel meer in het persoonlijke leed dat de ouders hun kind hebben aangedaan, dan in kritiek op kapitalisme.

Jozien: Old Dolio is niet gelukkig, haar moeder ook niet echt.

Oscar: Dat werd ook al vrij vroeg duidelijk voor mij, vanaf het moment dat Old Dolio op de massagetafel belandde en ze ineenkromp van stress en angst voordat ze ook maar echt aangeraakt werd.

Loren: Ja, wat een scène was dat, die massagescene! Zo tergend, dat kind dat nooit is aangeraakt of vertroeteld.

Jozien: Enorm tenenkrommend, op een goede manier.

De mooiste scène vond ik die in het huis met de stervende man.

Loren: Viel het jullie ook op dat je steeds letterlijk muren in beeld zag, afstanden tussen mensen? Muren tussen Old Dolio en haar ouders, muren tussen hen en hun maffe zeepmakende verhuurder met al zijn emoties.

Oscar: Ik vond eigenlijk dat er meerdere sterke scènes en beelden in de film zaten, alleen de aanloop ernaartoe vond ik soms wat gehaast of onlogisch/ongeloofwaardig.

Jozien: De mooiste scène vond ik die in het huis met de stervende man. Mooie gemaakt en met de juiste hoeveelheid surrealisme.

Loren: Ja!

Oscar: Wow ja, die bijvoorbeeld.

Jozien: Dat Melanie piano blijkt te kunnen spelen, en die moeder ineens een zachtere stem heeft en de vader sport kijkt, en dat alles gefilmd door een bijna zwevende camera. Echt heel tof.

Oscar: Wanneer Old Dolio tegen de oude man in het bed zegt dat hij gewoon los moet laten, dat het allemaal niet zo veel voorstelt. 'As if you let go of a piece of rope'. Dat kwam wel aan.

Loren: Ze vereenzelvigt zich met die man, denkt dat ze net zo weinig voor te leven heeft als hij.

Oscar: Dit is dus een voorbeeld van een sequentie waarbij ik van gevoel veranderde, waarbij ik het echt een sterkte film vond.

Loren: Nog even terug naar geld, if you guys don’t mind? Hoe kan het dat een film die zoveel over geld gaat, geen kritiek is op hoe we in ons kapitalistische systeem alles in geld zijn gaan uitdrukken? Ik had zelf verwacht dat de film zou gaan over hoe mensen mee moeten draaien in dit systeem. Over hoe alles geld waard is. Op een bepaalde manier kijken Old Dolio’s ouders ook zo naar de wereld, naar hun dochter. De scene dat Melanie zegt ‘I’ll call you “hun” for 1575 dollars’ laat zien hoe debiel dat is, hoe je er misbruik van kunt maken wanneer mensen alles – zelfs liefde en genegenheid - alleen maar in geld uitdrukken.

Jozien: Zo had ik er niet naar gekeken, maar ik vind het een sterke analyse. In zekere zin ‘verkoopt’ ze aan het eind ook het laatste stukje liefde dat ze van haar ouders heeft. En hebben ze haar wel precies eerlijk haar deel gegeven.

Old Dolio's ouders kunnen niet veranderen wie ze zijn, maar ze houden oprecht van haar en wensen haar het beste.

Loren: Ja, jeetje, dat is ook zo! Goeie.

Oscar: Nou ja, ze hebben haar hun laatste stukje liefde gegeven, maar wel betaald van haar eigen deel van het geld.

Jozien: Haha ja oké, zo kun je het ook zien. Maar ik denk dat ze in hun ogen haar eerlijke deel heeft gehad. En dat hen dus niets te verwijten valt.

Oscar: Zoals Old Dolio het formuleerde: haar ouders kunnen niet veranderen wie ze zijn, maar ze houden oprecht van haar en wensen haar het beste.

Loren: Precies, en daar draait de film – dat ben ik met jullie eens - uiteindelijk meer om. Om familieliefde, houden van mensen – ondanks alle wratten.

Jozien: Zijn de ouders ergens slachtoffer van, vinden jullie?

Loren: Interessante vraag. Dat is mijn grootste kritiekpunt, dat ik voor mijn gevoel te weinig te weten ben gekomen over hoe ze zo geworden zijn. Ze hadden ooit werk, dat verloren ze. De moeder heeft ‘een bachelor, hoor’. Hebben ze gewoon de levensloterij verloren? I don’t know…

Oscar: Inderdaad, Loren. Terwijl de ouders geen oninteressante personages zijn, al weet je nog zo weinig van ze. Op zich knap gedaan.

Jozien: Ja, dat begrijp ik ook niet zo goed. Al heb ik wel het gevoel dat hun manier van leven, hoe hard ze dat ook roepen, niet alleen maar een keuze is. En dat maakt de spanning met kapitalisme dan wel weer duidelijk. Want dit is het ook niet. Ik bedoel, kapitalisme zuigt, geïnternaliseerd kapitalisme al helemaal (ik bedoel, zie de lockdown en hoe nutteloos ik me voel als ik niet netjes m’n acht uur maak), maar wat is het dan wel? Want in zo’n shithole wonen lijkt me ook de oplossing niet.

Loren: Spot on , Jozien. Die vraag hangt in de lucht bij deze film. Wat vonden jullie eigenlijk van de ‘wedergeboortescène’ in het pompstationtoilet?

Jozien: Die vond ik vet. Ik dacht: ja, een wedergeboorte is inderdaad duidelijk waar ze voor gaan en ik neem het nog met beide handen aan ook.

Oscar: Op dat punt was ik voldoende gewend aan het absurdisme van de film om het te kunnen waarderen. Even dacht ik zelfs dat het het einde was. Al was het wel een veel te raar einde geweest.

Loren: Oh, ik wenste zo hard dat Old Dolio’s leven beter zou worden, dat ik niet durfde te denken dat dat het einde was. En de gevoelens die er opbloeien tussen haar en Melanie maakten me ook warm en gelukkig.

Jozien: Ik twijfelde of ik dat niet té vond. Al was het wel gezellig, een beetje liefde te midden van al die ellende.

Oscar: Wanneer merkte je dat er gevoelens tussen Old Dolio en Melanie opbloeiden, Loren?

Loren: Even denken. Er was eerst jaloezie, natuurlijk. Maar eigenlijk vanaf het moment dat ze Old Dolio’s ‘hun’ noemt, en voor haar begint te zorgen. En ook toen Old Dolio zei dat Melanie meer kleren moest dragen. Vertaald vanuit Old Dolio’s rare kuise opvoeding was dat haar manier om te zeggen dat ze Melanie aantrekkelijk vond.

Oscar: Oh ja, achteraf had dat inderdaad een teken voor me moeten zijn. Ik dacht het pas voor het eerst toen ze samen op Melanies kamer gingen slapen en Old Dolio haar toeriep 'of ze haar gek probeerde te maken’.

Loren: Het was ook erg gelaagd, hoor. Misschien merkte ik het onderbewust aan hoe Melanie gefilmd - en dus door Old Dolio bekeken - werd.

Oscar: Melanie luisterde trouwens niet naar het kledingadvies van Old Dolio – ze bleef dat truitje dragen! Gelukkig maar, haha.

Jozien: Haha ja. Ze was sowieso veel cooler dan ze eerst leek, vond ik. Weet je wat ik interessant vind? Ik ben dus best wel Miranda July-fan, als schrijver van boeken dan, tot nu toe. Dus ik volg haar op Instagram en ze deelt nu heel veel respons die ze krijgt op de film, en vandaag deelde ze dit:

I must thank you for the film. I’m a middle-aged trans man who is the only child of Jehovah’s Witness parents. I’ve never encountered any art that so thoroughly explained my own childhood to me. Watching it was pure relief. Thank you

En zo komen er reacties uit alle hoeken. 'Multidimensional poem’, zag ik ergens.

Loren: Ooh wauw. Die laag had ik inderdaad nooit kunnen ervaren.

Oscar: Oh dat is wel een bijzonder reactie. Ik ben zelf ook een kind (geen enig kind) van Jehovah's Getuigen (maar geen transman), maar die laag had ik er zelf ook niet in gevonden. Al snap ik nu wel direct wat er mee bedoeld wordt.

Jozien: Oh! Wil je daar iets over delen, Oscar? Van wat je snapt wat er bedoeld wordt?

Oscar: Ik denk het gevoel van alleen in de wereld te staan ondanks het feit dat je het overgrote deel van je leven met je ouders deelt, vanwege het feit dat je je leven leidt volgens hun opvattingen, die diep in je hart niet de jouwe zijn. Al wil ik daar direct aan toevoegen dat ik me niet kan vinden in de (in mijn ogen) liefdeloze ouders van Old Dolio.

Jozien: Ja, dat zie ik in haar ook wel terug.

Oscar: Maar Old Dolio was al 26 toen ze die keuze maakte. Ik een jaar of 17, 18.

Jozien: Ze is inderdaad een stuk ouder dan haar gedrag laat zien ook, he? Dat zegt ook wel iets.

Hun dochter was vanaf het begin een verdienmodel.

Loren: Godzijdank Oscar, dat je niet zulke ouders als Old Dolio had.

Jozien: Dan had je ook een naam als ‘Old Dolio’ gehad. Ik krijg het nog steeds bijna m’n strot niet uit.

Oscar: Haha, inderdaad. Vernoemd naar een zwerver.

Loren: Dat zegt ook wel dat ze nooit echt van haar hebben gehouden als een dochter. Of zoals de meeste ouders van een dochter houden.

Jozien: Ze was vanaf het begin een verdienmodel.

Loren: Al greep die vader me wel bij de strot toen hij zei dat hij het gewoon oneerlijk en kinderachtig vond om haar als een kind te behandelen. Die behoefte van ouders, om te levelen met je kind, dat is iets heel gebruikelijks. Dat gaf realisme aan de plot, vond ik.

Oscar: Levelen met je kind, oké, maar dit zat wel tegen emotionele verwaarlozing aan. Nooit enig teken van genegenheid? Een knuffel, een schouderklopje?

Jozien: Zeker.

Loren: Het was hyperbolisch debiel en koud, maar kwam voort uit iets reëels. Het moment dat ik zelf minder door mijn ouders geknuffeld werd vond ik vreselijk. Plotseling was ik groter, en vond men dat alleen kinderen geknuffeld werden.

Oscar: In dat opzicht paste het gedrag van de ouders wel binnen de film als geheel. Vrijwel alles was uitvergroot, absurdistisch.

Jozien: Ja, dat vond ik wel heel fijn. Maar iets meer oorzaak-gevolg had er wel in gemogen.

Oscar: Ik denk dat ik daarom even nodig had voordat ik de film kon waarderen. Ik dacht eerst heel even dat het een soort parodie op Ocean's Eleven (en de vervolgen) ging worden.

Jozien: Ik weet niet wat ik verwachtte, haha. Ze hadden me bij ‘Miranda July’

Loren: Ik moet na deze heftige herbeleving van de film even een suffe serie-aflevering kijken.

Oscar: Mijn final thing is de final scene, denk ik.

Loren: De kus!

Oscar: Uiteraard vanwege de kus! Maar ook omdat het einde gewoon heel slim geschreven was, hoe alles bij elkaar kwam: Old Dolio die uiteindelijk toch haar deel kreeg van de winst op dat allerlaatste moment.

Jozien: Ik ging ook wel goed op het toch-nog-soort-van-happy-end voor Old Dolio. Nu hoop ik alleen wel dat ze haar naam verandert.

Kajillionaire is nu te zien met:

Mail

Redactie

XF&M zijn een illustratie duo uit Groningen. Vanuit hun studio/huis werken zij samen aan hun illustraties, laag voor laag, met pen en papier, wat potlood, verf, krijt, inkt, stiften…en misschien nog wat spuitbus…

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
Lees meer
test
het laatste
Geen geld maakt ook niet gelukkig

Hard//hoofd zoekt een zakelijk assistent!

Wij zoeken een enthousiaste en veelzijdige zakelijk assistent (x/v/m) die ons zakelijke team wil versterken. In deze functie krijg je de kans om ervaring op te doen met de zakelijke en organisatorische kant van een literair tijdschrift en online platform. Lees meer

Het huis in mijn hoofd

Het huis in mijn hoofd

Wat als technologie je verbeelding probeert te esthetiseren? Mina Etemad bezocht de VR-voorstelling 'From Dust' van Michel van der Aa. Lees meer

Het borrelt 1

Ortolaan

Liefde gaat door de maag, weet de chef in het verhaal van Fleur Klemann. Zorgvuldig bereidt hij al zijn ingrediënten én zijn geliefde: ‘Haar tong die ze langs haar vette lippen haalde, het rozige vlees.’ Lees meer

Naweeën

Naweeën

In Naweeën dicht Vlinder Verouden over vervellen, verpoppen, verschonen, volgroeien en legt zo het proces van veranderen vast. ‘Hier slaat de klok tien en stap ik uit spinseldraden slijmerig warm een / Laatste vinger die glijdt over de plastic bodem van een pot haargel.’ Lees meer

Het borrelt

Het borrelt

‘Vuur raakt water / en alles sist barst klapt fluit schuimt vergaat stijgt verdampt smelt breekt sterft’. Dieuke Kingma dicht over het moment dat het ondergrondse naar boven breekt: zoals bij vulkaanuitbarstingen, of de tweede symfonie van Mahler. Lees meer

Laboratoriumkinderen

Laboratoriumkinderen

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. In dit drieluik onderzoekt Louise van der Veen in vitro fertilisatie (IVF) als een mogelijke grond van het bestaan. Lees meer

:Podcast: Maandagavond – De aanleiding

Podcast: Maandagavond – De aanleiding

Een nieuw seizoen van Maandagavonden door Nwe Tijd, dit keer ook te beluisteren bij Hard//hoofd. Met Johannes Lievens die zich – tegen wil en dank – in het feestgedruis stort, Ellis Meeusen over de voorpret, Suzanne Grotenhuis met een pleidooi voor kleine vieringen en Freek Vielen opent de avond met twee anekdotes. Lees meer

Wil de Nederlander opstaan alsjeblieft?

Wil de Nederlander opstaan alsjeblieft?

Wanneer de VVD pleit voor het bijhouden van gegevens over ‘culturele normen en waarden’ van mensen met een migratieachtergrond, over welke normen en waarden hebben ze het hier dan eigenlijk? Rocher Koendjbiharie neemt de eisen onder de loep die de politiek alleen stelt aan mensen die zichtbaar wortels elders ter wereld hebben. ‘Men wil geen vermenging van culturen en geen uitwisseling van gedachten. De echte eis is assimilatie en het afbreken van wortels.’ Lees meer

Als de bodem niet dragen kan

Groeipijn

‘Volwassen worden is zorgen voor’ luidt de wijsheid waar de hoofdpersoon in dit verhaal zich aan vasthoudt. In Groeipijn laat Tim Kobussen zien hoe hoe er een steeds letterlijke invulling aan die wijsheid wordt gegeven in een studentenkamer. Lees meer

In een miniatuurgrafkistje wordt het duingentiaanblauwtje naar de natuurbegraafplaats gedragen 1

In een miniatuurgrafkistje wordt het duingentiaanblauwtje naar de natuurbegraafplaats gedragen

Van het zetten van kopjes koffie en het branden van salie tot de Pinterest-pagina van DELA: Maartje Franken schrijft over rouwrituelen en onderzoekt de grond waarin rouw wortelt. Lees meer

Voor de meisjes

Voor de meisjes

Terra van Dorst dicht over de passiviteit van het wachten op morgen en het uitstellen van keuzemomenten. ‘morgen gaan we een ijsje halen / zullen de bramen rijp zijn / maak ik een besluit’ Lees meer

Regenwormen 1

Als de bodem niet dragen kan

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. Anouk von Seida schrijft over de betonplaten op een boerderij en het onverwachte leven dat zich daarin afspeelt. Lees meer

Grond & Ik

Grond & Ik

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. In 'Grond & Ik' zoekt Lisia Leurdijk naar manieren om een dialoog tussen het individu en de grond te openen. Lees meer

Regenwormen

Regenwormen

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. Milou Lang graaft in dit tweeluik naar wormen, gangenstelsels en de geborgenheid die de grond kan bieden. ‘hier duw ik geil zijn in de kluiten aarde / durf mijn vingers te verliezen in slib en schimmeldraden’ Lees meer

Luchtspiegeling

Luchtspiegeling

'We bewegen log en lief.' Madelief Lammers onderzoekt in dit gedicht de onstilbare honger tussen twee mensen, een wankele relatie waaraan iets fundamenteels ontbreekt. 'Zie je hoe we ondanks die woede nog zo mooi zijn als een slapend paard dat met haar huid trilt om een daas te verjagen?' Lees meer

Stomwijzer

Stomwijzer

Marthe van Bronkhorst loodst je door het wispelturige politieke landschap aan de hand van haar alternatieve stemwijzer. Lees meer

Auto Draft 8

Programma: Ik wil, wil jij ook? - consent in illustratie

Vier samen met Hard//hoofd de publicatie van onze recent verschenen bundel over seksueel consent! Lees meer

Roze, wit, blauw

Roze, wit, blauw

Rechtse en nationalistische partijen laten in hun nieuwste verkiezingsprogramma’s zien dat hun ruimte voor de lhbtqia+-gemeenschap altijd voorwaardelijk is geweest. Journalist Rocher Koendjbiharie legt uit: 'Homoseksualiteit en vrouwenrechten zijn binnen rechtse kringen vaak pas relevant wanneer ze in relatie tot migratie besproken worden.' Lees meer

:Winnaar publieksprijs Rode Oor: Vespula vulgaris

Winnaar publieksprijs Het Rode Oor: Vespula Vulgaris

In een pot met schuimbanaantjes vecht een wesp om los te komen. Myrthe Prins portretteert een winkelbediende die in een snoepwinkel aan zoetigheid proeft. Met Vespula Vulgaris won zij de publieksprijs van Het Rode Oor 2025. Lees meer

Winnaar Stoute Stift 2024 1

Winnaars De Stoute Stift 2025

Cynthia Van Der Heyden won met haar illustratie de publieksprijs en Sarah Pannekoek won de juryprijs van De Stoute Stift 2025. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €3 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer