Jongeren lijken hedonistisch en onverschillig, maar dat is niet waar. Drie nieuwe theatervoorstellingen laten zien dat engagement inmiddels ook andere vormen kent dan leuzen scanderen. " /> Jongeren lijken hedonistisch en onverschillig, maar dat is niet waar. Drie nieuwe theatervoorstellingen laten zien dat engagement inmiddels ook andere vormen kent dan leuzen scanderen. " />
Asset 14

En de moraal van het verhaal...

Jongeren zijn de laatste tien jaar in toenemende mate gefascineerd geraakt door uiterlijk, status, gemak, kicks en geld. Hedonisme en individualisme nemen toe, de belangstelling voor maatschappij en milieu neemt af.
Volgens nieuw onderzoek is het slecht gesteld met de huidige generatie jongeren in Nederland. In plaats van ons zorgen te maken over onze toekomst, de politiek of het klimaat kopen we liever een iPod. In plaats van ouderwetsche aktie houden we ons liever bezig met onze vrienden op Facebook. Maar zijn we echt zo lui en onverschillig?

Kritiek op de jeugd van tegenwoordig is natuurlijk al zo oud als de mensheid zelf. Altijd is er genoeg reden tot zorg over het gedrag van de roekeloze jongelingen. Egoïstisch, hedonistisch en zonder moraal; het zijn de bekende verschijnselen. Iedere generatie geeft weer een aanleiding voor scepsis, groeit op, om zich vervolgens weer zorgen te maken over de jongere generatie. Maar nu maakt de jeugd het wel heel bont. Volgens de sociologen Frits Spangenberg en Martijn Lampert zijn de huidige jongeren te hedonistisch en egoïstisch geworden. In het onlangs verschenen boek De Grenzeloze Generatie brengen ze de waarden van de Nederlandse jongeren tussen 15 en 23 jaar in kaart. Uiterlijk, geld, en status scoren volgens hen duizelingwekkend hoog, terwijl politiek, maatschappij en milieu niet belangrijk worden gevonden. Volgens de onderzoekers is de uitkomst het bewijs van de opmars van de zelfgenoegzaamheid en excessief individualisme.

Ook dit horen we natuurlijk niet voor het eerst. De stijgende welvaart en snelle ontzuiling zorgde al eerder voor losgeslagen generaties. Zo kennen we al Generatie X (geboren tussen 1960 en 1975) en Generatie Y (geboren tussen 1975 en 1990). Ook deze generaties werden verweten egocentrisch en niet idealistisch te zijn. Die trend heeft zich volgens de onderzoekers doorgezet in de huidige grenzeloze generatie, ook wel Generatie Z genoemd.

Het lijkt wel of er sinds de babyboomers geen generatie meer echt idealistisch is geweest. De protestgeneratie ging de straat op, voerde actie en maakte geëngageerde kunst. Ze stond voor een wereld met minder autoriteit en meer zeggenschap op school, in de politiek en in eigen buik. Vergeleken met de grote demonstraties tegen kernwapens en de universiteitsbezettingen van toen, zijn de acties van afgelopen jaren weinig indrukwekkend. Zo kun je gemakkelijk concluderen dat alle jongeren lui, gezapig en ongeïnteresseerd zijn. Maar dat is onterecht. Het lijkt zo omdat de protestgeneratie de norm voor engagement heeft bepaald. Maar de jongere generatie doet het anders. Het verschil in aanpak is duidelijk te zien bij een aantal jonge, geëngageerde theatermakers.

Deze maand zijn er drie nieuwe voorstellingen in première gegaan, van theatermakers die zich bezighouden met de maatschappij. De eerste is Mightysociety7 van Eric de Vroedt, een voorstelling over de vergrijzing. De Vroedt gaf zichzelf de opdracht om Nederland vast te leggen in tien verschillende voorstellingen. Geen klassiekers of kunst om de kunst maar nieuw geëngageerd theater over brandende actuele kwesties, is op de site te lezen. Nadat onder andere populisme, zelfmoordterrorisme en de oorlog in Afghanistan aan bod kwamen is het nu tijd voor nummer zeven. Bovendien is Mightysociety een uitgebreid evenement met behalve de voorstelling ook een magazine, debatten, films en meer.

Ook de groep Wunderbaum houdt zich bezig met de maatschappij. In hun vorige project Venlo vestigde de groep zich wekenlang in Venlo om op onderzoek uit te gaan naar de stand van zaken in de stad van Geert Wilders. Bovendien betrokken ze lokale bewoners in de theatervoorstelling. Wunderbaum verwijst naar de politieke realiteit, door de locatie waar ze spelen en door hun teksten. De nieuwste locatievoorstelling Railgourmet is speciaal voor Wunderbaum geschreven door de jonge Vlaamse schrijfster Annelies Verbeke en gaat over geluk, onthechting en misantropie in onze chaotische maatschappij.

De werkwijze van deze verschillende theatermakers doet denken aan groepen uit de jaren '70, zoals Het Werkteater, Proloog en Sater. Actuele thema's waren de basis voor hun voorstellingen. Net als Eric de Vroedt nu, maakte ook Het Werkteater in 1974 een beroemde voorstelling over ouderdom. Net als Wunderbaum trok Het Werkteater het land in om inspiratie op te doen. En net als de groepen Proloog en Sater schrijven de jonge theatermakers vaak hun eigen teksten.

Maar er is een belangrijk verschil tussen de groepen van de protestgeneratie en de huidige generatie van geëngageerde theatermakers. De babyboomers die in de jaren '70 politiek theater maakten hadden een missie. Ze wilden vastgeroeste denkbeelden loswringen en het publiek overtuigen van nieuwe ideeën. Het was vaak theater met kritiek en een boodschap, op het moralistische af. De huidige generatie theatermakers heeft geen idealistische boodschap die ze het publiek willen meegeven. Uit de voorstellingen spreekt geen duidelijk standpunt en de teksten bevatten vaak een flinke dosis relativering en humor.

Die houding is ook typerend voor theatermaakster en twintiger Sanne Vogel. Voor haar is de verlammende vertwijfeling het probleem van onze generatie. De twijfel die toeslaat als je niet meer weet of je het goed kan doen, als je het te druk hebt om te demonstreren maar toch idealen hebt. Haar nieuwe toneelstuk Late Avond Idealen gaat over de tegenstrijdigheid van goede bedoelingen en tegelijkertijd de realiteit van de een luxe maatschappij. Een huis vol spaarlampen, die je toch aanlaat omdat de cavia anders in het donker zit. Toch heeft Sanne Vogel geen politieke missie. Liever dan een moralistische boodschap over een betere wereld, laat ze de twijfels zien waar we mee worstelen.

Dat betekent niet dat deze makers geen politieke ideeën hebben. De voorstellingen van Eric de Vroedt, Wunderbaum en Sanne Vogel laten zien dat er geen kant-en-klaar antwoord is op de problemen die ze ons voorleggen. Geen communisme, geen flowerpower, geen religie, maar al helemaal geen onverschilligheid. Het enige waar ze tot oproepen is zelfreflectie. Als het pas engagement heet wanneer we leuzen scanderen, dan wordt het tijd dat we die regel afschaffen. Politieke en maatschappelijke betrokkenheid kent inmiddels vele vormen. Dus neem komende tijd eens een kijkje voor geëngageerd theater zonder moralisme.

Mail

Roos Euwe

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Die betere wereld wordt al gemaakt

Die betere wereld wordt al gemaakt

De betere wereld, Het Grote Geluk: Marthe van Bronkhorst vraagt zich af waar ze dat kan vinden, misschien gewoon op een borrel, in het samenkomen met vrienden? Lees meer

Zomers zwijgen

Volim nas: hoe de taal van de liefde mijn lichaam tot stilte maande

Wat als je vertrouwen in jezelf en je lichaam plotsklaps wordt aangetast door epileptische aanvallen? En tegelijkertijd je vertrouwen in de onvoorwaardelijke liefde van je oma ook op losse schroeven komt te staan? In een persoonlijk essay neemt Dorea Laan je in beeldende taal mee in deze zoektocht. Lees meer

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Harnas’, het achtste Hard//hoofd Magazine!

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Harnas’, het achtste Hard//hoofd Magazine!

In welk harnas hul jij je? Stuur voor 14 september je pitch in en draag met een (beeld)verhaal, essay, poëzie of kunstkritiek bij aan het magazine ‘Harnas’. Lees meer

Misschien voor mezelf, maar niet voor jou

Misschien voor mezelf, maar niet voor jou

Eva van den Boogaard lijkt op iemand die ze nooit gekend heeft. Via een persoonlijke brief en een angstaanjagende gebeurtenis leert ze hem toch een beetje kennen. Lees meer

:Meer dan Maria: het moederschap in de beeldende kunst 3

Meer dan Maria: het moederschap in de beeldende kunst

Wat betekent het om moeder te zijn? En wanneer ben je dan een ‘goede moeder’? Moederschap, en alle nuances daarrond, blijft onderbelicht. Anne Louïse van den Dool onderzoekt via de representatie van moeders in de beeldende kunst de vele kanten die horen bij moeder zijn. Lees meer

Mijn Apocalypsis Leydenensis 1

Mijn Apocalypsis Leydenensis

In deze gedichten vliegt Joshua Snijders koerend over een postapocalyptisch Leiden, zijn Lays-chipszakjes tijdens een uitstapje in de Melkweg achtergelaten en zwemmen walvissen op wieltjes. 'De vraag is of je voetafdrukken kunt achterlaten wanneer er geen zwaartekracht is.' Lees meer

Lois Cohen maakte foto voor onze kunstverzamelaars: ‘Ik regisseerde per ongeluk een etalagepop’

Lois Cohen maakte foto voor onze kunstverzamelaars: ‘Ik regisseerde per ongeluk een etalagepop’

Word vóór 1 juli kunstverzamelaar bij Hard//hoofd en ontvang een unieke print van Lois Cohen! In gesprek met chef Kunst Jorne Vriens licht Lois een tipje van de sluier op. Lees meer

Was dit nou een flirt?

Was dit nou een flirt?

Als de Amsterdamse Carrie Bradshaw schrijft Marthe van Bronkhorst over de schemerflirt: een net te lange blik, een ambigu compliment, een hand die 'per ongeluk' de jouwe aanraakt. Lees meer

In gesprek met Jacqueline Peeters

In gesprek met Jacqueline Peeters: ‘Schilderen is denken en doen’

Aucke Paulusma gaat in gesprek met Jacqueline Peeters over haar nieuwe tentoonstelling. ‘Ik hoop dat ze in mijn werk iets van die spanning zien tussen wat zichtbaar is en wat verborgen blijft, en dat ze voelen hoe ik dat proces van schilderen benader.’ Lees meer

Terugblik op de schrijfworkshop: 'Hoe schrijf je over mannelijkheid?'

Terugblik op de schrijfworkshop: 'Hoe schrijf je over mannelijkheid?'

Op 25 mei organiseerde Hard//hoofd een schrijfworkshop met het thema: 'Hoe schrijf je over mannelijkheid?' Tijdens deze middag hebben de uitgekozen deelnemers onder begeleiding van één van de vier hosts uit het netwerk van Hard//hoofd de tijd gekregen om ideeën uit te wisselen, hun eigen tekst aan te scherpen en te reflecteren op hun eigen schrijfproces. Samen met de hosts kijken we terug op een verdiepende, inspirerende dag vol uitwisseling en reflecties. Lees meer

Dit maakten onze kunstverzamelaars en magazineabonnees mogelijk in 2024

Dit maakten onze kunstverzamelaars mogelijk in 2024

Kunstverzamelaars dragen bij aan onze missie om nieuw talent te ondersteunen en een vrije ruimte te bieden. We leggen graag uit hoe we de donaties in 2024 hebben besteed. Lees meer

Als je écht kinderen wilt redden

Als je écht kinderen wilt redden

Shashitu Rahima Tarirga kwam 33 jaar geleden via interlandelijke adoptie naar Nederland vanuit Ethiopië. Na een reis naar Ethiopië maakt ze nu een afweging tussen haar leven hier en het gemiste leven daar. 'Weegt een westers paspoort op tegen het moeten omgaan met de trauma’s van scheiding en achterlating? Weegt een leven hier op tegen onbekendheid met je leven daar?' Lees meer

Water landt zachter

Water landt zachter

Via een staalarbeider en een PVV-stemmer onderzoekt Angelika Geronymaki zichzelf. Kan ze, zonder het doen van aannames, de ander leren kennen? Lees meer

nuclear family

Queerkroost

In een briefwisseling over queer ouderschap zoeken Eke Krijnen en Lisanne Brouwer naar steun, herkenning en een houding om de maatschappelijke discriminatie buiten het gezinsleven te houden. Lees meer

Informatiehonger

Informatiehonger

We verslikken ons in data, maar blijven gulzig drinken. In dit essay onderzoekt Paola Verhaert hoe onze honger naar informatie — ooit gevoed door boeken, nu door eindeloze datastromen — ons hoofd én onze wereld begint te verzwelgen. Waar ligt de grens? En merken we het als we die overschrijden? Lees meer

De talkshow is dood, lang leve de talkshow

De talkshow is dood, lang leve de talkshow

In deze colum geeft Marthe Bronkhorst je een van haar geheime toverzinnen om vervelende talkshowgasten de mond te snoeren. 'Is dat zo?' Lees meer

:Naar een taal die consent fucking overbodig maakt: brieven over consent

Naar een taal die consent fucking overbodig maakt: brieven over consent

In haar laatste brief aan Alara buigt Yousra zich over taal: hoe taal seksueel geweld normaliseert en hoe taal inwerkt op onze erotische verbeelding. Geweldloze verhoudingen scheppen via taal is voor haar zowel een kwestie van nieuwe talen schrijven als oude of bestaande talen herinneren. Lees meer

Comme tu veux

Comme tu veux

In de bruisende souks van Marrakech leert Aisha Mansaray haar vader – de ultieme hosselaar, de praatjesmaker in zes talen, en de filosoof in een (illegale) taxi – beter begrijpen. Lees meer

:De kunst van vertrekken – Deel II: Macht en onmacht

De kunst van vertrekken – Deel II: Macht en onmacht

In het tweede deel van deze essayreeks over kunststakingen schrijft Lara den Hartog Jager over kunstenaars die worstelen met systemen van macht en de vraag of hun kunst verandering teweeg kan brengen. Lees meer

:De archivaris en haar dochter: Een anatomie van opa's dochter 1

De archivaris en haar dochter: Morgen zal alles anders zijn

‘Even eufy checken.’ In ‘Morgen zal alles anders zijn’ dicht Bareez Majid over de eindeloze keuzes en opties die een dag voortbrengt. Een dag die getekend wordt door de sluimerende aanwezigheid van de videofeed van een beveiligingsapp. Lees meer

Hard//hoofd zoekt vóór 28 juli 2.500 trouwe lezers!

Hard//hoofd verschijnt weer op papier, nu met extra bijlage! In Honger lees je over de pijn, het verlangen en de schoonheid van datgene waar we naar smachten. Schrijf je vóór 28 juli in voor slechts 3 euro per maand en ontvang Honger in september in de brievenbus, mét bijlage Ik wil, wil jij ook? over seksueel consent. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer