Hier verschijnt elke dag een tip van een Hardhoofd-redactielid. Vandaag: een prachtige en gruwelijke film over ons voedsel." /> Hier verschijnt elke dag een tip van een Hardhoofd-redactielid. Vandaag: een prachtige en gruwelijke film over ons voedsel." />
Asset 14

Unser täglich Brot

Hier komt ons eten vandaan: Er zijn ontelbare komkommers in ontelbare electronisch bestuurde komkommerkassen. Er zijn onoverzienbare velden graan. In afgesloten ruimtes, witsteriel als operatiekamers, komen kuikens uit hun ei terwijl ze met zorg worden gemonitord. Een enorme slang zuigt zalmen uit het water en maakt ze in een oogwenk schoon. Er is een big, er zijn miljoenen biggen, die door het volgende proces gaan: van varkenssperma en varkensei tot varken en van varken tot dood, schoon vlees. Een machine (en wie bedenkt die dingen? Wie maakt ze?) schudt in vijftien seconden alle olijven uit een boom, en dan uit een heel landschap vol olijfbomen. Ondergronds wroeten tractors zout uit kathedralen van mijnen. Je kunt het je niet voorstellen, maar zo gaat het wel. Kijk maar. Luister.

Unser täglich Brot (Our Daily Bread) is een prachtige en met prijzen overladen documentaire uit 2005, gemaakt door Nikolaus Geyrhalter. De film laat ons kennis maken met de geautomatiseerde landbouw, het systeem dat maakt dat we elke dag eten wat we eten. Geloof jij nog in de vrolijke, trotse boeren uit de Allerhande of Boer zoekt Vrouw? Welkom in de wereld van computergestuurde sproei-installaties, appelsorteermachines, eindeloze rijen karkassen, en science fiction-achtige productiemonsters op gigantische akkers. Deze film laat zien hoe de moderne voedselindustrie werkt. Geyrhalter laat enkel de beelden en geluiden het verhaal vertellen; er zijn geen dialogen, er is geen informatie of commentaar, geen muziek. Alleen die ritmische en overweldigende hydraulische adem van de efficiëntie; de almacht van de technologie, het zoemen en kloppen van de lopende banden en machines. Alleen het getok van de kippen en het hartverscheurend schreeuwen van de varkens klinkt luider.

Er zijn ook mensen te zien in de film: Ze stoppen kroppen sla in dozen. Ze drukken op een knop. Met een machine knippen ze de snavel van kuikentjes af. Ze steken asperges. Ze steken hun hand in een zeug om haar te bevruchten. Dan is het pauze. Eindelijk schaften, de week is weer doormidden, ze drinken koffie en pakjes vruchtensap en halen hun boterhammen uit plastic zakjes. Sommigen kijken televisie, anderen picknicken op de akker en praten wat. En dan werken ze weer verder. De lunch- scènes zijn een prachtige, subtiele manier om te laten zien voor wie al dit logistiek geweld nu uiteindelijk allemaal bedoeld is. Maar afgezien van deze spaarzame momenten spelen de mensen geen hoofdrol in de film: net als de dieren en gewassen lijken ze ondergeschikt aan het enorme productiesysteem, radertjes in deze gigantische, genadeloos doorstomende machine. En het moet gezegd worden; niet eens goede radertjes. Klein en kwetsbaar komen ze over naast die ijzeren monsters, hoewel ze zich waar mogelijk hebben aangepast met hun uniformen, hygiënische sprays, oorbescherming en helmen. Ze staan ergens aan de productielijn, en doen het werk waarvoor nog geen machines zijn verzonnen. Elk denkbare stukje individualiteit vertraagt het proces in deze koude, industriële, über-efficiënte omgeving.

Het is een ongemakkelijk gevoel. Soms bekijk ik de machines met oprecht ontzag, een onverholen trots gevoel om de oneindige mogelijkheden die wij als mensen hebben, onze inventiviteit en organisatie. Soms voel ik walging door de verschrikkelijke ongevoeligheid, want ik zie alleen het systeem en hoe doorberekend het is, hoe het de kosten laag houdt ten koste van alles. De hoofdrol in deze film is voor de logistiek, het Systeem Met Een Hoofdletter, waar we allemaal door kunnen leven zoals we leven.

En zo gaat het door. De hele dag. Elke dag. Dit is ons eten, dit gebeurt ook nu. Die machines zijn ook nu aan het werk. Het ritme van de lopende banden, de oneindige stroom kuikens en koeien, de ontelbare kroppen sla, de rijen en rijen paprika’s, de vrachtwagens met varkens, het ritme van onze voedselproductie, ze slaat en rammelt, bonkt en klopt, sorteert, pakt in, slorpt op, verwerkt en spuugt uit. Dat kopen we, koken we, eten we op.

Unser täglich Brot is in zijn geheel te vinden op Youtube, en te huur bij de videotheek. Maar deze film schreeuwt in al zijn kille, nare pracht om het grootst mogelijke doek. Gaat dat zien.

Mail

Hiske Versprille

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Einde Schooldag

Einde Schooldag

Leerlingen zijn als tijdelijke passanten van wie je een hoop weet, maar nooit hoe het met ze af zal lopen. 'Ze zijn open eindes', zo schrijft Engels docente Charlotte Knoors in dit persoonlijke essay over de raadselachtige verhouding tussen docent en student. Lees meer

Zo rood als een kreeft

Zo rood als een kreeft

Wanneer twee Spaanse vrienden Ferenz Jacobs uitnodigen voor een protestmars tegen toerisme in Barcelona, voelt hij zich voor het eerst weer een 'outsider'. In dit essay richt hij zich op de gevolgen van massatoerisme op de permanente bewoners. Is er een ander soort toerisme mogelijk, buiten de logica van onderdanigheid, kolonialisme en uitbuiting om? Lees meer

Ik was elf

Ik was elf

In dit verhaal onderzoekt Jochum Veenstra waar de grens tussen fictie en werkelijkheid ligt voor kinderen. En tot welk punt kan je als ouder je zoon beschermen? Lees meer

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem 1

Kun je liefde delen?

Marthe van Bronkhorst onderzoekt polyamorie: 'Als ik mijn hart versplinterd heb, kan ik het dan minder hard breken?' Lees meer

Auto Draft 4

Tijd buiten de uren om

Micha Zaat sliep binnen een jaar in bijna 60 verschillende hotelkamers. In dit essay licht hij het fenomeen van de hotelkamer als liminaal object toe, en legt uit wat zo'n kortdurend verblijf voor gasten én kamers betekent en waarom het onmogelijk is om ouder te worden in een hotelkamer. 'In het bed waar ik gisteren droomde over sterven in een auto-ongeluk ligt nu iemand te masturberen.' Lees meer

Een ode aan de pornofilm 2

Een ode aan de pornofilm: Het Porn Film Festival Amsterdam

Porno is meer dan wat Pornhub en andere grote platforms ons voorschotelen. Het Porn Film Festival Amsterdam laat deze donderdag tot en met zondag zien, dat porno kwetsbaarder, artistieker en vrijer is dan velen verwachten. Emma Zuiderveen spreekt met organisatoren Erik ter Veld en Franka Bauwens. Lees meer

De macht van het lookje

De macht van het lookje

Columnist Loïs Blank analyseert de stijlkeuzes van Zuckerberg, en Ivanka en Donald Trump. Wat proberen ze met hun kleding te zeggen, en wat hangt er van hun kledingkeuzes af? Lees meer

Auto Draft 2

'Kunnen we vrienden zijn?': over een noodzakelijk veranderende mens-natuur relatie

Wanneer Jop Koopman afreist naar Lombok om de Indonesische visie op mens-natuurrelatie beter te begrijpen, gaat hij op pad met een lokale mysticus. In dit essay onderzoekt hij hoe we de verhouding mens-natuur opnieuw kunnen vormgeven; wat de agency is van onze omgeving, en waarom we vrienden moeten worden met alles rondom ons. Lees meer

 1

De zee

Mariska Kleinhoonte van Os schrijft met groot mededogen en rauwe eerlijkheid over degenen die tussen de mazen van het net en de mazen van de wet vallen, in de verhalenbundel 'Tussen de mazen' die op 14 februari verschijnt. Op onze site lees je alvast een voorpublicatie. Lees meer

De rattenkoning

De rattenkoning

Een schoolreis naar Praag klinkt als een feestelijke afsluiting van de middelbare school: slapeloze busritten, sigaretten in de schaduw van kasteelparken en stiekeme plannen om absint te drinken in hotelkamers. Maar in dit verhaal van Nick De Weerdt eindigt de reis voor een onafscheidelijke vriendinnengroep met een onverwachte confrontatie: de rattenkoning. Lees meer

Stil protest

Stil protest

Nadeche Remst laat zien hoe slaap, verdriet en dissociatie meer zijn dan persoonlijke reacties: ze worden een vorm van stil verzet tegen een wereld die kwetsbaarheid buitensluit. Lees meer

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem

When life gives you hepatitis A-bessen, kruipt Marthe van Bronkhorst in de pen om het toch nog eens over de voedselindustrie te hebben. Lees meer

Hoe lang blijf je een vluchteling?

Hoe lang blijf je een vluchteling?

'Wat' ben je als je ergens niet thuishoort, maar ook niet terug kan naar je geboorteland? Ivana Kalaš onderzoekt het label 'vluchteling'. Lees meer

Een kijkje in mijn consumentenziel (2024) 1

Een kijkje in mijn consumentenziel (2024)

De gemiddelde Nederlander koopt vaak kleding, en heeft er vaak ook nog geen overzicht over. Columnist Loïs Blank houdt haar eigen koopgedrag elk jaar weer bij. Lees meer

Even zweven de levende wezens

Even zweven de levende wezens

Voor Hard//hoofd dicht Pim te Bokkel over de verschillende facetten van water: de kalmte en geborgenheid ervan, of juist de dreigende weidsheid. Dit is een voorpublicatie uit de bundel 'Even zweven de levende wezens' die op 16 januari bij uitgeverij Wereldbibliotheek verschijnt. Lees meer

Een echte vis

Een echte vis

In dit verhaal van Maartje Franken dreigt er meer dan alleen een storm. Kinderen gaan op zomervakantie in de regen, ontdekken een verzonken stad en proberen te documenteren zoals Bear Grylls. Lees meer

:Oproep: Hard//hoofd Biechtlijn

Oproep: bel de Hard//hoofd Biechtlijn

Op zoek naar een luisterend oor? Bel de Hard//hoofd Biechtlijn op 06 16 85 74 57 en word trouwe lezer van Hard//hoofd op papier om de collectieve audiobiecht te beluisteren. Lees meer

Elke trui is een kersttrui, je moet alleen zelf voorbij Rudolf kijken

Elke trui is een kersttrui, je moet alleen zelf voorbij Rudolf kijken

Misschien heb jij hem nu wel aan: de kersttrui. Een onschuldig grapje of een kledingstuk dat perfect toelicht wat er mis is met de kledingindustrie? Lees meer

Lichamen en monden

Lichamen en monden

Hoelang blijf je toekijken? Wanneer dondert alles in elkaar? Waar zit de zwakke plek van passiviteit? Pieter van de Walle neemt je in dit kortverhaal mee als apathische visverzorger in een Berlijns aquarium. Lees meer

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Honger’, het zevende Hard//hoofd Magazine! 1

[deadline verstreken] Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Honger’, het zevende Hard//hoofd Magazine!

Welk verlangen kenmerkt jouw leven en waar snak jij naar? Stuur voor 16 februari 2025 je pitch in en voed ons met jouw ideeën over (beeld)verhalen, essays, poëzie en kunstkritiek voor het magazine ‘Honger’. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in september je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer