Hier verschijnt elke dag een tip van een Hardhoofd-redactielid. Vandaag: een prachtige en gruwelijke film over ons voedsel." /> Hier verschijnt elke dag een tip van een Hardhoofd-redactielid. Vandaag: een prachtige en gruwelijke film over ons voedsel." />
Asset 14

Unser täglich Brot

Hier komt ons eten vandaan: Er zijn ontelbare komkommers in ontelbare electronisch bestuurde komkommerkassen. Er zijn onoverzienbare velden graan. In afgesloten ruimtes, witsteriel als operatiekamers, komen kuikens uit hun ei terwijl ze met zorg worden gemonitord. Een enorme slang zuigt zalmen uit het water en maakt ze in een oogwenk schoon. Er is een big, er zijn miljoenen biggen, die door het volgende proces gaan: van varkenssperma en varkensei tot varken en van varken tot dood, schoon vlees. Een machine (en wie bedenkt die dingen? Wie maakt ze?) schudt in vijftien seconden alle olijven uit een boom, en dan uit een heel landschap vol olijfbomen. Ondergronds wroeten tractors zout uit kathedralen van mijnen. Je kunt het je niet voorstellen, maar zo gaat het wel. Kijk maar. Luister.

Unser täglich Brot (Our Daily Bread) is een prachtige en met prijzen overladen documentaire uit 2005, gemaakt door Nikolaus Geyrhalter. De film laat ons kennis maken met de geautomatiseerde landbouw, het systeem dat maakt dat we elke dag eten wat we eten. Geloof jij nog in de vrolijke, trotse boeren uit de Allerhande of Boer zoekt Vrouw? Welkom in de wereld van computergestuurde sproei-installaties, appelsorteermachines, eindeloze rijen karkassen, en science fiction-achtige productiemonsters op gigantische akkers. Deze film laat zien hoe de moderne voedselindustrie werkt. Geyrhalter laat enkel de beelden en geluiden het verhaal vertellen; er zijn geen dialogen, er is geen informatie of commentaar, geen muziek. Alleen die ritmische en overweldigende hydraulische adem van de efficiëntie; de almacht van de technologie, het zoemen en kloppen van de lopende banden en machines. Alleen het getok van de kippen en het hartverscheurend schreeuwen van de varkens klinkt luider.

Er zijn ook mensen te zien in de film: Ze stoppen kroppen sla in dozen. Ze drukken op een knop. Met een machine knippen ze de snavel van kuikentjes af. Ze steken asperges. Ze steken hun hand in een zeug om haar te bevruchten. Dan is het pauze. Eindelijk schaften, de week is weer doormidden, ze drinken koffie en pakjes vruchtensap en halen hun boterhammen uit plastic zakjes. Sommigen kijken televisie, anderen picknicken op de akker en praten wat. En dan werken ze weer verder. De lunch- scènes zijn een prachtige, subtiele manier om te laten zien voor wie al dit logistiek geweld nu uiteindelijk allemaal bedoeld is. Maar afgezien van deze spaarzame momenten spelen de mensen geen hoofdrol in de film: net als de dieren en gewassen lijken ze ondergeschikt aan het enorme productiesysteem, radertjes in deze gigantische, genadeloos doorstomende machine. En het moet gezegd worden; niet eens goede radertjes. Klein en kwetsbaar komen ze over naast die ijzeren monsters, hoewel ze zich waar mogelijk hebben aangepast met hun uniformen, hygiënische sprays, oorbescherming en helmen. Ze staan ergens aan de productielijn, en doen het werk waarvoor nog geen machines zijn verzonnen. Elk denkbare stukje individualiteit vertraagt het proces in deze koude, industriële, über-efficiënte omgeving.

Het is een ongemakkelijk gevoel. Soms bekijk ik de machines met oprecht ontzag, een onverholen trots gevoel om de oneindige mogelijkheden die wij als mensen hebben, onze inventiviteit en organisatie. Soms voel ik walging door de verschrikkelijke ongevoeligheid, want ik zie alleen het systeem en hoe doorberekend het is, hoe het de kosten laag houdt ten koste van alles. De hoofdrol in deze film is voor de logistiek, het Systeem Met Een Hoofdletter, waar we allemaal door kunnen leven zoals we leven.

En zo gaat het door. De hele dag. Elke dag. Dit is ons eten, dit gebeurt ook nu. Die machines zijn ook nu aan het werk. Het ritme van de lopende banden, de oneindige stroom kuikens en koeien, de ontelbare kroppen sla, de rijen en rijen paprika’s, de vrachtwagens met varkens, het ritme van onze voedselproductie, ze slaat en rammelt, bonkt en klopt, sorteert, pakt in, slorpt op, verwerkt en spuugt uit. Dat kopen we, koken we, eten we op.

Unser täglich Brot is in zijn geheel te vinden op Youtube, en te huur bij de videotheek. Maar deze film schreeuwt in al zijn kille, nare pracht om het grootst mogelijke doek. Gaat dat zien.

Mail

Hiske Versprille

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Die betere wereld wordt al gemaakt

Die betere wereld wordt al gemaakt

Kun je, met alles wat er gebeurt in de wereld, nog gelukkig zijn? Marthe van Bronkhorst vindt het antwoord en ontdekt een boel hoopvolle initiatieven Lees meer

Zomers zwijgen

Volim nas: hoe de taal van de liefde mijn lichaam tot stilte maande

Wat als je vertrouwen in jezelf en je lichaam plotsklaps wordt aangetast door epileptische aanvallen? En tegelijkertijd je vertrouwen in de onvoorwaardelijke liefde van je oma ook op losse schroeven komt te staan? In een persoonlijk essay neemt Dorea Laan je in beeldende taal mee in deze zoektocht. Lees meer

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Harnas’, het achtste Hard//hoofd Magazine!

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Harnas’, het achtste Hard//hoofd Magazine!

In welk harnas hul jij je? Stuur voor 14 september je pitch in en draag met een (beeld)verhaal, essay, poëzie of kunstkritiek bij aan het magazine ‘Harnas’. Lees meer

Misschien voor mezelf, maar niet voor jou

Misschien voor mezelf, maar niet voor jou

Eva van den Boogaard lijkt op iemand die ze nooit gekend heeft. Via een persoonlijke brief en een angstaanjagende gebeurtenis leert ze hem toch een beetje kennen. Lees meer

:Meer dan Maria: het moederschap in de beeldende kunst 3

Meer dan Maria: het moederschap in de beeldende kunst

Wat betekent het om moeder te zijn? En wanneer ben je dan een ‘goede moeder’? Moederschap, en alle nuances daarrond, blijft onderbelicht. Anne Louïse van den Dool onderzoekt via de representatie van moeders in de beeldende kunst de vele kanten die horen bij moeder zijn. Lees meer

Mijn Apocalypsis Leydenensis 1

Mijn Apocalypsis Leydenensis

In deze gedichten vliegt Joshua Snijders koerend over een postapocalyptisch Leiden, zijn Lays-chipszakjes tijdens een uitstapje in de Melkweg achtergelaten en zwemmen walvissen op wieltjes. 'De vraag is of je voetafdrukken kunt achterlaten wanneer er geen zwaartekracht is.' Lees meer

Lois Cohen maakte foto voor onze kunstverzamelaars: ‘Ik regisseerde per ongeluk een etalagepop’

Lois Cohen maakte foto voor onze kunstverzamelaars: ‘Ik regisseerde per ongeluk een etalagepop’

Word vóór 1 juli kunstverzamelaar bij Hard//hoofd en ontvang een unieke print van Lois Cohen! In gesprek met chef Kunst Jorne Vriens licht Lois een tipje van de sluier op. Lees meer

Was dit nou een flirt?

Was dit nou een flirt?

Als de Amsterdamse Carrie Bradshaw schrijft Marthe van Bronkhorst over de schemerflirt: een net te lange blik, een ambigu compliment, een hand die 'per ongeluk' de jouwe aanraakt. Lees meer

In gesprek met Jacqueline Peeters

In gesprek met Jacqueline Peeters: ‘Schilderen is denken en doen’

Aucke Paulusma gaat in gesprek met Jacqueline Peeters over haar nieuwe tentoonstelling. ‘Ik hoop dat ze in mijn werk iets van die spanning zien tussen wat zichtbaar is en wat verborgen blijft, en dat ze voelen hoe ik dat proces van schilderen benader.’ Lees meer

Terugblik op de schrijfworkshop: 'Hoe schrijf je over mannelijkheid?'

Terugblik op de schrijfworkshop: 'Hoe schrijf je over mannelijkheid?'

Op 25 mei organiseerde Hard//hoofd een schrijfworkshop met het thema: 'Hoe schrijf je over mannelijkheid?' Tijdens deze middag hebben de uitgekozen deelnemers onder begeleiding van één van de vier hosts uit het netwerk van Hard//hoofd de tijd gekregen om ideeën uit te wisselen, hun eigen tekst aan te scherpen en te reflecteren op hun eigen schrijfproces. Samen met de hosts kijken we terug op een verdiepende, inspirerende dag vol uitwisseling en reflecties. Lees meer

Dit maakten onze kunstverzamelaars en magazineabonnees mogelijk in 2024

Dit maakten onze kunstverzamelaars mogelijk in 2024

Kunstverzamelaars dragen bij aan onze missie om nieuw talent te ondersteunen en een vrije ruimte te bieden. We leggen graag uit hoe we de donaties in 2024 hebben besteed. Lees meer

Als je écht kinderen wilt redden

Als je écht kinderen wilt redden

Shashitu Rahima Tarirga kwam 33 jaar geleden via interlandelijke adoptie naar Nederland vanuit Ethiopië. Na een reis naar Ethiopië maakt ze nu een afweging tussen haar leven hier en het gemiste leven daar. 'Weegt een westers paspoort op tegen het moeten omgaan met de trauma’s van scheiding en achterlating? Weegt een leven hier op tegen onbekendheid met je leven daar?' Lees meer

Water landt zachter

Water landt zachter

Via een staalarbeider en een PVV-stemmer onderzoekt Angelika Geronymaki zichzelf. Kan ze, zonder het doen van aannames, de ander leren kennen? Lees meer

nuclear family

Queerkroost

In een briefwisseling over queer ouderschap zoeken Eke Krijnen en Lisanne Brouwer naar steun, herkenning en een houding om de maatschappelijke discriminatie buiten het gezinsleven te houden. Lees meer

Informatiehonger

Informatiehonger

We verslikken ons in data, maar blijven gulzig drinken. In dit essay onderzoekt Paola Verhaert hoe onze honger naar informatie — ooit gevoed door boeken, nu door eindeloze datastromen — ons hoofd én onze wereld begint te verzwelgen. Waar ligt de grens? En merken we het als we die overschrijden? Lees meer

De talkshow is dood, lang leve de talkshow

De talkshow is dood, lang leve de talkshow

In deze colum geeft Marthe Bronkhorst je een van haar geheime toverzinnen om vervelende talkshowgasten de mond te snoeren. 'Is dat zo?' Lees meer

:Naar een taal die consent fucking overbodig maakt: brieven over consent

Naar een taal die consent fucking overbodig maakt: brieven over consent

In haar laatste brief aan Alara buigt Yousra zich over taal: hoe taal seksueel geweld normaliseert en hoe taal inwerkt op onze erotische verbeelding. Geweldloze verhoudingen scheppen via taal is voor haar zowel een kwestie van nieuwe talen schrijven als oude of bestaande talen herinneren. Lees meer

Comme tu veux

Comme tu veux

In de bruisende souks van Marrakech leert Aisha Mansaray haar vader – de ultieme hosselaar, de praatjesmaker in zes talen, en de filosoof in een (illegale) taxi – beter begrijpen. Lees meer

:De kunst van vertrekken – Deel II: Macht en onmacht

De kunst van vertrekken – Deel II: Macht en onmacht

In het tweede deel van deze essayreeks over kunststakingen schrijft Lara den Hartog Jager over kunstenaars die worstelen met systemen van macht en de vraag of hun kunst verandering teweeg kan brengen. Lees meer

:De archivaris en haar dochter: Een anatomie van opa's dochter 1

De archivaris en haar dochter: Morgen zal alles anders zijn

‘Even eufy checken.’ In ‘Morgen zal alles anders zijn’ dicht Bareez Majid over de eindeloze keuzes en opties die een dag voortbrengt. Een dag die getekend wordt door de sluimerende aanwezigheid van de videofeed van een beveiligingsapp. Lees meer

Hard//hoofd zoekt vóór 28 juli 2.500 trouwe lezers!

Hard//hoofd verschijnt weer op papier, nu met extra bijlage! In Honger lees je over de pijn, het verlangen en de schoonheid van datgene waar we naar smachten. Schrijf je vóór 28 juli in voor slechts 3 euro per maand en ontvang Honger in september in de brievenbus, mét bijlage Ik wil, wil jij ook? over seksueel consent. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer