Asset 14

En jij?

Als ik vroeger een vriendje belde en zei: “Hoi. Spelen?”, kreeg ik direct daarna van mijn moeder op mijn kop. “Zo doen we dat niet. Je vraagt altijd even ‘Hoe gaat het?’, dat is beleefd.” Haar opvoeding ging verder dan het “Wat zeg je dan?” na het plakje worst bij de slager. Ook als ik een van de ouders aan de lijn kreeg, moest ik een gesprekje voeren met deze vaak verraste volwassene. “En hoe staat het er nu precies voor in de assurantiënbusiness, meneer Bloem?” dreunde ik met mijn piepstem op, terwijl mijn moeder vanuit de keuken goedkeurend knikte.

Ik ben dus Netjes Opgevoed. Ik zorg dat ik zelf niet te lang aan het woord ben. Dan stel ik een oprechte vraag en luister naar het antwoord. Na een tijdje ben ik deze formele regels vergeten en vloeit de conversatie heen en weer, in een prettige en gelijkwaardige uitwisseling. Sociaal zijn is… vragen stellen.

Veel mensen zijn hier niet goed in. Natuurlijk zijn er de opscheppers, die hun monoloog onbaatzuchtig in je gezicht brallen, of andere eikels die het niet uitmaakt in welke menselijke container ze hun saaie levensverhaal kunnen lozen. Sommige volkeren zijn er niet zo goed in. Zo bracht ik van de zomer een week bij een Italiaanse vriend in Napels door. De Italianen zijn enorm gastvrij, maar niet sociaal. Ze zetten een bord met verrukkelijk eten voor je neer, en negeren je de rest van de avond. Ik zat zeven dagen lang als een figurant in een opera te luisteren naar het mooie, maar onbegrijpelijke Italiaans dat overal langs me heen geschreeuwd werd. Engelsen maken goede grappen, maar zullen nooit iets over hun gevoelens vertellen. Scandinaviërs vertellen je pas hun naam bij de zevende afspraak.

Een vriend van onze familie is een echte Kaatsprater: hij gebruikt je als een squashmuur om zijn eigen anekdoteballetje heen en weer te slaan. Hij stelt kaatsvragen: “Ben je weleens in Venezuela geweest?” “Nee.” “Ik wel! Ik was er vorige week, en ik zal je vertellen: nog nooit zulk goed kokossap gedronken.” Dan zijn er nog de Associatiepraters, die geen vragen nodig hebben en in hun eigen monoloog zonder adempauze doorpraten, als een gesprek met zichzelf, doodsbang voor stilte: “Ik zie dat je wijn drinkt - ik kom graag in Frankrijk – de Fransen hebben zich voor het WK geplaatst – ik vind Wesley Sneijder een naar mannetje – Hitler was vegetariër – ik eet niet veel fruit maar vind de geur altijd heel lekker – de Albert Heijn is duurder dan de Aldi maar daar hebben ze geen bonuskaart…” Tot de persoon zich happend naar adem tot de hapjestafel wendt en jou in totale verwarring achterlaat.

"Et tu, Brute?", vroeg Julius Caesar zich af, alvorens hij stierf. Vincenzo Camuccini, "Morte di Cesare", 1798.

Oude mensen zijn een moeilijk geval, omdat ze soms seniel zijn en ook eigenlijk wel recht hebben op een beetje egocentrisme. Maar veel mensen kunnen er echt niets aan doen. Ze zijn verlegen of hebben het simpelweg nooit geleerd. Het is verleidelijk om hen ook te veroordelen, zeker als je Netjes Opgevoed bent. Mijn broertje heeft de neiging om bij het uitblijven van een vraag boos weg te lopen. Maar laten we dat nou eens niet doen. Het is moeilijk om contact met anderen te maken, en als we eenmaal in een gesprek beland zijn, is het voor sommigen nog steeds een kwestie van overleven, van blijven zwemmen tot er eindelijk land in zicht is. Het is helemaal erg als twee van dit soort halve autisten tegenover elkaar komen te staan. Zo hoorde ik eens tijdens een groepsreis op de busbank achter mij een jongen aan een meisje uitleggen hoe een aansteker werkt. Een half uur lang.

Als jij zo iemand bent, dan heb ik simpel advies voor je. Ten eerste: bedenk wat je echt interessant vindt. Als de ander ook niet zo spraakzaam is, kun je gewoon vertellen wat je die dag bezig heeft gehouden. Vervolgens associeer je daar een vraag mee: “Heb jij ook zo’n hekel aan vuilnismannen?” Als het gesprek nu loopt (of de ander sowieso meer initiatief neemt en hij of zij het gesprek begonnen is) en jou een vraag wordt gesteld, antwoord je oprecht. Maar nu komt het. Maak je verhaal niet te lang, en formuleer dan dit simpele zinnetje, de Vraag der Vragen: “En jij?”

Het is de basis van interesse in de ander, naast “Hoe gaat het?”. Let wel op dat je ook echt luistert naar het antwoord, en de vraag niet puur als formaliteit stelt (tenzij je echt een autistische stoornis hebt). Ik zweer je dat je gesprekspartner een warm gevoel vanbinnen zal krijgen na deze eenvoudige geste, je zal aankijken en zal zeggen: “Wat lief dat je dat vraagt.”

Mail

Rutger Lemm is schrijver, grappenmaker en scenarist. In 2015 verscheen zijn debuut, 'Een grootse mislukking'. Hij is een van de oprichters van Hard//hoofd.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Momentum

Momentum

Afgelopen zomer kregen tien aanstormende schrijftalenten de kans om deel te nemen aan het eerste Schrijverskamp van literair podium Frontaal. Onder begeleiding van verschillende schrijfcoaches werkten ze aan teksten rondom het thema Groen. De resultaten daarvan vind je deze week op Hard//hoofd. Sanne Lolkema dicht op drie levels over de prestatiemaatschappij: van micro-, naar macro- en mesoniveau. Lees meer

Herkauwen

Herkauwen

Afgelopen zomer kregen tien aanstormende schrijftalenten de kans om deel te nemen aan het eerste Schrijverskamp van literair podium Frontaal. Onder begeleiding van verschillende schrijfcoaches werkten ze aan teksten rondom het thema Groen. De resultaten daarvan vind je deze week op Hard//hoofd. Tussen ongemak en walging in dicht Moni Zwitserloot over zowel baren als geboren worden: 'je kruipt uit je dode vel / naar buiten / de broeierige nacht in'. Lees meer

Podiumgeil

Podiumgeil

Afgelopen zomer kregen tien aanstormende schrijftalenten de kans om deel te nemen aan het eerste Schrijverskamp van literair podium Frontaal. Onder begeleiding van verschillende schrijfcoaches werkten ze aan teksten rondom het thema Groen. De resultaten daarvan vind je deze week op Hard//hoofd. Birsu Tamer schreef een tekst voor een acteur die als het monster van Frankenstein diens publiek bespeelt. Lees meer

Handleiding

Handleiding

Afgelopen zomer kregen tien aanstormende schrijftalenten de kans om deel te nemen aan het eerste Schrijverskamp van literair podium Frontaal. Onder begeleiding van verschillende schrijfcoaches werkten ze aan teksten rondom het thema Groen. De resultaten daarvan vind je deze week op Hard//hoofd. In 'Handleiding' schrijft Ettie Edens over eenzaamheid, identiteit en gezien willen worden - en over iemand die een muur van haar kamer verft en daar zo in doorslaat dat ze in de kamer verdwijnt. Lees meer

Pokon

Pokon

Afgelopen zomer kregen tien aanstormende schrijftalenten de kans om deel te nemen aan het eerste Schrijverskamp van literair podium Frontaal. Onder begeleiding van verschillende schrijfcoaches werkten ze aan teksten rondom het thema Groen. De resultaten daarvan vind je deze week op Hard//hoofd. Melanie Neeleman onderzoekt in haar poëzie de selectieve empathie die ze ervaart bij een bezoek aan een expositie van opgezette dieren, die allemaal op absurde wijze stierven.  Lees meer

De serre

De serre

Afgelopen zomer kregen tien aanstormende schrijftalenten de kans om deel te nemen aan het eerste Schrijverskamp van literair podium Frontaal. Onder begeleiding van verschillende schrijfcoaches werkten ze aan teksten rondom het thema Groen. De resultaten daarvan vind je deze week op Hard//hoofd. Johanna Loman schreef een verhaal over een jonge vrouw op een klimaatprotest: Wat als je wel moreel besef hebt, maar liever je kop in het zand steekt? Lees meer

Hertenkalf 2

Hertenkalf

Afgelopen zomer kregen tien aanstormende schrijftalenten de kans om deel te nemen aan het eerste Schrijverskamp van literair podium Frontaal. Onder begeleiding van verschillende schrijfcoaches werkten ze aan teksten rondom het thema Groen. De resultaten daarvan vind je deze week op Hard//hoofd. Tessa van Rooijen dicht in dit vierluik over het aangaan van verbindingen en het dragen van een dood hertenkalf: 'jongens is het sexy om een dood hertenkalf in je lichaam te hebben?' Lees meer

De tondeuse

De tondeuse

Afgelopen zomer kregen tien aanstormende schrijftalenten de kans om deel te nemen aan het eerste Schrijverskamp van literair podium Frontaal. Onder begeleiding van verschillende schrijfcoaches werkten ze aan teksten rondom het thema Groen. De resultaten daarvan vind je deze week op Hard//hoofd. Jana Flekken legt in fragmenten de band en rolverdeling tussen ouders en hun kind vast, en hoe die verandert wanneer een van de ouders ziek wordt. Lees meer

Mijn huid een rekbare grens (Frontaal)

Mijn huid een rekbare grens

Afgelopen zomer kregen tien aanstormende schrijftalenten de kans om deel te nemen aan het eerste Schrijverskamp van literair podium Frontaal. Onder begeleiding van verschillende schrijfcoaches werkten ze aan teksten rondom het thema Groen. De resultaten daarvan vind je deze week op Hard//hoofd. In dit drieluik bevraagt Isa/Isa Bob van Rooy de kaders die er gesteld zijn rondom onze natuurlijke wereld. Bestaat er eigenlijk wel een verschil tussen zelf en natuur, of tussen plant en organisme? Lees meer

Whisper Heart, The Movie

Whisper Heart: the movie

Hoe ver ga jij voor De Ware? Anne Sikma onderzoekt in dit bloedstollende verhaal de grenzen op tussen fictie en realiteit. Ben je er klaar voor? Lees meer

:We hebben armoede opgelost: een toneelstukje

We hebben armoede opgelost: een toneelstukje

Marthe van Bronkhorst schreef een kort toneelstukje waarin Ruben Brekelmans en Dilan Yesilgöz uiteenzetten hoe ze armoede willen gaan oplossen. Lees meer

Lief kutland // Lancering 1

Kijk de lancering van 'Lief kutland' terug

Tijdens de lancering van het vijfde Hard//hoofd magazine, 'Lief kutland', plozen we dit neokoloniale stipje op de aardbol uit. Bekijk de registratie. Lees meer

Een cactus in een zompig moeras

Een cactus in een zompig moeras

Een cactus kan toch niet groeien in een zompig moeras? In dit essay schetst Jam een realistisch beeld van de autistische ervaring in een kapitalistisch systeem dat productiviteit als het hoogste goed beschouwt. Lees meer

Dunne intellectuele belangstelling

Dunne intellectuele belangstelling

Michiel Cox is vastbesloten om als docent aan zijn mbo-studenten meer dan alleen praktische kunde over te dragen. Hoewel studenten zijn lessen mild spottend een ‘zitvak’ noemen, merkt Cox dat bij sommigen intellectuele nieuwsgierigheid opbloeit, ondanks de lage verwachtingen van de buitenwereld. Lees meer

Voorland

Voorland

Hoe ga je om met de grote kans dat je, net als vele vrouwen in je familie, jongdementie zal krijgen? Yanaika Zomer bereidt zich voor in de vorm van een gedicht. Lees meer

:Het koloniale verleden en roofkunst: wat ga je na een spijtbetuiging dóén?

Het koloniale verleden en roofkunst: wat ga je na een spijtbetuiging dóén?

Hoe kan Nederland de schade herstellen van het koloniale verleden? Wanneer zijn excuses oprecht en zinvol? Waarom wordt niet alle roofkunst teruggegeven? In musea en cafés in Kaapstad mijmert Jorne Vriens over deze vragen en ziet hij zich geconfronteerd met zijn eigen geprivilegieerde positie. Lees meer

Lieve buren

Lieve buren

Ze hebben dezelfde brievenbus en dezelfde supermarkt, maar Nienke Blanc vraagt zich in deze nooit verzonden brief af of dat het enige is dat ze met haar buren deelt. Lees meer

How can I make this about me? 1

How can I make this about me?

Marthe van Bronkhorst staat stil bij een jaar genocide en pleit ervoor om het meer over onszelf te laten gaan: 'Die dode Palestijnen hadden jouw kinderen kunnen zijn.' Lees meer

Best Friend (For The Forseeable Future)

Best Friend (For The Forseeable Future)

Lotte Krakers’ vriendschap met Karlien eindigde mét blauwe vinkjes, maar zonder antwoorden. Het laat Lotte reflecteren op het afdwingen van gelijkenissen in een vriendschap, en het plaatsen van vrienden op voetstukken: ‘Karlien hield me een spiegel voor, waarin ik vooral zag wat ik niet was.’ Lees meer

Doorlaatbaar 1

Doorlaatbaar

Een jonge vrouw is mantelzorger voor haar moeder. Dit verhaal van Siska van Daele beschrijft de grens tussen hun binnen- en buitenwereld: binnen lijkt de tijd stil te staan, terwijl buiten alles doorraast. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer