Afgewezen worden doet pijn, letterlijk: bij een afwijzing lichten dezelfde gebieden in de hersenen op als bij het ervaren van fysieke pijn. Bleef het daar maar bij, was het maar als een stevige schop in je maag. Een afwijzing is een dubbele kwetsuur. Er is pijn en schaamte. Je verliest niet alleen degene die je liefhad (ik beperk het fenomeen afwijzing nu even tot het domein van de liefde), je wordt ook geraakt in je eigenwaarde.
Er schijnen mensen te zijn die afwijzingen van zich af laten glijden als waterdruppels van een poncho, maar die mensen vertrouw ik niet. Een beetje mens gaat toch aan zichzelf twijfelen. Waarom was ik niet genoeg voor je? Wat had ik anders kunnen doen, hoe had ik anders kunnen zijn? Zelfreflectie is over het algemeen heel nuttig, zo maak je niet steeds dezelfde domme fouten, maar zodra zelfreflectie omslaat in zelfbeschuldiging en zelfverachting moet je jezelf een halt toeroepen. Wat mij goed helpt als ik met hardnekkige afwijzigingsverschijnselen kamp (“Ik ben niets, helemaal niets!”), zijn boze vrouwenliedjes, van het soort dat vooral gemaakt werd in de jaren negentig.
Een boze vrouw maakt per definitie een statement, aangezien het voor vrouwen nog steeds sociaal niet geaccepteerd is om boos te zijn (ja, hiervoor is wetenschappelijk bewijs). Meisjes horen lief te zijn. Een onmogelijke opgave als je afgewezen bent (“Heaven has no rage like love to hatred turned, Nor hell a fury like a woman scorned”, zoals toneelschrijver William Congreve placht te zeggen. Een andere geweldige wijsheid van hem: “tis better to be left, than never to have been loved”). Degenen die meegaan in het lieve meisjes stereotype, die zichzelf ervan overtuigd hebben dat je vooral niet boos moet worden, kunnen in de problemen komen. Woede die je niet kunt uiten – omdat je dat niet durft of omdat die ander ervandoor is – keert zich naar binnen, waar het uitgroeit tot een depressie, schreef Freud in 'Mourning and Melancholia' [pdf].
Dus eruit ermee, al ziet het er niet charmant uit, al reageren mannen er allergisch op – je hoeft nu niemand te plezieren, je hoeft überhaupt niemand te plezieren. In zeven stappen met zeven sterke vrouwen van kokende woede naar kalme zelfverzekerdheid:
Stap 1: Ongegeneerd schreeuwen dat dit oneerlijk is.
Alanis Morissette – You oughta know
“And I’m here, to remind you/ of the mess you left when you went away/ It’s not fair, to deny me/ of the cross I bear that you gave to me/ You oughta know!” You oughta know is en blijft het meesterwerk onder de boze vrouwenliedjes, de absolute tophit, en Alanis was nooit zo sexy als toen ze met wild haar door de woestijn raasde.
Stap 2: Nog even doorschreeuwen over de sletterigheid van mannen.
Hole – Violet
Courtney Love is wellicht niet het beste rolmodel, maar ze blijft een stoer wijf en dit een ijzersterk liedje. “When they get what they want/ they never want it again./ Go on, take everything, take everything, I want you to!” En dan de omkering – wat jij kan, kan ik ook: “I told you from the start just how this would end./ When I get what I want, I never want it again.”
Stap 3: De andere vrouw de grond in boren.
Nadine Shah – Runaway
Het is niet heel vriendelijk, maar niettemin een fase waar je doorheen moet: “Just runaway to your whore/ runaway/ runaway to your whore/ runaway!” Nadine Shah is geweldig, met haar diepe, donkere stem en strenge zwarte knotjes. Ze wordt de vrouwelijke Nick Cave genoemd, maar misschien kan Nick Cave beter de mannelijke Nadine Shah worden genoemd.
Stap 4: De man zelf confronteren met zijn gebreken.
Yeah Yeah Yeahs – Bang!
Oh Karen O, tot 'hottest woman' gekroond in 2010. Zij gaat niet weg zitten kwijnen, maar bedenkt waar zij behoefte aan heeft en gaat ervoor. Verdere uitleg is overbodig: “As a Fuck son, you sucked!”
Stap 5: Zusterschap.
The Dresden Dolls – Good day
Het heeft weinig zin boos te blijven op de andere vrouw, samen kun je juist béter klagen: “I want all the details of the pain and misery/ that you are inflicting on the other/ I consider them my sisters and I want their numbers!” Amanda Palmer, compromisloos als altijd, heeft een goede dag gehad, en dat moet hij weten ook: “I’d like to do more than survive, I’d like to rub it in your face!/ Hey, it’s been a lovely day!/ Everything is going my way/ I had so much fun today and I’m on fire!”
Stap 6: Een speeltje vinden.
Danya Kurtz – I look good in bad
“I’ve been bad since you left me/ but I look so good in bad.” Als je je woede eenmaal van je afgeschreeuwd hebt is er ruimte voor wat kalmers: een berustende blues met de noodzakelijke steek onder water, waarmee Danya gelijk duidelijk maakt geen slachtoffer te zijn: “Go find yourself a good girl/ hope she’s sweet as candy cane/ I will find myself a bad boy/ I might even learn his name”.
Stap 7: Er klaar mee zijn.
MR MS – Think of you
MS MR zag ik op London Calling dit jaar, niet lang na Nadine Shah en het contrast was duidelijk: Nadine was indrukwekkend duister, maar Lizzy sprankelde, met haar groene haar, plateauzolen en brede lach. Je hoeft haar alleen maar te zien en ongeacht hoe doordrongen je op dat moment bent van zelfhaat, je krijgt spontaan zin om te gaan huppelen. In “Think of you” zingt ze tegen een man die haar niet netjes heeft behandeld dat ze er klaar mee is, ze weet nu dat hij fout zat: “I still think of you/ and all the stuff you put me through/ I know now, I know you were wrong.” Het is tijd om te stoppen met de wraakfantasieën en inpepertirades en gewoon weer te gaan leven, te beginnen met op en neer springen. “Living well is the best revenge.”