Asset 14

Bewust dromen

Paula verdiepte zich in de wondere wereld van lucide dromen. Voor de Paraweek vertelt ze over de nachtelijke avonturen van haar onderbewuste en haar pogingen zich er bewust van te worden.

Het klinkt als een sprookje: in staat zijn kleuren te manipuleren of überhaupt controle hebben over alles om je heen. Als dat is wat je wil bereiken met lucide dromen, moet je er echter niet aan beginnen volgens psychofysioloog Stephen LaBerge. Hij gelooft namelijk niet dat je een wit canvas krijgt per droom, maar dat je de werkelijkheid zoals je die hebt waargenomen meeneemt in je slaap en omzet in een schijnwaarneming.

Toch was ik wel benieuwd of ik mijn dromen bewust zou kunnen manipuleren. De reden dat ik lucide wil dromen, is het feit dat mijn dromen soms zo alledaags zijn.

Het idee dat dromen spannend, wild en absurd zijn heb ik altijd heel leuk gevonden, maar mijn droomwerkelijkheid is eerder deprimerend. De kleuren zijn vlakker dan die in mijn eigen woonkamer en de gesprekken gaan over dingen die me eigenlijk niet eens boeien.

Lucide dromen moet je volgens LaBerge echter niet proberen af te dwingen, want dan loop je het risico om te falen. Desalniettemin wilde ik mezelf met zijn boek trainen om een bewustzijn op te roepen tijdens mijn dromen. Mede omdat ik er van overtuigd was dat ik dat kon. Een tijd geleden sliep ik slecht, waardoor ik soms mijn eigen groundhog day beleefde. Nouja, in droomvorm dan.


Beeld: chacunmesgouts

Na 'dagenlang' snoozen en me zogenaamd de winter door dromen, werd ik neerslachtig wakker. Hoewel ik me enerzijds gelukkig voelde over het feit dat ik niet zo moe was als ik leek, vond ik het zonde dat mijn dromen niet rooskleuriger waren.

Een minder benauwende inspiratiebron voor lucide dromen dan Groundhog Day is de film Waking life. In plaats van het vervlakkende gevoel van wanhoop en herhaling, brengt deze film je nieuwe vragen over dromen en werkelijkheid in iets wat ogenschijnlijk de lucide droom van een jongeman is.

Vele filosofen worden aangehaald en dat allemaal in een magische, ingekleurde versie van een film vol dansende sterretjes op bladeren die de glinstering van het licht weergeven tot duizelingwekkende, overbewegelijke beelden.

droomsignalen

Om lucide te kunnen dromen moet je er natuurlijk allereerst voor zorgen dat je in een droom belandt; volgens LaBerge zelfs zo ontspannen mogelijk. Veel beginnende lucide dromers doen dit door middel van hypnose, door geleidelijk aan alle spieren in hun lichaam kort aan te spannen en los te laten. Een beetje zoals mensen in yoga of meditatie ook wel doen; door je voornamelijk te richten op je ademhaling en vanuit daar de spanning weg ‘te laten vloeien’ (lekker zweverig).

Dromen herkénnen is de tweede stap. Dat kun je volgens slaaponderzoekers doen, door voor jezelf van te voren een paar reality checks te bedenken. Die kunnen variëren van regelmatig naar de klok kijken en regelmatig door deuren lopen tot selfies maken.

Die controles kun je volgens lucide droomexperts het beste baseren op de onwerkelijkheid van je vorige dromen. Door je eigen droomdagboek bij opstaan vol te kalken kun je na verloop van tijd je dromen analyseren. Waar gaat het fout? Wat is er logisch gezien onmogelijk of waar wijkt de wereld ineens af van de werkelijkheid zoals je hem dacht te kennen?


beeld: Relativiteit, M.C. Escher

Stephen LaBerge noemt dit ook wel ‘droomsignalen’. Je kunt deze tekenen volgens hem groeperen als gedachten (toen ik dacht dat ik niet dood wilde, sprong de auto opnieuw de weg op), ondernomen acties (de kapper laat me de plattegrond van mijn haarfolliken zien), vorm (ik ben weer kind) of context (ik ben op de maan).

Mijn droomtekens zijn bijvoorbeeld vaak gebaseerd op vorm. Ik gooi nog wel eens mensen door elkaar. Niet zoals je iemand per ongeluk bij de verkeerde naam noemt, meer op de manier waarop de liefde van je leven spontaan in je vader verandert. Niet zo prettig, als je net heftig en intiem aan het ‘dromen’ was.

Hoewel mijn dromen vaak vol zitten met mensen die ik niet ken of die wellicht niet eens bestaan, verbaas ik me er niet meer over. Dat zijn gewoon willekeurige mensen die ik op een of ander feestje heb ontmoet. Die blonde vrouw die herhaaldelijk sigaretjes opsteekt en telkens tegen me zegt dat ze niet wil dat iedereen weet dat ze zwanger is, is voor mij een vrij aannemelijk personage. Dat haar hoofd bij elk trekje van de sigaret meer rimpels krijgt is op dat moment superlogisch, ‘want roken zorgt ervoor dat je sneller ouder wordt’.

Dit is nou precies waar het misgaat volgens droompsycholoog LaBerge. Je hersenen laten de harde logica los, vullen van alles in en houden je net zo hard voor de gek als Escher of Houdini. In je dromen ben je je eigen illusionist.

dwangmatig dromen

Ik merkte dat ik het lastig vond om werkelijk lucide te zijn. De verklaring van LaBerge zou zijn dat ik het te graag probeerde. En terwijl ik mijn dromen beter leerde herkennen, wist ik niet wat ik er mee aanmoest. Ik kon mijn dromen bewerken, maar hoe? Wat moest ik nou?

Het is niet zozeer het herinneren van mijn dromen of het meemaken ervan; het blijkt vooral een uitdaging om mezelf wakker te schudden en me af te vragen of het niet raar is dat de straat ineens in een café verandert. Of dat ik een blikje cola drink in de kroeg. Wie is die man? Waarom ben ik hier?

Allemaal vragen die ik mezelf had kunnen stellen in mijn droom, maar ik weigerde. Ik ging er keihard aan voorbij.

Af en toe hou ik mezelf voor dat mijn dromen compenseren voor mijn gedrag in de ‘ware’ werkelijkheid. 'Het is namelijk best vermoeiend, om je altijd maar overal van alles bij af te moeten vragen', hoor ik mezelf dan zeggen. 'En de intuïtieve vanzelfsprekendheid van dromen heeft ook iets magisch.' Zo kritisch als ik normaal gesproken ben op de wereld; zo naïef ben ik in mijn dromen.

 

Mail

Paula Lina ('89) is een freelance journalist en muzikant. In taal en geluid drukt zij zich uit.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Zo rood als een kreeft

Zo rood als een kreeft

Wanneer twee Spaanse vrienden Ferenz Jacobs uitnodigen voor een protestmars tegen toerisme in Barcelona, voelt hij zich voor het eerst weer een 'outsider'. In dit essay richt hij zich op de gevolgen van massatoerisme op de permanente bewoners. Is er een ander soort toerisme mogelijk, buiten de logica van onderdanigheid, kolonialisme en uitbuiting om? Lees meer

Ik was elf

Ik was elf

In dit verhaal onderzoekt Jochum Veenstra waar de grens tussen fictie en werkelijkheid ligt voor kinderen. En tot welk punt kan je als ouder je zoon beschermen? Lees meer

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem 1

Kun je liefde delen?

Marthe van Bronkhorst onderzoekt polyamorie: 'Als ik mijn hart versplinterd heb, kan ik het dan minder hard breken?' Lees meer

Auto Draft 4

Tijd buiten de uren om

Micha Zaat sliep binnen een jaar in bijna 60 verschillende hotelkamers. In dit essay licht hij het fenomeen van de hotelkamer als liminaal object toe, en legt uit wat zo'n kortdurend verblijf voor gasten én kamers betekent en waarom het onmogelijk is om ouder te worden in een hotelkamer. 'In het bed waar ik gisteren droomde over sterven in een auto-ongeluk ligt nu iemand te masturberen.' Lees meer

Een ode aan de pornofilm 2

Een ode aan de pornofilm: Het Porn Film Festival Amsterdam

Porno is meer dan wat Pornhub en andere grote platforms ons voorschotelen. Het Porn Film Festival Amsterdam laat deze donderdag tot en met zondag zien, dat porno kwetsbaarder, artistieker en vrijer is dan velen verwachten. Emma Zuiderveen spreekt met organisatoren Erik ter Veld en Franka Bauwens. Lees meer

De macht van het lookje

De macht van het lookje

Columnist Loïs Blank analyseert de stijlkeuzes van Zuckerberg, en Ivanka en Donald Trump. Wat proberen ze met hun kleding te zeggen, en wat hangt er van hun kledingkeuzes af? Lees meer

Auto Draft 2

'Kunnen we vrienden zijn?': over een noodzakelijk veranderende mens-natuur relatie

Wanneer Jop Koopman afreist naar Lombok om de Indonesische visie op mens-natuurrelatie beter te begrijpen, gaat hij op pad met een lokale mysticus. In dit essay onderzoekt hij hoe we de verhouding mens-natuur opnieuw kunnen vormgeven; wat de agency is van onze omgeving, en waarom we vrienden moeten worden met alles rondom ons. Lees meer

 1

De zee

Mariska Kleinhoonte van Os schrijft met groot mededogen en rauwe eerlijkheid over degenen die tussen de mazen van het net en de mazen van de wet vallen, in de verhalenbundel 'Tussen de mazen' die op 14 februari verschijnt. Op onze site lees je alvast een voorpublicatie. Lees meer

De rattenkoning

De rattenkoning

Een schoolreis naar Praag klinkt als een feestelijke afsluiting van de middelbare school: slapeloze busritten, sigaretten in de schaduw van kasteelparken en stiekeme plannen om absint te drinken in hotelkamers. Maar in dit verhaal van Nick De Weerdt eindigt de reis voor een onafscheidelijke vriendinnengroep met een onverwachte confrontatie: de rattenkoning. Lees meer

Stil protest

Stil protest

Nadeche Remst laat zien hoe slaap, verdriet en dissociatie meer zijn dan persoonlijke reacties: ze worden een vorm van stil verzet tegen een wereld die kwetsbaarheid buitensluit. Lees meer

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem

When life gives you hepatitis A-bessen, kruipt Marthe van Bronkhorst in de pen om het toch nog eens over de voedselindustrie te hebben. Lees meer

Hoe lang blijf je een vluchteling?

Hoe lang blijf je een vluchteling?

'Wat' ben je als je ergens niet thuishoort, maar ook niet terug kan naar je geboorteland? Ivana Kalaš onderzoekt het label 'vluchteling'. Lees meer

Een kijkje in mijn consumentenziel (2024) 1

Een kijkje in mijn consumentenziel (2024)

De gemiddelde Nederlander koopt vaak kleding, en heeft er vaak ook nog geen overzicht over. Columnist Loïs Blank houdt haar eigen koopgedrag elk jaar weer bij. Lees meer

Even zweven de levende wezens

Even zweven de levende wezens

Voor Hard//hoofd dicht Pim te Bokkel over de verschillende facetten van water: de kalmte en geborgenheid ervan, of juist de dreigende weidsheid. Dit is een voorpublicatie uit de bundel 'Even zweven de levende wezens' die op 16 januari bij uitgeverij Wereldbibliotheek verschijnt. Lees meer

Een echte vis

Een echte vis

In dit verhaal van Maartje Franken dreigt er meer dan alleen een storm. Kinderen gaan op zomervakantie in de regen, ontdekken een verzonken stad en proberen te documenteren zoals Bear Grylls. Lees meer

:Oproep: Hard//hoofd Biechtlijn

Oproep: bel de Hard//hoofd Biechtlijn

Op zoek naar een luisterend oor? Bel de Hard//hoofd Biechtlijn op 06 16 85 74 57 en word trouwe lezer van Hard//hoofd op papier om de collectieve audiobiecht te beluisteren. Lees meer

Elke trui is een kersttrui, je moet alleen zelf voorbij Rudolf kijken

Elke trui is een kersttrui, je moet alleen zelf voorbij Rudolf kijken

Misschien heb jij hem nu wel aan: de kersttrui. Een onschuldig grapje of een kledingstuk dat perfect toelicht wat er mis is met de kledingindustrie? Lees meer

Lichamen en monden

Lichamen en monden

Hoelang blijf je toekijken? Wanneer dondert alles in elkaar? Waar zit de zwakke plek van passiviteit? Pieter van de Walle neemt je in dit kortverhaal mee als apathische visverzorger in een Berlijns aquarium. Lees meer

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Honger’, het zevende Hard//hoofd Magazine! 1

[deadline verstreken] Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Honger’, het zevende Hard//hoofd Magazine!

Welk verlangen kenmerkt jouw leven en waar snak jij naar? Stuur voor 16 februari 2025 je pitch in en voed ons met jouw ideeën over (beeld)verhalen, essays, poëzie en kunstkritiek voor het magazine ‘Honger’. Lees meer

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Honger’, het zevende Hard//hoofd Magazine!

[deadline verstreken] Illustreer jij de volgende cover van het Hard//hoofd Magazine?

Voor ‘Honger’, het najaarsnummer van 2025 van Hard//hoofd, zijn we op zoek naar illustrator die de cover van ons magazine wil maken. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in september je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer