Asset 14

Nina Jurna in Zomergasten

Nina Jurna in Zomergasten

In de derde aflevering van Zomergasten hield Latijns-Amerikacorrespondent Nina Jurna een pleidooi voor vergeten geschiedenissen. Hoewel niet alle fragmenten evenzeer bijdroegen aan dit doel, sloeg haar enthousiasme over en werd het een mooie thema-avond over een continent dat meer aandacht verdient, zag Ruby Sanders.

Tegen het einde van de derde Zomergasten ziet presentator Janine Abbring plotseling het licht, tijdens een fragment over de afgelopen carnavalsviering in Rio de Janeiro. Terwijl we kijken naar de winnende optocht, die de bloederige en verzwegen geschiedenissen van Brazilië verbeeldt, ziet Abbring plots de parallellen met het gesprek met Nina Jurna tot dat moment. Het ophelderen van het verleden, verzwegen geschiedenissen, een ode aan zwarte helden uit de historie van Latijns-Amerika: hier kwam alles samen. Het was meteen ook een inhaalslag: tijdens het gesprek had Abbring tot dan toe vooral instemmend geknikt, gehakkeld met haar Portugese uitspraak, verbaasd gereageerd dat we de oorspronkelijke bewoners van Latijns-Amerika geen ‘indianen’ meer noemen, en met veel ‘Oh’, ‘Nee!’ en ‘Dat meen je niet!’ het verhaal van Jurna’s zoektocht naar haar persoonlijke geschiedenis aangehoord.

Het persoonlijke verhaal is een omslagpunt in de avond: vóór dat moment was Jurna vooral de gedegen journalist

Het verhaal van Jurna’s zoektocht is inderdaad behoorlijk spectaculair: ze groeide op bij haar adoptieouders (‘hippies’ die voor de natuur naar het platteland waren getrokken waardoor Nina als enige meisje van kleur opgroeide in het Overijsselse Paasloo) en vond als twintiger haar biologische – Surinaamse, in Nederland wonende – moeder, trok meermaals naar Suriname om daar uiteindelijk elf jaar te wonen, genoot daar van een ‘bonusfamilie’, Louis Doedel bleek een oudoom, en was 25 jaar bezig ook haar biologische váder op te sporen, over wie uiteindelijk pas anderhalf jaar geleden uitsluitsel kwam: het bleek een christelijke Palestijn, die voor studie naar Nederland was gekomen en hier nog altijd woont. Volgend jaar reist Jurna met haar kinderen, haar nieuwe vader en zijn vrouw naar Ramallah en Jeruzalem waar opnieuw een bonusfamilie op haar schijnt te wachten.

Het persoonlijke verhaal markeert ook een omslagpunt in de avond: vóór dat moment was Jurna vooral de gedegen journalist, die met niet direct aan elkaar te linken fragmenten enkele pijlers uit het Latijns-Amerikaanse (overwegend Braziliaanse) heden en verleden wilde aanstippen. Tijdens het uitgebreide verslag over haar familiegeschiedenis blijkt pas echt de grondigheid, de hang naar volledigheid en naar kennis die Jurna kenmerkt. Maar ook blijkt hoe ze met persoonlijke verhalen een groter verhaal kan vertellen; hoe één persoon, één familielijn een hele geschiedenis in zich kan dragen. En hoe dat geldt voor zovele Latijns-Amerikanen.

De fragmenten die aan bod kwamen gingen veelal toch over de ‘grote namen’ en bekende verhalen van het continent

Hoe belangrijk het is om de vergeten verhalen te kennen en blijven vertellen, hoe belangrijk het is een andere kant van het bekende beeld te laten zien, de menselijke kant te tonen, voorbij het harde nieuws: Jurna’s streven is nobel, nodig ook in deze tijden. Maar haar selectie fragmenten sluit (vooral in de eerste helft) niet per se aan bij dat doel. De fragmenten gaan veelal toch over ‘grote namen’ en bekende verhalen uit het continent: Nobelprijswinnaar Gabriel García Márquez en bossanova-legende João Gilberto kent de gemiddelde Nederlander (zeker de gemiddelde Zomergasten-kijker) wel. En ook Fidel Castro, Bolsonaro en de crisis in Venezuela tonen niet direct een zoeklicht op ‘vergeten verhalen’. De sensatietelevisie van politie-invallen in favela’s: tekenend, maar weinig verrassend. García Márquez terug in zijn geboortestreek in Colombia: heerlijk innemend, maar niets nieuws onder de Latijns-Amerikaanse zon. Waar zijn de vele schrijvers van nú uit Latijns-Amerika? Waarom geen hedendaagse favela-funkartiest (waar Jurna wel over heeft geschreven) in plaats van de - hoe geweldig zijn muziek ook is - toch wat belegen Gilberto? Jurna blijkt boven alles een journalist in hart en nieren, die houdt van tot in de puntjes uitgezochte informatie. Een valkuil is misschien dat die hang naar compleetheid haar belet iets over te slaan.

De indrukwekkende fragmenten uit de Chileense documentaire Nostalgia de la Luz en uit de docuserie Black in Latin America, waarin de weinig vertelde geschiedenis van Haïti (het eerste onafhankelijke Latijns-Amerikaanse land, en het enige waar de witte kolonisator verslagen werd door de zwarte bevolking) aan bod komt, voegen echt iets toe aan het betoog van Jurna: dat elk verhaal een andere kant heeft, dat je landen met een andere blik kunt bekijken, dat er achter de bekende beelden van Latijns-Amerika duizenden ándere, hoopvolle, menselijke verhalen liggen.

‘Ga weg, treurigheid,’ zingt de dochter van João Gilberto in het allerlaatste fragment dat Jurna heeft uitgekozen. Of dat ook een wens is voor het Brazilië van nu, laat ze in het midden. Na een avond over het invullen van lege bladzijdes, en hoe dat in haar werk maar ook haar eigen leven een rode draad is geweest, fantaseert Jurna alvast over haar pensioen, een eiland in de Cariben, een caipirinha in de hand. Het is haar van harte gegund - maar eerst zijn er nog veel verhalen te vertellen.



Mail

Ruby Sanders is eindredacteur bij Hard//hoofd, werkt op de redactie van Het Parool en IPS en is omnivoor film, televisie, literatuur en eten.

Bram Dirven is oud-chef Illustratie van Hard//hoofd.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
Lees meer
test
het laatste
Stomwijzer

Stomwijzer

Marthe van Bronkhorst loodst je door het wispelturige politieke landschap aan de hand van haar alternatieve stemwijzer. Lees meer

Auto Draft 8

Programma: Ik wil, wil jij ook? - consent in illustratie

Vier samen met Hard//hoofd de publicatie van onze recent verschenen bundel over seksueel consent! Lees meer

Roze, wit, blauw

Roze, wit, blauw

Rechtse en nationalistische partijen laten in hun nieuwste verkiezingsprogramma’s zien dat hun ruimte voor de lhbtqia+-gemeenschap altijd voorwaardelijk is geweest. Rocher Koendjbiharie ligt in zijn essay het probleem toe: 'Homonationalisme is niks meer dan de voorwaardelijke acceptatie van mensen uit de regenbooggemeenschap ten behoeve van een nationale identiteit en een nationalistische ideologie.' Lees meer

:Winnaar publieksprijs Rode Oor: Vespula vulgaris

Winnaar publieksprijs Het Rode Oor: Vespula Vulgaris

In een pot met schuimbanaantjes vecht een wesp om los te komen. Myrthe Prins portretteert een winkelbediende die in een snoepwinkel aan zoetigheid proeft. Met Vespula Vulgaris won zij de publieksprijs van Het Rode Oor 2025. Lees meer

Winnaar Stoute Stift 2024 1

Winnaars De Stoute Stift 2025

Cynthia Van Der Heyden won met haar illustratie de publieksprijs en Sarah Pannekoek won de juryprijs van De Stoute Stift 2025. Lees meer

Pekingeend

Winnaar juryprijs Het Rode Oor: Pekingeend

Twee personen blijven samen achter in de keuken, waar ze tijdens het bereiden van een pekingeend steeds dichter verstrikt raken in het spel van aanrakingen, blikken en opdrachten. Met Pekingeend won Fleur Klemann de juryprijs van Het Rode Oor 2025. Lees meer

Hoeveel Big Fashion heb jij in de kast hangen?

Hoeveel Big Fashion heb jij in de kast hangen?

De dood van Giorgio Armani sluit een hoofdstuk in de mode, maar zegt ook veel over de toekomst van onze kleding. In deze column legt Loïs Blank uit hoe Big Fashion steeds meer terrein weet te winnen in onze kledingkasten. Lees meer

Auto Draft 10

Als je te pletter slaat, dan klinkt dat zo

Midden in de nacht springt een man van een richel. Nee, geen man; een held. En iedereen weet: een man zoals Luciano slaat niet te pletter. In dit korte verhaal van Julien Staartjes bewegen de achterblijvers zich tussen het postuum cancelen of aanbidden van de man met gladde benen en mierzoete tong. Lees meer

De achterblijvers

De achterblijvers

Fietsend over een jaagpad reflecteert Gert-Jan Meyntjens op zijn rol als echtgenoot en vader, en neemt hij je mee op een zoektocht naar wat het betekent om man te zijn. Zonder bitter te worden. Lees meer

Binnen de context van twee

Binnen de context van twee

In haar gedicht onderzoekt Sytske van Koeveringe de betekenis en fascinatie van het getal twee. Via paren, tegenpolen en verbindingen ondervinden twee vrouwen de mogelijkheden van samenzijn. Is er balans in vereniging? Lees meer

Ik sliep rechts

Ik sliep rechts

Daten met iemand aan de andere kant van het politieke spectrum? Naomi Ronner deed het. In dit essay beschrijft ze haar ervaringen. Lees meer

Rouw is een ongenode gast die steeds op mijn feestjes verschijnt

Rouw is een ongenode gast die steeds op mijn feestjes verschijnt

Altijd aanwezig, maar niet gewenst: Marthe van Bronkhorts rouw reist met haar mee. Lees meer

De kleinste kans

De kleinste kans

Roosje van der Kamp bereidt zich altijd voor op het ergste. Een vreemd plekje op haar huid, opladers in het stopcontact: overal schuilt gevaar. Als ze achter een geheim komt in de familie begrijpt ze beter waar haar angsten vandaan komen. Ze vertelt erover in dit openhartige essay over intergenerationeel trauma. Lees meer

:Zomergast Koch: ‘Het is gewoon leuk om mensen iets op de mouw te spelden’

Zomergast Koch: ‘Het is gewoon leuk om mensen iets op de mouw te spelden’

Het plezier van de leugen en de bevrijding van de agressie: volgens Zomergast Herman Koch verfraait iedereen het leven een beetje met leugens. Lees meer

Hondenvoer

Hondenvoer

Een overleden hondje zorgt ervoor dat moeder en dochter in een strijd belanden. Ze willen beiden laten zien wie er meer van het dier gehouden heeft. In dit verhaal van Keet Winter mondt die spanning tussen de twee vrouwen uit in een pijnlijk diner. Lees meer

Hondenvoer 1

It takes an adult to raise a village: Halsema is streng, rechtvaardig, en een tikje autoritair in Zomergasten

De bedachtzame, maar mediagetrainde, Femke Halsema nam ons als Zomergast mee in de bestuurlijke (opvoed)dilemma’s uit haar werk. Als een klassiek ouderfiguur toont ze zich streng en rechtvaardig, maar mist ze óók zelfinzicht op sommige punten. Lees meer

Uğur Ümit Üngör stilt in Zomergasten maar zelden onze honger naar menselijkheid en ‘goeie dingen’

Uğur Ümit Üngör stilt in Zomergasten maar zelden onze honger naar menselijkheid en ‘goeie dingen’

‘Uğur Ümit Üngörs fragmenten zijn broodnodige kost voor een samenleving die consequent doet alsof wijdverbreid extreem (staats)geweld een ver-van-mijn-bedshow is.’ Terwijl Zomergast Üngör zichzelf kundig naar de achtergrond werkt, maakt hij duidelijk dat de zomer vele winters verstopt. Met opgewekte grimmigheid vraagt hij ons om ons zorgen te maken over het leed van anderen. Lees meer

Stranding

Stranding

'Ze ligt hier als aanklacht / op het land gespuugd / om de noodzaak tot evenwicht / tussen mens en water te benadrukken.' Angelika Geronymaki trekt je met dit gedicht over zelfbeschikking en milieuvervuiling mee, als de aangespoelde zeemeermin in een sleepnet gevuld met platvissen, sardientjes en haringen, en slingert je vanuit het zure zeewater op een strand met grijpgrage mannenhanden. Lees meer

Zomergasten met Eva Crutzen roept de vraag op of een mooi gesprek genoeg is of dat kijkers toch snakken naar goede televisie.

Zomergast Eva Crutzen zorgde voor een mooi gesprek, maar is dat genoeg?

Na de ideale televisieavond van Eva Crutzen vraagt Hanna Karalic zich af of een mooi gesprek genoeg is voor Zomergasten of dat kijkers toch snakken naar goede televisie. Lees meer

Mijn tweede kutland… 2

Mijn tweede kutland…

Toen Iskra de Vries vanuit Polen naar Nederland verhuisde, bleek dat zij niet van een koude kermis thuiskwam, maar naar een koude kermis vertrokken was. Iskra schrijft een verschroeiend eerlijke break-up brief aan het adres van ons kikkerlandje. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €3 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer