Asset 14

Nina Jurna in Zomergasten

Nina Jurna in Zomergasten

In de derde aflevering van Zomergasten hield Latijns-Amerikacorrespondent Nina Jurna een pleidooi voor vergeten geschiedenissen. Hoewel niet alle fragmenten evenzeer bijdroegen aan dit doel, sloeg haar enthousiasme over en werd het een mooie thema-avond over een continent dat meer aandacht verdient, zag Ruby Sanders.

Tegen het einde van de derde Zomergasten ziet presentator Janine Abbring plotseling het licht, tijdens een fragment over de afgelopen carnavalsviering in Rio de Janeiro. Terwijl we kijken naar de winnende optocht, die de bloederige en verzwegen geschiedenissen van Brazilië verbeeldt, ziet Abbring plots de parallellen met het gesprek met Nina Jurna tot dat moment. Het ophelderen van het verleden, verzwegen geschiedenissen, een ode aan zwarte helden uit de historie van Latijns-Amerika: hier kwam alles samen. Het was meteen ook een inhaalslag: tijdens het gesprek had Abbring tot dan toe vooral instemmend geknikt, gehakkeld met haar Portugese uitspraak, verbaasd gereageerd dat we de oorspronkelijke bewoners van Latijns-Amerika geen ‘indianen’ meer noemen, en met veel ‘Oh’, ‘Nee!’ en ‘Dat meen je niet!’ het verhaal van Jurna’s zoektocht naar haar persoonlijke geschiedenis aangehoord.

Het persoonlijke verhaal is een omslagpunt in de avond: vóór dat moment was Jurna vooral de gedegen journalist

Het verhaal van Jurna’s zoektocht is inderdaad behoorlijk spectaculair: ze groeide op bij haar adoptieouders (‘hippies’ die voor de natuur naar het platteland waren getrokken waardoor Nina als enige meisje van kleur opgroeide in het Overijsselse Paasloo) en vond als twintiger haar biologische – Surinaamse, in Nederland wonende – moeder, trok meermaals naar Suriname om daar uiteindelijk elf jaar te wonen, genoot daar van een ‘bonusfamilie’, Louis Doedel bleek een oudoom, en was 25 jaar bezig ook haar biologische váder op te sporen, over wie uiteindelijk pas anderhalf jaar geleden uitsluitsel kwam: het bleek een christelijke Palestijn, die voor studie naar Nederland was gekomen en hier nog altijd woont. Volgend jaar reist Jurna met haar kinderen, haar nieuwe vader en zijn vrouw naar Ramallah en Jeruzalem waar opnieuw een bonusfamilie op haar schijnt te wachten.

Het persoonlijke verhaal markeert ook een omslagpunt in de avond: vóór dat moment was Jurna vooral de gedegen journalist, die met niet direct aan elkaar te linken fragmenten enkele pijlers uit het Latijns-Amerikaanse (overwegend Braziliaanse) heden en verleden wilde aanstippen. Tijdens het uitgebreide verslag over haar familiegeschiedenis blijkt pas echt de grondigheid, de hang naar volledigheid en naar kennis die Jurna kenmerkt. Maar ook blijkt hoe ze met persoonlijke verhalen een groter verhaal kan vertellen; hoe één persoon, één familielijn een hele geschiedenis in zich kan dragen. En hoe dat geldt voor zovele Latijns-Amerikanen.

De fragmenten die aan bod kwamen gingen veelal toch over de ‘grote namen’ en bekende verhalen van het continent

Hoe belangrijk het is om de vergeten verhalen te kennen en blijven vertellen, hoe belangrijk het is een andere kant van het bekende beeld te laten zien, de menselijke kant te tonen, voorbij het harde nieuws: Jurna’s streven is nobel, nodig ook in deze tijden. Maar haar selectie fragmenten sluit (vooral in de eerste helft) niet per se aan bij dat doel. De fragmenten gaan veelal toch over ‘grote namen’ en bekende verhalen uit het continent: Nobelprijswinnaar Gabriel García Márquez en bossanova-legende João Gilberto kent de gemiddelde Nederlander (zeker de gemiddelde Zomergasten-kijker) wel. En ook Fidel Castro, Bolsonaro en de crisis in Venezuela tonen niet direct een zoeklicht op ‘vergeten verhalen’. De sensatietelevisie van politie-invallen in favela’s: tekenend, maar weinig verrassend. García Márquez terug in zijn geboortestreek in Colombia: heerlijk innemend, maar niets nieuws onder de Latijns-Amerikaanse zon. Waar zijn de vele schrijvers van nú uit Latijns-Amerika? Waarom geen hedendaagse favela-funkartiest (waar Jurna wel over heeft geschreven) in plaats van de - hoe geweldig zijn muziek ook is - toch wat belegen Gilberto? Jurna blijkt boven alles een journalist in hart en nieren, die houdt van tot in de puntjes uitgezochte informatie. Een valkuil is misschien dat die hang naar compleetheid haar belet iets over te slaan.

De indrukwekkende fragmenten uit de Chileense documentaire Nostalgia de la Luz en uit de docuserie Black in Latin America, waarin de weinig vertelde geschiedenis van Haïti (het eerste onafhankelijke Latijns-Amerikaanse land, en het enige waar de witte kolonisator verslagen werd door de zwarte bevolking) aan bod komt, voegen echt iets toe aan het betoog van Jurna: dat elk verhaal een andere kant heeft, dat je landen met een andere blik kunt bekijken, dat er achter de bekende beelden van Latijns-Amerika duizenden ándere, hoopvolle, menselijke verhalen liggen.

‘Ga weg, treurigheid,’ zingt de dochter van João Gilberto in het allerlaatste fragment dat Jurna heeft uitgekozen. Of dat ook een wens is voor het Brazilië van nu, laat ze in het midden. Na een avond over het invullen van lege bladzijdes, en hoe dat in haar werk maar ook haar eigen leven een rode draad is geweest, fantaseert Jurna alvast over haar pensioen, een eiland in de Cariben, een caipirinha in de hand. Het is haar van harte gegund - maar eerst zijn er nog veel verhalen te vertellen.



Mail

Ruby Sanders is eindredacteur bij Hard//hoofd, werkt op de redactie van Het Parool en IPS en is omnivoor film, televisie, literatuur en eten.

Bram Dirven is oud-chef Illustratie van Hard//hoofd.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
Lees meer
test
het laatste
Geen geld maakt ook niet gelukkig

Hard//hoofd zoekt een zakelijk assistent!

Wij zoeken een enthousiaste en veelzijdige zakelijk assistent (x/v/m) die ons zakelijke team wil versterken. In deze functie krijg je de kans om ervaring op te doen met de zakelijke en organisatorische kant van een literair tijdschrift en online platform. Lees meer

Het huis in mijn hoofd

Het huis in mijn hoofd

Wat als technologie je verbeelding probeert te esthetiseren? Mina Etemad bezocht in juni, tijdens de twaalfdaagse oorlog tussen Iran en Israël, de VR-voorstelling From Dust van Michel van der Aa. ‘Het zou troostend moeten zijn, maar hoe kan ik het rijmen met de realiteit hierbuiten?’ Lees meer

Het borrelt 1

Ortolaan

Liefde gaat door de maag, weet de chef in het verhaal van Fleur Klemann. Zorgvuldig bereidt hij al zijn ingrediënten én zijn geliefde: ‘Haar tong die ze langs haar vette lippen haalde, het rozige vlees.’ Lees meer

Naweeën

Naweeën

In Naweeën dicht Vlinder Verouden over vervellen, verpoppen, verschonen, volgroeien en legt zo het proces van veranderen vast. ‘Hier slaat de klok tien en stap ik uit spinseldraden slijmerig warm een / Laatste vinger die glijdt over de plastic bodem van een pot haargel.’ Lees meer

Het borrelt

Het borrelt

‘Vuur raakt water / en alles sist barst klapt fluit schuimt vergaat stijgt verdampt smelt breekt sterft’. Dieuke Kingma dicht over het moment dat het ondergrondse naar boven breekt: zoals bij vulkaanuitbarstingen, of de tweede symfonie van Mahler. Lees meer

Laboratoriumkinderen

Laboratoriumkinderen

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. In dit drieluik onderzoekt Louise van der Veen in vitro fertilisatie (IVF) als een mogelijke grond van het bestaan. Lees meer

:Podcast: Maandagavond – De aanleiding

Podcast: Maandagavond – De aanleiding

Een nieuw seizoen van Maandagavonden door Nwe Tijd, dit keer ook te beluisteren bij Hard//hoofd. Met Johannes Lievens die zich – tegen wil en dank – in het feestgedruis stort, Ellis Meeusen over de voorpret, Suzanne Grotenhuis met een pleidooi voor kleine vieringen en Freek Vielen opent de avond met twee anekdotes. Lees meer

Wil de Nederlander opstaan alsjeblieft?

Wil de Nederlander opstaan alsjeblieft?

Wanneer de VVD pleit voor het bijhouden van gegevens over ‘culturele normen en waarden’ van mensen met een migratieachtergrond, over welke normen en waarden hebben ze het hier dan eigenlijk? Rocher Koendjbiharie neemt de eisen onder de loep die de politiek alleen stelt aan mensen die zichtbaar wortels elders ter wereld hebben. ‘Men wil geen vermenging van culturen en geen uitwisseling van gedachten. De echte eis is assimilatie en het afbreken van wortels.’ Lees meer

Als de bodem niet dragen kan

Groeipijn

‘Volwassen worden is zorgen voor’ luidt de wijsheid waar de hoofdpersoon in dit verhaal zich aan vasthoudt. In Groeipijn laat Tim Kobussen zien hoe hoe er een steeds letterlijke invulling aan die wijsheid wordt gegeven in een studentenkamer. Lees meer

In een miniatuurgrafkistje wordt het duingentiaanblauwtje naar de natuurbegraafplaats gedragen 1

In een miniatuurgrafkistje wordt het duingentiaanblauwtje naar de natuurbegraafplaats gedragen

Van het zetten van kopjes koffie en het branden van salie tot de Pinterest-pagina van DELA: Maartje Franken schrijft over rouwrituelen en onderzoekt de grond waarin rouw wortelt. Lees meer

Voor de meisjes

Voor de meisjes

Terra van Dorst dicht over de passiviteit van het wachten op morgen en het uitstellen van keuzemomenten. ‘morgen gaan we een ijsje halen / zullen de bramen rijp zijn / maak ik een besluit’ Lees meer

Regenwormen 1

Als de bodem niet dragen kan

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. Anouk von Seida schrijft over de betonplaten op een boerderij en het onverwachte leven dat zich daarin afspeelt. Lees meer

Grond & Ik

Grond & Ik

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. In 'Grond & Ik' zoekt Lisia Leurdijk naar manieren om een dialoog tussen het individu en de grond te openen. Lees meer

Regenwormen

Regenwormen

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. Milou Lang graaft in dit tweeluik naar wormen, gangenstelsels en de geborgenheid die de grond kan bieden. ‘hier duw ik geil zijn in de kluiten aarde / durf mijn vingers te verliezen in slib en schimmeldraden’ Lees meer

Luchtspiegeling

Luchtspiegeling

'We bewegen log en lief.' Madelief Lammers onderzoekt in dit gedicht de onstilbare honger tussen twee mensen, een wankele relatie waaraan iets fundamenteels ontbreekt. 'Zie je hoe we ondanks die woede nog zo mooi zijn als een slapend paard dat met haar huid trilt om een daas te verjagen?' Lees meer

Stomwijzer

Stomwijzer

Marthe van Bronkhorst loodst je door het wispelturige politieke landschap aan de hand van haar alternatieve stemwijzer. Lees meer

Auto Draft 8

Programma: Ik wil, wil jij ook? - consent in illustratie

Vier samen met Hard//hoofd de publicatie van onze recent verschenen bundel over seksueel consent! Lees meer

Roze, wit, blauw

Roze, wit, blauw

Rechtse en nationalistische partijen laten in hun nieuwste verkiezingsprogramma’s zien dat hun ruimte voor de lhbtqia+-gemeenschap altijd voorwaardelijk is geweest. Journalist Rocher Koendjbiharie legt uit: 'Homoseksualiteit en vrouwenrechten zijn binnen rechtse kringen vaak pas relevant wanneer ze in relatie tot migratie besproken worden.' Lees meer

:Winnaar publieksprijs Rode Oor: Vespula vulgaris

Winnaar publieksprijs Het Rode Oor: Vespula Vulgaris

In een pot met schuimbanaantjes vecht een wesp om los te komen. Myrthe Prins portretteert een winkelbediende die in een snoepwinkel aan zoetigheid proeft. Met Vespula Vulgaris won zij de publieksprijs van Het Rode Oor 2025. Lees meer

Winnaar Stoute Stift 2024 1

Winnaars De Stoute Stift 2025

Cynthia Van Der Heyden won met haar illustratie de publieksprijs en Sarah Pannekoek won de juryprijs van De Stoute Stift 2025. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €3 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer