Asset 14

zoek de rebel in jezelf (die zonder applaus kan)

Tip: zoek de rebel in jezelf (die zonder applaus kan)

Jaren geleden bezocht ik het Duitse Fusion Festival - een antikapitalistisch technofestival zonder geld of regels. Ik had voor de gelegenheid een blauwe hippiebroek gekocht, zo een met elastiek aan de boven- en onderkant. Fijne festivaldracht, deels omdat de wijde stof in kleermakerszit een perfect plateautje creëerde om een joint op te draaien, en deels omdat ik in die broek precies tussen de rest van het alternatieve publiek paste. Wat in het dagelijks leven uit de toon viel, was hier juist de norm. Onder al die gelijkgestemden was ik heel tevreden met mezelf.

Een van mijn festivalgenoten zag dat anders. Waar de rest in wijde en kleurrijke outfits rondliep, droeg zij een minirok, een loeistrak topje en sandaaltjes met een hak. Gewoon, omdat ze dat altijd droeg en zich daar goed in voelde. Niet die uniform geklede alto’s waren tegendraads, drong het tot me door, maar zíj was hier de rebel. (Dat ze een dwarse denker was, wist ik overigens al toen ze tijdens een schoolreisje naar Polen naast me in de bus zat en nog voordat we onderweg waren een portie paddenstoelen achter de kiezen had.)

Hier moest ik aan denken toen een maand geleden, in een pre-coroniaans leven, iedereen de mond vol had van rebellen en dwarsdenkers. In postmoderne tijden waarin alles al eens gedaan is, lijkt rebelsheid vooral een trucje dat op afroep wordt geleverd. Özcan Akyol, stralend middelpunt van de Boekenweek (die Boekenmaand werd), bestookte ‘het schrijverswereldje’ met precies dit verwijt, maar deed dat in de laatste dagen van De Wereld Draait Door: een programma dat bij uitstek het incestueuze en zelffeliciterende karakter van Hilversum (en Amsterdam) belichaamt; dat een oppervlakkige jubel-, en winnaarscultuur de wereld in heeft geholpen, zonder plaats voor nuance of zwakte, voor twijfelaars of échte dwarse denkers. Tsja, makkelijk scoren. Het was pas tegendraads geweest als Eus zijn toehoorders flink de waarheid had verteld over het programma waarin zij zaten. Want ergens tegenaan schoppen als je bij voorbaat al weet dat het publiek op jouw hand is; hoe rebels is dat?

In onze individualistische samenleving moet en wil iederéén een rebel zijn. Maar als iedereen een rebel is, is niemand het. Nu de aandachts- en klikeconomie door de quarantaine op pauze staat, wordt pijnlijk duidelijk hoe weinig waarde al dat rebelleren voor de vorm heeft (en ook dat je van obstinaat handen blijven schudden dus inderdaad corona krijgt).

Veel mensen hebben de coronacrisis al geprobeerd te duiden; net zovelen zeggen dat al die zingeving geen doel dient. Ik sluit me vanuit mijn thuisquarantaine graag aan bij wat filosoof en cabaretier Tim Fransen zegt: ‘Om de tragedie van ons leven te relativeren, moeten we vanaf een afstand naar ons leventje kijken […] en de mens bezien, met al zijn competitiedrang en ijdelheid, als een wezen dat gedoemd is te falen. Dan krijgt het leven de vorm van een komedie en kunnen we lachen om onszelf, onze gebrekkige menselijke conditie.’

Toevalligerwijs valt de coronacrisis samen met het einde van het op competitiedrang en ijdelheid gebaseerde DWDD-tijdperk. Dus of je nu volledig make-uploos door het leven gaat, alleen nog in hippiebroek en zeswekenbaard loopt of juist elke ochtend je minirok uit de kast trekt: zoek naar de dwarsheid in jezelf die zónder applaus kan. Misschien ontstaat vanuit de gedwongen introspectie dan wel een nieuw soort rebellie: een die niet langer van buitenaf wordt opgelegd, maar een die van binnenuit opborrelt zonder nog te weten tegen welk oppervlak het straks aanbotst.

Beeld: Andreas Metz via Flickr

Mail

Ruby Sanders is eindredacteur bij Hard//hoofd, werkt op de redactie van Het Parool en IPS en is omnivoor film, televisie, literatuur en eten.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven

Steun de makers van de toekomst

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor nieuwe makers. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een scherpe en eigenzinnige stem kunnen ontwikkelen als zij niet worden verleid tot clickbait en sensatie: die vrijheid vormt de basis voor originele verbeelding en nieuwe verhalen.

Steun ons

  • Jochum VeenstraHoofdredacteur
  • Mark de BoorderUitgever
Lees meer
het laatste
Automatische concepten 55

Mijn vader en ik, mijlenver uiteen

Hoe blijf je strijdvaardig als misstanden generatie na generatie niet worden opgelost? Marthe van Bronkhorst reflecteert op de relatie met haar vader en hoe ze verschillend met onrecht omgaan. Lees meer

'Ik dacht dat je met je vriend ging'

'Ik dacht dat je met je vriend ging'

Een koetjes-en-kalfjesgesprek tussen Eva en een collega in de trein wordt ongemakkelijk wanneer hij ongefundeerde aannames doet over haar privéleven. Lees meer

een persoon die naar hun eigen vervormde gezicht staart in de weerspiegeling van een telefoon

AI-angst

Wanneer Aisha in het bibliotheekcafé ineens met een human robot hybrid wordt geconfronteerd die rechtstreeks uit the Uncanny Valley schijnt te komen, lijkt het toppunt van haar industrialisatieverwarring bereikt. Lees meer

Baas in eigen brein

Baas in eigen brein

Marthe van Bronkhorst loopt in haar werk als psycholoog tegen een dilemma aan - is medicatie wel echt altijd de oplossing voor psychische problemen? Lees meer

Een versie van mezelf die ik liever niet wil leren kennen

Een versie van mezelf die ik liever niet wil leren kennen

Eva slaapt de laatste tijd slecht. De nachtelijke hersenspinsels die ze compulsief noteert 'rieken een beetje naar waanzin'. Lees meer

Verliefde klimaatvluchtelingen

Verliefde klimaatvluchtelingen

Het is midden november en 17 graden. Twee geliefden kuieren het strand af en aanschouwen de vreemde schoonheid van het industriële landschap. Waar zullen ze gaan wonen als het water komt? Lees meer

Welkom in het circus van de dood

Het circus met één wild dier

Marthe van Bronkhorst verbaast zich tijdens een circusact die verkeerd afloopt over hoe laconiek het publiek reageert: "We hadden met zijn allen bij de galg kunnen staan, een standrechtelijke executie, een heksenverbranding – de popcorn was rondgegaan." Lees meer

Onthouden dat ik het even moet vergeten 1

Onthouden dat ik het even moet vergeten

Heeft iedereen zo'n fabelachtig goed geheugen voor schijnbaar onbenullige details, of ligt het aan Eva? Lees meer

Vriendschapsverdriet

Vriendschapsverdriet

Marthe van Bronkhorst worstelt met de abrupte beëindiging van een vriendschap. Lees meer

Automatische concepten 86

De lelijke waarheid van het wachten

Wachten is niet Eva's sterkste kant, zeker wanneer er hartstocht in het spel is. Lees meer

22 dingen om te onthouden uit 2022

22 dingen om te onthouden uit 2022

Marthe van Bronkhorst combineert plaktivisten, het WK en boze boeren in haar muzikale terugblik op 2022. Lees meer

Automatische concepten 84

Het probleem van degenen met een baarmoeder

Eva denkt terug aan alle keren dat haar bedpartners ervan uitgingen dat zij wel maatregelen zou treffen ter voorkoming van een zwangerschap. Lees meer

Automatische concepten 83

Je bent onironisch goed

Een muzikaal jaaroverzicht drukt Marthe van Bronkhorst met haar neus op het feit dat ze een onironische wansmaakhebber is. Lees meer

Mensen uit een ander leven

Mensen uit een ander leven

Tijdens een schrijfretraite op het Noord-Franse platteland ontmoet Eva van den Boogaard twee mensen met wie het meteen klikt. Maar zo snel het contact was gelegd, zo snel is het weer verbroken bij het afscheid. Of ziet ze ze nog terug? Lees meer

Column Marthe

De liefde tegen het systeem

Kan de liefde alle verschillen tussen mensen overwinnen? Marthe van Bronkhorst betwijfelt het na een vurig debat tijdens een date. Lees meer

Monddood

Schrijven is eigenlijk monddood maken

Je kan altijd over de rug van de ander schrijven, toch? Marthe van Bronkhorst raakt hierover in discussie op een literaire avond die steeds absurdistischer wordt. Lees meer

Een docent met een lichaam

Een docent met een lichaam

Ook wanneer Eva voor de klas staat is ze in de eerste plaats een mens met een lichaam dat behoeftes kent. Maar dat blijkt minder vanzelfsprekend dan het lijkt in het onderwijs. Lees meer

Stadsmens (v, jong, cynisch) zoekt boer

Stadsmens (v, jong, cynisch) zoekt boer

Marthe van Bronkhorst wordt in een sprookjesachtig eilanddorp geconfronteerd met haar cynisme. Lees meer

Een mens zoals alle anderen

Een mens zoals alle anderen

Eva probeert zich in de metro te gedragen op een manier die voor normaal moet doorgaan, maar dat valt nog niet mee. Lees meer

Dé vluchteling bestaat niet

Dé vluchteling bestaat niet

Marthe van Bronkhorst hoort bij de huisartsenpraktijk verhalen van vluchtelingen. Ze raakt gefrustreerd, omdat de politiek niet ziet 'dat een individu meer is dan twee vierkante meter ruimte en een lichaam dat gevoed moet worden'. Lees meer

Steun de makers van de toekomst. Sluit je aan bij Hard//hoofd!

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor nieuwe kunstenaars en schrijvers. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Wij zijn al meer dan twaalf jaar bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Onze kunstverzamelaars maken dit mogelijk. Sluit je nu aan en ontvang jaarlijks gesigneerde kunstwerken van veelbelovende kunstenaars én je eigen Hard//hoofd-tasje. Veel verzamelplezier!

Steun en verzamel