Er is een vreemdelingenlegioen neergestreken in Amsterdam-West. Sterker nog, lezers van hard//hoofd die in West wonen, zijn er waarschijnlijk deel van. Tenminste, als je de beeldspraak van Roel Griffioen letterlijk neemt (“De Creatieve Klasse als Vreemdelingenlegioen”, Rekto:Verso no. 60). In Amsterdam-Oost zit er trouwens ook een.
Eigenlijk is het geen nieuws. De analyse die Griffioen geeft is bekend: ‘jonge creatieven’ strijken neer in buurten buiten het centrum, beginnen er start-ups, galeries en pop-up-stores, gevolgd door koffiebars en designwinkels, maken zo de buurt hip, drijven de huizenprijzen op en verdrijven de oorspronkelijke bewoners. Een fenomeen bekend als ‘gentrification’. In dit geval geholpen door woningbouwverenigingen die goedkoop ruimte beschikbaar stellen, het gemeentelijke Bureau Broedplaatsen en de idealistische leegstandsbestrijdingsorganisatie Urban Resort. Dit zijn allen, volgens Roel, naïeve handlangers van het neoliberalisme en afbrekers van de welvaartsstaat.
Het is jammer dat Roel niet echt de moeite heeft gedaan om zijn analyse te toetsen. Hij noemt het broedplaatsenbeleid een “multiculturele mooiweershow” en verwijt de deelnemers “aapjes kijken”, maar er komt geen slachtoffer aan het woord en cijfers over het aantal Heimatvertriebenen ontbreken. Zo lijkt het alsof die “mensen” (zijn term) maar een beetje passief arm zitten te wezen – quod non. Er zijn problemen genoeg in Amsterdam-West, maar in plaats van die te benoemen verlaat hij zich op het principe ‘guilt by association’: gentrificatie is neoliberalisme en neoliberalisme is slecht.
Natuurlijk is het artikel niet uit de lucht gegrepen. De baten van de ‘creatieve industrie’ zijn meer voor de yuppen dan voor de creatieven, dat is bekend. Je lost het probleem van een sociale huurwoningflat vol armen en werklozen niet op door de flat te slopen. En dat de landelijke politiek ondertussen het sociale huurstelsel heeft uitgehold en de huren in ‘schaarstegebieden’ per decreet 120 euro heeft opgehoogd is erg genoeg. Maar dat is niet de schuld van mensen die de buurt mooier maken. Het broedplaatsenbeleid is een doorslaand succes en de transformatie die Amsterdam-West sinds begin deze eeuw heeft doorgemaakt is onvoorstelbaar. Je vraag je af hoe stadsvernieuwing volgens Roel Griffioen er dan uit zou moeten zien. Foeterend over “afbraak van de publieke ruimte” lijkt hij eigenlijk te pleiten voor een armenreservaat.