Asset 14

Democratie zonder democraten

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. In Hongarije wil de premier de academische vrijheid inperken. Funest voor de democratie, vindt Linda van der Pol. 

In 1945 is de Hongaarse dichter György Faludy in exil in New York. Hij denkt over een terugkeer naar zijn moederland, dat na bevrijding van nazi-Duitsland in handen valt van de Sovjets. ‘Ik zou willen zien hoe democratie gebouwd wordt zonder democraten,’ schrijft hij ironisch. Vandaag de dag woelt-ie zich ongetwijfeld een ongeluk in zijn graf. In het Hongarije van premier Viktor Orbán staat academische vrijheid, het vlaggenschip van de democratie, op de tocht.

Vorige week stemde het parlement in met een wet die de bewegingsruimte van internationale universiteiten inperkt. Een nieuwe stap in de isolationistische koers van Hongarije en een nagel aan de doodskist van onafhankelijke instituties: eerder verstevigde Orbán zijn greep op de rechterlijke macht, de centrale bank en de media.

Niet toevallig treft de wetswijziging precies éen instituut, de zowel Hongarije- als V.S.-geaccrediteerde Centraal Europese Universiteit (CEU) in Boedapest. Hoog aangeschreven en urgent: ze biedt masteropleidingen in sociale wetenschappen en schoolt voornamelijk studenten uit gebieden met een zwakke rechtstaat - uit Centraal- en Oost-Europa, het midden-Oosten en Centraal-Azië.

Orbán is een natuurlijke vijand van CEU-oprichter en -financier George Soros, een Amerikaans-Hongaarse filantroop en miljardair die gul geeft aan private organisaties over de hele wereld. Orbán, een rechtse Euroscepticus, ziet de inmenging van de pro-Europese liberaal Soros als een gevaar voor de Hongaarse samenleving en de democratisch gekozen regering. Terwijl Orbán de democratie in Hongarije eigenhandig in moordtempo afbreekt, heeft hij zijn zinnen gezet op de vernietiging van het zogenaamde Soros-gedachtegoed.

Hier moet een halt toegeroepen worden aan een autoritair regime

De Centraal Europese Universiteit mag enkel openblijven als de Verenigde Staten en Hongarije vóór dit jaar een bilaterale overeenkomst sluiten en de universiteit een campus opent in de VS: ogenschijnlijk onhaalbare eisen. De academische gemeenschap staat vanzelfsprekend op haar achterste benen - wetenschappers over heel de wereld spreken zich uit.

Zoals rector Michiel Ignatief betoogt, vecht CEU niet enkel voor het hoger onderwijs in Hongarije, maar voor academische vrijheid in Europa en in heel de wereld. De CEU is niet de enige Westerse universiteit die onder druk staat. Erdogan sloot vorig jaar duizend aan Gülen gelinkte privéscholen, de Europese Universiteit in St. Petersburg verloor kortgeleden haar onderwijslicentie.

Maar het gaat in Boedapest om méér dan een vrije wetenschap alleen: de CEU lijkt het symbool te worden van een hetze tegen de open samenleving. Protesten worden steeds breder gedragen. Langzaamaan spreekt de Europese politiek zich uit - #IstandwithCEU spreidt rap. Vonden vorige week al twee flinke demonstraties plaats, zondag gingen zeker 60-80.000 mensen de straat op. Hier moet een halt toegeroepen worden aan een autoritair regime waarin NGO’s een trekpop van de zittende regering worden - waarin overheidsreguleringen andersdenkenden monddood maken.

Begin jaren vijftig zat György Faludy in een werkkamp, opgesloten vanwege zijn kritiek op het Stalinistisch beleid. Hij doceerde literatuur en geschiedenis aan zijn medegevangenen, vanuit zijn cel schreef hij: ‘Ze slaan me in het gezicht maar ik blijf poëzie schrijven.’

Beeld: Faludy in het parlement, via Fortepan

Mail

Linda van der Pol is masterstudent Cultuurgeschiedenis van Modern Europa. Ze bericht vanuit en over de oostzijde van het voormalige IJzeren Gordijn.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
Lees meer
test
het laatste
Eenzaamheid trekt me niet, maar ik heb er behoefte aan

Eenzaamheid trekt me niet, maar ik heb er behoefte aan

Eva van den Boogaard schreef een brief aan Roland Barthes, die in zijn dagboeken over eenzaamheid en vrijheid schreef wat zij zelf niet kon verwoorden. “Je hebt me lang gerustgesteld, maar waar ik de herkenning eerst geruststellend vond, vind ik haar de laatste tijd steeds verontrustender.” Lees meer

:The chosen family: Beelden van queer vruchtbaarheid

The chosen family: Beelden van queer vruchtbaarheid

Marit Pilage onderzoekt beelden van queer vruchtbaarheid in de kunst om zo de definitie van vruchtbaarheid, zwangerschap en ouderschap te herdefiniëren. Lees meer

Een woud vol dichtgetimmerde hokjes

Een woud vol dichtgetimmerde hokjes

Zazie Duinker baant zich een weg door het oerwoud van de (hergedefinieerde) woorden. Lees meer

In de afwezigheid van 1

In de afwezigheid van

Marit Pilage onderzoekt de rol en betekenis van kunst bij zwangerschap en vruchtbaarheid, maar vooral ook bij het uitblijven daarvan. Lees meer

Liever een monster

Liever een monster

Het is moeilijk te accepteren dat mensen kunnen doden, maar waarom maken we van moordenaars karikaturen? Een voorpublicatie uit Lotje Steins Bisschop en Roselien Herderschee Dodelijke gekte. Lees meer

Hoe in Duitsland het Zionistische establishment wint

Hoe in Duitsland elke vorm van empathie met inwoners van Palestina wordt verboden

De situatie in Duitsland is de laatste dagen geëscaleerd. Het politieapparaat en de politiek gebruiken harde repressiemiddelen om vooral Duitse mensen van kleur of met een migratieachtergrond de kop in te drukken. Zij verliezen op dit moment hun vrijheid van meningsuiting. Lees meer

Een villa voor het onbekende

Een villa voor het onbekende

Floris Tesink bezocht het FOMU, waar Grace Ndiritu door associatieve combinatie een expositie invulde. "Dit conflict tussen de fotografie en de ruimte brengt je op een plek die niet te begrijpen is, maar toch verslavend voelt voor degene die zich hieraan overgeeft." Lees meer

Wat dondert het of fossiele subsidies ‘echt subsidies zijn’?

Wat dondert het of fossiele subsidies ‘echte subsidies’ zijn?

‘De grootste catastrofe in de geschiedenis van de mensheid is niet het moment voor afleidingsmanoeuvres.’ Lees meer

:De aankondiging: De kunst van vertrekken (deel 1)

De kunst van vertrekken: de aankondiging

Voor kunstenaars is het essentieel om zichtbaar te zijn voor publiek. Maar wat gebeurt er als een kunstenaar zich terugtrekt of zelfs helemaal stopt met het maken van kunst? In deel 1 van de serie ‘De kunst van het vertrekken’ kijkt Lara den Hartog Jager naar de kunst waarmee sommige kunstenaars afscheid nemen uit de kunstwereld. Lees meer

Een gestolde eeuwigheid

Futiliteit op een gestolde eeuwigheid

De bergen laten Nick Sens al even niet meer met rust. Waar komt de drang vandaan ze, ondanks de mogelijke gevaren, te willen beklimmen? Lees meer

:Koloniale pijn: Papoeavlag niet gewenst tijdens defilé Veteranendag 1

Koloniale pijn: Papoeavlag niet gewenst tijdens defilé Veteranendag

24 juni was het Veteranendag, acht jaar geleden was het de oud-militairen voor het eerst verboden tijdens het veteranendefilé te lopen met de Morgenster, de vlag van de Papoea’s. Waarom gebeurde dat? Lees meer

 1

Alleen het gehele verhaal kan voor heling zorgen

Bijna 80 jaar na dato erkent de Nederlandse staat 17 augustus 1945 pas als officiële Indonesische onafhankelijkheidsdatum. Benjamin Caton vraagt zich af waarom sommige partijen deze ontwikkelingen tegenwerken en waar hun denkfouten zitten. 'Het is niet nodig is om de ene pijn te ontkennen om erkenning te krijgen voor de andere.' Lees meer

:De roman als tapijt van verweven geschiedenissen: hoe een collectieve schrijversblik houvast biedt 1

De roman als tapijt van verweven geschiedenissen: hoe een collectieve schrijversblik houvast biedt

Wat willen we vertellen, wat hebben we te vertellen en hoe willen we dat vertellen? Amber Netten, Marleen Doré en Zuma Knegjes vinden houvast in collectiviteit. Lees meer

Zelfs een kapotte klok wijst tweemaal per dag de juiste tijd aan

Zelfs een kapotte klok wijst tweemaal per dag de juiste tijd aan

Als klein meisje had Roosje van der Kamp een ritueel waarmee ze hoopte haar ouders te kunnen beschermen tegen de dood. Kan magisch denken in plaats van een poging tot controle, ook een vorm van loslaten zijn? Kan het ook een daad van liefde zijn? Lees meer

De on//smakelijke week: Wondermeisjes (of: de aantrekkingskracht van anorexia) 4

De on//smakelijke week: Wondermeisjes (of: de aantrekkingskracht van anorexia)

Toen in juni 2014 een week in het teken van eten stond was Emy Koopman not amused. Ze schreef een nog altijd actueel essay over de vraag of een eetstoornis een modeverschijnsel is. Eten door de ogen van een ex-magerzuchtige. Lees meer

Zeikwijf

De on//smakelijke week: Pisnijd

Van hoge prijzen tot pottenkijkers: een bezoek aan een openbaar toilet is voor vrouwen vaak niet vanzelfsprekend. Sofie Hees verdiept zich in de ins en outs van dit decennia-oude probleem. Lees meer

Ik heb schijt

Ik heb schijt

Maatschappelijke ongelijkheid begint in de buurt waarin je opgroeit laat Milio van de Kamp zien in zijn debuut ‘Misschien moet je iets lager mikken’, dat op 16 mei verschijnt. Een voorpublicatie. Lees meer

Toxic Friendships

Toxic Friendships

Het verbreken van toxic friendships geldt op TikTok als een vorm van self-care, maar is dat wel zo? Rijk Kistemaker buigt zich erover. Lees meer

Factdroppen

Factdroppen

Is het herhalen van feiten een manier om grip te krijgen op een wereld die steeds onzekerder is? Max Beijneveld gaat op zoek naar een alternatief voor ongebreideld factdroppen. Lees meer

Een <em>mountain home</em> in een wereld waar de tijd verdwijnt

Een mountain home in een wereld waar de tijd verdwijnt

Na het luisteren van de podcast Dolly Parton’s America besluit Anna van der Kruis haar eigen fascinatie voor Dolly Parton te onderzoeken. Waarom slikt ze alles wat Dolly haar verkoopt? Hoe kan het dat Dolly zoveel verschillende mensen samenbrengt? Tijdens de zoektocht komt ze erachter dat haar verhouding tot Dolly Parton persoonlijker is dan ze... Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier! 

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer