Asset 14

Slecht nieuws voor Shell

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. Drie jaar na de oorspronkelijke rechtszaak wint burgerpanel Urgenda ook het hoger beroep tegen de Nederlandse staat, die zijn zorgplicht tegenover zijn inwoners verzaakt. Een geweldige uitkomst, maar de strijd is nog niet gestreden, aldus Esha Guy.

Drie jaar geleden won Urgenda een rechtszaak tegen de Nederlandse staat vanwege diens nalatige klimaatbeleid. De rechtbank besloot destijds dat de staat te weinig deed om gevaarlijke klimaatverandering te voorkomen. Een primeur in de mondiale rechtspraak: nog nooit was een staat succesvol aangeklaagd omdat hij te weinig deed om klimaatschade te beperken. Reden voor feest dus, behalve bij de Nederlandse overheid. In plaats van haar verantwoordelijkheid te nemen, besloot ze namelijk om in hoger beroep te gaan tegen Urgenda en zijn mede-eisers. Deze week verwierp het hof het hoger beroep ten voordele van Urgenda.

De timing van het nieuws kon niet symbolischer zijn. Afgelopen maandag presenteerde klimaatpanel IPCC nog zijn nieuwste rapport aan de VN. Wat blijkt? Het wordt erg lastig om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graad. De voornaamste reden hiervoor is dat de meeste landen veel te weinig hebben gedaan om hun uitstoot te beperken. Dit geldt ook voor de relatief meest vervuilende landen, waar Nederland onder valt.

Het hof stelde dat er reeds sprake is van schending van mensenrechten door de staat.

Ieder jaar worden de maatregelen die we moeten nemen nog groter en ingrijpender, maar in plaats van actie te ondernemen, stellen de belangrijke partijen zich passief op. De staat wil de vrije markt niet belemmeren en schopt de bal naar de bedrijven, die op hun beurt wachten op een beter investeringsklimaat. Kenmerkend is de uitspraak van Marjan van Loon, president-directeur van Shell, die zegt dat ze graag een duurzame toekomst voor zich ziet, zolang deze maar gepaard gaat met economische winst.

De uitspraak van het hof bracht een beetje hoop in het lange traject dat we moeten afleggen om desastreuze gevolgen van klimaatverandering te voorkomen. De rechtbank oordeelde namelijk dat de staat nalatig is geweest en nog steeds niet genoeg doet om klimaatschade te voorkomen. De doelstellingen van 2030 voldoen niet: de staat moet nu ingrijpen. Opvallend was ook dat het hof stelde dat er reeds sprake is van schending van mensenrechten door de staat. De rechtbank eiste dus dat de staat ten minste een reductie van 25% ten opzichte van 1990 behaalt aan het einde van 2020.

De verdediging van de staat berustte voor een groot deel op het argument dat de uitspraak van drie jaar geleden inging tegen de scheiding der machten. Oftewel: bemoei je met je eigen zaken. Een belachelijk argument. De scheiding der machten heeft juist als achterliggend idee dat de overheid soms ter verantwoording moet worden geroepen. De verdediging van de staat impliceert dat de overheid boven de rechtsstaat zou staan. Deze verdediging is niet eens een poging om schandalig beleid goed te praten. Het is alleen een bot verwijt dat niemand de overheid mag bevelen beter voor haar burgers te zorgen, zelfs niet het burgerplatform Urgenda. Met weinig moeite weerlegde de rechtbank daarom dit argument door te benadrukken dat ze met haar bevel niet het terrein van de politiek betreedt. “De rechtbank moet rechtsbescherming bieden, ook in zaken tegen de overheid.”

Shell weet al sinds de jaren ’80 hoe gevaarlijk de uitstoot door fossiele brandstoffen is.

Zo simpel is het. Bedrijven en overheden bewijzen keer op keer dat ze te weinig stappen ondernemen om klimaatverandering tegen te gaan. Burgers zien steeds meer in dat ze zelf iets moeten doen om klimaatschade te beperken. En dan bedoel ik niet korter douchen. Ik heb het over directe acties tegen de grote vervuilers, zoals we de afgelopen tijd in het Hambacher bos zagen. Duizenden tot wel tienduizenden zijn de afgelopen maand naar het Duitse oerbos gegaan om zich te verzetten tegen energiereus RWE, die het bos wilde kappen om meer bruinkool te mijnen. Het massale verzet heeft ertoe geleid dat de rechtbank RWE verbood om dit jaar het bos te kappen.

Het is een groeiende trend: via de rechtsstaat verzetten burgers zich succesvol tegen nalatige bedrijven en overheden. Deze successen zijn zo hoopgevend, dat Milieudefensie het nu aandurft de fossiele gigant Shell aan te klagen. En daar is genoeg reden voor. Shell weet al sinds de jaren ’80 hoe gevaarlijk de uitstoot door fossiele brandstoffen is, maar doet koste wat kost om het probleem te bagatelliseren en vooruit te schuiven. Tegelijkertijd onthult Van Loon Shells werkelijke visie: het enige klimaat dat er voor haar toe doet is het investeringsklimaat. Shell kan er niet meer op rekenen dat het wegkomt met zijn wanstaltige beleid. Dit pikken we niet langer. Het tij begint te keren.

Beeld: The Verb // Laura Owsianka via Flickr

Mail

Esha Guy Hadjadj (hij/hem) studeerde hedendaagse filosofie in Amsterdam en Parijs. Hij schrijft graag over de manier waarop we ons verhouden tot een al dan niet gedeeld verleden. Daarnaast is hij geïnteresseerd in de ontoereikende oplossingen voor klimaatontwrichting.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
Lees meer
test
het laatste
Kind van lelijke huizen

Kind van lelijke huizen

Om haar heen ziet Anne Schepers dat de kinderen uit ‘mooie huizen’ die wél een financieel vangnet hebben eerder de stap naar freelancewerk kunnen maken. Ze staat voor de keuze: lijden voor de kunst of doen wat de maatschappij verantwoordelijk acht? Lees meer

:Een reeks foto’s: brieven over consent

Een reeks foto’s: brieven over consent

Voor Alara Adilow voelt het alsof er altijd hiaten overblijven na het schrijven van een antwoord op een brief, en ze vraagt zich af of ze daarom steeds midden in de nacht wakker wordt. Ze denkt na over hoe de zachte aanrakingen niet alleen voor haar lichaam helend kunnen zijn, maar ook voor onze gewelddadige maatschappij, waar pestgedrag en leedvermaak machtsgrepen zijn. Lees meer

:Hoe te dromen:  Over slaap, verlangen en dromen over een betere wereld

Hoe te dromen: Over slaap, verlangen en dromen over een betere wereld

Als Stella Kummer ’s ochtends wakker wordt, bespreekt ze in bed haar dromen met haar vriend. Terwijl ze aan hem vertelt wat er die nacht in haar droomwereld is omgegaan, denkt ze na over dromen over de wereld. Begint het veranderen van de wereld niet eigenlijk gewoon in bed? Lees meer

Auto Draft 8

Een transformatie van verlangen: brieven over consent

Wat als we consent en verlangen zélf als de voorwaarden van bevrijding en sociale rechtvaardigheid zien? Yousra Benfquih licht toe hoe genot-activisme ons niet alleen toelaat om ons tegen de dingen te verzetten, maar ook om te onderzoeken waar we naar verlangen. Lees meer

Mijn naam roept 1

Mijn naam roept

Hodo Abdullah beschrijft hoe de geschiedenis van Somaliland haar ook veel over haarzelf leerde. Hoe komt het dat het geloof in henzelf, de veerkracht en de trots van de Somalilanders zo verankerd zit in hun DNA? Wat geeft hun de kracht om door te gaan? Lees meer

:Armoede, de bedpartner die je verlangen indringt: brieven over consent

Armoede, de bedpartner die je verlangen indringt: brieven over consent

Alara Adilow blikt terug op haar jongere zelf en ziet hoe onwetendheid en zelfdestructie haar afsneden van zorg en liefde, tot feministische en postkoloniale denkers haar aanraakten en haar openstelde om naar zichzelf en de wereld te kunnen kijken. Lees meer

Mooi vanbuiten en vanbinnen: pleidooi voor dagdagelijkse entomologie 2

Mooi vanbuiten en vanbinnen: pleidooi voor dagdagelijkse entomologie

Insecten hebben een slecht imago. We houden ze het liefst ver uit de buurt, maar dat is onterecht, vindt Jitte. Met dit artikel bewijst hij je graag van het tegendeel en vertelt hij hoe sluipwespen lieveheersbeestjes inschakelen als lijfwacht voor haar larven, over de indrukwekkende hersenen van de Darwinwesp, en hoe je een mierenkolonie opzet met één koningin. Lees meer

Composthoop

Een symfonie van het kleine leven

Jesse Van den Eynden neemt je mee in de symfonie van het kleine leven dat zich afspeelt in de duisternis van de composthoop. In dit liefdevolle essay beschrijft hij hoe zijn leven steeds meer overgenomen wordt door de rottende en levende massa in zijn tuin, en hoe het slurpen, klikken en kraken van de aarde en haar bewoners een meditatieve ervaring worden. Lees meer

Eiland zonder eilandjes

Eiland zonder eilandjes

Bram de Ridder is vervangend psychiater op Bonaire. Maar hoe moet hij zich als witte zorgprofessional verhouden tot de mensen van het eiland? Lees meer

Huizen, omhulsels

Huizen, omhulsels

Anne Schepers had nooit gedacht dat ze een huis kon kopen. Tijdens de verbouwing denkt ze na over huizen als politiek middel, hoe het is om als sociale klimmer ruimte in te nemen en waarom dromen over een fantasiehuis een privilege is. Lees meer

:Consent als verzet: brieven over consent in een koloniale wereld

Consent als verzet: brieven over consent in een koloniale wereld

Consent is complex in een wereld gevormd door koloniaal geweld. Yousra Benfquih vraagt zich in haar eerste brief aan Alara Adilow af hoe consent een instrument kan worden van verzet. Lees meer

Iemand die in je gelooft

Iemand die in je gelooft

Jam van der Aa ontdekte pas laat dat ze autisme heeft. Toen ze jong was herkende jeugdzorg bovendien niet de rol van autisme in de onveilige situatie bij haar thuis. Ze was gedreven en nieuwsgierig, maar lange tijd op zichzelf aangewezen. Dit essay is een pleidooi voor betere jeugdzorg en gaat over veerkracht en jezelf leren begrijpen en vertrouwen. Lees meer

Automatische concepten 87

Van mijn spreekkamer tot aan Afghanistan

In haar behandelkamer zit Jihane Chaara als forensisch psycholoog niet alleen tegenover slachtoffers, maar ook tegenover daders van dwingende controle, een vorm van huiselijk geweld. Wat is het verband tussen deze psychologische, onderdrukkende machtstructuur van een individidu als meneer X in haar spreekkamer, en het regime van de Taliban in Afghanistan? Een essay over de verbinding tussen daderschap, ontkenning, grotere structuren van vrouwenonderdrukking en verzet. Lees meer

Einde Schooldag

Einde Schooldag

Leerlingen zijn als tijdelijke passanten van wie je een hoop weet, maar nooit hoe het met ze af zal lopen. 'Ze zijn open eindes', zo schrijft Engels docente Charlotte Knoors in dit persoonlijke essay over de raadselachtige verhouding tussen docent en student. Lees meer

Zo rood als een kreeft

Zo rood als een kreeft

Wanneer twee Spaanse vrienden Ferenz Jacobs uitnodigen voor een protestmars tegen toerisme in Barcelona, voelt hij zich voor het eerst weer een 'outsider'. In dit essay richt hij zich op de gevolgen van massatoerisme op de permanente bewoners. Is er een ander soort toerisme mogelijk, buiten de logica van onderdanigheid, kolonialisme en uitbuiting om? Lees meer

Auto Draft 4

Tijd buiten de uren om

Micha Zaat sliep binnen een jaar in bijna 60 verschillende hotelkamers. In dit essay licht hij het fenomeen van de hotelkamer als liminaal object toe, en legt uit wat zo'n kortdurend verblijf voor gasten én kamers betekent en waarom het onmogelijk is om ouder te worden in een hotelkamer. 'In het bed waar ik gisteren droomde over sterven in een auto-ongeluk ligt nu iemand te masturberen.' Lees meer

Auto Draft 2

'Kunnen we vrienden zijn?': over een noodzakelijk veranderende mens-natuur relatie

Wanneer Jop Koopman afreist naar Lombok om de Indonesische visie op mens-natuurrelatie beter te begrijpen, gaat hij op pad met een lokale mysticus. In dit essay onderzoekt hij hoe we de verhouding mens-natuur opnieuw kunnen vormgeven; wat de agency is van onze omgeving, en waarom we vrienden moeten worden met alles rondom ons. Lees meer

Stil protest

Stil protest

Nadeche Remst laat zien hoe slaap, verdriet en dissociatie meer zijn dan persoonlijke reacties: ze worden een vorm van stil verzet tegen een wereld die kwetsbaarheid buitensluit. Lees meer

Hoe lang blijf je een vluchteling?

Hoe lang blijf je een vluchteling?

'Wat' ben je als je ergens niet thuishoort, maar ook niet terug kan naar je geboorteland? Ivana Kalaš onderzoekt het label 'vluchteling'. Lees meer

Een cactus in een zompig moeras

Een cactus in een zompig moeras

Een cactus kan toch niet groeien in een zompig moeras? In dit essay schetst Jam een realistisch beeld van de autistische ervaring in een kapitalistisch systeem dat productiviteit als het hoogste goed beschouwt. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in september je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer