Illustratie: Gemma Pauwels

Fransen aten altijd al gezond, maar lopen nog niet echt warm voor andere groene maatregelen." />

Illustratie: Gemma Pauwels

Fransen aten altijd al gezond, maar lopen nog niet echt warm voor andere groene maatregelen." />
Asset 14

Parijs

De industrialisatie heeft ons in staat gesteld van alles meer, beter, groter, sneller te verkrijgen. Maar voor niets gaat de zon op: ook de negatieve kanten van onze op technologie gebaseerde maatschappij zijn ons inmiddels bekend. In hoeverre heeft dit biologisch verantwoorde geweten de Westerse wereld overal gelijk getroffen? Hardhoofd stuurde vijf redacteuren naar vijf steden voor een reportage over duurzaamheid: Parijs, Amsterdam, New York, Tel Aviv en Londen. Deel één van deze serie behandelt het eco-gevoel van de Parijzenaars.

Al is het voor een buitenstaander niet altijd duidelijk, ook in Frankrijk begint het ‘groene geweten’ voet aan de grond te krijgen. Langzaamaan verschijnen steeds meer fietsen en verschillende kleuren prullenbakken in het straatbeeld. Deze bio-lifestyle is echter pas de laatste vijf jaar op gang gekomen; later dan in andere West-Europese landen als Nederland en Engeland. Bovendien is het een stroming die voornamelijk door een fanatieke minderheid wordt aangehangen. Het zijn of de milieuactivisten, of de rijkelui die zich om de ethisch verantwoorde kweektoestanden van de komkommer bekommeren.

Bij de rest van het volk wordt alles wat met ‘bio’ te maken heeft al snel afgedaan als iets voor bobo’s; een afkorting voor bourgeois-bohémien, waarmee gedoeld wordt op de wat yup-achtige laag van de bevolking die genoeg geld heeft, maar pretendeert te leven als echte down-to-earth levensgenieters. Het hele bio-gedoe heeft nog een wat elitaire stempel, ook al is de intentie om goed voor het milieu te zorgen er wel bij het grootste deel van de bevolking. Oftewel, men zegt zich erg betrokken te voelen bij het milieu, en is zich bewust van de problematiek, maar komt zelf niet in actie en wenst ook niet lastiggevallen te worden met ecologische maatregelen die het persoonlijke leven slechts bemoeilijken. Men is liever lui dan moe en heeft een passieve soort welwillendheid.

Bourgondisch

Deze houding heeft te maken met het feit dat Fransen Bourgondiërs zijn, ook als ze in andere delen van de ‘zeshoek’ wonen dan de Bourgogne. De Fransen zweren bij kwaliteit, niet kwantiteit. Ze houden in de eerste plaats van eten. En dan niet op de manier waarop wij ook wel eens voldaan na een maaltijd ‘Zo hee, dát heeft gesmaakt’ kunnen zeggen, terwijl we overdreven over onze gevulde buiken wrijven. Neen, de gemiddelde Fransman heeft echt verstand van eten, is zich bewust van wat er allemaal ingeschoven wordt en praat het liefst de hele dag over voedsel. Voor, tijdens en na een groot diner zijn er, behalve misschien eventuele relatiecrises, weinig andere gespreksonderwerpen mogelijk.

Alles draait om eten. Tussen twaalf en twee uur ‘s middags hebben studenten geen colleges, zijn werknemers niet in hun oververhitte bureautjes te vinden en gaan kleine kinderen naar huis om te lunchen. In die zin zijn de Fransen enorm biologisch verantwoord: de kwaliteit van het voedsel wordt erg belangrijk gevonden en men neemt de tijd om te koken en te eten. Dit in tegenstelling tot elders in Europa, waar de enorme consumptie van magnetronmaaltijden (die er op gemaakt zijn om na zo min mogelijk kaakbewegingen je rectum te bereiken) de boventoon voert. De Fransoos eet gezond en groen. Ecopuntje voor hen.

Maar laat ons door de bomen het bos niet vergeten, want wat gebeurt er ná al dat eten? Wat gebeurt er met alle zorgvuldig leeg gelikte voedselkartonnetjes? Ook na de maaltijd houdt de Bourgondische genotsmodus aan, en buikt de Fransman liever uit dan dat hij het afval sorteert. In appartementencomplexen zijn wel verschillende prullenbakken te vinden voor onrecyclebare troep en karton/plastic of glas, maar binnenshuis wordt er niet veel aan scheiding gedaan, dus dat mooie initiatief verliest zijn nut al snel. In mijn vorige huishouden ben ik zelfs bijna onwel geworden omdat mijn huisgenoot een lege fles wijn in de prullenbak gooide… Het idee! Overigens schijnt hier ook niemand het begrip ‘opvouwen’ te kennen met betrekking tot melkpakken, lege pakken cornflakes of ander karton: alles gaat linea recta in oorspronkelijke staat het vuil in. Ze doen ook al niet aan statiegeld, wat meteen tot een ander probleempuntje leidt: waar komt het zakgeld van de Franse kindjes dan vandaan?

Illustratie: Gemma Pauwelss

Overigens probeert de gemeente van Parijs het wel; hier en daar staat zowel een gele als groene poubelle op straat. Beide zakken puilen dan echter uit met spullen die verdacht veel op elkaar lijken. Hetzelfde geldt trouwens voor de gescheiden afvalbakken in gebouwen: als de glasbak al vol zit, tant pis (‘jammer dan, pech gehad, boeiûh!’), dan verwordt glas plots tot niet-recyclebaar afval. Sowieso heeft men weinig kennis over welk soort afval herbruikbaar is. Zoals een vriend van me zei: "Tout le monde sait que les français sont des porcs."

Het is duidelijk dat recycling hier niet bepaald booming is, maar de hoeveelheden afval waar ze mee te maken krijgen helpen dan ook niet mee. Het liefst wordt elke eenheid afzonderlijk ingepakt, met als lichtend voorbeeld de yoghurtjes die in alle smaken en kleuren bestaan maar altijd in diezelfde 125 cl bakjes komen. Wanneer introduceert hier iemand eens yoghurt in een pak?! Als je een doosje thee koopt met twintig theezakjes erin, kan je er zeker van zijn dat elk zakje een eigen plastic jasje aan heeft. Op de markt wordt elke groente door een aparte plastic zak omgeven, die vervolgens, als een Matroesjka-pop, weer in andere plastic zakken wordt gestopt. Het ‘wilt u er een tasje bij?’ komt simpelweg niet in het winkelvocabulaire voor.

Als ik de winkelbediende er vriendelijk op wijs dat de zojuist gekochte tube tandpasta vast wel in mijn eigen tas past, en dat kracht bijzet met een inspirerend "bovendien is het beter voor het milieu", word ik met een ietwat wantrouwige blik en een beleefd flauw lachje aangekeken. Het zal ook wel met de Franse smetvrees te maken hebben; zolang de gekochte waar nog niet gedesinfecteerd zijn, loop je het gevaar dat ze je handen en binnenkant van je tas met allerlei bacteriën besmeuren. Bij de grotere supermarkten moet je ter ontmoediging inmiddels wel betalen voor je zakjes, zij het een schamele drie cent. Het is een beginnetje.

Vélib

De keuze van vervoer is bijna net zo belangrijk als hun voeding, dus verplaatsen Fransen zich ook het liefst met klasse. Auto’s en scooters zijn er in overvloed, en taxi’s goedkoper dan in Nederland (maar goed, waar niet). Zodoende wordt je snot in Parijs geheid zwart. Erg romantisch. Vier jaar geleden besloot de stad het roer letterlijk om te gooien en de kokette Franse billetjes op fietszadels te tillen. De Vélib (van ‘vélo libre’ – vrije/gratis fiets) lijkt een beetje op een verkapitaliseerde versie van het 'witte fietsenplan'. Overal in Parijs zijn punten waar een twintigtal fietsen staat. Daar kan je een abonnement kopen van een dag, week of jaar, en vervolgens kun je een half uur gratis fietsen en je fiets weer bij een willekeurig fietsstation afleveren; en dat zo vaak per dag als je wil, met tussenpozen van vijf minuten. Met dertig luttele euro’s per jaar zijn de kosten te verwaarlozen, en aangezien er overal zulke fietsen te vinden zijn is het nog vaak makkelijker dan de metro pakken.

Een topinitiatief dus, waarmee je de stad in al haar glorie langs je voorbij kan zien trekken, je niet urenlang per week onder de grond leeft en bovendien alle toetjes er van af kan fietsen. Maar de mensen die op de Vélibjes te vinden zijn, zijn meestal dagjestoeristen, Nederlanders met heimwee of Franse waaghalzen. Het verkeer is namelijk nog niet helemaal ingesteld op de tweewielers en wil nogal eens gevaarlijk uit de -al dan niet dode- hoek komen. Bovendien komt de Fransman liever niet bezweet op het werk aan en zit Parijs natuurlijk vól met heuvels. Er komen wel steeds meer fietspaden en wegaanduidingen, waarbij Amsterdam overigens als nadrukkelijk en verheven ‘zo willen wij het ook!’-voorbeeld geldt. Met uitlaatgassen als grootste bijdrager aan de Franse CO2-uitstoot doet de overheid er goed aan de stad steeds fietsvriendelijker te maken, maar de Parijzenaren zelf klauteren toch nog liever in de benauwde ondergrondse dan op de vélo.

Bobo-esque

Ondanks het bobo-esque imago wordt de zorg voor het milieu wel steeds hipper. De ecologische keurmerken duiken overal op en vanaf vorig jaar (!) worden er in grote getale spaarlampen verkocht. Ik heb alleen nog geen enkele Parijzenaar op het bezit ervan kunnen betrappen. En ik betwijfel dat de sfeervolle straatlantaarns hun zwoele gele schijnsel ooit in zullen ruilen voor een fel en koud, maar duurzaam licht. Wat energie betreft zijn ze overigens ook niet zulke grote vervuilers, omdat bijna 80% afkomstig is uit kerncentrales. Er wordt echter bepaald niet zuinig mee omgegaan. Fransen stoken bij het leven en zetten de verwarming liever op 25°C dan dat ze een trui aandoen. Bovendien behoort 75% van de Parijse huizen tot de laagste, en dus meest verspillende, energieklasse. En die stomme knipperlichtjes op de Eiffeltoren hoeven ook echt niet elke dag aan; scheelt de ville de la lumière toch flink wat uitstoot.

De Franse staat neemt slechts ten dele de verantwoordelijkheid op zich met initiatieven zoals de Vélib en met het plaatsen van gescheiden afvalbakken. Er zijn geen GroenLinks-achtige partijen die het milieu op de politieke agenda weten te zetten. Wat de bewustwording betreft blijft het volk afhankelijk van kleine particuliere groeperingen die documentaires en reclames maken, maar op hun beurt weinig directe invloed hebben op de dagelijkse gang van zaken. Hoewel het groene bewustzijn begint door te sijpelen, moeten de Fransen nog definitief over de streep getrokken worden om het heft ook daadwerkelijk in eigen handen te nemen. Vooralsnog wordt het ‘bio-handelen’ gezien als iets voor de intellectuele elite of bobo’s; voor hen die tijd en geld genoeg hebben om zich er druk over te maken. Zorg voor het milieu staat vooral gelijk aan moeite doen, en het zal nog wel even duren voordat die passieve houding zal veranderen. On vert-ra.

Mail

Brankele Frank

Gemma Pauwels is freelance illustrator en woont in Amsterdam.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Nog een keer: baas in eigen buik! 1

Nog een keer: baas in eigen buik!

Je zou zeggen dat het abortusrecht in Nederland vanzelfsprekend is, maar is dat eigenlijk wel zo? Een abortus is wettelijk gezien namelijk nog steeds strafbaar. Jihane Chaara neemt je mee in de politieke geschiedenis van het verworven abortusrecht in Nederland, die gepaard gaat met weerstand tegen dit recht op zelfbeschikking, maar ook met veel feministisch verzet en solidariteit. Lees meer

Auto Draft 8

Een transformatie van verlangen: brieven over consent

Wat als we consent en verlangen zélf als de voorwaarden van bevrijding en sociale rechtvaardigheid zien? Yousra Benfquih licht toe hoe genot-activisme ons niet alleen toelaat om ons tegen de dingen te verzetten, maar ook om te onderzoeken waar we naar verlangen. Lees meer

Iemand die me bij de hand neemt en me zegt hoe het moet, alles

Iemand die me bij de hand neemt en me zegt hoe het moet, alles

'Ik verlang zo erg naar een inspirerend figuur die logica ontdekt in de willekeur van wat ons allemaal overkomt. Die tegen me zegt: "Marthe, zó is het, en de rest is bullshit".' Lees meer

Auto Draft 7

Moederland

Zelfs in de Italiaanse zon lukt het niet altijd om donkere gedachten op afstand te houden. Roos Sinnige laat ons meedrijven op de ongrijpbare stroom die dan ontstaat. Lees meer

:Meld je aan voor de Hard//hoofd schrijfworkshop: hoe schrijf je over mannelijkheid?

Meld je aan voor de Hard//hoofd schrijfworkshop: hoe schrijf je over mannelijkheid?

Hard//hoofd organiseert op 25 mei de eerste schrijfworkshop! Tijdens deze middag zul je onder begeleiding van Selm Merel Wenselaers, Marthe van Bronkhorst en Jochum Veenstra de tijd krijgen om met elkaar in gesprek te gaan en aan een tekst over mannelijkheid te werken. Aanmelden kan tot en met 22 april. Lees meer

Mijn naam roept 1

Mijn naam roept

Hodo Abdullah beschrijft hoe de geschiedenis van Somaliland haar ook veel over haarzelf leerde. Hoe komt het dat het geloof in henzelf, de veerkracht en de trots van de Somalilanders zo verankerd zit in hun DNA? Wat geeft hun de kracht om door te gaan? Lees meer

:Oproep: Reageer op de briefwisseling over seksueel consent! 1

Oproep: Reageer op de briefwisseling over seksueel consent!

Ben je vrij in je verlangen? Op welke manieren kunnen en willen we elkaar aanraken? Reageer vóór 2 juni op de brieven van Yousra Benfquih en Alara Adilow. Lees meer

zonderverdergroet

zonder verdere groet

Rijk Kistemaker doet niet aan groeten. Rijk schrijft gedichten terwijl hij bezig is met andere dingen, zoals het opladen van een gehuurde Kia en huilen. Laat je meevoeren op zijn poëtische gedachtestroom. Lees meer

een interview met Abel Kamps

Interview met Abel Kamps: 'Ik hou ervan als mijn werk meer een ervaring wordt en minder een object.'

Aucke Paulusma gaat in gesprek met kunstenaar Abel Kamps: Hoe verweef je absurditeit of humor in je kunst, en welke rol spelen deze elementen in het creëren van de impact die je werk op de toeschouwer heeft? Lees meer

Jonathan de slakkenman

Jonathan de slakkenman

'Hij zag simpelweg hoe de slak zich terugtrok in zijn huisje wanneer het zich onveilig achtte. Vanwege hun gedeelde lot, voelde Jonathan zich geroepen om de naaktslak ook een toevluchtsoord te bieden.' In dit korte verhaal van Ivana Kalaš neemt Jonathans slakkenfascinatie langzaam zijn leven over. Lees meer

:Armoede, de bedpartner die je verlangen indringt: brieven over consent

Armoede, de bedpartner die je verlangen indringt: brieven over consent

Alara Adilow blikt terug op haar jongere zelf en ziet hoe onwetendheid en zelfdestructie haar afsneden van zorg en liefde, tot feministische en postkoloniale denkers haar aanraakten en haar openstelde om naar zichzelf en de wereld te kunnen kijken. Lees meer

Het insectenhotel

Het insectenhotel

‘Ik kan wel voor je krimpen.' Dieuke Kingma onderzoekt in een kort verhaal vol spinnenpoten en keverschildjes of je de ruimte die je inneemt in een relatie ook weer terug kan geven. Lees meer

Afgebeeld is een vrouw in badpak, zwemmend tussen vissen.

Anders zijn is niet ‘tegen de natuur’

Marthe van Bronkhorst duikt in de diepzee en ontleert acht lessen die ze vroeger op school onderwezen kreeg. Lees meer

Mooi vanbuiten en vanbinnen: pleidooi voor dagdagelijkse entomologie 2

Mooi vanbuiten en vanbinnen: pleidooi voor dagdagelijkse entomologie

Insecten hebben een slecht imago. We houden ze het liefst ver uit de buurt, maar dat is onterecht, vindt Jitte. Met dit artikel bewijst hij je graag van het tegendeel en vertelt hij hoe sluipwespen lieveheersbeestjes inschakelen als lijfwacht voor haar larven, over de indrukwekkende hersenen van de Darwinwesp, en hoe je een mierenkolonie opzet met één koningin. Lees meer

Auto Draft 6

ode aan de lepismA saccharinA

Lieke van den Belt neemt je mee in de wereld van de zilvervis. Met lichte en vervreemdende beelden schetst ze in twee gedichten een dialoog tussen deze beestjes en hun slachtoffers. Lees meer

Enterprise, Alabama

Enterprise, Alabama

Charlotte Duistermaat neemt je mee in de enigszins absurde culturele en historische impact van een snuitkeverplaag op een Amerikaans dorpje en de vergelijkbare migratiestromen van mens en dier. Lees meer

Oproep: Hard//hoofd zoekt een nieuwe Chef Beeld!

Hard//hoofd zoekt een nieuwe Chef Beeld!

Hard//hoofd zoekt een getalenteerde beelddenker (x/v/m) die visuele sturing geeft en die de redactie wil komen versterken! Lees meer

Oproep: Stouten Stift en het Rode Oor 2025 1

Oproep: De Stoute Stift en Het Rode Oor 2025

De jaarlijkse erotische schrijfwedstrijd Het Rode Oor en de daaraan gekoppelde illustratiewedstrijd De Stoute Stift staan weer open voor inzendingen! We zijn op zoek naar de beste erotische verhalen om naar te luisteren en vier Nederlandse en vier Vlaamse illustratoren die een beeld willen maken bij de beste verhalen van de erotische schrijfwedstrijd. Lees meer

Composthoop

Een symfonie van het kleine leven

Jesse Van den Eynden neemt je mee in de symfonie van het kleine leven dat zich afspeelt in de duisternis van de composthoop. In dit liefdevolle essay beschrijft hij hoe zijn leven steeds meer overgenomen wordt door de rottende en levende massa in zijn tuin, en hoe het slurpen, klikken en kraken van de aarde en haar bewoners een meditatieve ervaring worden. Lees meer

Auto Draft 5

Verpopping

Wanneer een rups zich in de sombere wintermaanden in haar keukenraam nestelt, koestert de hoofdpersoon in dit verhaal van Esther De Soomer voor het eerst weer gevoelens van liefde en tederheid. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in september je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer