Illustratie: Kathrin Klingner

Bij groen denkt een Amerikaan aan dollars, niet aan duurzaamheid. Sustainability is overgeleverd aan de markt en dat betekent vooralsnog weinig goeds." />

Illustratie: Kathrin Klingner

Bij groen denkt een Amerikaan aan dollars, niet aan duurzaamheid. Sustainability is overgeleverd aan de markt en dat betekent vooralsnog weinig goeds." />
Asset 14

New York

Ecologisch besef is hip, maar inmiddels ontkent zelfs de grootste scepticus niet meer dat het ook broodnodig is om te kunnen blijven leven op een overbevolkte aardkloot met beperkte fossiele brandstoffen. Hoe pakken we dat aan? Hard//hoofd stuurde vijf redacteuren naar vijf steden voor een reportage over duurzaamheid: Parijs, Amsterdam, New York, Tel Aviv en Londen. Deel vier rapporteert vanuit New York: de rol van verenigingen in de milieubeweging en het makke van de markt.

In 1831 ging de Franse gedeputeerde Alexis deToqueville naar Amerika. Hij reisde twee jaar lang door de Nieuwe Wereld, en bracht bij thuiskomst verslag uit in het vuistdikke De la Démocracie en Amerique, een boek vol observaties en analyses van de Amerikaanse volksaard en samenleving. "Wanneer men dieper in het nationale karakter van de Amerikanen graaft," schreef deToqueville, "dan ziet men dat ze de waarde van alles in deze wereld bepalen aan de hand van het antwoord op één enkele vraag: ‘hoeveel geld levert het op?'"

Er is in twee eeuwen tijd vrij weinig veranderd. Duurzaamheid (sustainability) is in Amerika volledig aan de markt overgeleverd. Tijdens zijn jaarlijkse State of the Union toespraak zei President Obama afgelopen januari dat ‘doorbraken in schone energie’ er alleen zullen komen ‘if businesses know there will be a market for what they're selling.’ Weet je nog dat George W. Bush na 11 september 2001 propageerde dat Amerikanen het best blijk van hun vaderlandsliefde konden geven door te gaan winkelen? Tien jaar later moet consumptie niet alleen de economie, maar ook de planeet redden.

Dit is uiteraard volstrekt paradoxaal. In een maatschappij waar je standaard twee plastic tasjes en tien servetjes bij om het even welk product krijgt (servetjes bij m’n koffie? Bij m’n flesje water?), in een land dat verantwoordelijk is voor bijna twintig procent van de globale CO2-uitstoot, en dat zodanig van olie afhankelijk is dat het regelmatig een bloedneus veinst wanneer dictators in olierijke landen nare dingen uitspoken, is het enige juiste antwoord op het duurzaamheidsvraagstuk minder consumptie, niet meer. Maar niemand heeft ons beloofd dat de wetten van de logica nog tijdens ons leven zouden regeren, net zomin als iemand ooit gezegd heeft dat het allemaal gemakkelijk zou zijn (al zei ook niemand dat het zo moeilijk zou zijn). Dus laten we eens bekijken hoe die duurzaamheid-door-consumptie er in de praktijk uitziet.

Illustratie: Kathrin Klingner

Lifestyle

Om dat te doen gaan we eerst weer even terug naar deToqueville. Want één van de dingen die hem nog meer opvielen, in 1831, was het rijke verenigingsleven in Amerika. "Amerikanen van alle leeftijden, uit alle omstandigheden, en van alle achtergronden vormen constant verenigingen," schreef Alexis. Religieus, ethisch, serieus, onzinnig, algemeen, besloten, enorm, piepklein: wel ‘duizend soorten’ clubs had je in Amerika, van groepen die een kerk wilden bouwen tot groepen die vermaak wilden bieden. De staat was klein en terughoudend; wie iets voor elkaar wilde krijgen rekende niet op overheid of adel, maar organiseerde zich.

Nog altijd is er in de Verenigde Staten voor bijna alles wel een gezelschap, actiegroep, of vereniging te vinden – en het lidmaatschap van zo’n groep vormt voor velen de basis van hun identiteit. Dus: je fietst niet gewoon, nee, je bent een cyclist, lid van Transportation Alternatives en immer herkenbaar aan je petje en de legging onder je broek. Je maakt geen avondeten, nee, je bent into cooking, en regelmatig te vinden op thema-avonden met kookboekauteurs in hippe kookwinkels. Niet zo verrassend dus dat ook duurzaamheid – hier ook wel bekend als green, organic, of local – in Amerika eerst en vooral een lifestyle is. (De demografie is overigens ongeveer hetzelfde als in andere grote steden in de wereld: de duurzame Amerikaan is overwegend blank, hoog opgeleid, linksig maar niet alternatief, en naast duurzaamheid ook geïnteresseerd in yoga, wijn, en andere dingen waar witte mensen van houden.)

Het aanhangen van een levensstijl of het uitdragen van een identiteit gebeurt in Amerika eerst en vooral door middel van consumptie. Voor de duurzame levensstijl betekent dat voornamelijk de consumptie van voedsel – eten moet je immers meerdere keren per dag en leent zich dus uitstekend voor een voortdurende oefening in identiteit. In New York, een stad met 8,2 miljoen inwoners and growing, en vastgoedprijzen waar je misselijk van wordt, is er weinig ruimte om duurzaam, biologisch, voedsel te verbouwen. Twee fenomenen geven hier een antwoord op: farmers markets en rooftop farming.

Het dak op

De boerenmarkt vind je dagelijks op allerlei verschillende plekken in de stad; je kan er terecht voor producten van boerderijen uit de omgeving. De producten zijn duur maar local, en hebben dus een kleinere carbon footprint dan de appels uit China of de tomaten uit Holland die je in de reguliere supermarkt vindt. De markt waar ik op zaterdag mijn brood haal is zo de perfecte plek voor de conspicuous consumption van een duurzame levensstijl.

Maar het kan altijd beter: veel van de producten op de boerenmarkt zijn wel lokaal maar niet biologisch, en er is hier en daar zelfs sprake fraude en misleiding. Nóg lokaler (en beter controleerbaar) is het verbouwen van voedsel op je dak – en in het volgebouwde New York is er aan daken geen gebrek. Zodoende zijn er restaurants en hotels die hun gasten voedsel van het dak serveren, en menig buurtvereniging is bezig een eigen daktuintje op te zetten. New Yorks miljonair burgemeester Michael Bloomberg subsidieert zulke projecten maar wat graag; en ook in andere steden wordt urban farming flink aangemoedigd. Volgens sommige wetenschappers kan de toekomst van duurzaamheid sowieso het dak op: vertical farming is volgens hen de toekomst. En de markt doet hier z’n werk; er valt best wat geld te verdienen met het verkopen van groene producten. Groen is het nieuwe zwart.

Overheid

De vraag is natuurlijk of het helpt. En het antwoord is: ja, tot op zekere hoogte. Dat is een flauwe woordspeling, maar toch: urban farming is een sympathiek initiatief dat inderdaad het energieverbruik en de uitstoot die normaal bij de productie en het vervoer van voedsel komen kijken, een stuk omlaag brengt.

Maar het is ook verraderlijk. Want wanneer duurzaamheid-als-lifestyle neerkomt op het consumeren van lokaal verbouwd voedsel (of van American Apparel T-shirts of duurzame koffie in wegwerpbekers), dan komen we er niet. Duurzame ontwikkeling behelst immers meer dan voedsel; het gaat ook om energie, bevolkingsgroei, vervuiling, en transport. Om dat aan te pakken is marktwerking niet voldoende, want de markt gaat trans-Atlantische vluchten niet zodanig belasten dat internationale studenten het wel uit hun hoofd laten om meerdere keren per jaar op en neer te vliegen tussen Amsterdam en New York. De markt gaat het gebruik van plastic verpakkingsmateriaal en andere vervuilende gemakken ook niet bestraffen – de mens is vol goede bedoelingen, maar de mens is ook gemakzuchtig. En onze bereidheid offers te brengen uit naam van duurzaamheid is verre van eindeloos.

En daarmee zijn we terug bij deTocqueville en zijn verenigingen: de reden dat Amerikanen zo goed waren in organiseren, schreef hij immers, was zowel oorzaak als gevolg van de regeringsvorm in dit land: democratie. "In Frankrijk staat de regering aan het hoofd van een onderneming, en in Engeland een rijke edelman," schreef deTocqueville; "in Amerika is dat steevast een vereniging." Maar verenigingen zijn niet zaligmakend. Het zal best zo zijn dat een beter milieu bij jezelf begint, maar om dat af te dwingen heb je toch een sterke overheid of een verlicht despoot of een natuurramp van Bijbelse proporties nodig. Noch Obama, noch zijn oppositie staan een grotere, machtiger regering voor, en een waarachtig verlicht despoot is nog nooit ergens opgestaan. So you do the math: duurzaamheid in Amerika is een leuke hobby, maar het is bovenal illusie. And that’s all, folks!

Mail

Lynn

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Auto Draft 8

Een transformatie van verlangen: brieven over consent

Wat als we consent en verlangen zélf als de voorwaarden van bevrijding en sociale rechtvaardigheid zien? Yousra Benfquih licht toe hoe genot-activisme ons niet alleen toelaat om ons tegen de dingen te verzetten, maar ook om te onderzoeken waar we naar verlangen. Lees meer

Iemand die me bij de hand neemt en me zegt hoe het moet, alles

Iemand die me bij de hand neemt en me zegt hoe het moet, alles

'Ik verlang zo erg naar een inspirerend figuur die logica ontdekt in de willekeur van wat ons allemaal overkomt. Die tegen me zegt: "Marthe, zó is het, en de rest is bullshit".' Lees meer

Auto Draft 7

Moederland

Zelfs in de Italiaanse zon lukt het niet altijd om donkere gedachten op afstand te houden. Roos Sinnige laat ons meedrijven op de ongrijpbare stroom die dan ontstaat. Lees meer

:Meld je aan voor de Hard//hoofd schrijfworkshop: hoe schrijf je over mannelijkheid?

Meld je aan voor de Hard//hoofd schrijfworkshop: hoe schrijf je over mannelijkheid?

Hard//hoofd organiseert op 25 mei de eerste schrijfworkshop! Tijdens deze middag zul je onder begeleiding van Selm Merel Wenselaers, Marthe van Bronkhorst en Jochum Veenstra de tijd krijgen om met elkaar in gesprek te gaan en aan een tekst over mannelijkheid te werken. Aanmelden kan tot en met 22 april. Lees meer

Mijn naam roept 1

Mijn naam roept

Hodo Abdullah beschrijft hoe de geschiedenis van Somaliland haar ook veel over haarzelf leerde. Hoe komt het dat het geloof in henzelf, de veerkracht en de trots van de Somalilanders zo verankerd zit in hun DNA? Wat geeft hun de kracht om door te gaan? Lees meer

:Oproep: Reageer op de briefwisseling over seksueel consent! 1

Oproep: Reageer op de briefwisseling over seksueel consent!

Ben je vrij in je verlangen? Op welke manieren kunnen en willen we elkaar aanraken? Reageer vóór 2 juni op de brieven van Yousra Benfquih en Alara Adilow. Lees meer

zonderverdergroet

zonder verdere groet

Rijk Kistemaker doet niet aan groeten. Rijk schrijft gedichten terwijl hij bezig is met andere dingen, zoals het opladen van een gehuurde Kia en huilen. Laat je meevoeren op zijn poëtische gedachtestroom. Lees meer

een interview met Abel Kamps

Interview met Abel Kamps: 'Ik hou ervan als mijn werk meer een ervaring wordt en minder een object.'

Aucke Paulusma gaat in gesprek met kunstenaar Abel Kamps: Hoe verweef je absurditeit of humor in je kunst, en welke rol spelen deze elementen in het creëren van de impact die je werk op de toeschouwer heeft? Lees meer

Jonathan de slakkenman

Jonathan de slakkenman

'Hij zag simpelweg hoe de slak zich terugtrok in zijn huisje wanneer het zich onveilig achtte. Vanwege hun gedeelde lot, voelde Jonathan zich geroepen om de naaktslak ook een toevluchtsoord te bieden.' In dit korte verhaal van Ivana Kalaš neemt Jonathans slakkenfascinatie langzaam zijn leven over. Lees meer

:Armoede, de bedpartner die je verlangen indringt: brieven over consent

Armoede, de bedpartner die je verlangen indringt: brieven over consent

Alara Adilow blikt terug op haar jongere zelf en ziet hoe onwetendheid en zelfdestructie haar afsneden van zorg en liefde, tot feministische en postkoloniale denkers haar aanraakten en haar openstelde om naar zichzelf en de wereld te kunnen kijken. Lees meer

Het insectenhotel

Het insectenhotel

‘Ik kan wel voor je krimpen.' Dieuke Kingma onderzoekt in een kort verhaal vol spinnenpoten en keverschildjes of je de ruimte die je inneemt in een relatie ook weer terug kan geven. Lees meer

Afgebeeld is een vrouw in badpak, zwemmend tussen vissen.

Anders zijn is niet ‘tegen de natuur’

Marthe van Bronkhorst duikt in de diepzee en ontleert acht lessen die ze vroeger op school onderwezen kreeg. Lees meer

Mooi vanbuiten en vanbinnen: pleidooi voor dagdagelijkse entomologie 2

Mooi vanbuiten en vanbinnen: pleidooi voor dagdagelijkse entomologie

Insecten hebben een slecht imago. We houden ze het liefst ver uit de buurt, maar dat is onterecht, vindt Jitte. Met dit artikel bewijst hij je graag van het tegendeel en vertelt hij hoe sluipwespen lieveheersbeestjes inschakelen als lijfwacht voor haar larven, over de indrukwekkende hersenen van de Darwinwesp, en hoe je een mierenkolonie opzet met één koningin. Lees meer

Auto Draft 6

ode aan de lepismA saccharinA

Lieke van den Belt neemt je mee in de wereld van de zilvervis. Met lichte en vervreemdende beelden schetst ze in twee gedichten een dialoog tussen deze beestjes en hun slachtoffers. Lees meer

Enterprise, Alabama

Enterprise, Alabama

Charlotte Duistermaat neemt je mee in de enigszins absurde culturele en historische impact van een snuitkeverplaag op een Amerikaans dorpje en de vergelijkbare migratiestromen van mens en dier. Lees meer

Oproep: Hard//hoofd zoekt een nieuwe Chef Beeld!

Hard//hoofd zoekt een nieuwe Chef Beeld!

Hard//hoofd zoekt een getalenteerde beelddenker (x/v/m) die visuele sturing geeft en die de redactie wil komen versterken! Lees meer

Oproep: Stouten Stift en het Rode Oor 2025 1

Oproep: De Stoute Stift en Het Rode Oor 2025

De jaarlijkse erotische schrijfwedstrijd Het Rode Oor en de daaraan gekoppelde illustratiewedstrijd De Stoute Stift staan weer open voor inzendingen! We zijn op zoek naar de beste erotische verhalen om naar te luisteren en vier Nederlandse en vier Vlaamse illustratoren die een beeld willen maken bij de beste verhalen van de erotische schrijfwedstrijd. Lees meer

Composthoop

Een symfonie van het kleine leven

Jesse Van den Eynden neemt je mee in de symfonie van het kleine leven dat zich afspeelt in de duisternis van de composthoop. In dit liefdevolle essay beschrijft hij hoe zijn leven steeds meer overgenomen wordt door de rottende en levende massa in zijn tuin, en hoe het slurpen, klikken en kraken van de aarde en haar bewoners een meditatieve ervaring worden. Lees meer

Auto Draft 5

Verpopping

Wanneer een rups zich in de sombere wintermaanden in haar keukenraam nestelt, koestert de hoofdpersoon in dit verhaal van Esther De Soomer voor het eerst weer gevoelens van liefde en tederheid. Lees meer

Begraaf me, alsjeblieft! Een ode aan het beestje

Begraaf me, alsjeblieft! Een ode aan het beestje

Juul Kruse introduceert de Beestjesweken. Van 16 tot 29 maart zullen alle artikelen die we op Hard//hoofd publiceren gaan over kleine kruipers, slijmerige sluipers en gladde glibberaars. Juul vertelt waar diens fascinatie met beestjes begon en waarom die begraven wil worden na diens dood. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in september je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer