Asset 14

Bejaard

Toen ik een jaar of vijf was nam mijn oma mij mee naar het circus. ‘‘Eén kind en één volwassene’’, zei ze tegen de kaartverkoper. Ik moest lachen. ‘‘Maar oma,’’ zei ik, ‘‘jij bent toch helemaal niet volwassen? Jij bent bejaard. Kijk toch eens in de spiegel.’’ Gelukkig lachte mijn oma er zelf het hardst om. Zij was dan ook de leukste oma ter wereld. En de mooiste en de grappigste. Ze mag dan al veertien jaar dood zijn, ik denk nog elke dag aan haar.

Deze anekdote is zo vaak op familiefeesten opgerakeld, dat ik niet meer kan zeggen of ik het mij daadwerkelijk herinner. Maar al lach ik elke keer maar weer mee, toch voelt mijn kleuterlogica ergens nog steeds heel vertrouwd. Kinderen, volwassenen en bejaarden zijn drie aparte menssoorten. Mijn dochter begrijpt dat heel goed. ‘‘Oma, oma,’’ roept zij soms een vrouw na die wij op straat passeren. Natuurlijk denkt ze dan niet dat dat háár oma is; zij ziet haar grootouders elke week en over hun identiteit kan dus geen misverstand bestaan. Nee, ze zegt ‘oma’ zoals ze ‘poes’ zegt wanneer ze een poes ziet, of ‘la’ wanneer ik vergeten ben de chocoladerepen uit het zicht te verbergen. Ik ben elke keer weer opgelucht als ik constateer dat de oma in kwestie een typische oma is, met grijs haar in een knot en een rollator. Dit soort oma’s vindt het helemaal niet erg om oma genoemd te worden, volgens mij vragen ze er zelfs een beetje om. Maar Annika wil ook weleens ‘oma’ juichen naar een vrouw van middelbare leeftijd, die zichtbaar elke ochtend haar tijd neemt om er jeugdig uit te zien. Ik roep dan verontschuldigend: ‘‘haar oma’s zijn jong en beeldschoon hoor,’’ en grijp dan naar mijn telefoon om de vrouw een foto van mijn moeder onder de neus te drukken, zodat er geen misverstand kan bestaan over de omvang van het compliment dat haar zojuist ten deel is gevallen. Maar vrouwen van middelbare leeftijd die zichtbaar elke ochtend de tijd nemen om er jeugdig uit te zien, kunnen verbazingwekkend hard lopen wanneer ze iets niet gehoord willen hebben.

Illustratie: Gino Bud Hoiting

Annika kan weinig kwalijk genomen worden. Mijn ouders en schoonouders zijn allen eind vijftig of begin zestig en hebben het met betaald en onbetaald werk, reizen, sporten, muziek maken en cultuur snuiven voorlopig veel te druk voor bingoavonden en heupoperaties. Onlangs kwam mijn schoonmoeder met haar oudere zussen bij ons op de koffie. ‘‘Toen ons grootje mijn leeftijd had,’’ zei de zus die zeventig was maar net zo goed vijfenvijftig had kunnen zijn, ‘‘zat ze de godganse dag sjaals te breien. Kilo’s wol gingen er in een week doorheen. De kerk kon ze op zeker moment niet meer kwijt. De hele regio werd voorzien, ook als het hartje zomer was. We hebben haar eigenlijk nooit leren kennen, want ze had alleen maar oog voor haar naalden en zei geen woord.’’ De ‘typische oma’ met rollator en grijs haar in een knot is, als je er bij stilstaat, steeds meer een zeldzaamheid in ons straatbeeld aan het worden. Ouder worden is tegenwoordig een proces dat zo geleidelijk gaat, dat je zomaar tot op je sterfbed een volwassene zou kunnen zijn.

En toch blijft het kinderoog eigenwijs de mensheid in drieën verdelen. Soms denk ik dan ook dat er een platoons Idee van het grootouderschap bestaat, dat uitsluitend door kinderen herkend kan worden. Dan kan je nog zo blakend van gezondheid en barstend van energie zijn, maar platoonse Ideeën hebben nou eenmaal de eigenschap eeuwig en onveranderlijk te zijn en daar valt dus onmogelijk tegenop te kleurspoelen of bergbeklimmen.

Maar zoals gewoonlijk zal de waarheid wel weer relatiever zijn dan dat. Al weet ik natuurlijk beter, mijn eigen kinderogen blijven op hun beurt stug hun eigenwijze orde aanbrengen. Voor mij zullen mijn ouders, ook als ze ooit aangewezen mogen raken op diensten als Tafeltje-dek-je, nog steeds tot de categorie ‘volwassenen’ behoren. Bejaard zullen ze dus nooit zijn, wat mijn dochter daar ook over denken mag. En al word ik dit jaar dertig, ik blijf mezelf zien als kind. Dat bedoel ik overigens niet op de pathetische wijze van mannen die met treintjes spelen, alsjeblieft niet zeg. Eeuwig jong blijven heeft me altijd een verschrikkelijke gedachte geleken; als kind al wilde ik juist zo snel mogelijk tot het knusse bejaardenrijk behoren. Ik blijf het echter, elke keer dat ik een circus bezoek, onwerkelijk vinden om een volwassenenkaartje te moeten kopen. Daarom heb ik voor dat soort gelegenheden ook een spiegeltje op zak.

Mail

Kasper van Royen is Hard//hoofd-redactielid, is naast vader ook filosoof, ex-docent, ex-dichter, ex-echtgenoot, popfetisjist en postbode.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem 1

Kun je liefde delen?

Marthe van Bronkhorst onderzoekt polyamorie: 'Als ik mijn hart versplinterd heb, kan ik het dan minder hard breken?' Lees meer

Auto Draft 4

Tijd buiten de uren om

Micha Zaat sliep binnen een jaar in bijna 60 verschillende hotelkamers. In dit essay licht hij het fenomeen van de hotelkamer als liminaal object toe, en legt uit wat zo'n kortdurend verblijf voor gasten én kamers betekent en waarom het onmogelijk is om ouder te worden in een hotelkamer. 'In het bed waar ik gisteren droomde over sterven in een auto-ongeluk ligt nu iemand te masturberen.' Lees meer

Een ode aan de pornofilm 2

Een ode aan de pornofilm: Het Porn Film Festival Amsterdam

Porno is meer dan wat Pornhub en andere grote platforms ons voorschotelen. Het Porn Film Festival Amsterdam laat deze donderdag tot en met zondag zien, dat porno kwetsbaarder, artistieker en vrijer is dan velen verwachten. Emma Zuiderveen spreekt met organisatoren Erik ter Veld en Franka Bauwens. Lees meer

De macht van het lookje

De macht van het lookje

Columnist Loïs Blank analyseert de stijlkeuzes van Zuckerberg, en Ivanka en Donald Trump. Wat proberen ze met hun kleding te zeggen, en wat hangt er van hun kledingkeuzes af? Lees meer

Auto Draft 2

'Kunnen we vrienden zijn?': over een noodzakelijk veranderende mens-natuur relatie

Wanneer Jop Koopman afreist naar Lombok om de Indonesische visie op mens-natuurrelatie beter te begrijpen, gaat hij op pad met een lokale mysticus. In dit essay onderzoekt hij hoe we de verhouding mens-natuur opnieuw kunnen vormgeven; wat de agency is van onze omgeving, en waarom we vrienden moeten worden met alles rondom ons. Lees meer

 1

De zee

Mariska Kleinhoonte van Os schrijft met groot mededogen en rauwe eerlijkheid over degenen die tussen de mazen van het net en de mazen van de wet vallen, in de verhalenbundel 'Tussen de mazen' die op 14 februari verschijnt. Op onze site lees je alvast een voorpublicatie. Lees meer

De rattenkoning

De rattenkoning

Een schoolreis naar Praag klinkt als een feestelijke afsluiting van de middelbare school: slapeloze busritten, sigaretten in de schaduw van kasteelparken en stiekeme plannen om absint te drinken in hotelkamers. Maar in dit verhaal van Nick De Weerdt eindigt de reis voor een onafscheidelijke vriendinnengroep met een onverwachte confrontatie: de rattenkoning. Lees meer

Stil protest

Stil protest

Nadeche Remst laat zien hoe slaap, verdriet en dissociatie meer zijn dan persoonlijke reacties: ze worden een vorm van stil verzet tegen een wereld die kwetsbaarheid buitensluit. Lees meer

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem

When life gives you hepatitis A-bessen, kruipt Marthe van Bronkhorst in de pen om het toch nog eens over de voedselindustrie te hebben. Lees meer

Hoe lang blijf je een vluchteling?

Hoe lang blijf je een vluchteling?

'Wat' ben je als je ergens niet thuishoort, maar ook niet terug kan naar je geboorteland? Ivana Kalaš onderzoekt het label 'vluchteling'. Lees meer

Een kijkje in mijn consumentenziel (2024) 1

Een kijkje in mijn consumentenziel (2024)

De gemiddelde Nederlander koopt vaak kleding, en heeft er vaak ook nog geen overzicht over. Columnist Loïs Blank houdt haar eigen koopgedrag elk jaar weer bij. Lees meer

Even zweven de levende wezens

Even zweven de levende wezens

Voor Hard//hoofd dicht Pim te Bokkel over de verschillende facetten van water: de kalmte en geborgenheid ervan, of juist de dreigende weidsheid. Dit is een voorpublicatie uit de bundel 'Even zweven de levende wezens' die op 16 januari bij uitgeverij Wereldbibliotheek verschijnt. Lees meer

Een echte vis

Een echte vis

In dit verhaal van Maartje Franken dreigt er meer dan alleen een storm. Kinderen gaan op zomervakantie in de regen, ontdekken een verzonken stad en proberen te documenteren zoals Bear Grylls. Lees meer

:Oproep: Hard//hoofd Biechtlijn

Oproep: bel de Hard//hoofd Biechtlijn

Op zoek naar een luisterend oor? Bel de Hard//hoofd Biechtlijn op 06 16 85 74 57 en word trouwe lezer van Hard//hoofd op papier om de collectieve audiobiecht te beluisteren. Lees meer

Elke trui is een kersttrui, je moet alleen zelf voorbij Rudolf kijken

Elke trui is een kersttrui, je moet alleen zelf voorbij Rudolf kijken

Misschien heb jij hem nu wel aan: de kersttrui. Een onschuldig grapje of een kledingstuk dat perfect toelicht wat er mis is met de kledingindustrie? Lees meer

Lichamen en monden

Lichamen en monden

Hoelang blijf je toekijken? Wanneer dondert alles in elkaar? Waar zit de zwakke plek van passiviteit? Pieter van de Walle neemt je in dit kortverhaal mee als apathische visverzorger in een Berlijns aquarium. Lees meer

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Honger’, het zevende Hard//hoofd Magazine! 1

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Honger’, het zevende Hard//hoofd Magazine!

Welk verlangen kenmerkt jouw leven en waar snak jij naar? Stuur voor 16 februari 2025 je pitch in en voed ons met jouw ideeën over (beeld)verhalen, essays, poëzie en kunstkritiek voor het magazine ‘Honger’. Lees meer

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Honger’, het zevende Hard//hoofd Magazine!

Illustreer jij de volgende cover van het Hard//hoofd Magazine?

Voor ‘Honger’, het najaarsnummer van 2025 van Hard//hoofd, zijn we op zoek naar illustrator die de cover van ons magazine wil maken. Lees meer

Lieve groetjes van Venus

Lieve groetjes van Venus

Lieke van den Belt vertelt in deze column over haar relatie met en tot Venus. Kijken ze elkaar aan? En zien ze de ander dan ook? Lees meer

De Groep

De Groep

'Ik ben Jane en Kevin is een lul die te veel ruimte inneemt.' Amal Akbour schreef een verhaal over Jane, een narcistische jonge vrouw die voor het eerst deelneemt aan groepstherapie. Dit is een voorpublicatie van het verhaal dat Amal schreef als onderdeel van het Veerhuis Talentenprogramma. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in september je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer