De biopic over kunstschaatser en cultfiguur Tonya Harding I, Tonya werd midden in de Biechtweek gezien door Hard//hoofdredacteur Sarah van Binsbergen, eindredacteur Lotte Akkerman en redacteur Julius Koetsier. Alle ingrediënten voor een goede biecht waren aanwezig: slachtoffers, daders, geweld, rednecks, eerherstel en smakeloze schaatspakjes (of is dat een pleonasme?). En toch kwamen onze redacteuren nooit helemaal achter de gehoopte 'waarheid'.
Julius: Wat wisten jullie van Tonya Harding voor het zien van de film?
Sarah: Helemaal niets, eerlijk gezegd. Maar ik ben dan ook absoluut geen sportkijker.
Lotte: Ik wist pas bij de aftiteling dat ze echt bestond.... Maar ze is dus schijnbaar een cultfiguur. Ook te kennen voor de niet-sportkijker.
Julius: Ik vind het wel grappig dat je pas bij de aftiteling doorhad dat ze echt bestaat. Wat dacht je dan bij al die talking heads? Ik wist overigens alleen dat de knieschijven van haar rivale kapotgeslagen zijn. Verder niets.
Lotte: Nou, noem mij naïef. Maar ik vond die talking heads zo overdreven en vreemd, dat ik eerder dacht ‘dit is een grap’, dan ‘dit is heel echt’. Toen ik bij de aftiteling die echte beelden viel ik bijna van mijn stoel.
Sarah: Op zich is dat ook wel een vorm die vaker toegepast wordt, toch? Het was heel duidelijk een stilistische keuze.
Julius: In vrijwel alle biopics van de laatste jaren zie je op z'n minst foto's van de echte mensen.
Sarah: Bizar hoe erg die op de waarheid leken. Je denkt dat die karakters echt over de top zijn, maar nee.
Julius: Dat heb je meestal als de personages heel raar zijn, zoals ook in The Disaster Artist. Dan moeten die beelden bewijzen dat ze echt niet overdreven hebben.
'Is het komisch of intens tragisch? Is Tonya slachtoffer of dader? Gaat het over huiselijk geweld, klasse, of is het vooral een lekkere film over maffe karikaturen?'
Sarah: Ik vond het wel vervreemdend om een biopic te kijken van iemand waar je niets van weet. Maakte het waargebeurde uit voor jullie, voor hoe je (danwel met terugwerkende kracht) naar de film keek?
Julius: Ik had me, als het niet waargebeurd was, heel erg afgevraagd waarom bepaalde dingen in het verhaal zaten. Allemaal vervelende bij-personages bijvoorbeeld. Op een gegeven moment zegt ze: 'en dan nu waar jullie voor komen: het incident.' En toen dacht ik, ja, precies. Dat incident is toch interessant genoeg voor een film, waarom moest ik die hele jeugd zien?
Lotte: Nou, het maakt het voor mij iets minder grappig en iets meer treurig. En ik word dan ook meteen nieuwsgierig naar de totstandkoming van zo’n film.
Sarah: De film leek niet echt te kunnen kiezen. Is het komisch of intens tragisch? Is Tonya slachtoffer of dader? Gaat het over huiselijk geweld, klasse, of is het vooral een lekkere film over maffe karikaturen? Niet dat het eenduidig het één of het ander moet zijn, maar dit schoot wel heel erg alle kanten op.
Julius: Precies. Soms een quirky stijlkeuze, zoals het breken van de vierde muur. Maar niet consequent.
Lotte: Welke van de vele dingen die aan bod kwamen, hadden jullie graag meer uitgelicht willen zien? Aangezien we het erover eens zijn dat de film niet kon kiezen?
Julius: Moeilijk te zeggen. In principe kun je overal een goede film over maken. Al ging het alleen maar over schaatstechniek. Als het goed gemaakt is wil ik het zien.
Sarah: Ik had vooral meer onder Tonya's huid willen kruipen. Het gegeven van een 'redneck' meisje dat door haar moeder geforceerd wordt om de meest truttige sport ever te gaan doen en daar dan ongelooflijk goed in wordt, ik had wel meer willen zien wie daar dan onder zit. Heb niet het gevoel dat ik nu meer van haar weet, eigenlijk, behalve de dingen die je ook op Wikipedia kunt lezen.
Julius: Ik ook niet. Wat niet aan Margot Robbie ligt.
Sarah: Wat was zij fijn om naar te kijken. Die grijns van haar.
Lotte: En hoe ze die op het einde echt op haar gezicht moet plakken, zo pijnlijk.
Julius: Zelfs als haar gezicht digitaal op een schaatser geplakt was.
Sarah: Ergens las ik dat dat niet overal even goed ging, maar ik heb het niet gezien.
Julius: Oh, ik wel. Best creepy vond ik het. Wat me ook stoorde, dat zie je ook vaker in biopics, dat ze het personage over verschillende leeftijden speelt.
Lotte: Ja, dat is een lastige. Die beugel maakte haar nog geen vijftien.
Sarah: Toch ben ik daar wel een voorstander van. Ik vind het altijd heel irritant als ik net aan een combinatie van acteur plus personage gewend ben, en dan is het ineens iemand anders.
Lotte: Ik ben altijd wel toegeeflijk naar vreemde leeftijden in films, want ik kan de originele leeftijden van de acteurs nooit zo goed loslaten.
Julius: Ik ken de leeftijden van acteurs meestal niet. In mijn hoofd zijn ze bijna allemaal ouder dan ik. Hoewel ik wel weet dat dat inmiddels niet meer zo is.
Sarah: Dat had ik ook altijd met muzikanten, maar dan heb je ineens een leeftijd waarop dat niet meer zo is.. best angstaanjagend. Lotte ik ben trouwens wel benieuwd, jij stelde deze film voor in het kader van de Biechtweek... Waarom?
'Alle omstandigheden voor een goede biecht waren aanwezig'
Lotte: Nou, de biecht was een belangrijk onderdeel van de film, naar mijn idee, vooral qua vorm met die talking heads. Qua inhoud had ik niet het idee dat de talking heads heel eerlijk waren in hun biecht. Het is misschien een parodie op de biecht. Alle omstandigheden voor een goede biecht waren aanwezig en juist, maar toch bleef iedereen heel veel rekening houden met hoe ze aan het andere einde eruit zouden komen.
Julius: Dat vond ik dan wel weer mooi.
Sarah: Tonya is in plaats van aan het biechten eigenlijk de hele tijd aan het herhalen dat ze nergens schuld aan heeft, niet alleen wat betreft the incident maar ook wat haar carrière betreft.
Julius: Soms kenden ze zelf de waarheid niet eens. Zoals Tonya’s moeder. Ik bedoel: die zit vooral tegen zichzelf te liegen.
Sarah: Maar wij weten ook eigenlijk geen zier meer van de waarheid. Wat wist Tonya nou precies wel en niet van het incident? Ze heeft uiteindelijk bekend er wel bij betrokken te zijn dacht ik?
Lotte: Vind je dat vervelend als kijker?
Sarah: Een beetje, misschien. Niet dat ik verwacht had 'de waarheid' te zien in een film. Maar misschien wel een interpretatie van de waarheid. Die mij prikkelt om me af te vragen in hoeverre ik het daarmee eens ben.
Julius: Nou ja, die gaf de film toch? Het was een soort eerherstel voor Tonya. De film staat aan haar kant. Ze werd ook echt gehaat toen, ik geloof tot op de dag van vandaag. Ik denk dat 'trial by media' toen veel erger was. Eenzijdiger en eenvoudiger. Ik dacht in elk geval tot recent dat Tonya Harding echt verantwoordelijk was voor die hele misdaad. Had geen idee dat het zo gecompliceerd was. Ik herinner me ook nog de vernietiging van Monica Lewinsky. Dat zou nu niet meer zo gaan, dat verhaal. Ik denk ook dat we media-geletterder zijn geworden. Misschien daardoor ook kritischer.
Sarah: En ja, de film was inderdaad wel team Tonya, dat is waar... Maar die twee gasten werden ook wel weer als zulke totale idioten afgeschilderd dat dat ook niet echt voor haar pleit… En ook niet heel geloofwaardig is.
Lotte: Ze krijgt ook wel de gunfactor omdat ze slachtoffer is van zoveel geweld (letterlijk) en omdat die hele schaatswereld zo uptight is.
'Kunstschaatsen is wel erg mooi om naar te kijken, trouwens. Dat was mijn voornaamste conclusie.'
Julius: Kunstschaatsen is wel erg mooi om naar te kijken, trouwens. Dat was mijn voornaamste conclusie. Ik kan er echt niet bij hoe die mensen dat dóen.
Lotte: Zo moeilijk. En dat je dan je hele ritje hebt geschaatst en dat je dan geen punten krijgt omdat je pakje niet goed was, of je muziekje.
Julius: Wat dat betreft leefde ik ook wel met Tonya mee. Zo frustrerend dat die juryleden nergens voor open staan.
Lotte: Ik heb trouwens vandaag een filmpje gezien over dat het dit jaar bij de Olympische Spelen voor het eerst is toegestaan bij alle categorieën kunstschaatsen om muziek te kiezen met teksten erin. Mooi te laat voor Tonya.
Julius: Dan ga ik misschien toch maar meedoen. Als Nederlanders nou heel goed waren in kunstschaatsen... Waarom is dat eigenlijk niet?
Sarah: Hmm, te nuchter? Geen idee.
Sarah: Nederlanders willen liever een doel hebben. Elf steden afschaatsen. Dat gedraai is niet effectief en doelgericht genoeg.
Julius: Nou, ik zie anders genoeg Nederlanders die gewoon het ijs op rennen zodra het kan en helemaal nergens heen gaan.
Sarah: Nog even terug naar de film. Ik was misschien wat kritisch, eerder, maar heb me toch wel vermaakt in de bioscoop. Prima tijdverdrijf, niet meer en niet minder. En wel vooral om de kunstschaatsscènes inderdaad, en de grijns van Margot Robbie.
Julius: Ik heb me eigenlijk nauwelijks vermaakt. Alleen bij de kunstschaatsscènes. En daar had je nog dat enge digitale gezicht. Verder vond ik het een irritante film.
Lotte: Ik genoot eigenlijk vooral als Allison Janney (die de moeder van Tonya speelt) in beeld was. Maar alleen die stukjes waarin die vogel de hele tijd aan haar oor knabbelde. Ik zou trouwens bijna nog een keer gaan om te kijken of ik dat digitale gezicht kan spotten. Maar dan zou ik echt alleen daarvoor gaan.
Sarah: Het is zeker geen film om twee keer te kijken.
Lotte: Durven jullie een uitspraak te doen over de Oscars? Beste actrice, beste actrice bijrol, beste montage?
Julius: Ik denk niet dat Robbie beste actrice gaat winnen.
Julius: Als het moest zou ik mijn geld inzetten op Frances McDormand voor beste bijrol, ook een goede rol in een tamelijke irritante film. (Three Billboards Outside Ebbing, Missouri -red.)
Lotte: Die vond ik ook irritant! En ook heel erg allemaal sociale problematiek aanhalen, maar er niks mee doen. En dat je aan het lachen wordt gemaakt over allemaal dingen die eigenlijk heel naar zijn.
Sarah: En dan de 'flawed female' als hoofdpersonage.
Lotte: Bah, wat een vervelende parallellen allemaal.
Sarah: Conclusie?
'Vermakelijk, maar Olympisch kunstrijden kijken is misschien leuker.'
Lotte: Vermakelijk, maar Olympisch kunstrijden kijken is misschien leuker. Zeker nu de muziekregels veranderd zijn en de schaatsers dus ook een beetje kunnen playbacken.
Julius: Ja, dat. Maar dan zonder ‘vermakelijk’.
Lotte: Maar Julius, vergeet niet hoe blij je was met Margot Robbie!
Julius: Ik was niet blij met haar, ik vond haar gewoon erg goed. Je wil mij als Margot Robbie-fan zien. Maar nee.
Lotte: Oké, oké. Jij wil niet overkomen als een Margot Robbie-fan.
Julius: Ik bén geen Margot Robbie-fan! Ik wil niet overkomen als iets wat ik niet ben. Dan zou ik een leugen leven.
Lotte: En als we iets geleerd hebben van Tonya, dan is het dat dat geen leven is.
Julius: Precies.
Lotte: En kijk Olympisch kunstschaatsen! Of misschien moeten mensen gewoon op YouTube naar kunstschaatsfilmpjes kijken. Dat is eigenlijk wat ik iedereen het meest kan aanraden.
Sarah: Ja! En als de spelen voorbij zijn, gaat het hier allemaal lekker door.
I, Tonya is nu te zien met: