Asset 14

Kijk nú Inside Out

Stop met lezen! Sluit af dit scherm, graai in je zak naar je sleutels en verlaat je huis. Spring op je stalen ros of bedien je van een ander vervoersmiddel en haast jezelf naar de lokale filmzaal. Vraag het meisje of de jongen achter de balie je een kaartje te verkopen voor de nieuwe Pixar. Knik bevestigend als hij of zij 'Inside Out?' zegt. Loop, zit en kijk.

Je bent nog aan het lezen? Schiet op, de film draait niet zo lang meer. Je wilt de maatschappelijk meest relevante film sinds de schepping van de filmcamera in het groot zien, niet pas over een tijd, illegaal gedownload op je met stof dichtgezogen pruttelende 17-inch laptop.

Inside Out is iets abstracter dan de voorgaande Pixars. Dit keer geen speelgoed, auto’s of kokende ratten. Emoties zijn nu de helden. Vijf om precies te zijn, in het hoofd van een elfjarig meisje genaamd Riley. In Riley’s hersenpan vinden we geen heerser, geen ik. De emoties drukken (letterlijk) op de knoppen in het hoofdkwartier - een Cartesiaans theater met als speelfilm op groot scherm de waarneming van het meisje. De emoties zijn toeschouwer en baas. Zij bepalen hoe Riley reageert op alledaagse gebeurtenissen. Staat Woede achter het bedieningspaneel, dan foetert het meisje dat haar ouders haar met rust moeten laten. Glimlacht ze toegeeflijk? Vreugde bestuurt. Tot de emoties, in een hoek gedreven, uiteindelijk op een rode alarmknop drukken. In een vlaag van tijdelijke verstandsverbijstering loopt Riley weg van huis. Ze is een marionet, aangejaagd door tegenstrijdige impulsen.

Poppen

Beeld: Jeroen Mirck via Flickr

Wij zijn Riley. Iedereen weet dat we niet de volledige, bewuste controle hebben over - of all people - onszelf. Dat laat de film ook zien: Riley wordt aangestuurd door een hypercomplex samenspel van emoties, herinneringen, fantasieën, dromen, enzovoort. Maar dat gebrek aan controle wordt in ons dagelijks leven erg weinig onderkend. We worden door onze omgeving vaak onverbiddelijk verantwoordelijk gehouden voor onze daden. Als we iets fout doen is de (moraal)politie er als de kippen bij. Ruzie gemaakt, beloftes niet nagekomen? Foei! Wat dachten we wel niet? Alle schuld kleeft aan ons, want we hebben verwijtbaar gehandeld. Op sociale media loopt dat de spuitgaten uit. Daar maken we met zijn allen gehakt van mensen die in onze ongenade gevallen zijn.

Dat is anders in het strafrecht. De rechter zoekt niet alleen naar redenen om iemand te veroordelen, maar vraagt zich ook af of er sprake is van een verontschuldigende of verzachtende omstandigheid. Verweerde de verdachte zich, was hij aantoonbaar krankzinnig? Het kan leiden tot vrijspraak of een alternatieve straf. En ook strafrecht is mensenwerk. Zaken als Lucia de Berk en Ina Post doen achteraf sterk denken aan ordinaire heksenjachten.

Natuurlijk, de meeste mensen zijn geen strafrechters. Maar we kunnen allemaal wat van ze leren. De volgende keer dat iemand voordringt in de rij, een mail niet beanwoordt, op onze voeten trapt – in al die gevallen dat iemand ons krenkt en we alle schuld verwijtend over hen heenstorten, zouden we kunnen denken: hé, misschien bedoelde hij het niet zo. Misschien is zij heel ongelukkig. Of gewoon een beetje onhandig. Vooral: misschien heb ik geen idee wat zich in het hoofd van de ander afspeelt en moet ik stoppen met doen alsof. Misschien is de ander wel net zo hulpeloos als ik.

Overdrijf ik? Oordeel zelf, kijk Inside Out.

Ron Vaessen (1987) schrijft aan zijn debuutnovelle en is redacteur bij het Tilburgs universiteitsblad Univers.

Mail

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Stomwijzer

Stomwijzer

Marthe van Bronkhorst loodst je door het wispelturige politieke landschap aan de hand van haar alternatieve stemwijzer. Lees meer

Auto Draft 8

Programma: Ik wil, wil jij ook? - consent in illustratie

Vier samen met Hard//hoofd de publicatie van onze recent verschenen bundel over seksueel consent! Lees meer

Roze, wit, blauw

Roze, wit, blauw

Rechtse en nationalistische partijen laten in hun nieuwste verkiezingsprogramma’s zien dat hun ruimte voor de lhbtqia+-gemeenschap altijd voorwaardelijk is geweest. Rocher Koendjbiharie ligt in zijn essay het probleem toe: 'Homonationalisme is niks meer dan de voorwaardelijke acceptatie van mensen uit de regenbooggemeenschap ten behoeve van een nationale identiteit en een nationalistische ideologie.' Lees meer

:Winnaar publieksprijs Rode Oor: Vespula vulgaris

Winnaar publieksprijs Het Rode Oor: Vespula Vulgaris

In een pot met schuimbanaantjes vecht een wesp om los te komen. Myrthe Prins portretteert een winkelbediende die in een snoepwinkel aan zoetigheid proeft. Met Vespula Vulgaris won zij de publieksprijs van Het Rode Oor 2025. Lees meer

Winnaar Stoute Stift 2024 1

Winnaars De Stoute Stift 2025

Cynthia Van Der Heyden won met haar illustratie de publieksprijs en Sarah Pannekoek won de juryprijs van De Stoute Stift 2025. Lees meer

Pekingeend

Winnaar juryprijs Het Rode Oor: Pekingeend

Twee personen blijven samen achter in de keuken, waar ze tijdens het bereiden van een pekingeend steeds dichter verstrikt raken in het spel van aanrakingen, blikken en opdrachten. Met Pekingeend won Fleur Klemann de juryprijs van Het Rode Oor 2025. Lees meer

Hoeveel Big Fashion heb jij in de kast hangen?

Hoeveel Big Fashion heb jij in de kast hangen?

De dood van Giorgio Armani sluit een hoofdstuk in de mode, maar zegt ook veel over de toekomst van onze kleding. In deze column legt Loïs Blank uit hoe Big Fashion steeds meer terrein weet te winnen in onze kledingkasten. Lees meer

Auto Draft 10

Als je te pletter slaat, dan klinkt dat zo

Midden in de nacht springt een man van een richel. Nee, geen man; een held. En iedereen weet: een man zoals Luciano slaat niet te pletter. In dit korte verhaal van Julien Staartjes bewegen de achterblijvers zich tussen het postuum cancelen of aanbidden van de man met gladde benen en mierzoete tong. Lees meer

De achterblijvers

De achterblijvers

Fietsend over een jaagpad reflecteert Gert-Jan Meyntjens op zijn rol als echtgenoot en vader, en neemt hij je mee op een zoektocht naar wat het betekent om man te zijn. Zonder bitter te worden. Lees meer

Binnen de context van twee

Binnen de context van twee

In haar gedicht onderzoekt Sytske van Koeveringe de betekenis en fascinatie van het getal twee. Via paren, tegenpolen en verbindingen ondervinden twee vrouwen de mogelijkheden van samenzijn. Is er balans in vereniging? Lees meer

Ik sliep rechts

Ik sliep rechts

Daten met iemand aan de andere kant van het politieke spectrum? Naomi Ronner deed het. In dit essay beschrijft ze haar ervaringen. Lees meer

Rouw is een ongenode gast die steeds op mijn feestjes verschijnt

Rouw is een ongenode gast die steeds op mijn feestjes verschijnt

Altijd aanwezig, maar niet gewenst: Marthe van Bronkhorts rouw reist met haar mee. Lees meer

De kleinste kans

De kleinste kans

Roosje van der Kamp bereidt zich altijd voor op het ergste. Een vreemd plekje op haar huid, opladers in het stopcontact: overal schuilt gevaar. Als ze achter een geheim komt in de familie begrijpt ze beter waar haar angsten vandaan komen. Ze vertelt erover in dit openhartige essay over intergenerationeel trauma. Lees meer

:Zomergast Koch: ‘Het is gewoon leuk om mensen iets op de mouw te spelden’

Zomergast Koch: ‘Het is gewoon leuk om mensen iets op de mouw te spelden’

Het plezier van de leugen en de bevrijding van de agressie: volgens Zomergast Herman Koch verfraait iedereen het leven een beetje met leugens. Lees meer

Hondenvoer

Hondenvoer

Een overleden hondje zorgt ervoor dat moeder en dochter in een strijd belanden. Ze willen beiden laten zien wie er meer van het dier gehouden heeft. In dit verhaal van Keet Winter mondt die spanning tussen de twee vrouwen uit in een pijnlijk diner. Lees meer

Hondenvoer 1

It takes an adult to raise a village: Halsema is streng, rechtvaardig, en een tikje autoritair in Zomergasten

De bedachtzame, maar mediagetrainde, Femke Halsema nam ons als Zomergast mee in de bestuurlijke (opvoed)dilemma’s uit haar werk. Als een klassiek ouderfiguur toont ze zich streng en rechtvaardig, maar mist ze óók zelfinzicht op sommige punten. Lees meer

Uğur Ümit Üngör stilt in Zomergasten maar zelden onze honger naar menselijkheid en ‘goeie dingen’

Uğur Ümit Üngör stilt in Zomergasten maar zelden onze honger naar menselijkheid en ‘goeie dingen’

‘Uğur Ümit Üngörs fragmenten zijn broodnodige kost voor een samenleving die consequent doet alsof wijdverbreid extreem (staats)geweld een ver-van-mijn-bedshow is.’ Terwijl Zomergast Üngör zichzelf kundig naar de achtergrond werkt, maakt hij duidelijk dat de zomer vele winters verstopt. Met opgewekte grimmigheid vraagt hij ons om ons zorgen te maken over het leed van anderen. Lees meer

Stranding

Stranding

'Ze ligt hier als aanklacht / op het land gespuugd / om de noodzaak tot evenwicht / tussen mens en water te benadrukken.' Angelika Geronymaki trekt je met dit gedicht over zelfbeschikking en milieuvervuiling mee, als de aangespoelde zeemeermin in een sleepnet gevuld met platvissen, sardientjes en haringen, en slingert je vanuit het zure zeewater op een strand met grijpgrage mannenhanden. Lees meer

Zomergasten met Eva Crutzen roept de vraag op of een mooi gesprek genoeg is of dat kijkers toch snakken naar goede televisie.

Zomergast Eva Crutzen zorgde voor een mooi gesprek, maar is dat genoeg?

Na de ideale televisieavond van Eva Crutzen vraagt Hanna Karalic zich af of een mooi gesprek genoeg is voor Zomergasten of dat kijkers toch snakken naar goede televisie. Lees meer

Mijn tweede kutland… 2

Mijn tweede kutland…

Toen Iskra de Vries vanuit Polen naar Nederland verhuisde, bleek dat zij niet van een koude kermis thuiskwam, maar naar een koude kermis vertrokken was. Iskra schrijft een verschroeiend eerlijke break-up brief aan het adres van ons kikkerlandje. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €3 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer