Asset 14

Kijk nú Inside Out

Stop met lezen! Sluit af dit scherm, graai in je zak naar je sleutels en verlaat je huis. Spring op je stalen ros of bedien je van een ander vervoersmiddel en haast jezelf naar de lokale filmzaal. Vraag het meisje of de jongen achter de balie je een kaartje te verkopen voor de nieuwe Pixar. Knik bevestigend als hij of zij 'Inside Out?' zegt. Loop, zit en kijk.

Je bent nog aan het lezen? Schiet op, de film draait niet zo lang meer. Je wilt de maatschappelijk meest relevante film sinds de schepping van de filmcamera in het groot zien, niet pas over een tijd, illegaal gedownload op je met stof dichtgezogen pruttelende 17-inch laptop.

Inside Out is iets abstracter dan de voorgaande Pixars. Dit keer geen speelgoed, auto’s of kokende ratten. Emoties zijn nu de helden. Vijf om precies te zijn, in het hoofd van een elfjarig meisje genaamd Riley. In Riley’s hersenpan vinden we geen heerser, geen ik. De emoties drukken (letterlijk) op de knoppen in het hoofdkwartier - een Cartesiaans theater met als speelfilm op groot scherm de waarneming van het meisje. De emoties zijn toeschouwer en baas. Zij bepalen hoe Riley reageert op alledaagse gebeurtenissen. Staat Woede achter het bedieningspaneel, dan foetert het meisje dat haar ouders haar met rust moeten laten. Glimlacht ze toegeeflijk? Vreugde bestuurt. Tot de emoties, in een hoek gedreven, uiteindelijk op een rode alarmknop drukken. In een vlaag van tijdelijke verstandsverbijstering loopt Riley weg van huis. Ze is een marionet, aangejaagd door tegenstrijdige impulsen.

Poppen

Beeld: Jeroen Mirck via Flickr

Wij zijn Riley. Iedereen weet dat we niet de volledige, bewuste controle hebben over - of all people - onszelf. Dat laat de film ook zien: Riley wordt aangestuurd door een hypercomplex samenspel van emoties, herinneringen, fantasieën, dromen, enzovoort. Maar dat gebrek aan controle wordt in ons dagelijks leven erg weinig onderkend. We worden door onze omgeving vaak onverbiddelijk verantwoordelijk gehouden voor onze daden. Als we iets fout doen is de (moraal)politie er als de kippen bij. Ruzie gemaakt, beloftes niet nagekomen? Foei! Wat dachten we wel niet? Alle schuld kleeft aan ons, want we hebben verwijtbaar gehandeld. Op sociale media loopt dat de spuitgaten uit. Daar maken we met zijn allen gehakt van mensen die in onze ongenade gevallen zijn.

Dat is anders in het strafrecht. De rechter zoekt niet alleen naar redenen om iemand te veroordelen, maar vraagt zich ook af of er sprake is van een verontschuldigende of verzachtende omstandigheid. Verweerde de verdachte zich, was hij aantoonbaar krankzinnig? Het kan leiden tot vrijspraak of een alternatieve straf. En ook strafrecht is mensenwerk. Zaken als Lucia de Berk en Ina Post doen achteraf sterk denken aan ordinaire heksenjachten.

Natuurlijk, de meeste mensen zijn geen strafrechters. Maar we kunnen allemaal wat van ze leren. De volgende keer dat iemand voordringt in de rij, een mail niet beanwoordt, op onze voeten trapt – in al die gevallen dat iemand ons krenkt en we alle schuld verwijtend over hen heenstorten, zouden we kunnen denken: hé, misschien bedoelde hij het niet zo. Misschien is zij heel ongelukkig. Of gewoon een beetje onhandig. Vooral: misschien heb ik geen idee wat zich in het hoofd van de ander afspeelt en moet ik stoppen met doen alsof. Misschien is de ander wel net zo hulpeloos als ik.

Overdrijf ik? Oordeel zelf, kijk Inside Out.

Ron Vaessen (1987) schrijft aan zijn debuutnovelle en is redacteur bij het Tilburgs universiteitsblad Univers.

Mail

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Geen geld maakt ook niet gelukkig

Hard//hoofd zoekt een zakelijk assistent!

Wij zoeken een enthousiaste en veelzijdige zakelijk assistent (x/v/m) die ons zakelijke team wil versterken. In deze functie krijg je de kans om ervaring op te doen met de zakelijke en organisatorische kant van een literair tijdschrift en online platform. Lees meer

Het huis in mijn hoofd

Het huis in mijn hoofd

Wat als technologie je verbeelding probeert te esthetiseren? Mina Etemad bezocht in juni, tijdens de twaalfdaagse oorlog tussen Iran en Israël, de VR-voorstelling From Dust van Michel van der Aa. ‘Het zou troostend moeten zijn, maar hoe kan ik het rijmen met de realiteit hierbuiten?’ Lees meer

Het borrelt 1

Ortolaan

Liefde gaat door de maag, weet de chef in het verhaal van Fleur Klemann. Zorgvuldig bereidt hij al zijn ingrediënten én zijn geliefde: ‘Haar tong die ze langs haar vette lippen haalde, het rozige vlees.’ Lees meer

Naweeën

Naweeën

In Naweeën dicht Vlinder Verouden over vervellen, verpoppen, verschonen, volgroeien en legt zo het proces van veranderen vast. ‘Hier slaat de klok tien en stap ik uit spinseldraden slijmerig warm een / Laatste vinger die glijdt over de plastic bodem van een pot haargel.’ Lees meer

Het borrelt

Het borrelt

‘Vuur raakt water / en alles sist barst klapt fluit schuimt vergaat stijgt verdampt smelt breekt sterft’. Dieuke Kingma dicht over het moment dat het ondergrondse naar boven breekt: zoals bij vulkaanuitbarstingen, of de tweede symfonie van Mahler. Lees meer

Laboratoriumkinderen

Laboratoriumkinderen

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. In dit drieluik onderzoekt Louise van der Veen in vitro fertilisatie (IVF) als een mogelijke grond van het bestaan. Lees meer

:Podcast: Maandagavond – De aanleiding

Podcast: Maandagavond – De aanleiding

Een nieuw seizoen van Maandagavonden door Nwe Tijd, dit keer ook te beluisteren bij Hard//hoofd. Met Johannes Lievens die zich – tegen wil en dank – in het feestgedruis stort, Ellis Meeusen over de voorpret, Suzanne Grotenhuis met een pleidooi voor kleine vieringen en Freek Vielen opent de avond met twee anekdotes. Lees meer

Wil de Nederlander opstaan alsjeblieft?

Wil de Nederlander opstaan alsjeblieft?

Wanneer de VVD pleit voor het bijhouden van gegevens over ‘culturele normen en waarden’ van mensen met een migratieachtergrond, over welke normen en waarden hebben ze het hier dan eigenlijk? Rocher Koendjbiharie neemt de eisen onder de loep die de politiek alleen stelt aan mensen die zichtbaar wortels elders ter wereld hebben. ‘Men wil geen vermenging van culturen en geen uitwisseling van gedachten. De echte eis is assimilatie en het afbreken van wortels.’ Lees meer

Als de bodem niet dragen kan

Groeipijn

‘Volwassen worden is zorgen voor’ luidt de wijsheid waar de hoofdpersoon in dit verhaal zich aan vasthoudt. In Groeipijn laat Tim Kobussen zien hoe hoe er een steeds letterlijke invulling aan die wijsheid wordt gegeven in een studentenkamer. Lees meer

In een miniatuurgrafkistje wordt het duingentiaanblauwtje naar de natuurbegraafplaats gedragen 1

In een miniatuurgrafkistje wordt het duingentiaanblauwtje naar de natuurbegraafplaats gedragen

Van het zetten van kopjes koffie en het branden van salie tot de Pinterest-pagina van DELA: Maartje Franken schrijft over rouwrituelen en onderzoekt de grond waarin rouw wortelt. Lees meer

Voor de meisjes

Voor de meisjes

Terra van Dorst dicht over de passiviteit van het wachten op morgen en het uitstellen van keuzemomenten. ‘morgen gaan we een ijsje halen / zullen de bramen rijp zijn / maak ik een besluit’ Lees meer

Regenwormen 1

Als de bodem niet dragen kan

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. Anouk von Seida schrijft over de betonplaten op een boerderij en het onverwachte leven dat zich daarin afspeelt. Lees meer

Grond & Ik

Grond & Ik

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. In 'Grond & Ik' zoekt Lisia Leurdijk naar manieren om een dialoog tussen het individu en de grond te openen. Lees meer

Regenwormen

Regenwormen

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. Milou Lang graaft in dit tweeluik naar wormen, gangenstelsels en de geborgenheid die de grond kan bieden. ‘hier duw ik geil zijn in de kluiten aarde / durf mijn vingers te verliezen in slib en schimmeldraden’ Lees meer

Luchtspiegeling

Luchtspiegeling

'We bewegen log en lief.' Madelief Lammers onderzoekt in dit gedicht de onstilbare honger tussen twee mensen, een wankele relatie waaraan iets fundamenteels ontbreekt. 'Zie je hoe we ondanks die woede nog zo mooi zijn als een slapend paard dat met haar huid trilt om een daas te verjagen?' Lees meer

Stomwijzer

Stomwijzer

Marthe van Bronkhorst loodst je door het wispelturige politieke landschap aan de hand van haar alternatieve stemwijzer. Lees meer

Auto Draft 8

Programma: Ik wil, wil jij ook? - consent in illustratie

Vier samen met Hard//hoofd de publicatie van onze recent verschenen bundel over seksueel consent! Lees meer

Roze, wit, blauw

Roze, wit, blauw

Rechtse en nationalistische partijen laten in hun nieuwste verkiezingsprogramma’s zien dat hun ruimte voor de lhbtqia+-gemeenschap altijd voorwaardelijk is geweest. Journalist Rocher Koendjbiharie legt uit: 'Homoseksualiteit en vrouwenrechten zijn binnen rechtse kringen vaak pas relevant wanneer ze in relatie tot migratie besproken worden.' Lees meer

:Winnaar publieksprijs Rode Oor: Vespula vulgaris

Winnaar publieksprijs Het Rode Oor: Vespula Vulgaris

In een pot met schuimbanaantjes vecht een wesp om los te komen. Myrthe Prins portretteert een winkelbediende die in een snoepwinkel aan zoetigheid proeft. Met Vespula Vulgaris won zij de publieksprijs van Het Rode Oor 2025. Lees meer

Winnaar Stoute Stift 2024 1

Winnaars De Stoute Stift 2025

Cynthia Van Der Heyden won met haar illustratie de publieksprijs en Sarah Pannekoek won de juryprijs van De Stoute Stift 2025. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €3 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer