Asset 14

Zachte heelmeesters

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. Hard//talk is de seismograaf die de trillingen van de tand des tijds registreert. Wat heeft ons afgelopen week bezig gehouden? Wat bespraken we bij de koffieautomaat en waar lagen we wakker van? Deze week vier commentaren van onze redacteuren, in woord en beeld.

Commentaar

Populaire zieligheid

Met stijgende verbazing was ik de afgelopen dagen getuige van het circus rondom de gestrande bultrug. Wat begon als een berichtje in de marge van het nieuws mondde uit in een mediastorm van absurde proporties die ook na de dood van het dier nog niet is uitgeraasd. Terwijl Johannes (Johanna) niet half zo aaibaar was als de gemiddelde zeehond wist de bultrug – buiten komkommertijd – een enorme hoeveelheid aandacht en sympathie te genereren. Het is bijna Kerst, dus een zielig verhaal gaat erin als koek.
“All animals are equal, but some animals are more equal than others,” schreef George Orwell in zijn klassieke roman Animal Farm. Dat dit citaat over de Bolsjewistische revolutie van 1917 ging, schuif ik even terzijde, want niets vat de ophef rondom Johannes momenteel zo goed samen. Ons land zit vol met zielige dieren, waarvan de meeste in volledige onzichtbaarheid en anonimiteit lijden. Menig plofkip, kistkalf of verwaarloosde asielhond mocht willen dat er in zijn naam een stille tocht georganiseerd zou worden. Ho eens even, denkt u nu, kom niet aan met die versleten dierenactivisten-retoriek! Toch wel. Want Johannesgate geeft aan dat betrokkenheid en medelijden arbitrair zijn en doorgaans enkel ten goede komen aan dat ene zielige geval temidden van al die ontelbare zielige gevallen. Onze empathie beperkt zich tot de individuele casus; anders wordt het te ingewikkeld en onoverzichtelijk.
Johannes was de Mauro onder de onfortuinlijke dieren, een eenling wiens leed boven dat van de rest uitstak. Hulpeloos, met een traan in de ooghoek. En wij huilden met hem mee.

Door Miriam van Ommeren

Commentaar

De grond in stampen

De afgelopen weken pleegden drie Nederlandse pestslachtoffers zelfmoord, de laatste zelfs door in het bijzijn van medeleerlingen voor een trein te springen. In de VS vermoordde een verguisde jongeman twintig jonge kinderen, zes volwassenen en zichzelf. Er kwamen veel (voormalige) gepesten aan het woord, zoals schrijver Arthur Japin en de achttienjarige Jeffrey Arenz, die in een open brief aan premier Rutte opriep om pesten strafbaar te maken. Maar de treiteraars zelf hoorden we niet of nauwelijks, terwijl daar toch het probleem ligt.
Ik heb gepest. Op de middelbare school heb ik een klasgenoot en voormalige vriend samen met andere jongens een half jaar lang het leven zuur gemaakt. Ik was daarvoor zelf gepest door diezelfde vrienden en steeds eenzamer geraakt. Dit was mijn manier om terug te keren in hun veilige kring. Ik was niet sterk, maar wel goed met woorden, en een kleinerende grap kon altijd op een lach van de rest van de klas rekenen. Ik was bang, onzeker en aan het overleven in de keiharde tienerwereld.
Een reden is niet hetzelfde als een excuus. Maar het zegt iets over de sociale dynamiek waarvan pesten een onvermijdelijk onderdeel lijkt te zijn. Uiteindelijk grepen mijn ouders in. Ze zeiden: “Wie weet stapt zo’n jongen op een dag voor de tram. Hoe zou je je dan voelen?”
Het meest beangstigende aan deze periode is dat ik genoot van de macht. Hoe zwakker, ja hoe nederiger ons slachtoffer zich opstelde, hoe sterker de behoefte was om hem nog verder te grond in te stampen. Het is verschrikkelijk om toe te geven, maar misschien herkent u dit wel, van het werk, of van het voetbalveld. Er zijn talloze onderzoeken die aantonen dat in ieder mens een sadist huist.
Door daders een uitzonderingspositie in te laten nemen, als eendimensionale evil geniuses, maken we onszelf er te gemakkelijk van af. Het kwaad is, zoals Hannah Arendt al schreef, veel banaler dan dat.

Door Rutger Lemm

Nieuws in Beeld

"Drugstoerisme"

Illustratie: Canan Yurdakul

Ver weg

Gevaarlijk land

Op een vergeten foto zie ik mezelf op de Citadel van Aleppo staan, met achter mij uitzicht over de stad. De houten deuren van dit verdedigingsfort die nog op mijn foto's staan zijn inmiddels verwoest en de muren zitten vol kogelgaten. Het fort wordt, zoals een journalist uit Aleppo schrijft, helaas weer gebruikt waarvoor het ooit bedoeld was.
Sinds de protesten in maart 2011 ontbrandden in een burgeroorlog gaat het geweld nog altijd onverminderd door, ondanks dat de Syrische vice-president bekent dat noch de regering, noch de rebellen deze oorlog kunnen winnen. Veel Syriërs lijken zelfs zo uitgeput na eenentwintig maanden oorlog, dat ze nog liever Assad weer terug op zijn plek zien dan de rebellen. Het ene toekomstscenario ziet er nog slechter uit dan het andere en de enige zekerheid is dat de gevechten nog lang niet over zullen zijn.
Sommige vrienden verklaarden me voor gek toen ik drie jaar geleden voor vakantie naar Syrië vertrok omdat het gevaarlijk zou zijn. Maar de meeste vrienden hadden simpelweg geen idee wat ze zich bij Syrië moesten voorstellen en besloten daarom maar dat het gevaarlijk was. Moet je een hoofddoek op? (Alleen bij een moskeebezoek). Ben je niet gekidnapt? (Nee). Ik wist het ook niet, maar alleen door het te bezoeken kwam ik erachter hoe weinig vreemd en ontzettend mooi dit vreemde land kon zijn. Ik koester mijn herinnering aan het Syrië dat ik bezocht maar besef maar al te goed dat dat Syrië er niet meer is. Nu past Syrië voor ons westerlingen gewoon weer in het clichébeeld van 'zo'n gevaarlijk land in het Midden-Oosten'.

Door Roos Euwe

De Hofstad

Zachte heelmeesters

Waar de PvdA vooraan stond bij de protesten tegen de bezuinigingen van Rutte 1, doet zij nu niets om het leed van die bezuinigingen te verzachten, zo stampvoette Martin Bosma tijdens het Tweede Kamerdebat over cultuurbeleid. “De PvdA wilde kennelijk een wit voetje halen bij de kunstsector,” aldus het PVV-kamerlid. In weerwoord op Bosma liet PvdA-kamerlid Jacques Monasch weten dat er ten minste “weer waardering” is “voor waar mensen mee bezig zijn.” Aan de ene kant is dat natuurlijk een holle frase, maar aan de andere kant is het wel degelijk een valide punt.
In 2011, aan de vooravond van de Mars der Beschaving, schreef ik dat mijn woede rond de cultuurbezuinigingen zich primair richt op het totale gebrek aan respect, inlevingsvermogen en begrip. Het was de minachting waarmee werd gesproken over mensen die hun ziel en zaligheid stoppen in werk waar ze in veel gevallen net hun huur van kunnen betalen, die mij te veel werd. Het wegzetten van hardwerkende mensen als sociale paria’s en luie handophouders en de schofterige toon waarmee dit gepaard ging.
Het wel of niet verlenen van subsidie is een politieke beslissing waarover je van mening kan verschillen. De koude, botte en gevoelloze toon waarop die bezuinigingen werden gerechtvaardigd, verdiende echter een harde en provocerende tegenstem, die de Mars der Beschaving heeft geboden. Een veranderde toon is een eerste stap in de goede richting, maar de PvdA moet natuurlijk niet denken dat al die mensen die ondertussen hun werk kwijtraken daar iets om geven. Zachte heelmeesters maken stinkende wonden en de PvdA mag zich alsnog stevig achter de oren krabben.

Door Melle Kromhout

Mail

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Geen geld maakt ook niet gelukkig

Hard//hoofd zoekt een zakelijk assistent!

Wij zoeken een enthousiaste en veelzijdige zakelijk assistent (x/v/m) die ons zakelijke team wil versterken. In deze functie krijg je de kans om ervaring op te doen met de zakelijke en organisatorische kant van een literair tijdschrift en online platform. Lees meer

Het huis in mijn hoofd

Het huis in mijn hoofd

Wat als technologie je verbeelding probeert te esthetiseren? Mina Etemad bezocht in juni, tijdens de twaalfdaagse oorlog tussen Iran en Israël, de VR-voorstelling From Dust van Michel van der Aa. ‘Het zou troostend moeten zijn, maar hoe kan ik het rijmen met de realiteit hierbuiten?’ Lees meer

Het borrelt 1

Ortolaan

Liefde gaat door de maag, weet de chef in het verhaal van Fleur Klemann. Zorgvuldig bereidt hij al zijn ingrediënten én zijn geliefde: ‘Haar tong die ze langs haar vette lippen haalde, het rozige vlees.’ Lees meer

Naweeën

Naweeën

In Naweeën dicht Vlinder Verouden over vervellen, verpoppen, verschonen, volgroeien en legt zo het proces van veranderen vast. ‘Hier slaat de klok tien en stap ik uit spinseldraden slijmerig warm een / Laatste vinger die glijdt over de plastic bodem van een pot haargel.’ Lees meer

Het borrelt

Het borrelt

‘Vuur raakt water / en alles sist barst klapt fluit schuimt vergaat stijgt verdampt smelt breekt sterft’. Dieuke Kingma dicht over het moment dat het ondergrondse naar boven breekt: zoals bij vulkaanuitbarstingen, of de tweede symfonie van Mahler. Lees meer

Laboratoriumkinderen

Laboratoriumkinderen

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. In dit drieluik onderzoekt Louise van der Veen in vitro fertilisatie (IVF) als een mogelijke grond van het bestaan. Lees meer

:Podcast: Maandagavond – De aanleiding

Podcast: Maandagavond – De aanleiding

Een nieuw seizoen van Maandagavonden door Nwe Tijd, dit keer ook te beluisteren bij Hard//hoofd. Met Johannes Lievens die zich – tegen wil en dank – in het feestgedruis stort, Ellis Meeusen over de voorpret, Suzanne Grotenhuis met een pleidooi voor kleine vieringen en Freek Vielen opent de avond met twee anekdotes. Lees meer

Wil de Nederlander opstaan alsjeblieft?

Wil de Nederlander opstaan alsjeblieft?

Wanneer de VVD pleit voor het bijhouden van gegevens over ‘culturele normen en waarden’ van mensen met een migratieachtergrond, over welke normen en waarden hebben ze het hier dan eigenlijk? Rocher Koendjbiharie neemt de eisen onder de loep die de politiek alleen stelt aan mensen die zichtbaar wortels elders ter wereld hebben. ‘Men wil geen vermenging van culturen en geen uitwisseling van gedachten. De echte eis is assimilatie en het afbreken van wortels.’ Lees meer

Als de bodem niet dragen kan

Groeipijn

‘Volwassen worden is zorgen voor’ luidt de wijsheid waar de hoofdpersoon in dit verhaal zich aan vasthoudt. In Groeipijn laat Tim Kobussen zien hoe hoe er een steeds letterlijke invulling aan die wijsheid wordt gegeven in een studentenkamer. Lees meer

In een miniatuurgrafkistje wordt het duingentiaanblauwtje naar de natuurbegraafplaats gedragen 1

In een miniatuurgrafkistje wordt het duingentiaanblauwtje naar de natuurbegraafplaats gedragen

Van het zetten van kopjes koffie en het branden van salie tot de Pinterest-pagina van DELA: Maartje Franken schrijft over rouwrituelen en onderzoekt de grond waarin rouw wortelt. Lees meer

Voor de meisjes

Voor de meisjes

Terra van Dorst dicht over de passiviteit van het wachten op morgen en het uitstellen van keuzemomenten. ‘morgen gaan we een ijsje halen / zullen de bramen rijp zijn / maak ik een besluit’ Lees meer

Regenwormen 1

Als de bodem niet dragen kan

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. Anouk von Seida schrijft over de betonplaten op een boerderij en het onverwachte leven dat zich daarin afspeelt. Lees meer

Grond & Ik

Grond & Ik

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. In 'Grond & Ik' zoekt Lisia Leurdijk naar manieren om een dialoog tussen het individu en de grond te openen. Lees meer

Regenwormen

Regenwormen

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. Milou Lang graaft in dit tweeluik naar wormen, gangenstelsels en de geborgenheid die de grond kan bieden. ‘hier duw ik geil zijn in de kluiten aarde / durf mijn vingers te verliezen in slib en schimmeldraden’ Lees meer

Luchtspiegeling

Luchtspiegeling

'We bewegen log en lief.' Madelief Lammers onderzoekt in dit gedicht de onstilbare honger tussen twee mensen, een wankele relatie waaraan iets fundamenteels ontbreekt. 'Zie je hoe we ondanks die woede nog zo mooi zijn als een slapend paard dat met haar huid trilt om een daas te verjagen?' Lees meer

Stomwijzer

Stomwijzer

Marthe van Bronkhorst loodst je door het wispelturige politieke landschap aan de hand van haar alternatieve stemwijzer. Lees meer

Auto Draft 8

Programma: Ik wil, wil jij ook? - consent in illustratie

Vier samen met Hard//hoofd de publicatie van onze recent verschenen bundel over seksueel consent! Lees meer

Roze, wit, blauw

Roze, wit, blauw

Rechtse en nationalistische partijen laten in hun nieuwste verkiezingsprogramma’s zien dat hun ruimte voor de lhbtqia+-gemeenschap altijd voorwaardelijk is geweest. Journalist Rocher Koendjbiharie legt uit: 'Homoseksualiteit en vrouwenrechten zijn binnen rechtse kringen vaak pas relevant wanneer ze in relatie tot migratie besproken worden.' Lees meer

:Winnaar publieksprijs Rode Oor: Vespula vulgaris

Winnaar publieksprijs Het Rode Oor: Vespula Vulgaris

In een pot met schuimbanaantjes vecht een wesp om los te komen. Myrthe Prins portretteert een winkelbediende die in een snoepwinkel aan zoetigheid proeft. Met Vespula Vulgaris won zij de publieksprijs van Het Rode Oor 2025. Lees meer

Winnaar Stoute Stift 2024 1

Winnaars De Stoute Stift 2025

Cynthia Van Der Heyden won met haar illustratie de publieksprijs en Sarah Pannekoek won de juryprijs van De Stoute Stift 2025. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €3 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer