Asset 14

L'écume des jours

Deze week zag onze redactie de verfilming van de klassieke roman L'écume des jours ('Het schuim der dagen') van Boris Vian. Sadistische en bloederige dingen, de grote filosoof Jean-Sol Partre en in de long van Audrey Tautou groeit een waterlelie.

Melle: Dit is het motto van het boek: "Er zijn maar twee dingen belangrijk op deze wereld. Een: de liefde, op alle mogelijke manieren, met leuke meisjes. Twee: de muziek van New Orleans of Duke Ellington. De rest moet verdwijnen want de rest is oerlelijk."

Noor: Dat verdwijnen heeft regisseur Michel Gondry heel letterlijk genomen, de hele setting van de film verdween. Het huis waarin ze woonden brokkelde gaandeweg af, de kleur verdween niet alleen uit hun levens, maar ook uit ons beeld. De film begon in kleur en eindigde in zwartwit. En (spoiler!) de personages overleefden het geen van allen.

Melle: Dat is in het boek ook zo, maar in de eerste helft heeft Gondry inderdaad alle lelijkheid laten verdwijnen. Jezus, wat is het allemaal zoet en koddig en vrolijk.

Rob: Met Audrey Tautou in haar vaste rol als schattig naïef meisje.

Melle: Als Amélie.

Noor: Daar zal ze wel nooit meer van af komen. Amélie is haar ultieme rol geweest, en ze heeft die te vroeg gespeeld.

Melle: Het was natuurlijk ook haar doorbraak. Ze leidt aan een ernstige vorm van het Swiebertje-syndroom.

Noor: Melle, jij bent enorm fan van het boek. Waarom?

Melle: Ja, zoals ik eerder al eens schreef is L'écume des jours een perfect boek voor verwarde pubers. Absurd, romantisch, tragisch, wreed. Het is lekker opstandig en raar. Het gekke is dat de schrijver Boris Vian en Gondry op papier een per-fec-te combinatie vormen, maar als je deze film ziet realiseer je je dat het eigenlijk té perfect is: Gondry gaat helemaal los met Vian’s absurde wereld en dan blijft er eigenlijk niks van het drama over. Vermoedelijk zou een regisseur met meer zelfbeheersing het verhaal meer eer aan doen. Gondry blijft veel te dicht bij het boek.

Rob: Wat mij, als niet kenner van het boek, opviel, was dat de film het enkel van de absurdistische vorm moest hebben. Het verhaal kwam op mij over als een vrij standaard dingetje over liefde en de dood. In de film werden al die aspecten op een absurde manier ook nog eens heel erg letterlijk genomen waardoor het er voor mij heel dik bovenop kwam te liggen.

Noor: Er werd weinig tot niets aan de verbeelding over gelaten op deze manier. De personages en hun verhaal speelden een ondergeschikte rol. Eigenlijk was er niet eens een verhaal, want de toevalstreffer waterleliekanker, tsja, daar kun je verder ook niets aan doen, maar toeval kan nooit de essentie van een verhaal zijn. Hoogstens een beginpunt. Ik vond de kanker esthetisch gezien wel heel mooi verfilmd, die waterlelie-ijsbloem die zich tijdens haar slaap in haar long nestelt.

 

Melle: Het verhaal is echt heel tragisch, maar bij Gondry blijft het allemaal zo plat als een dubbeltje. Die waterlelie is bijvoorbeeld tegelijk wel en niet een metafoor. Tuurlijk: het gaat over kanker, maar in het boek accepteer je óók dat het dus kennelijk een waterlelie is. In de film doe je dat eigenlijk niet.

Noor: Daar verbaasde ik me over, dat ik het absurdisme, of magisch-realisme, maar moeilijk kon accepteren. In Gondrys andere films, of bijvoorbeeld Amélie, had ik daar geen enkele moeite mee. Maar hier was het absurdisme om het absurdisme en dat leidde volledig af van het verhaal. Dat blijft misschien een half uur leuk, maar zeker geen 125 minuten.

Melle: Als lezer mag je al het absurdisme zelf verbeelden en blijft het dromerige en vervreemdende overeind. In een film werkt dat niet. Gondry heeft het allemaal al voor je bedacht en dat slaat alle speelsheid dood. Zo blijkt het boek toch onverfilmbaar: niet omdat alle rare shit niet verbeeld kan worden, maar juist omdat het verbeeld wordt.

Rob: Weet je wat ik ook raar vond? Dat binnen het zoete sfeertje van het begin soms ineens dingen gebeuren als dat de hoofdpersoon zijn oogleden afknipt, of dat mensen in een hakselmachine terecht komen.

Melle: Ja, eigenlijk gebeuren er heel veel sadistische, bloedige dingen, maar die komen niet tot hun recht. Bij Vian blijft dat contrast veel groter. Hij schept een soort sadistisch genoegen in allerlei bloedige toestanden, maar houdt het toch licht. Bij Gondry blijft alleen het lichte over. Overigens vond ik de scène met de grote filosoof Jean-Sol Partre wel zeer geslaagd. Dat was voor mij het hoogtepunt van de film.

Rob: Ja, wat had die Boris Vian met, of tegen Jean Paul Sartre dat hij hem een dergelijk personage gaf in zijn boek?

Melle: Ik weet het niet precies, maar hij verkeerde in die kringen in St. Germain in de jaren vijftig en het zijn denk ik voornamelijk collegiale plaagstoten. Volgens mij was hij bevriend met Sartre en de Beauvoir.

Overigens zijn die expliciete verwijzingen naar de jaren vijftig wel leuk, maar ook een bewijs dat hij het boek wel erg letterlijk volgt. Zo vond ik het toch een beetje een probleem dat de enige neger in de film de kok was, goed kon dansen en zo lekker seksueel vrijgevochten was. Dat is volgens mij overigens een toevoeging van Gondry, kan je nagaan.

Rob: Hij is het racisme allang voorbij joh. Dan mag het weer!

Noor: Omar Sy leidt ook al aan het Swiebertje-syndroom. Hij is vooral bekend als de Intouchables-neger.

Melle: Ik heb Intouchables niet gezien, dus daar had ik geen last van. Trouwens: ik wil Gondry nog wel complimenteren met de details en de set-design, want het zag er allemaal fenomenaal uit.

Rob: Momentje, ben even weg voor een kleine lozing van blaasinhoud.

Noor: Getsie, nu zie ik dat weer voor me.

Melle: Kijk! Dat is de verbeelding! Als Rob een filmpje had gestuurd, was er niets aan geweest.

Mail

Redactie

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Zo rood als een kreeft

Zo rood als een kreeft

Wanneer twee Spaanse vrienden Ferenz Jacobs uitnodigen voor een protestmars tegen toerisme in Barcelona, voelt hij zich voor het eerst weer een 'outsider'. In dit essay richt hij zich op de gevolgen van massatoerisme op de permanente bewoners. Is er een ander soort toerisme mogelijk, buiten de logica van onderdanigheid, kolonialisme en uitbuiting om? Lees meer

Ik was elf

Ik was elf

In dit verhaal onderzoekt Jochum Veenstra waar de grens tussen fictie en werkelijkheid ligt voor kinderen. En tot welk punt kan je als ouder je zoon beschermen? Lees meer

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem 1

Kun je liefde delen?

Marthe van Bronkhorst onderzoekt polyamorie: 'Als ik mijn hart versplinterd heb, kan ik het dan minder hard breken?' Lees meer

Auto Draft 4

Tijd buiten de uren om

Micha Zaat sliep binnen een jaar in bijna 60 verschillende hotelkamers. In dit essay licht hij het fenomeen van de hotelkamer als liminaal object toe, en legt uit wat zo'n kortdurend verblijf voor gasten én kamers betekent en waarom het onmogelijk is om ouder te worden in een hotelkamer. 'In het bed waar ik gisteren droomde over sterven in een auto-ongeluk ligt nu iemand te masturberen.' Lees meer

Een ode aan de pornofilm 2

Een ode aan de pornofilm: Het Porn Film Festival Amsterdam

Porno is meer dan wat Pornhub en andere grote platforms ons voorschotelen. Het Porn Film Festival Amsterdam laat deze donderdag tot en met zondag zien, dat porno kwetsbaarder, artistieker en vrijer is dan velen verwachten. Emma Zuiderveen spreekt met organisatoren Erik ter Veld en Franka Bauwens. Lees meer

De macht van het lookje

De macht van het lookje

Columnist Loïs Blank analyseert de stijlkeuzes van Zuckerberg, en Ivanka en Donald Trump. Wat proberen ze met hun kleding te zeggen, en wat hangt er van hun kledingkeuzes af? Lees meer

Auto Draft 2

'Kunnen we vrienden zijn?': over een noodzakelijk veranderende mens-natuur relatie

Wanneer Jop Koopman afreist naar Lombok om de Indonesische visie op mens-natuurrelatie beter te begrijpen, gaat hij op pad met een lokale mysticus. In dit essay onderzoekt hij hoe we de verhouding mens-natuur opnieuw kunnen vormgeven; wat de agency is van onze omgeving, en waarom we vrienden moeten worden met alles rondom ons. Lees meer

 1

De zee

Mariska Kleinhoonte van Os schrijft met groot mededogen en rauwe eerlijkheid over degenen die tussen de mazen van het net en de mazen van de wet vallen, in de verhalenbundel 'Tussen de mazen' die op 14 februari verschijnt. Op onze site lees je alvast een voorpublicatie. Lees meer

De rattenkoning

De rattenkoning

Een schoolreis naar Praag klinkt als een feestelijke afsluiting van de middelbare school: slapeloze busritten, sigaretten in de schaduw van kasteelparken en stiekeme plannen om absint te drinken in hotelkamers. Maar in dit verhaal van Nick De Weerdt eindigt de reis voor een onafscheidelijke vriendinnengroep met een onverwachte confrontatie: de rattenkoning. Lees meer

Stil protest

Stil protest

Nadeche Remst laat zien hoe slaap, verdriet en dissociatie meer zijn dan persoonlijke reacties: ze worden een vorm van stil verzet tegen een wereld die kwetsbaarheid buitensluit. Lees meer

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem

When life gives you hepatitis A-bessen, kruipt Marthe van Bronkhorst in de pen om het toch nog eens over de voedselindustrie te hebben. Lees meer

Hoe lang blijf je een vluchteling?

Hoe lang blijf je een vluchteling?

'Wat' ben je als je ergens niet thuishoort, maar ook niet terug kan naar je geboorteland? Ivana Kalaš onderzoekt het label 'vluchteling'. Lees meer

Een kijkje in mijn consumentenziel (2024) 1

Een kijkje in mijn consumentenziel (2024)

De gemiddelde Nederlander koopt vaak kleding, en heeft er vaak ook nog geen overzicht over. Columnist Loïs Blank houdt haar eigen koopgedrag elk jaar weer bij. Lees meer

Even zweven de levende wezens

Even zweven de levende wezens

Voor Hard//hoofd dicht Pim te Bokkel over de verschillende facetten van water: de kalmte en geborgenheid ervan, of juist de dreigende weidsheid. Dit is een voorpublicatie uit de bundel 'Even zweven de levende wezens' die op 16 januari bij uitgeverij Wereldbibliotheek verschijnt. Lees meer

Een echte vis

Een echte vis

In dit verhaal van Maartje Franken dreigt er meer dan alleen een storm. Kinderen gaan op zomervakantie in de regen, ontdekken een verzonken stad en proberen te documenteren zoals Bear Grylls. Lees meer

:Oproep: Hard//hoofd Biechtlijn

Oproep: bel de Hard//hoofd Biechtlijn

Op zoek naar een luisterend oor? Bel de Hard//hoofd Biechtlijn op 06 16 85 74 57 en word trouwe lezer van Hard//hoofd op papier om de collectieve audiobiecht te beluisteren. Lees meer

Elke trui is een kersttrui, je moet alleen zelf voorbij Rudolf kijken

Elke trui is een kersttrui, je moet alleen zelf voorbij Rudolf kijken

Misschien heb jij hem nu wel aan: de kersttrui. Een onschuldig grapje of een kledingstuk dat perfect toelicht wat er mis is met de kledingindustrie? Lees meer

Lichamen en monden

Lichamen en monden

Hoelang blijf je toekijken? Wanneer dondert alles in elkaar? Waar zit de zwakke plek van passiviteit? Pieter van de Walle neemt je in dit kortverhaal mee als apathische visverzorger in een Berlijns aquarium. Lees meer

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Honger’, het zevende Hard//hoofd Magazine! 1

[deadline verstreken] Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Honger’, het zevende Hard//hoofd Magazine!

Welk verlangen kenmerkt jouw leven en waar snak jij naar? Stuur voor 16 februari 2025 je pitch in en voed ons met jouw ideeën over (beeld)verhalen, essays, poëzie en kunstkritiek voor het magazine ‘Honger’. Lees meer

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Honger’, het zevende Hard//hoofd Magazine!

[deadline verstreken] Illustreer jij de volgende cover van het Hard//hoofd Magazine?

Voor ‘Honger’, het najaarsnummer van 2025 van Hard//hoofd, zijn we op zoek naar illustrator die de cover van ons magazine wil maken. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in september je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer