Asset 14

Week 1

Brieven van en naar een flat naast de derde ringweg van Moskou. Maite en Simone schrijven elkaar over van alles en nog wat. Zou iemand hier een vuistslag uitdelen om een mening over Harry Mulisch kracht bij te zetten?

Milaya Maite,

Dans jij al vrolijk rond in de lente? De sneeuw die hier valt is niet erg overtuigend (hij verdwijnt direct weer), toch is het nog steeds prettiger binnen. 

Het is lastig uit te leggen hoe het kan dat deze stad, die in opdracht van megalomane leiders is gebouwd en overgoten met cement, mij zoveel plezier geeft. 

Mijn flat staat pal naast de derde ringweg van Moskou: wat Nederland een vijf baans-snelweg zou noemen, is hier de doorgaande weg. 
“Deze stad is niet voor mensen gebouwd, maar voor reuzen”, zei een bevriende Tataar. Voor hem een reden om Moskou te haten, voor mij de reden dat ik me reusachtig voel als ik er doorheen sjees.

Soms lijkt het alsof doodgewone logica niet opgaat in Rusland, waardoor de uitkomst van een plus een plotsklaps 2,1 kan zijn; of 1,8. Het verschil is niet groot, maar het resultaat wel net iets anders dan je had gedacht.

Ik heb bijvoorbeeld lang gedacht dat kunst de hoogst denkbare vorm van beschaving is, en dat agressie daar het verste vandaan ligt. Maar toen las ik dat Alexander Poesjkin (kort verhaal, Het Schot) opvliegend genoeg was om négenentwintig keer in een duel te belanden, totdat de laatste hem fataal werd. 

Dat idee van beschaving gaat hier in Rusland gewoon niet op. Als Poesjkin, een edelman, nu eenmaal af en toe “en garde” moest roepen om zijn eer te bewaren is dat misschien nog te begrijpen, maar Boris Ryzji, de “hooligan-dichter en bokskampioen”, bewijst toch wel dat de twee vermeende uitersten prima samengaan. De onderwerpen waarover hij dicht zijn gewelddadig, maar zijn constructies zijn betoverend mooi. 
Zelf lijkt Ryzji het onderscheid trouwens typisch menselijk te vinden: 
“Lelijkheid – is de schoonheid, 
die je ziel niet kan bevatten,” schreef hij.

Hooligan-dichter en bokskampioen Boris Ryzji.

In Het fantoom van Alexander Wolf, de onlangs gehypte roman van Gajto Gazdanov, beschrijft de hoofdpersoon een worsteling met deze tweedeling in zichzelf. Hij beschouwt zichzelf enerzijds een ontwikkeld man, anderzijds vertroebelt zijn hang naar het “stormachtige en zinnelijke” hem de mogelijkheden tot de bespiegelingen die hij essentieel acht voor creatie. 
Mede hierdoor raakt de protagonist gefascineerd door het personage Alexander Wolf. 
“Sasja Wolf, […] die avonturier, die dronkenlap en rokkenjager, de verleider van Marina – hoe was het mogelijk dat die Wolf I’ll Come Tomorrow kon schrijven?”

Als de held deze Wolf uiteindelijk ontmoet, blijkt Sasja Wolf een diep zwartgallig persoon. 
Waarschijnlijk was het de destructie die hem melancholisch maakte, waardoor hij wel moest gaan schrijven. 
Lyrische zwaarmoedigheid, wellicht is dat de contradictio in terminis die de schoonheid omschrijft die ik bedoel, en is dat de balans tussen constructie en destructie die Russische cultuur zo meeslepend maakt.

Do zvidanya,
Simone

___

Lieve Simone,

Hier is alles goed, er waren een paar prachtige lentedagen en ik fietste door de stad met lentekriebels in mijn buik. Nederland blijft mooi als altijd, zo stralend in het zonnetje, maar op een heel andere manier dan Rusland. Ik bedacht me, in navolging van je brief, dat ons landje alleen al qua uiterlijke verschijning zo verschrikkelijk veilig is. Ik kan me geen plek bedenken die op enige wijze intimiderend is. En de keren dat ik bang was op straat, omdat er mensen vochten of er spanningen waren met politie, zijn op één hand te tellen.

Dat is natuurlijk goed, omdat het (onder andere) betekent dat hier geen totalitair heerser is (geweest) die zijn burgers onder de duim probeert te houden. Geen megalomane architectuur (zoals deze excentrieke Britse schrijver laat zien), geen onderdrukking, geen agressie. Maar het gekke is dat er, zoals je beschrijft, juist een bepaalde aantrekkingskracht uitgaat van dreiging. Zoals een beeldschone sprookjesprinses fascinerender is als ze is opgesloten in een metershoge toren, dan als ze zorgeloos bloemetjes plukt in de paleistuin. Angst en melancholie zetten de schoonheid van het beeld op scherp. Daar heb je gelijk in. Dat maakt de Russische cultuur mooi en intrigerend. Ik mis dat in Nederland.

Maar dreiging bestaat natuurlijk alleen vanwege de uitschieters naar echt, fysiek, gevaar. Poesjkin, Ryzji, Gazdanov – ze  hielden allemaal van een robbertje vechten. Geweld was voor hen een vanzelfsprekend onderdeel van het leven. Dat lijkt onveranderd. Twee schrikbarende voorbeelden: in september 2013 leidde een discussie over de interpretatie van Kant in een supermarkt in Rostov-on-Don tot een schietincident, en in januari van dit jaar eindigde de vraag of poëzie beter is dan proza in een dodelijke steekpartij. Ik zie het in een kroeg in Lutjebroek nog niet zo snel gebeuren dat twee intellectuelen elkaar te lijf gaan naar aanleiding van een discussie over de grootsheid van Harry Mulisch.

Geweld is dus meer alomtegenwoordig in Rusland dan hier. Dat ligt vast niet alleen aan de totalitaire leiders. Mijn theorie is dat Rusland een mannenland is. Mannelijkheid en mannelijke eer staan er hoog in het vaandel. Poetin staat daarin natuurlijk vooraan, zie deze fotoserie getiteld ‘Vladimir Putin doing manly things’. Is er eigenlijk ruimte voor de vrouwelijke blik in Rusland? Wat denk jij?

Hou je goed!
Liefs,

Maite

-

Freelance journalist Simone Peek (1988) woont in Moskou, Maite Karssenberg (1989) in Amsterdam. Ze waren nog guppies toen ze elkaar leerden kennen en hebben nog steeds geen idee hoe de wereld in elkaar zit, maar vinden het wel leuk om erover van gedachten te wisselen.

Mail

Simone Peek is Hard//hoofd redactielid. // simone@hardhoofd.com

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Auto Draft 8

Een transformatie van verlangen: brieven over consent

Wat als we consent en verlangen zélf als de voorwaarden van bevrijding en sociale rechtvaardigheid zien? Yousra Benfquih licht toe hoe genot-activisme ons niet alleen toelaat om ons tegen de dingen te verzetten, maar ook om te onderzoeken waar we naar verlangen. Lees meer

Iemand die me bij de hand neemt en me zegt hoe het moet, alles

Iemand die me bij de hand neemt en me zegt hoe het moet, alles

'Ik verlang zo erg naar een inspirerend figuur die logica ontdekt in de willekeur van wat ons allemaal overkomt. Die tegen me zegt: "Marthe, zó is het, en de rest is bullshit".' Lees meer

Auto Draft 7

Moederland

Zelfs in de Italiaanse zon lukt het niet altijd om donkere gedachten op afstand te houden. Roos Sinnige laat ons meedrijven op de ongrijpbare stroom die dan ontstaat. Lees meer

:Meld je aan voor de Hard//hoofd schrijfworkshop: hoe schrijf je over mannelijkheid?

Meld je aan voor de Hard//hoofd schrijfworkshop: hoe schrijf je over mannelijkheid?

Hard//hoofd organiseert op 25 mei de eerste schrijfworkshop! Tijdens deze middag zul je onder begeleiding van Selm Merel Wenselaers, Marthe van Bronkhorst en Jochum Veenstra de tijd krijgen om met elkaar in gesprek te gaan en aan een tekst over mannelijkheid te werken. Aanmelden kan tot en met 22 april. Lees meer

Mijn naam roept 1

Mijn naam roept

Hodo Abdullah beschrijft hoe de geschiedenis van Somaliland haar ook veel over haarzelf leerde. Hoe komt het dat het geloof in henzelf, de veerkracht en de trots van de Somalilanders zo verankerd zit in hun DNA? Wat geeft hun de kracht om door te gaan? Lees meer

:Oproep: Reageer op de briefwisseling over seksueel consent! 1

Oproep: Reageer op de briefwisseling over seksueel consent!

Ben je vrij in je verlangen? Op welke manieren kunnen en willen we elkaar aanraken? Reageer vóór 2 juni op de brieven van Yousra Benfquih en Alara Adilow. Lees meer

zonderverdergroet

zonder verdere groet

Rijk Kistemaker doet niet aan groeten. Rijk schrijft gedichten terwijl hij bezig is met andere dingen, zoals het opladen van een gehuurde Kia en huilen. Laat je meevoeren op zijn poëtische gedachtestroom. Lees meer

een interview met Abel Kamps

Interview met Abel Kamps: 'Ik hou ervan als mijn werk meer een ervaring wordt en minder een object.'

Aucke Paulusma gaat in gesprek met kunstenaar Abel Kamps: Hoe verweef je absurditeit of humor in je kunst, en welke rol spelen deze elementen in het creëren van de impact die je werk op de toeschouwer heeft? Lees meer

Jonathan de slakkenman

Jonathan de slakkenman

'Hij zag simpelweg hoe de slak zich terugtrok in zijn huisje wanneer het zich onveilig achtte. Vanwege hun gedeelde lot, voelde Jonathan zich geroepen om de naaktslak ook een toevluchtsoord te bieden.' In dit korte verhaal van Ivana Kalaš neemt Jonathans slakkenfascinatie langzaam zijn leven over. Lees meer

:Armoede, de bedpartner die je verlangen indringt: brieven over consent

Armoede, de bedpartner die je verlangen indringt: brieven over consent

Alara Adilow blikt terug op haar jongere zelf en ziet hoe onwetendheid en zelfdestructie haar afsneden van zorg en liefde, tot feministische en postkoloniale denkers haar aanraakten en haar openstelde om naar zichzelf en de wereld te kunnen kijken. Lees meer

Het insectenhotel

Het insectenhotel

‘Ik kan wel voor je krimpen.' Dieuke Kingma onderzoekt in een kort verhaal vol spinnenpoten en keverschildjes of je de ruimte die je inneemt in een relatie ook weer terug kan geven. Lees meer

Afgebeeld is een vrouw in badpak, zwemmend tussen vissen.

Anders zijn is niet ‘tegen de natuur’

Marthe van Bronkhorst duikt in de diepzee en ontleert acht lessen die ze vroeger op school onderwezen kreeg. Lees meer

Mooi vanbuiten en vanbinnen: pleidooi voor dagdagelijkse entomologie 2

Mooi vanbuiten en vanbinnen: pleidooi voor dagdagelijkse entomologie

Insecten hebben een slecht imago. We houden ze het liefst ver uit de buurt, maar dat is onterecht, vindt Jitte. Met dit artikel bewijst hij je graag van het tegendeel en vertelt hij hoe sluipwespen lieveheersbeestjes inschakelen als lijfwacht voor haar larven, over de indrukwekkende hersenen van de Darwinwesp, en hoe je een mierenkolonie opzet met één koningin. Lees meer

Auto Draft 6

ode aan de lepismA saccharinA

Lieke van den Belt neemt je mee in de wereld van de zilvervis. Met lichte en vervreemdende beelden schetst ze in twee gedichten een dialoog tussen deze beestjes en hun slachtoffers. Lees meer

Enterprise, Alabama

Enterprise, Alabama

Charlotte Duistermaat neemt je mee in de enigszins absurde culturele en historische impact van een snuitkeverplaag op een Amerikaans dorpje en de vergelijkbare migratiestromen van mens en dier. Lees meer

Oproep: Hard//hoofd zoekt een nieuwe Chef Beeld!

Hard//hoofd zoekt een nieuwe Chef Beeld!

Hard//hoofd zoekt een getalenteerde beelddenker (x/v/m) die visuele sturing geeft en die de redactie wil komen versterken! Lees meer

Oproep: Stouten Stift en het Rode Oor 2025 1

Oproep: De Stoute Stift en Het Rode Oor 2025

De jaarlijkse erotische schrijfwedstrijd Het Rode Oor en de daaraan gekoppelde illustratiewedstrijd De Stoute Stift staan weer open voor inzendingen! We zijn op zoek naar de beste erotische verhalen om naar te luisteren en vier Nederlandse en vier Vlaamse illustratoren die een beeld willen maken bij de beste verhalen van de erotische schrijfwedstrijd. Lees meer

Composthoop

Een symfonie van het kleine leven

Jesse Van den Eynden neemt je mee in de symfonie van het kleine leven dat zich afspeelt in de duisternis van de composthoop. In dit liefdevolle essay beschrijft hij hoe zijn leven steeds meer overgenomen wordt door de rottende en levende massa in zijn tuin, en hoe het slurpen, klikken en kraken van de aarde en haar bewoners een meditatieve ervaring worden. Lees meer

Auto Draft 5

Verpopping

Wanneer een rups zich in de sombere wintermaanden in haar keukenraam nestelt, koestert de hoofdpersoon in dit verhaal van Esther De Soomer voor het eerst weer gevoelens van liefde en tederheid. Lees meer

Begraaf me, alsjeblieft! Een ode aan het beestje

Begraaf me, alsjeblieft! Een ode aan het beestje

Juul Kruse introduceert de Beestjesweken. Van 16 tot 29 maart zullen alle artikelen die we op Hard//hoofd publiceren gaan over kleine kruipers, slijmerige sluipers en gladde glibberaars. Juul vertelt waar diens fascinatie met beestjes begon en waarom die begraven wil worden na diens dood. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in september je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer