Asset 14

Nederland, Achterland

Nederland, Achterland

Op verschillende plekken in de wereld lijkt de sociaaldemocratie te ontwaken uit een lange slaap. Oude idealen als sociale emancipatie, economische rechtvaardigheid en internationale solidariteit worden afgestoft en nieuw leven ingeblazen. Waar is toch de Nederlandse Jeremy Corbyn, vraagt Mirko zich af.

Tijden veranderen. Europese partijprogramma’s die tot dertig jaar geleden gezien werden als braaf sociaaldemocratisch, worden nu weggezet als onredelijk radicaal. Andersom bekruipt me het gevoel dat in vergelijking met sommige kandidaten voor de Amerikaanse voorverkiezingen, president Bush Jr. nog best een geschikte kerel was. Dat ik nooit had kunnen denken “president Bush” en “geschikte kerel” in dezelfde zin te schrijven zegt genoeg.

We hebben hier te maken hebben met een flinke ruk naar rechts. Wat vroeger gewoon links was is buiten het spectrum van de redelijkheid gevallen. Het centrum van weleer wordt nu als links bestempeld. Wat ooit rechts was is nu het redelijke midden. En dit wordt nu op rechts geflankeerd door een nieuw gebied dat ik maar “bizar-rechts” noem. Alles een stapje opzij. Naar rechts welteverstaan.

Dit soort golfbewegingen in de geschiedenis zijn natuurlijk niet nieuw. Karl Polanyi, Oostenrijks politiek econoom, beschreef dit als de Double Movement. Hij zag kapitalistische samenlevingen een pendelende beweging maken tussen vermarkting enerzijds en sociale bescherming daartegen anderzijds. Hij is al een tijdje dood, maar ik denk dat Polanyi vandaag wel chocolade had kunnen maken van de Trump’s, Rutte’s en Sanders’.

Op veel plekken in de wereld worden oude ideeën uit de kast gehaald die ingaan tegen de moderne technocratische mantra van there is no alternative. In Portugal namen drie progressieve lijsttrekkers het initiatief tot een regeringsformatie, buiten de winnende rechts-conservatieve partij om. In Spanje won het democratische platform Podemos veel zetels en speelt nu een belangrijke rol in de formatie. En voorafgaand aan de Griekse capitulatie aan het Noord-Europees bankwezen, had Syriza wel degelijk een zeer progressief programma. Maar ook buiten de financiële crisisgebieden zijn er voorbeelden: Troudeau in Canada met zijn knappe kop en verstandige woorden; de onverwachte opkomst van Sanders in de Verenigde Staten waar de kwalificatie ‘democratisch socialist’ ongeveer gelijk staat aan ‘praktiserend pedofiel’; en anti-oorlogsveteraan Corbyn die met hulp van een legertje progressieve intellectuelen de verstofte Britse Labour Party nieuw leven in probeert te blazen. Allen staan voor een heropleving van de oud-linkse (en nu dus ‘onredelijke’) politiek van sociale emancipatie, economische rechtvaardigheid en internationale solidariteit. Allen zijn populair en succesvol.

Hoe dan de huidige ideeënarmoede in Nederland te verklaren? Waar is het dissidente stemgeluid binnen de Parties Formerly Known As Leftwing? Stemmen die net als de bovengenoemde Angelsaksische grijzaards de grieven van de boze schreeuwers in overeenstemming kunnen brengen met de verwende idealen van de quinoa-klasse. Stemmen die het niet toelaten dat economische en sociale crises gekaapt worden door xenofoob rechts. Stemmen die Samsom de mond kunnen snoeren en links inhalen wanneer hij met rare terugduw-plannen aankomt. Stemmen die politici als Dijsselbloem kunnen ontmaskeren als lakeien van de financiële elite en Jesse Klaver kunnen dwingen geen slappe boekjes te schrijven, maar daadwerkelijk een politiek alternatief te bieden. Kortom, waar blijft de Nederlandse afvaardiging van Polanyi’s tegenbeweging?

Voor een progressief tegengeluid moeten we het hier voorlopig doen met de liedjes van Lange Frans en Typhoon. Zou dichter Heinrich Heine gelijk hebben gehad toen hij de beroemde uitspraak deed dat wanneer het einde van de wereld aan zou breken, men maar naar Nederland moest verhuizen omdat alles daar altijd vijftig jaar later gebeurt? Dit is het land van... Zegt u het maar.

Foto via Pixabay

Mail

Mirko van Pampus leidt een pendelend bestaan tussen Amsterdam en Londen, waarbij hij in de wereldstad het geld uitgeeft dat hij in het werelddorp verdiend heeft.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Roze, wit, blauw

Roze, wit, blauw

Rechtse en nationalistische partijen laten in hun nieuwste verkiezingsprogramma’s zien dat hun ruimte voor de lhbtqia+-gemeenschap altijd voorwaardelijk is geweest. Rocher Koendjbiharie ligt in zijn essay het probleem toe: 'Homonationalisme is niks meer dan de voorwaardelijke acceptatie van mensen uit de regenbooggemeenschap ten behoeve van een nationale identiteit en een nationalistische ideologie.' Lees meer

De achterblijvers

De achterblijvers

Fietsend over een jaagpad reflecteert Gert-Jan Meyntjens op zijn rol als echtgenoot en vader, en neemt hij je mee op een zoektocht naar wat het betekent om man te zijn. Zonder bitter te worden. Lees meer

Ik sliep rechts

Ik sliep rechts

Daten met iemand aan de andere kant van het politieke spectrum? Naomi Ronner deed het. In dit essay beschrijft ze haar ervaringen. Lees meer

De kleinste kans

De kleinste kans

Roosje van der Kamp bereidt zich altijd voor op het ergste. Een vreemd plekje op haar huid, opladers in het stopcontact: overal schuilt gevaar. Als ze achter een geheim komt in de familie begrijpt ze beter waar haar angsten vandaan komen. Ze vertelt erover in dit openhartige essay over intergenerationeel trauma. Lees meer

:Zomergast Koch: ‘Het is gewoon leuk om mensen iets op de mouw te spelden’

Zomergast Koch: ‘Het is gewoon leuk om mensen iets op de mouw te spelden’

Het plezier van de leugen en de bevrijding van de agressie: volgens Zomergast Herman Koch verfraait iedereen het leven een beetje met leugens. Lees meer

Hondenvoer 1

It takes an adult to raise a village: Halsema is streng, rechtvaardig, en een tikje autoritair in Zomergasten

De bedachtzame, maar mediagetrainde, Femke Halsema nam ons als Zomergast mee in de bestuurlijke (opvoed)dilemma’s uit haar werk. Als een klassiek ouderfiguur toont ze zich streng en rechtvaardig, maar mist ze óók zelfinzicht op sommige punten. Lees meer

Uğur Ümit Üngör stilt in Zomergasten maar zelden onze honger naar menselijkheid en ‘goeie dingen’

Uğur Ümit Üngör stilt in Zomergasten maar zelden onze honger naar menselijkheid en ‘goeie dingen’

‘Uğur Ümit Üngörs fragmenten zijn broodnodige kost voor een samenleving die consequent doet alsof wijdverbreid extreem (staats)geweld een ver-van-mijn-bedshow is.’ Terwijl Zomergast Üngör zichzelf kundig naar de achtergrond werkt, maakt hij duidelijk dat de zomer vele winters verstopt. Met opgewekte grimmigheid vraagt hij ons om ons zorgen te maken over het leed van anderen. Lees meer

Zomergasten met Eva Crutzen roept de vraag op of een mooi gesprek genoeg is of dat kijkers toch snakken naar goede televisie.

Zomergast Eva Crutzen zorgde voor een mooi gesprek, maar is dat genoeg?

Na de ideale televisieavond van Eva Crutzen vraagt Hanna Karalic zich af of een mooi gesprek genoeg is voor Zomergasten of dat kijkers toch snakken naar goede televisie. Lees meer

Mijn tweede kutland… 2

Mijn tweede kutland…

Toen Iskra de Vries vanuit Polen naar Nederland verhuisde, bleek dat zij niet van een koude kermis thuiskwam, maar naar een koude kermis vertrokken was. Iskra schrijft een verschroeiend eerlijke break-up brief aan het adres van ons kikkerlandje. Lees meer

Schroot voor de kunstkenner 1

Schroot voor de kunstkenner

Wat doet een beschilderd stuk schroot in het Stedelijk? Waarom ruikt het er opeens chemisch en zoet tegelijk? Het is het werk van Selma Selman, die opnieuw definieert wat kunst is en mag zijn. Ivana Kalaš is onder de indruk – en heroverweegt haar eigen positie. Zoetig en naar ijzer – dat aroma komt op... Lees meer

Zomers zwijgen

Volim nas: hoe de taal van de liefde mijn lichaam tot stilte maande

Wat als je vertrouwen in jezelf en je lichaam plotsklaps wordt aangetast door epileptische aanvallen? En tegelijkertijd je vertrouwen in de onvoorwaardelijke liefde van je oma ook op losse schroeven komt te staan? In een persoonlijk essay neemt Dorea Laan je in beeldende taal mee in deze zoektocht. Lees meer

:Meer dan Maria: het moederschap in de beeldende kunst 3

Meer dan Maria: het moederschap in de beeldende kunst

Wat betekent het om moeder te zijn? En wanneer ben je dan een ‘goede moeder’? Moederschap, en alle nuances daarrond, blijft onderbelicht. Anne Louïse van den Dool onderzoekt via de representatie van moeders in de beeldende kunst de vele kanten die horen bij moeder zijn. Lees meer

Als je écht kinderen wilt redden

Als je écht kinderen wilt redden

Shashitu Rahima Tarirga kwam 33 jaar geleden via interlandelijke adoptie naar Nederland vanuit Ethiopië. Na een reis naar Ethiopië maakt ze nu een afweging tussen haar leven hier en het gemiste leven daar. 'Weegt een westers paspoort op tegen het moeten omgaan met de trauma’s van scheiding en achterlating? Weegt een leven hier op tegen onbekendheid met je leven daar?' Lees meer

nuclear family

Queerkroost

In een briefwisseling over queer ouderschap zoeken Eke Krijnen en Lisanne Brouwer naar steun, herkenning en een houding om de maatschappelijke discriminatie buiten het gezinsleven te houden. Lees meer

Informatiehonger

Informatiehonger

We verslikken ons in data, maar blijven gulzig drinken. In dit essay onderzoekt Paola Verhaert hoe onze honger naar informatie — ooit gevoed door boeken, nu door eindeloze datastromen — ons hoofd én onze wereld begint te verzwelgen. Waar ligt de grens? En merken we het als we die overschrijden? Lees meer

:Naar een taal die consent fucking overbodig maakt: brieven over consent

Naar een taal die consent fucking overbodig maakt: brieven over consent

In haar laatste brief aan Alara buigt Yousra zich over taal: hoe taal seksueel geweld normaliseert en hoe taal inwerkt op onze erotische verbeelding. Geweldloze verhoudingen scheppen via taal is voor haar zowel een kwestie van nieuwe talen schrijven als oude of bestaande talen herinneren. Lees meer

Kind van lelijke huizen

Kind van lelijke huizen

Om haar heen ziet Anne Schepers dat de kinderen uit ‘mooie huizen’ die wél een financieel vangnet hebben eerder de stap naar freelancewerk kunnen maken. Ze staat voor de keuze: lijden voor de kunst of doen wat de maatschappij verantwoordelijk acht? Lees meer

:Een reeks foto’s: brieven over consent

Een reeks foto’s: brieven over consent

Voor Alara Adilow voelt het alsof er altijd hiaten overblijven na het schrijven van een antwoord op een brief, en ze vraagt zich af of ze daarom steeds midden in de nacht wakker wordt. Ze denkt na over hoe de zachte aanrakingen niet alleen voor haar lichaam helend kunnen zijn, maar ook voor onze gewelddadige maatschappij, waar pestgedrag en leedvermaak machtsgrepen zijn. Lees meer

:Hoe te dromen:  Over slaap, verlangen en dromen over een betere wereld

Hoe te dromen: Over slaap, verlangen en dromen over een betere wereld

Als Stella Kummer ’s ochtends wakker wordt, bespreekt ze in bed haar dromen met haar vriend. Terwijl ze aan hem vertelt wat er die nacht in haar droomwereld is omgegaan, denkt ze na over dromen over de wereld. Begint het veranderen van de wereld niet eigenlijk gewoon in bed? Lees meer

Auto Draft 8

Een transformatie van verlangen: brieven over consent

Wat als we consent en verlangen zélf als de voorwaarden van bevrijding en sociale rechtvaardigheid zien? Yousra Benfquih licht toe hoe genot-activisme ons niet alleen toelaat om ons tegen de dingen te verzetten, maar ook om te onderzoeken waar we naar verlangen. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €3 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer