De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. Mark betreurt het dat de PvdA meer op zoek lijkt naar een volgende messias dan naar haar oude idealen.
De Britse Labour-partij heeft een nieuwe leider. Jeremy Corbyn versloeg als politieke underdog het establishment. Oud-premier Tony Blair was één van zijn grootste tegenstanders. Hij waarschuwde voor de ondergang van de partij als Corbyn tot leider gekozen zou worden.
Blair bezorgde Labour in 1997 voor het eerst in 23 jaar een meerderheid in het Lagerhuis. Dit deed hij door de rechtse thema’s marktwerking en privatiseringen te omarmen. In dezelfde periode schudde premier Wim Kok de ideologische veren van de PvdA af. De tweede helft van de jaren 1990 bleken een gouden tijd voor de sociaaldemocraten. Na de instorting van het Oostblok hadden de oude socialistische waarden afgedaan. Het antwoord van sociaaldemocratische partijen was de zogenaamde derde weg: de combinatie van liberale economie met sociaal beleid.
De vette jaren zijn echter voorbij. Sinds het tijdperk van Blair afgelopen is, blijkt ‘New Labour’ niet meer opgewassen tegen rechts, net zoals de PvdA de VVD maar niet kan verslaan. Het verendek is afgeworpen, maar er is niets voor in de plaats gegroeid. Niemand lijkt meer te weten waar de PvdA nu eigenlijk voor staat. En dat terwijl we sinds de bankencrisis weten dat liberalisering ook niet zaligmakend is.
Bij gebrek aan nieuwe ideeën wordt teruggegrepen op de oude: Corbyn maakte inmiddels bekend dat zijn eerste daad als premier het opnieuw nationaliseren van de Britse spoorwegen zou zijn. Een idee dat in Nederland wellicht ook zou aanspreken. Een idee dat recht indruist tegen het liberale paradigma van marktwerking en privatisering.
De PvdA blijft echter de politiek failliete ideologie van de derde weg volgen, ondanks de bedroevende tussenstand in de peilingen. Jan Kuitenbrouwer schreef over de PvdA: ‘Het geloof dat men in die partij hecht aan het bestaan van de messias, de gezalfde die alles op gaat lossen, is sterker dan bij de SGP.’ Dit geloof wordt gegrond door de resultaten uit het verleden: zowel in 2010 (Cohen) als in 2012 (Samsom) behoedde een nieuwe leider de PvdA voor een afstraffing. Samsom wist in 2012 zelf in één maand van minder dan 20 virtuele zetels naar 38 werkelijke zetels te gaan.
Als er weer een nieuwe linkse messias als leider van de PvdA opstaat vergeet men maar al te graag al de teleurstellingen van de afgelopen jaren. Een nieuw gezicht wordt verward met een nieuwe boodschap. Na een tijd blijkt de messias een valse profeet: de partij keldert in de peilingen en de roep om een nieuwe leider neemt opnieuw toe.
Labour verloor dit jaar kansloos de parlementsverkiezingen. Nu is er voor een echte koersverandering gekozen. Het ziet er niet naar uit dat de PvdA spoedig gaat volgen. Zeker niet zolang een simpele verandering van poppetjes tot een redelijk verkiezingsresultaat leidt. Maar het zou zo mooi zijn als politieke principes boven kortstondig electoraal succes kwamen te staan.
