Beeld: Joost de Haas

Deze week: True Grit, plagiaat in Duitsland, stemadvies, de jurkjes van Kadhafi en besluiteloosheid door internet. " />

Beeld: Joost de Haas

Deze week: True Grit, plagiaat in Duitsland, stemadvies, de jurkjes van Kadhafi en besluiteloosheid door internet. " />
Asset 14

De kleren van Kadhafi

Een beetje New York in Nederland: hard//talk is onze variant van Talk of the town van The New Yorker. Wat heeft ons afgelopen week bezig gehouden? Wat bespraken we bij de koffieautomaat en waar lagen we wakker van? Graag horen we wat u van deze rubriek vindt. Mailt u ons!

De filmclub

True Grit

De Coen Brothers-Western True Grit greep afgelopen weekend in Los Angeles naast alle tien de Oscars waarvoor hij genomineerd was. Voor de Britse cinematograaf Roger Deakins – genomineerd voor zijn prachtige, rustige camerawerk – betekende het de negende niet-verzilverde nominatie. Verliezers alom, zou je denken. Toch is de film – de highest grossing film van de broertjes ooit – met of zonder Oscarbeeldjes op de Blu Ray-hoes, straks een overwinning. En niet alleen commercieel.
Bij het verschijnen van Charles Portis’ boek True Grit in 1968 sprak The New York Times Book Review van "a skillfully constructed comic tour de force." Dit geldt ook voor de film: van de opening, een stil shot van een lijk op de zwarte grond, tot één van de laatste scènes, een paardenrit door de nacht, verlaat je je op de film. En de acteurs.
True Grit is een boekverfilming. De vorige boekverfilming van de Coen Brothers was ook een Western: No Country For Old Men. Het verhaal gaat dat een van de twee broers het boek van Cormac McCarthy op zijn schoot had liggen en de dialogen – hier en daar wat ingekort – voorlas. De ander tikte ze over. True Grit is een knappere verfilming. Het boek wordt verteld vanuit het perspectief van een veertienjarige meisje. Die vertelstem is belangrijk. In een film is dat niet makkelijk. Toch lossen de broers dit heel elegant op: een korte voice over van de oudere vrouw leidt ons de film in. Aan het einde van de film krijgt deze veertiger een gezicht. Ze is ons dan niet onbekend. Skilfully constructed, dus. En tussendoor spreekt de hoofdpersoon – als meisje van veertien – gewoon zoals de toon van het boek is: belerend, conservatief, gedreven en vol lef. Jeff Bridges speelt ijzersterk. Maar Hailee Steinfeld geeft de film true grit. En humor. Zonder ironie. Meesterlijk, dus. Met of zonder Oscars.

Door Philip Huff

Rolmodel

Nomen est omen

Karl-Theodor Maria Nikolaus Johann Jacob Philipp Franz Joseph Sylvester Freiherr von und zu Guttenberg, de Duitse Defensieminister die deze week aftrad vanwege het plagiaat dat hij pleegde in zijn proefschrift, wordt al grappend Baron zu Googleberg genoemd. Toch is zijn eigen achternaam al toepasselijk genoeg: op één letter na is die immers identiek aan die van de Duitser die bijna zeshonderd jaar geleden de mechanische boekdrukkunst uitvond. Op wat gejeremieer over details en marginale kip- en eivraagstukken na, zijn historici het er over eens dat deze uitvinding, van Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg, instrumenteel was voor het ontstaan van de Renaissance, de Reformatie, en de moderniteit. Zonder Gutenberg geen moderne wetenschap, en dus ook geen universiteiten, en dus ook geen promovendi die in hun dissertatie teksten overnemen zonder bronvermelding.
Hoewel Von und zu Guttenberg een aardige verklaring had (het is best moeilijk om een promotie te combineren met een gezin en een fulltimebaan), en hoewel Merkel aangaf dat ze een minister had aangenomen, geen wetenschapper, is het goed dat Guttenberg is afgetreden. Was hij aangebleven, dan had dat impliciet betekend dat je zelfs in het keurige Duitsland weg kan komen met plagiaat. Maar belangrijker is dat je als Minister van Defensie beslissingen moet nemen waarvan de gevolgen een stuk groter zijn dan het wel of niet verkrijgen van een summa cum laude voor je proefschrift (denk aan: leven en dood). Daarvoor moet je zo secuur, voorzichtig, en integer mogelijk te werk gaan – en Guttenbergs plagiaat toonde aan dat het hem aan één of meer van die eigenschappen ontbrak.

Door Lynn Berger

Commentaar

Stemadvies

Colin Firth speelt in The King’s Speech de stotterende koning George VI, die stemlessen krijgt om zijn natie beter te leiden en uiteindelijk (spoiler-alert) glorieert in een bijna foutloze oorlogsspeech. Firth kreeg zelf stemcoaching om het stotteren voor de rol te leren en won afgelopen zondag de Oscar voor beste acteur, waardoor het verhaal achter de film een opvallende analogie met het verhaal van The King’s Speech zelf vertoont.
Nederland kon ondertussen ook wel wat stemadvies gebruiken. Het zwaar verdeelde land moest alweer voor de derde keer in een jaar naar de stembus. Jan Kuitenbrouwer beschreef in nrc.next afgelopen dinsdag goed hoe alle partijen faalden in hun campagne. Al die onbekende gezichten op de posters, het leek Kuitenbrouwer alsof er aandacht gevraagd werd voor een vermissing: "Heeft u deze Provinciale Staten-kandidaat gezien?”
De slogans onder de onbekende hoofden waren niet veel beter. De PvdA bereikte een nieuw dieptepunt met het extreem nietszeggende "Het moet eerlijker”. Cohen is nog steeds onze eigen George VI, maar het inhoudelijke gestotter van de grootste oppositiepartij is schrijnender. Wie schrijft de speeches van de beste man? Cohen zei tijdens de verkiezingsnacht: "Laten we ons nog eens goed realiseren waarom wij dit allemaal gedaan hebben, en waarom wij hebben gezegd dat het eerlijker moet. Dat is precies wat we bereikt hebben. Het moet eerlijker en ja, dat kan nu ook." Prijsvraag voor de lezer: waar had de PvdA-leider het over? A. De onthulling van een nieuwe, verbeterde leugendetectortest. B. Waarom hij bij 'Doen, Durf of de Waarheid' altijd 'de Waarheid' kiest. C. De algemene verbetering in de naleving van de spelregels bij gezelschapsspelletjes als Monopoly, Kolonisten van Catan en Levensweg. De winnaar krijgt een DVD van The King’s Speech.

Door Rutger Lemm

Ver weg

Kleren maken de man

Om op het politieke wereldtoneel te kunnen functioneren, doen mensen allemaal hetzelfde pakje aan. Een pak met das voor de mannen en een mantelpakje voor de vrouwen. Dit Westerse (of Noordelijke) seksespecifieke uniform is zo degelijk dat het maar zelden wordt betwist of besproken. Verschillen tussen landen lijken te vervallen. Kledij op het politieke wereldtoneel die wel controverse oproept, is die van Moammar Abu Minyar al-Kadhafi.
Eerst waren zijn pakjes vooral in modeland omstreden. De een noemde het ‘dictator chique’, de ander rockster-achtig en er zijn zelfs mensen die de dictator ooit kroonden tot stijlicoon (Vanity Fair, 2009) of ‘satorial genius’ noemden. Maar er was meer aan de hand. De jurkjes van Kadhafi, het hoedje, de rocksterbrillen en de Haddockpakken waren namelijk een heel slimme, politieke strategie. In plaats van de verschillen uit te vlakken door Westerse standaarden te dragen, benadrukte Kadhafi juist het ‘exotische’. Denk ook aan de bedoeïentent die hij meenam op politieke reizen. Door het vreemde te benadrukken, plaatste Kadhafi zich buiten de internationaal bekende categorieën - en dus buiten de aanspraak op aanvaardbaar, ethisch-politiek handelen. Met andere woorden: deze man kon je niet beoordelen, omdat hij een ander jurkje aan had. Maar nu Kadhafi in eigen land onder druk staat, begint hij ineens te zeuren dat 'het Westen' hem 'laat vallen'. Een opmerkelijke koerswijziging. Zeker nu de dictator daardoor in zijn blote hemd komt te staan. De les van dit alles? Kleren maken de man.

Door Annabel Troost

De letteren

Besluiteloosheid

Deze week was Nicholas Carr in Nederland, de schrijver van het essay Is Google Making Us Stupid?: What the Internet is doing to our brains en het daarop volgende boek The shallows. Volgens Carr verandert het internet onze hersenen: onze concentratie is lager en we raken sneller afgeleid. Dit komt doordat er ook echt wat verandert in de structuur van ons brein, zo betoogt Carr.
Het betoog van Carr kennen we al een tijdje. Interessanter is misschien het artikel I can’t think dat vorige week in Newsweek verscheen. Volgens schrijfster Sharon Begley heeft de Twitterization van onze cultuur een revolutie opgeleverd, maar raken we nu als consequentie verlamd als we echte beslissingen moeten maken. Doordat we zoveel informatie op ons afgestuurd krijgen, wordt het steeds moeilijker om alle informatie te wegen en mee te nemen in beslissingen. We koesteren volgens Begley het misverstand dat het nodig is om enorme hoeveelheden complexe informatie te verwerken voordat we een goede beslissing kunnen nemen. Bij het nemen van een beslissing kan je veel beter je telefoon uitzetten en wegblijven van een computer.
Begley redeneert door waar Carr is opgehouden. Het internet verandert ons brein en dat zien we in het dagelijks leven aan de moeite die het kost om beslissingen te nemen. Sufficers maken een beslissing met de informatie die ze hebben en maximizers surfen door met een oneindig verlangen naar meer informatie. Ik ben het met Begley eens: als je vreest een maximizer te worden, zet dan gewoon eens een tijdje het internet op je smartphone uit.

Door Tim de Gier

Mail

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Waarom stellen journalisten zo weinig vragen?

Waarom stellen journalisten zo weinig vragen?

Bij de media heerst ziekte, journalisten stellen te weinig vragen. Fausto en Marthe van Bronkhorst komen met een behandelplan. Lees meer

Essaywedstrijd: 'Dat is dan jouw waarheid' Hooray for the Essay 2026

'Dat is dan jouw waarheid' Hooray for the Essay 2026

In deze editie van Hooray for the Essay dagen we je uit om na te denken over waarheid. Reageer voor 19 januari. Lees meer

Politiek is de olifant in de kamer, maar modejournalistiek trekt de deur liever dicht

Politiek is de olifant in de kamer, maar modejournalistiek trekt de deur liever dicht

Mode lijkt glanzend en zorgeloos, maar er schuilt een wereld van politiek achter. Loïs Blank vraagt zich af: wie bepaalt eigenlijk welke verhalen verteld mogen worden? Wat gebeurt er met de progressieve stemmen van een bedrijf dat vooral voor de winst gaat? Lees meer

Suriname - van onafhankelijk land naar natie

Suriname - van onafhankelijk land naar natie

Op 25 november is het 50 jaar geleden dat Suriname onafhankelijk werd van Nederland. Kevin Headley bespreekt hoe de onafhankelijkheid van Suriname tot stand is gekomen en hoe het zich verder ontwikkelt tot natie: van politieke geschiedenis tot hedendaagse successen. Lees meer

De integratie-stok slaat wéér de ‘problematische Moslim’

De integratie-stok slaat wéér de ‘problematische Moslim’

'Een begrip als integratie lijkt een middel om te streven naar een inclusievere samenleving, maar dwingt in feite minderheden om hun culturele en religieuze identiteit op te geven.' Aslıhan Öztürk legt de retoriek bloot waarmee de integratie-stok dreigend boven het hoofd van generaties migranten wordt gehouden. Lees meer

Wifey material

Wifey material

Wifey of wervelwind, Madonna of hoer. Marthe van Bronkhorst had gehoopt dat dit binaire denken passé was, maar helaas, de emancipatietrein blijkt op dit spoor nog steeds haperen. Ik oefen een enorme aantrekkingskracht uit op één specifiek soort mensen: mensen van wie de favoriete contactfrequentie eens in het kwartaal is. Mensen van wie de love... Lees meer

Anders voel ik me zo oud 1

Anders voel ik me zo oud

In dit essay analyseert Loulou Drinkwaard de tegenstrijdige etiquetten die haar zijn geleerd of opgelegd: ‘Tussen u en jou in, zweef ik. De waarden van mijn vader in mijn ene hand en de waarheid van mijn moeder in mijn andere. Mijn oma deelt de kennis van ons moederland en ‘De Nederlander’ bepaalt wat hoort. Ondertussen vond ik een alternatief. Zullen wij elkaar vousvoyeren?’ Lees meer

:De herhaling van de zombie-apocalyps: Op zoek naar een alternatieve dystopie

De herhaling van de zombie-apocalyps: Op zoek naar een alternatieve dystopie

De zombie is een popcultuuricoon. En niet alleen tijdens Halloween! Series als The Walking Dead en The Last of Us volgen de gebaande zombiepaden. Volgens Anne Ballon hebben zombies méér narratief potentieel. In vernieuwende verhalen wordt onderzocht 'hoe wij als halfbewusten de wereld beleven, hoe we opgaan in systemen die we niet hebben gekozen, hoe we verlangen en met verlies omgaan.' Lees meer

Twee dagen

Twee dagen

Rocher Koendjbiharie belicht de verschillende paden die we tijdens de aankomende verkiezingen in kunnen slaan. Kiest Nederland opnieuw voor rechts, en strompelen we verder richting democratisch en moreel verval? Of kiest Nederland toch voor een samenleving waarin we omkijken naar elkaar? 'Alleen fascisten zien antifascisme als een bedreiging.' Lees meer

Vergeten vrouwen 1

Vergeten vrouwen

In dit essay schrijft Anne Louïse van den Dool over vrouwelijke kunstenaars die meer dan ooit in de schijnwerpers staan. Niet alleen hedendaagse makers, maar ook opvallend veel vrouwen die rond 1900 actief waren in de kunstwereld trekken veel aandacht. Met solotentoonstellingen over Suze Robertson, Coba Ritsema en Jo Koster laten musea zien waarom juist deze kunstenaars alsnog een plek in de canon verdienen. Lees meer

Wil de Nederlander opstaan alsjeblieft?

Wil de Nederlander opstaan alsjeblieft?

Wanneer de VVD pleit voor het bijhouden van gegevens over ‘culturele normen en waarden’ van mensen met een migratieachtergrond, over welke normen en waarden hebben ze het hier dan eigenlijk? Rocher Koendjbiharie neemt de eisen onder de loep die de politiek alleen stelt aan mensen die zichtbaar wortels elders ter wereld hebben. ‘Men wil geen vermenging van culturen en geen uitwisseling van gedachten. De echte eis is assimilatie en het afbreken van wortels.’ Lees meer

Roze, wit, blauw

Roze, wit, blauw

Rechtse en nationalistische partijen laten in hun nieuwste verkiezingsprogramma’s zien dat hun ruimte voor de lhbtqia+-gemeenschap altijd voorwaardelijk is geweest. Journalist Rocher Koendjbiharie legt uit: 'Homoseksualiteit en vrouwenrechten zijn binnen rechtse kringen vaak pas relevant wanneer ze in relatie tot migratie besproken worden.' Lees meer

De achterblijvers

De achterblijvers

Fietsend over een jaagpad reflecteert Gert-Jan Meyntjens op zijn rol als echtgenoot en vader, en neemt hij je mee op een zoektocht naar wat het betekent om man te zijn. Zonder bitter te worden. Lees meer

Ik sliep rechts

Ik sliep rechts

Daten met iemand aan de andere kant van het politieke spectrum? Naomi Ronner deed het. In dit essay beschrijft ze haar ervaringen. Lees meer

De kleinste kans

De kleinste kans

Roosje van der Kamp bereidt zich altijd voor op het ergste. Een vreemd plekje op haar huid, opladers in het stopcontact: overal schuilt gevaar. Als ze achter een geheim komt in de familie begrijpt ze beter waar haar angsten vandaan komen. Ze vertelt erover in dit openhartige essay over intergenerationeel trauma. Lees meer

:Zomergast Koch: ‘Het is gewoon leuk om mensen iets op de mouw te spelden’

Zomergast Koch: ‘Het is gewoon leuk om mensen iets op de mouw te spelden’

Het plezier van de leugen en de bevrijding van de agressie: volgens Zomergast Herman Koch verfraait iedereen het leven een beetje met leugens. Lees meer

Hondenvoer 1

It takes an adult to raise a village: Halsema is streng, rechtvaardig, en een tikje autoritair in Zomergasten

De bedachtzame, maar mediagetrainde, Femke Halsema nam ons als Zomergast mee in de bestuurlijke (opvoed)dilemma’s uit haar werk. Als een klassiek ouderfiguur toont ze zich streng en rechtvaardig, maar mist ze óók zelfinzicht op sommige punten. Lees meer

Uğur Ümit Üngör stilt in Zomergasten maar zelden onze honger naar menselijkheid en ‘goeie dingen’

Uğur Ümit Üngör stilt in Zomergasten maar zelden onze honger naar menselijkheid en ‘goeie dingen’

‘Uğur Ümit Üngörs fragmenten zijn broodnodige kost voor een samenleving die consequent doet alsof wijdverbreid extreem (staats)geweld een ver-van-mijn-bedshow is.’ Terwijl Zomergast Üngör zichzelf kundig naar de achtergrond werkt, maakt hij duidelijk dat de zomer vele winters verstopt. Met opgewekte grimmigheid vraagt hij ons om ons zorgen te maken over het leed van anderen. Lees meer

Zomergasten met Eva Crutzen roept de vraag op of een mooi gesprek genoeg is of dat kijkers toch snakken naar goede televisie.

Zomergast Eva Crutzen zorgde voor een mooi gesprek, maar is dat genoeg?

Na de ideale televisieavond van Eva Crutzen vraagt Hanna Karalic zich af of een mooi gesprek genoeg is voor Zomergasten of dat kijkers toch snakken naar goede televisie. Lees meer

Mijn tweede kutland… 2

Mijn tweede kutland…

Toen Iskra de Vries vanuit Polen naar Nederland verhuisde, bleek dat zij niet van een koude kermis thuiskwam, maar naar een koude kermis vertrokken was. Iskra schrijft een verschroeiend eerlijke break-up brief aan het adres van ons kikkerlandje. Lees meer

Steun Hard//hoofd en verzamel kunst!

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor nieuwe schrijvers en kunstenaars. We zijn al vijftien (!) jaar gratis toegankelijk en advertentievrij. Zo’n vrije ruimte is harder nodig dan ooit. Steun de makers van de toekomst; sluit je vóór 1 januari aan als kunstverzamelaar en ontvang in januari je eerste kunstwerk!

Word kunstverzamelaar