De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. Ella Kuijpers ontdekt als werkzoekende dat bij sollicitatieprocessen regelmatig de voorkeur wordt gegeven aan de sollicitant die de diversiteit binnen een organisatie versterkt. Zij is van mening dat die voorkeur niet de juiste maatregel is om de monocultuur in een organisatie op te lossen.
Steeds vaker verschijnt onder vacatureteksten de zin ‘bij gelijke geschiktheid gaat de voorkeur uit naar de kandidaat die de diversiteit binnen het team versterkt’. Als huidige sollicitant voel ik me daardoor meteen bekeken voordat ik überhaupt op gesprek mag komen. Want ik weet dat kenmerken anders dan mijn capaciteiten of kennis bij de werkgever een rol spelen.
Ik stel me zo voor dat mijn brief en cv worden gecheckt op nationaliteit, geslacht, naam en wie weet wat nog meer. Bij een sollicitatiegesprek waar ook medesollicitanten aanwezig zijn, vraag ik me af in welke van die kenmerken ik verschil van mijn medesollicitanten, omdat werkgevers dat ook doen. Helaas is deze vorm van positieve discriminatie steeds normaler, zo merk ik in veel vacatureteksten waarop ik onlangs solliciteerde.
De TU Eindhoven kwam onlangs nog in opspraak vanwege het bericht dat de komende anderhalf jaar alleen vrouwen worden aangenomen voor wetenschappelijke functies op de universiteit. Het is een vorm van positieve discriminatie om op de universiteit een gelijkere verdeling te maken tussen geslachten. En dat betekent dat de meritocratie faalt, zo stelt Arnon Grunberg. De vrouwen die nu solliciteren willen worden aangenomen op basis van hun kwaliteiten en niet hun geslacht, lijkt mij.
Er wordt gediscrimineerd op de arbeidsmarkt, de woningmarkt en bij de belastingdienst. Dat is kwalijk en moet bestreden worden. Positieve discriminatie is echter niet de juiste oplossing. De naam zegt het al: het blijft een vorm van discriminatie. De kenmerken die een persoon maken tot een stimulans van ‘diversiteit’, zoals een niet-Nederlandse afkomst, worden namelijk bepaald en benoemd. Dat is schadelijk, want het benoemen van verschillen is de basis van discriminatie.
Bovendien is positieve discriminatie bij vacatureteksten een erkenning van het eigen falen. Blijkbaar is er behoefte aan diversiteit, omdat die er nog niet is of niet in optimale vorm. Daarbij kun je de vraag stellen hoe dat kan. In principe zou iedere werkomgeving een afspiegeling moeten zijn van onze diverse samenleving, omdat in de ideale wereld voor iedereen gelijke kansen zijn en diversiteit daardoor natuurlijk ontstaat. Daarnaast betekent het dat iedereen zich vrij moet voelen om op bepaalde functies te solliciteren.
Als er aan die voorwaarden wordt voldaan, zijn werkomgevingen logischerwijs een afspiegeling van de samenleving. Wanneer de werkomgeving dit niet is, kun je dat stimuleren door ondervertegenwoordigde groepen aan te sporen om te solliciteren. Bij het kiezen voor de juiste kandidaat tijdens een sollicitatieprocedure mag de identiteit van die ondervertegenwoordigde groep echter geen rol spelen. Om dat te voorkomen, is het belangrijk om te kijken welke organisaties maatregelen als positieve discriminatie, anoniem solliciteren of quota nodig hebben om diversiteit te bevorderen. Waarschijnlijk schuilt hier (onbewuste) discriminatie achter. Trainingen of workshops kunnen er dan hopelijk voor zorgen dat deze werkgevers diversiteit als natuurlijk gaan ervaren. Daarmee ga je discriminatie tegen en is positieve discriminatie niet meer nodig om diversiteit te bereiken.
