Asset 14

Absurditeit is de kracht van The Nose or Conspiracy of Mavericks

Absurditeit is de kracht van The Nose or Conspiracy of Mavericks

Ella Kuijpers keek de animatiefilm ‘The Nose or Conspiracy of Mavericks’ (2019) van regisseur Andrey Khrzhanovsky. Een prachtig geanimeerde film die teruggrijpt op historische verhalen, verpakt in een dubbele raamvertelling. De film kan aan talloze interpretaties worden onderworpen, maar straalt juist in zijn absurditeit, aldus Ella.

Als The Nose or Conspiracy of Mavericks begint, twijfel je of je de juiste film voor je hebt. Hij begint namelijk in liveaction, maar na een paar minuten zie je de regisseur als een vliegtuigpassagier voorbijkomen en dan weet je dat je goed zit. De animatie start pas daarna, als je in een film duikt die een aantal passagiers tijdens een vliegreis bekijkt.

Ook die film is een raamvertelling, opgedeeld in drie korte verhalen die de regisseur dromen noemt. De animatiefilm toont publiek in een theaterzaal dat verschillende voorstellingen bekijkt, die elkaar willekeurig op lijken te volgen. Zij kijken in de eerste droom naar een vertaling van het verhaal De neus (1835) van de Russische schrijver Nikolaj Gogol. De tweede droom contextualiseert het verhaal over toneelschrijver Mikhail Bulgakov, die Stalin een brief stuurt nadat zijn werk door staatscensuur geen podium meer kan krijgen. De derde droom gaat over de ontvangst van Sjostakovitsj’ opera Lady Macbeth of the Mtsensk District, een film die in Sovjettijd sterk werd bekritiseerd.

Velen hebben zich al op dit verhaal losgelaten, op zoek naar de achterliggende boodschap.

In de film speelt De neus toch wel de hoofdrol. Velen hebben zich al op dit verhaal losgelaten, op zoek naar de achterliggende boodschap. Het gaat namelijk over een man die plots zijn neus verliest. Deze neus wordt later zelf een karakter dat eigenhandig en parmantig in uniform door de stad loopt, wat een absurde situatie creëert. De opmerking van de schrijver aan het eind van het verhaal, doet echter vermoeden dat alle interpretaties van het verhaal verspilde moeite zijn. Gogol stelt “Het vreemdste, het alleronbegrijpelijkste is wel hoe schrijvers in godsnaam zulke onderwerpen kunnen kiezen. Ik moet eerlijk bekennen dat dit mijn verstand te boven gaat” en “Ik weet niet wat ik ervan denken moet…”

Ook schijnbaar willekeurige verhalen zonder samenhang of duidelijk plot kunnen je culturele lusten bevredigen, zo blijkt in The Nose or Conspiracy of Mavericks. Dat gebeurt zeker als humor om de hoek komt kijken. Een wandelende neus, Stalin die zijn politieke medestanders vraagt niet flauw te vallen, telkens als zij onder zijn aandacht bezwijken en een patience spelende krantredacteur in Sovjettijd, spreken genoeg tot de verbeelding.

Het einde van de film is een serieus pleidooi voor de kracht van deze absurde, maar vermakelijke verhalen. Daarin zie je wat er gebeurt als er geen ruimte is voor kunst en vrijheid van denken. De onderdrukte positie van Russische kunstenaars van de avant-garde en intellectuelen in de Sovjettijd is het ultieme voorbeeld van een gebrek aan verbeeldingskracht, door Khrzhanovsky scherp in beeld gebracht.

Ik kies er daarom voor om de kracht van de film juist te zien in de plotloze vorm, de dubbele raamvertelling en de vermakelijke interpretaties van de afzonderlijke verhalen, in plaats van te zoeken naar een diepere betekenis van die verhalen of dromen. Want juist Khrzhanovsky’s humor en absurdisme tonen de kracht van zijn verbeelding.

‘The Nose or Conspiracy of Mavericks’ is binnenkort (online) te zien tijdens Kaboom Animation Film Festival van 31 maart t/m 5 april.

Mail

Ella Kuijpers voelt zich Rotterdamse, windt zich op en schrijft, houdt van zingen en cultuurfinanciering.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven

Steun de makers van de toekomst

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor nieuwe makers. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een scherpe en eigenzinnige stem kunnen ontwikkelen als zij niet worden verleid tot clickbait en sensatie: die vrijheid vormt de basis voor originele verbeelding en nieuwe verhalen.

Steun ons

  • Jochum VeenstraHoofdredacteur
  • Mark de BoorderUitgever
het laatste
Illustratie van twee bomen. De bomen zijn wit en kaal, en je ziet hun wortels en takken voor een achtergrond van een groene en paarse gradiënt.

Van bladeren tot wortels: liefhebben zonder te verliezen

Hoeveel van jezelf lever je, dan wel niet onbewust, in om samen te kunnen zijn met een geliefde? Stefanie Gordin onderzocht wat Rainer Maria Rilke, Herman Hesse en bell hooks hebben geschreven over deze dynamiek. Ze probeert een antwoord te vinden op de vraag: Wat ging er mis in haar vorige relatie, waar ze juist zo duidelijk hadden afgesproken elkaar niet te verstikken? Lees meer

De slag om Lützerath: beeldvorming over solidariteit en geweld

De slag om Lützerath: beeldvorming over solidariteit en geweld

Er is jarenlang gestreden, maar onlangs werd bruinkooldorp Lützerath hardhandig door de Duitse politie ontruimd. Een gesprek over representatie, politiegeweld en de kernboodschap van ‘Lützi Lebt'. Lees meer

Over racistisch politiegeweld zing je geen aria’s – of wel?

Over racistisch politiegeweld zing je geen aria’s – of wel?

Het publiek bij de allerlaatste voorstelling van Blue, over racistisch politiegeweld, hoefde niet verteld te worden hoe hyperactueel de voorstelling was die ze zagen. Lees meer

Afscheidsrede: ‘Hard//hoofd is een vrije ruimte, niet een vrije markt’

‘Hard//hoofd is een vrije ruimte, geen vrije markt’

Marte Hoogenboom blikt terug op haar tijd als hoofdredacteur van Hard//hoofd. Na tweeënhalf jaar dienst vraagt ze zich nog steeds af wat Hard//hoofd eigenlijk is. Lees meer

Van 0-en en 1-en of: waarom ik me eindelijk programmeur durf te noemen

Van 0'en naar 1'en, of: waarom ik me eindelijk programmeur durf te noemen

Als schrijver die 'iets' met computers doet, krijgt Marten Hoekstra vaak de vraag wat dat werk precies inhoudt. In dit essay onderbouwt hij de kracht achter dit ambacht. Lees meer

Nieuws in beeld: De macht van het volk

De macht van het volk

De beelden die uit Iran naar buiten komen zijn schaars. Dat raakt illustrator Pirmin Rengers, die een wereld gewend is waarin media volledig worden gedomineerd door beeld. Lees meer

Hard//talk: Evita 3.0 1

Evita 3.0

De voormalige Argentijnse president Cristina Fernández de Kirchner overleeft een aanslag op haar leven, maar een twaalfjarige gevangenisstraf vanwege corruptie hangt boven haar hoofd. Lees meer

In ieder geval bleven we stuurloos 3/3: Métro

In ieder geval bleven we stuurloos - Métro

Zelfs de sterkste vriendschappen leden aan betonrot. Vrienden verjaren hier als sprinkhanen, hele groepen ontstonden en verdwenen in enkele seizoenen. Lees meer

In ieder geval bleven we stuurloos 2/3: Á pied

In ieder geval bleven we stuurloos - À pied

 Voor eenzaamheid heb je geen kostschool nodig. Niemand keek op wanneer ik ‘DRRRAAAAK’ schreeuwde zonder mijn pas te vertragen. Lees meer

In ieder geval bleven we stuurloos 1/3: Vélo

In ieder geval bleven we stuurloos - Vélo

Tijdens een afdaling vol kinderkoppen ging mijn hangslot uit zichzelf op slot, waarna mijn sleutelbos in een nabijgelegen afvoerputje verdween. Lees meer

Nieuws in beeld: Het kind in het badwater terugvinden

Het kind in het badwater terugvinden

Amerikaanse onderzoekers wisten het geheugen van 150 ouderen te verbeteren middels een schokkend badmutsje. Lees meer

Automatische concepten 78

De natuur huilt droge tranen

Europa maakt waarschijnlijk het ergste droogteseizoen mee in ruim 500 jaar. Lees meer

 1

Tijd voor een dekoloniale Indië-herdenking!

Benjamin Caton organiseert jaarlijks op 16 augustus een dekoloniale Indië/Indonesië-Nederland Herdenking, omdat een grote en groeiende groep mensen zich niet gezien voelt door de Nationale Indië-herdenking, een dag ervoor. Lees meer

Nieuws in beeld: Van Trump mag de FBI de pot op

Van Trump mag de FBI de pot op

Elf 'topgeheime' documenten nam de FBI mee van Donald Trumps landgoed. Hij wil ze terug. Lees meer

Nieuws in beeld: Bomen zijn klaar met de hitte en zetten de herfst in

Bomen zijn klaar met de hitte en zetten de herfst in

Sommige loofbomen begonnen vorige maand al hun bladeren af te stoten - veel vroeger dan normaal. Lees meer

Nieuws in beeld: Iedereen voor? Hallo?

Iedereen voor? Hallo?

De weinige Tunesiërs die kwamen opdagen voor het referendum, stemden massaal voor meer macht voor de zittende president. Lees meer

Nieuws in beeld: We moeten kopen, reizen, vliegen, drinken, eten, feesten, zo niet doorgaan

We moeten kopen, reizen, vliegen, drinken, eten, feesten, zo niet doorgaan

Hoelang kunnen we nog boven de zelfgegraven afgrond blijven bungelen? Lees meer

Nee, Anna Sorokin is geen Robin Hood en dit is waarom

Nee, Anna Sorokin is geen Robin Hood en dit is waarom

Netflix zet in Inventing Anna een oplichtster op een voetstuk. Emma Stomp zet daar vraagtekens bij. Lees meer

Nieuws in beeld: We zitten krap bij gas (dus kolencentrales mogen weer)

We zitten krap bij gas (dus kolencentrales mogen weer)

Om de gasvoorraden te ontzien, mogen de (uiterst vervuilende) kolencentrales jarenlang op volle toeren draaien. Lees meer

Nieuws in beeld: Blokkeert de boer zijn eigen protest?

Blokkeert de boer zijn eigen protest?

Driekwart van de Nederlanders vindt de acties tijdens boerenprotesten te ver gaan. Lees meer

Steun de makers van de toekomst. Sluit je aan bij Hard//hoofd!

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor nieuwe kunstenaars en schrijvers. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Wij zijn al meer dan twaalf jaar bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Onze kunstverzamelaars maken dit mogelijk. Sluit je nu aan en ontvang jaarlijks gesigneerde kunstwerken van veelbelovende kunstenaars én je eigen Hard//hoofd-tasje. Veel verzamelplezier!

Steun en verzamel