Brankele is bang voor spinnen." /> Brankele is bang voor spinnen." />
Asset 14

Fobie

Toen ik vijf jaar geleden kennis maakte met het gezin in Zuid-Frankrijk waar ik een paar weken au pair zou zijn, nam ik mij van alles voor. Je wilt uiteraard een goede indruk maken en overkomen als een rationeel, verantwoordelijk wezen waarbij de kids in goede handen zijn. Die impressie heb ik hooguit een half uur weten vast te houden. Plots keerde mijn hele lichaam zich, voorzien van een ‘meurtre et feu’-grimas vol afschuw, al kronkelend en intens gespannen af van het aanrecht. Ze moeten gedacht hebben dat ik een epileptische aanval kreeg – of misschien zelfs twee. De kinderen begonnen hard te lachen en met de autoriteit waarin ik mij zo-even nog gewaand had, werd direct korte metten gemaakt. Op het aanrecht zat, rustig wiegend tussen de baguettes en de keukenrol, een lenig beestje met acht pootjes.

Ook nu nog krijgt zo’n stom beest me met gemak op de kast. Voor slangen, haaien en schorpioenen ben ik niet bang; nee hoor, het zijn die minuscule ongevaarlijke mislukte insecten die deze angsthaas de das om doen. Aangezien ik nu op de begane grond woon, word ik geregeld geconfronteerd met mijn ongewenste medebewoners. Doodslaan durf ik ze niet. De beroemde glas-met-papiertje-techniek is ook niet aan mij besteed – ze zullen er maar onderuit kruipen en op je springen! Een gigantisch exemplaar in de gootsteen heeft zijn aanwezigheid laatst helaas met kokend water moeten bekopen. Erg gênant. Maar ach, er zijn ook mensen die bang zijn voor kippen (alektorofobie), groenten (lachanofobie) of lange woorden (hippopotomonstrosesquipedaliofobie). Da’s pas zielig.

Duidelijk is dat je ratio geen invloed heeft op de paralyserende angst die je als fobisch mens ondergaat. De meeste fobieën staan sowieso niet in verhouding tot de reële bedreiging die uitgaat van de situatie. Maar ondanks de bewuste wetenschap dat je geen gevaar loopt, gaan inwendig alle angstwekkers tegelijkertijd af. En zelfs onbewust, als er plaatjes van spinnen voorbij flitsen die je niet kunt waarnemen, vertoont het lichaam alle fysiologische kenmerken van angst. De fobie is dus een automatische reactie die je onmiddellijk en ongewild in een panische staat brengt.

Bij sommige fobieën is er een duidelijke link te vinden met traumatische gebeurtenissen in het verleden – als je ooit bijna verdronken bent is het begrijpelijk dat je watervrees ontwikkelt. De angst die je toen ervoer is gelijkgesteld aan de stimulus water, en elke keer dat je daar aan blootgesteld wordt, wordt ook die angst weer geactiveerd. Maar dat verband met een vroegere slechte ervaring is er niet altijd. De evolutionaire psychologie zou spinnenangst verklaren doordat onze voorouders op hun hoede moesten zijn voor die potentieel gevaarlijke wezens zodat ze op tijd konden vluchten, en dat hun angst via de genen doorgegeven is aan ons, waardoor wij nu nog steeds bang zijn voor spinnen terwijl ze ons allang niet meer kunnen doodmaken en we geen hoede meer nodig hebben. Maar deze theorie schiet wat mij betreft tekort. Bovendien kan je roltrapfobie hier toch echt niet mee verklaren.

Middenin je hersenen liggen de ‘amygdala’, structuren die onder andere angst en agressie mediëren. Deze staan in directe verbinding met de ‘hippocampus’, belangrijk voor het geheugen. Negatief behaalde resultaten in het verleden bieden in die zin dus wel degelijk garantie voor de toekomst. Bij fobische angst lijken de amygdala al actief te worden voordat je de situatie überhaupt goed en wel geïnterpreteerd hebt. De visuele informatie over het angstaanjagende object gaat regelrecht naar de amygdala en zet de boel daar in vuur en vlam, nog voordat alle informatie op hoger niveau verwerkt is. De verhoogde staat van opwinding van je lichaam die daarop volgt, de zogenaamde ‘fight or flight’ toestand, maakt dat je gaat zweten, een verhoogde hartslag krijgt, en hard wegrent dan wel verlamd blijft staan met gigantische doppen.

Sommige behandelingsmethoden richten zich op het omleggen van deze ‘primitieve’ route en proberen de hogere hersencentra bij de angstreactie te betrekken. Door het herhaaldelijk aanbieden van de beangstigende stimulus wordt de initiële schrik langzaamaan minder en kan uiteindelijk zelfs uitdoven. Andere therapieën proberen juist de angstveroorzaker te koppelen aan een ontspannende stimulus. Dan zou er, mocht het lukken, de volgende keer dat je zo’n spin ziet wiebelen wellicht een beeld van een wit strand met hangmat opgeroepen worden. Wat een rust.

Medicijnen tegen dit soort specifieke fobieën zijn er niet echt, maar een stof die wel een algemeen verminderende werking heeft op je angsten is cannabis. Dat zorgt ervoor dat de communicatie tussen zenuwen minder snel gaat en de schrikreactie afneemt. Als ik ooit nog naar het oerwoud ga zal ik dus eerst maar een flinke joint moeten roken voordat ik Sebastiaan en zijn vriendjes tegemoet treed. Tot die tijd hou ik de waterkoker paraat.

Mail

Brankele Frank

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
De sofaconstante

De sofaconstante

Uschi Cop schreef een claustrofobische verhalenbundel over zes levens die getekend zijn door een verlangen naar zingeving. De sofaconstante is een voorpublicatie van een van die verhalen uit haar bundel 'Zwaktebod'. Lees meer

Column: Dat heet ‘een gesprek voeren met elkaar’

Dat heet ‘een gesprek voeren met elkaar’

Als een vriendin van Eva op date gaat met een man waarmee Eva zelf al eerder afsprak, is ze erg benieuwd naar haar bevindingen. Lees meer

:The chosen family: Beelden van queer vruchtbaarheid

The chosen family: Beelden van queer vruchtbaarheid

Marit Pilage onderzoekt beelden van queer vruchtbaarheid in de kunst om zo de definitie van vruchtbaarheid, zwangerschap en ouderschap te herdefiniëren. Lees meer

Een woud vol dichtgetimmerde hokjes

Een woud vol dichtgetimmerde hokjes

Zazie Duinker baant zich een weg door het oerwoud van de (hergedefinieerde) woorden. Lees meer

In de afwezigheid van 1

In de afwezigheid van

Marit Pilage onderzoekt de rol en betekenis van kunst bij zwangerschap en vruchtbaarheid, maar vooral ook bij het uitblijven daarvan. Lees meer

Kijkend naar kunst van mannen: ‘Ben ik toch een mannenhater?’ 6

Kijkend naar kunst van mannen: ‘Ben ik dan toch een mannenhater?’

Puck Lingbeek's vader stelt dat haar boosheid richting mannen haar interpretaties van kunst beïnvloedt. Puck is het daar niet mee eens, maar het zet het haar wel aan het denken. Lees meer

Column: Het glas wijn waar ik zin in heb bestaat niet

Het glas wijn waar ik zin in heb bestaat niet

Twee jaar geleden vroeg Eva nog aan een collega waarom ze niet dronk. Inmiddels laat ook zij de alcohol links liggen en is ze zelf degene die wordt bevraagd. Lees meer

(Ont)hechting

(Ont)hechting

Als Aisha op proef intrekt bij haar geliefde en haar eigen gekoesterde plek achterlaat, is het net het alsof ze een onvaste vorm aanneemt. Lees meer

Voesten

Voesten

"Misschien is dat man zijn hier: hetzelfde bewegen als de anderen." Voesten van Werner de Valk is een kort verhaal over een eiland met een duistere traditie en over het moeten bewijzen van mannelijkheid. Lees meer

Muze

Muze

Loren Snel schreef een roman over hoe samen te zijn met een ander en intussen trouw te blijven aan jezelf. Haar debuut verschijnt 25 oktober bij uitgeverij Prometheus. Hier lees je een voorpublicatie. Lees meer

Liever een monster

Liever een monster

Het is moeilijk te accepteren dat mensen kunnen doden, maar waarom maken we van moordenaars karikaturen? Een voorpublicatie uit Lotje Steins Bisschop en Roselien Herderschee Dodelijke gekte. Lees meer

Jari

Jari

Dave Boomkens schreef een verhaal over troosteloosheid, onmacht en opgroeien. Over hoe je in een treurig flatgebouw, tussen de nieuwsprogrammering en sportwedstrijden door, een vriend kunt vinden en verliezen. Lees meer

Hoe in Duitsland het Zionistische establishment wint

Hoe in Duitsland elke vorm van empathie met inwoners van Palestina wordt verboden

De situatie in Duitsland is de laatste dagen geëscaleerd. Het politieapparaat en de politiek gebruiken harde repressiemiddelen om vooral Duitse mensen van kleur of met een migratieachtergrond de kop in te drukken. Zij verliezen op dit moment hun vrijheid van meningsuiting. Lees meer

Hypnose

Op een dag breng ik alle wereldleiders onder hypnose

Een betere wereld begint bij een andere gedachte en daarom besluit Marthe van Bronkhorst hypnotiseur te worden. Lees meer

Column 1

Je opnemen in mijn testament

Een lugubere ontdekking tijdens een boswandeling doet Eva nadenken over wat we achterlaten voor onze nabestaanden als we overlijden. Lees meer

Geef de dag een naam

Geef de dag een naam

Op een hete zomerdag wordt Felipe zwetend wakker. Deze dag, die heet en broeierig is, brengt hem uit evenwicht, tot hij uiteindelijk doet wat hij gezworen had nooit te doen: hij begint te drinken. Een fragment uit de afstudeernovelle van Tiemen Hageman over het verleden proberen los te laten, het leven ruimte geven en adolescent worden. Lees meer

Aaah, het launchfeest!

Aaah, het launchfeest!

Na de lancering van ons derde papieren tijdschrift willen we onze lezers, schrijvers en makers graag uitnodigen om dit grote succes samen met Hard//hoofd te vieren op 26 oktober in Amsterdam. Lees meer

Tussen de randen van een aquarium

Tussen de randen van een aquarium

Wie ben je als je alles kunt zijn? In het fragmentarische afstudeerwerk van Ettie Edens veranderen mensen onder andere in een hoopje, een steen, een natuurkundedocent, water, iemand die limonade drinkt en een lantaarnpaal. Lees meer

Automatische concepten 71

We hebben een probleem met de derde helft

Een voetbalwedstrijd stopt officieel misschien op het veld, maar Marthe van Bronkhorst merkt in de trein dat het slinkse spel doorgaat. Lees meer

Mycelium

Mycelium

Wat als schimmelsporen zich met iedere adem dieper in je longen graven? Met ‘Mycelium’ won Olga Ponjee de juryprijs van Het Rode Oor 2023, de erotische schrijfwedstrijd van Vlaams-Nederlands huis deBuren. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier! 

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer