Brankele is bang voor spinnen." /> Brankele is bang voor spinnen." />
Asset 14

Fobie

Toen ik vijf jaar geleden kennis maakte met het gezin in Zuid-Frankrijk waar ik een paar weken au pair zou zijn, nam ik mij van alles voor. Je wilt uiteraard een goede indruk maken en overkomen als een rationeel, verantwoordelijk wezen waarbij de kids in goede handen zijn. Die impressie heb ik hooguit een half uur weten vast te houden. Plots keerde mijn hele lichaam zich, voorzien van een ‘meurtre et feu’-grimas vol afschuw, al kronkelend en intens gespannen af van het aanrecht. Ze moeten gedacht hebben dat ik een epileptische aanval kreeg – of misschien zelfs twee. De kinderen begonnen hard te lachen en met de autoriteit waarin ik mij zo-even nog gewaand had, werd direct korte metten gemaakt. Op het aanrecht zat, rustig wiegend tussen de baguettes en de keukenrol, een lenig beestje met acht pootjes.

Ook nu nog krijgt zo’n stom beest me met gemak op de kast. Voor slangen, haaien en schorpioenen ben ik niet bang; nee hoor, het zijn die minuscule ongevaarlijke mislukte insecten die deze angsthaas de das om doen. Aangezien ik nu op de begane grond woon, word ik geregeld geconfronteerd met mijn ongewenste medebewoners. Doodslaan durf ik ze niet. De beroemde glas-met-papiertje-techniek is ook niet aan mij besteed – ze zullen er maar onderuit kruipen en op je springen! Een gigantisch exemplaar in de gootsteen heeft zijn aanwezigheid laatst helaas met kokend water moeten bekopen. Erg gênant. Maar ach, er zijn ook mensen die bang zijn voor kippen (alektorofobie), groenten (lachanofobie) of lange woorden (hippopotomonstrosesquipedaliofobie). Da’s pas zielig.

Duidelijk is dat je ratio geen invloed heeft op de paralyserende angst die je als fobisch mens ondergaat. De meeste fobieën staan sowieso niet in verhouding tot de reële bedreiging die uitgaat van de situatie. Maar ondanks de bewuste wetenschap dat je geen gevaar loopt, gaan inwendig alle angstwekkers tegelijkertijd af. En zelfs onbewust, als er plaatjes van spinnen voorbij flitsen die je niet kunt waarnemen, vertoont het lichaam alle fysiologische kenmerken van angst. De fobie is dus een automatische reactie die je onmiddellijk en ongewild in een panische staat brengt.

Bij sommige fobieën is er een duidelijke link te vinden met traumatische gebeurtenissen in het verleden – als je ooit bijna verdronken bent is het begrijpelijk dat je watervrees ontwikkelt. De angst die je toen ervoer is gelijkgesteld aan de stimulus water, en elke keer dat je daar aan blootgesteld wordt, wordt ook die angst weer geactiveerd. Maar dat verband met een vroegere slechte ervaring is er niet altijd. De evolutionaire psychologie zou spinnenangst verklaren doordat onze voorouders op hun hoede moesten zijn voor die potentieel gevaarlijke wezens zodat ze op tijd konden vluchten, en dat hun angst via de genen doorgegeven is aan ons, waardoor wij nu nog steeds bang zijn voor spinnen terwijl ze ons allang niet meer kunnen doodmaken en we geen hoede meer nodig hebben. Maar deze theorie schiet wat mij betreft tekort. Bovendien kan je roltrapfobie hier toch echt niet mee verklaren.

Middenin je hersenen liggen de ‘amygdala’, structuren die onder andere angst en agressie mediëren. Deze staan in directe verbinding met de ‘hippocampus’, belangrijk voor het geheugen. Negatief behaalde resultaten in het verleden bieden in die zin dus wel degelijk garantie voor de toekomst. Bij fobische angst lijken de amygdala al actief te worden voordat je de situatie überhaupt goed en wel geïnterpreteerd hebt. De visuele informatie over het angstaanjagende object gaat regelrecht naar de amygdala en zet de boel daar in vuur en vlam, nog voordat alle informatie op hoger niveau verwerkt is. De verhoogde staat van opwinding van je lichaam die daarop volgt, de zogenaamde ‘fight or flight’ toestand, maakt dat je gaat zweten, een verhoogde hartslag krijgt, en hard wegrent dan wel verlamd blijft staan met gigantische doppen.

Sommige behandelingsmethoden richten zich op het omleggen van deze ‘primitieve’ route en proberen de hogere hersencentra bij de angstreactie te betrekken. Door het herhaaldelijk aanbieden van de beangstigende stimulus wordt de initiële schrik langzaamaan minder en kan uiteindelijk zelfs uitdoven. Andere therapieën proberen juist de angstveroorzaker te koppelen aan een ontspannende stimulus. Dan zou er, mocht het lukken, de volgende keer dat je zo’n spin ziet wiebelen wellicht een beeld van een wit strand met hangmat opgeroepen worden. Wat een rust.

Medicijnen tegen dit soort specifieke fobieën zijn er niet echt, maar een stof die wel een algemeen verminderende werking heeft op je angsten is cannabis. Dat zorgt ervoor dat de communicatie tussen zenuwen minder snel gaat en de schrikreactie afneemt. Als ik ooit nog naar het oerwoud ga zal ik dus eerst maar een flinke joint moeten roken voordat ik Sebastiaan en zijn vriendjes tegemoet treed. Tot die tijd hou ik de waterkoker paraat.

Mail

Brankele Frank

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Die betere wereld wordt al gemaakt

Die betere wereld wordt al gemaakt

De betere wereld, Het Grote Geluk: Marthe van Bronkhorst vraagt zich af waar ze dat kan vinden, misschien gewoon op een borrel, in het samenkomen met vrienden? Lees meer

Zomers zwijgen

Volim nas: hoe de taal van de liefde mijn lichaam tot stilte maande

Wat als je vertrouwen in jezelf en je lichaam plotsklaps wordt aangetast door epileptische aanvallen? En tegelijkertijd je vertrouwen in de onvoorwaardelijke liefde van je oma ook op losse schroeven komt te staan? In een persoonlijk essay neemt Dorea Laan je in beeldende taal mee in deze zoektocht. Lees meer

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Harnas’, het achtste Hard//hoofd Magazine!

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Harnas’, het achtste Hard//hoofd Magazine!

In welk harnas hul jij je? Stuur voor 14 september je pitch in en draag met een (beeld)verhaal, essay, poëzie of kunstkritiek bij aan het magazine ‘Harnas’. Lees meer

Misschien voor mezelf, maar niet voor jou

Misschien voor mezelf, maar niet voor jou

Eva van den Boogaard lijkt op iemand die ze nooit gekend heeft. Via een persoonlijke brief en een angstaanjagende gebeurtenis leert ze hem toch een beetje kennen. Lees meer

:Meer dan Maria: het moederschap in de beeldende kunst 3

Meer dan Maria: het moederschap in de beeldende kunst

Wat betekent het om moeder te zijn? En wanneer ben je dan een ‘goede moeder’? Moederschap, en alle nuances daarrond, blijft onderbelicht. Anne Louïse van den Dool onderzoekt via de representatie van moeders in de beeldende kunst de vele kanten die horen bij moeder zijn. Lees meer

Mijn Apocalypsis Leydenensis 1

Mijn Apocalypsis Leydenensis

In deze gedichten vliegt Joshua Snijders koerend over een postapocalyptisch Leiden, zijn Lays-chipszakjes tijdens een uitstapje in de Melkweg achtergelaten en zwemmen walvissen op wieltjes. 'De vraag is of je voetafdrukken kunt achterlaten wanneer er geen zwaartekracht is.' Lees meer

Lois Cohen maakte foto voor onze kunstverzamelaars: ‘Ik regisseerde per ongeluk een etalagepop’

Lois Cohen maakte foto voor onze kunstverzamelaars: ‘Ik regisseerde per ongeluk een etalagepop’

Word vóór 1 juli kunstverzamelaar bij Hard//hoofd en ontvang een unieke print van Lois Cohen! In gesprek met chef Kunst Jorne Vriens licht Lois een tipje van de sluier op. Lees meer

Was dit nou een flirt?

Was dit nou een flirt?

Als de Amsterdamse Carrie Bradshaw schrijft Marthe van Bronkhorst over de schemerflirt: een net te lange blik, een ambigu compliment, een hand die 'per ongeluk' de jouwe aanraakt. Lees meer

In gesprek met Jacqueline Peeters

In gesprek met Jacqueline Peeters: ‘Schilderen is denken en doen’

Aucke Paulusma gaat in gesprek met Jacqueline Peeters over haar nieuwe tentoonstelling. ‘Ik hoop dat ze in mijn werk iets van die spanning zien tussen wat zichtbaar is en wat verborgen blijft, en dat ze voelen hoe ik dat proces van schilderen benader.’ Lees meer

Terugblik op de schrijfworkshop: 'Hoe schrijf je over mannelijkheid?'

Terugblik op de schrijfworkshop: 'Hoe schrijf je over mannelijkheid?'

Op 25 mei organiseerde Hard//hoofd een schrijfworkshop met het thema: 'Hoe schrijf je over mannelijkheid?' Tijdens deze middag hebben de uitgekozen deelnemers onder begeleiding van één van de vier hosts uit het netwerk van Hard//hoofd de tijd gekregen om ideeën uit te wisselen, hun eigen tekst aan te scherpen en te reflecteren op hun eigen schrijfproces. Samen met de hosts kijken we terug op een verdiepende, inspirerende dag vol uitwisseling en reflecties. Lees meer

Dit maakten onze kunstverzamelaars en magazineabonnees mogelijk in 2024

Dit maakten onze kunstverzamelaars mogelijk in 2024

Kunstverzamelaars dragen bij aan onze missie om nieuw talent te ondersteunen en een vrije ruimte te bieden. We leggen graag uit hoe we de donaties in 2024 hebben besteed. Lees meer

Als je écht kinderen wilt redden

Als je écht kinderen wilt redden

Shashitu Rahima Tarirga kwam 33 jaar geleden via interlandelijke adoptie naar Nederland vanuit Ethiopië. Na een reis naar Ethiopië maakt ze nu een afweging tussen haar leven hier en het gemiste leven daar. 'Weegt een westers paspoort op tegen het moeten omgaan met de trauma’s van scheiding en achterlating? Weegt een leven hier op tegen onbekendheid met je leven daar?' Lees meer

Water landt zachter

Water landt zachter

Via een staalarbeider en een PVV-stemmer onderzoekt Angelika Geronymaki zichzelf. Kan ze, zonder het doen van aannames, de ander leren kennen? Lees meer

nuclear family

Queerkroost

In een briefwisseling over queer ouderschap zoeken Eke Krijnen en Lisanne Brouwer naar steun, herkenning en een houding om de maatschappelijke discriminatie buiten het gezinsleven te houden. Lees meer

Informatiehonger

Informatiehonger

We verslikken ons in data, maar blijven gulzig drinken. In dit essay onderzoekt Paola Verhaert hoe onze honger naar informatie — ooit gevoed door boeken, nu door eindeloze datastromen — ons hoofd én onze wereld begint te verzwelgen. Waar ligt de grens? En merken we het als we die overschrijden? Lees meer

De talkshow is dood, lang leve de talkshow

De talkshow is dood, lang leve de talkshow

In deze colum geeft Marthe Bronkhorst je een van haar geheime toverzinnen om vervelende talkshowgasten de mond te snoeren. 'Is dat zo?' Lees meer

:Naar een taal die consent fucking overbodig maakt: brieven over consent

Naar een taal die consent fucking overbodig maakt: brieven over consent

In haar laatste brief aan Alara buigt Yousra zich over taal: hoe taal seksueel geweld normaliseert en hoe taal inwerkt op onze erotische verbeelding. Geweldloze verhoudingen scheppen via taal is voor haar zowel een kwestie van nieuwe talen schrijven als oude of bestaande talen herinneren. Lees meer

Comme tu veux

Comme tu veux

In de bruisende souks van Marrakech leert Aisha Mansaray haar vader – de ultieme hosselaar, de praatjesmaker in zes talen, en de filosoof in een (illegale) taxi – beter begrijpen. Lees meer

:De kunst van vertrekken – Deel II: Macht en onmacht

De kunst van vertrekken – Deel II: Macht en onmacht

In het tweede deel van deze essayreeks over kunststakingen schrijft Lara den Hartog Jager over kunstenaars die worstelen met systemen van macht en de vraag of hun kunst verandering teweeg kan brengen. Lees meer

:De archivaris en haar dochter: Een anatomie van opa's dochter 1

De archivaris en haar dochter: Morgen zal alles anders zijn

‘Even eufy checken.’ In ‘Morgen zal alles anders zijn’ dicht Bareez Majid over de eindeloze keuzes en opties die een dag voortbrengt. Een dag die getekend wordt door de sluimerende aanwezigheid van de videofeed van een beveiligingsapp. Lees meer

Hard//hoofd zoekt vóór 28 juli 2.500 trouwe lezers!

Hard//hoofd verschijnt weer op papier, nu met extra bijlage! In Honger lees je over de pijn, het verlangen en de schoonheid van datgene waar we naar smachten. Schrijf je vóór 28 juli in voor slechts 3 euro per maand en ontvang Honger in september in de brievenbus, mét bijlage Ik wil, wil jij ook? over seksueel consent. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer