Noah Baumbach's laatste film Greenberg blijkt een analyse van een generatieclash te zijn: twintigers van toen versus twintigers van nu." /> Noah Baumbach's laatste film Greenberg blijkt een analyse van een generatieclash te zijn: twintigers van toen versus twintigers van nu." />
Asset 14

de sequel

-In het zomernummer van de Filmkrant (klik hier) discussieerde ik met mederedacteur Eva Sancho Rodríguez over twintigersfilms, aan de hand van het verschil tussen de hedendaagse mumblecore-films en de slacker-cinema van de jaren negentig. Zonder dat we het wisten schreven we eigenlijk een stuk over Greenberg van Noah Baumbach.-

We wisten het niet omdat Greenberg toen nog niet uitgebracht was, maar de film verbeeldt exact de overeenkomsten en tegenstellingen tussen de twintigers van twintig jaar terug en die van nu, waar ook het opgeschreven gesprek tussen Eva en mij om draaide. Alleen bekijken regisseur Noah Baumbach en zijn co-scenarist, actrice Jennifer Jason Leigh, die vergelijking voornamelijk vanuit de oudere generatie.

Greenberg gaat, zo viel in alle recensies van de film te lezen, over de neurotische Roger Greenberg (Ben Stiller), een vroege veertiger die zijn (kort door de bocht) op niets uitgelopen leven overziet. De ras-New Yorker keert terug naar geboorteplaats Los Angeles om op het huis en de hond van zijn jongere, maar succesvollere broer te passen terwijl die op vakantie is. Greenberg is onlangs ontslagen uit een psychiatrische inrichting en als niet-autorijder ontheemd in deze autostad, zoals hij ontheemd lijkt in zijn eigen leven.

Wat veel minder naar voren kwam in besprekingen van de film, is dat Greenberg net zo goed gaat over twintiger Florence (Greta Gerwig), het meisje met wie Greenberg het in de loop van de film min of meer aanlegt. Ze is de huishoudster van de jongere broer en wordt door Greenberg al snel behandeld als ongemakkelijke kruising tussen vriend, sloofje en chauffeur, met tussendoor voorzichtige toenaderingen op lichamelijk vlak. Misschien gaat Greenberg zelfs wel meer over Florence, ondanks de titel en de prominente plaats van het gelaat van Ben Stiller op de filmposter: de film opent bij haar, eindigt goeddeels met haar, en tussendoor gaat het evenzeer om hoe Greenberg haar verandert als om hoe dat andersom gebeurt. Waar alle andere lijnen in Greenberg's leven aan het verleden verbonden zijn – zijn broer en diens familie, zijn oude bandleden – is de ontluikende relatie met het schuchter-neurotische meisje de enige lijn naar de toekomst voor de explosief-neurotische Roger.

Stiller en Gerwig zijn daarbij perfect gecast als epigonen van hun respectievelijke generaties én de bijbehorende filmgenres. Hij – geboren in 1965 dus twintiger van 1985 tot 1995 – was als regisseur verantwoordelijk voor Reality Bites, dat zoals Eva en ik al schreven de verongelijkte, anti-commerciële slacker-generatie tot in de puntjes weergaf. Gerwig op haar beurt – bouwjaar 1983 – is voor de mumblecore-groep wat Winona Ryder was voor filmmakers van de jaren negentig: boegbeeld, muze, aanjager. Vanaf de eerste dagen was ze nauw betrokken bij de stroming, met films als Hannah Takes the Stairs en Baghead (als actrice) en Nights and Weekends (als scenarist, coregisseur en hoofdrolspeelster).

Nog een sterk staaltje genre-gerelateerde casting: Mark Duplass. Greenberg speelt zich af in het rond de filmwereld cirkelende creatieve Hollywoodkliekje waar Greenberg's oude vrienden toe behoren. Duplass speelt Eric Beller, een van de oude bandgenoten van Greenberg, die in tegenstelling tot zijn nukkige bandleider wél het contract dat ze kregen aangeboden van een grote platenbaas had willen tekenen. De aanwezigheid van Duplass is een cameo, beperkt tot anderhalve scene, maar wie wil kan wel degelijk belang zien in Baumbachs keuze voor precies deze acteur. Als regisseur/scenarist maakte Duplass samen met zijn broer Jay diverse centrale films van de opbloeiende mumblecore-beweging, waaronder de twee eerder genoemde titels met Gerwig, en ook als acteur duikt hij regelmatig op, bijvoorbeeld onlangs in Humpday, de eerste mumblecore-film die in Nederland een reguliere bioscooproulatie kreeg. Maar in de context van dit stuk is misschien nog belangrijker dat Duplass werd geboren in 1976, en dus de middenweg tussen Stiller en Gerwig bewandelt.

Die dualiteit vormt ook het karakter dat Duplass in de film speelt: Beller is een geldbeluste slacker met (gefnuikte) ambities, of een mumbler die het niet veel kan schelen wat er met de mensen om hem heen gebeurt. Precies het tegenovergestelde dus van hoe Eva en ik de slackers en mumblers beschreven: de twintigers van toen die vol van postmoderne ironie vooral met zelfontplooiing bezig waren; de twintigers van nu die hun idealen hebben in een zoektocht naar een eerlijke omgang met de anderen in je leven. Beller toont een tussenweg, maar neemt van beide kanten precies de verkeerde eigenschappen, en is daarmee de tegenpool van wat Greenberg uiteindelijk zal worden.

De film lijkt een afrekening met de generatie-brede vertwijfeling die ook in Reality Bites centraal stond, over 'je ziel verkopen' aan 'de man'. Greenberg weigerde dat te doen, en moet nu in het reine zien te komen met de realiteit die die keuze opleverde: niet alleen zijn eigen leven liep erdoor op niets uit, maar ook dat van zijn beste vriend Ivan (Rhys Ifans). In de loop van de 107 minuten die de film duurt, verandert de hoofdpersoon met vallen en opstaan van de verongelijkte jaren-negentig-twintiger die hij in zijn hoofd nog steeds was, naar iets wat meer lijkt op een twintiger van deze tijd. Dan kan hij bijna echt aan zijn volwassen leven beginnen.

Mail

Joost

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Stomwijzer

Stomwijzer

Marthe van Bronkhorst loodst je door het wispelturige politieke landschap aan de hand van haar alternatieve stemwijzer. Lees meer

Auto Draft 8

Programma: Ik wil, wil jij ook? - consent in illustratie

Vier samen met Hard//hoofd de publicatie van onze recent verschenen bundel over seksueel consent! Lees meer

Roze, wit, blauw

Roze, wit, blauw

Rechtse en nationalistische partijen laten in hun nieuwste verkiezingsprogramma’s zien dat hun ruimte voor de lhbtqia+-gemeenschap altijd voorwaardelijk is geweest. Rocher Koendjbiharie ligt in zijn essay het probleem toe: 'Homonationalisme is niks meer dan de voorwaardelijke acceptatie van mensen uit de regenbooggemeenschap ten behoeve van een nationale identiteit en een nationalistische ideologie.' Lees meer

:Winnaar publieksprijs Rode Oor: Vespula vulgaris

Winnaar publieksprijs Het Rode Oor: Vespula Vulgaris

In een pot met schuimbanaantjes vecht een wesp om los te komen. Myrthe Prins portretteert een winkelbediende die in een snoepwinkel aan zoetigheid proeft. Met Vespula Vulgaris won zij de publieksprijs van Het Rode Oor 2025. Lees meer

Winnaar Stoute Stift 2024 1

Winnaars De Stoute Stift 2025

Cynthia Van Der Heyden won met haar illustratie de publieksprijs en Sarah Pannekoek won de juryprijs van De Stoute Stift 2025. Lees meer

Pekingeend

Winnaar juryprijs Het Rode Oor: Pekingeend

Twee personen blijven samen achter in de keuken, waar ze tijdens het bereiden van een pekingeend steeds dichter verstrikt raken in het spel van aanrakingen, blikken en opdrachten. Met Pekingeend won Fleur Klemann de juryprijs van Het Rode Oor 2025. Lees meer

Hoeveel Big Fashion heb jij in de kast hangen?

Hoeveel Big Fashion heb jij in de kast hangen?

De dood van Giorgio Armani sluit een hoofdstuk in de mode, maar zegt ook veel over de toekomst van onze kleding. In deze column legt Loïs Blank uit hoe Big Fashion steeds meer terrein weet te winnen in onze kledingkasten. Lees meer

Auto Draft 10

Als je te pletter slaat, dan klinkt dat zo

Midden in de nacht springt een man van een richel. Nee, geen man; een held. En iedereen weet: een man zoals Luciano slaat niet te pletter. In dit korte verhaal van Julien Staartjes bewegen de achterblijvers zich tussen het postuum cancelen of aanbidden van de man met gladde benen en mierzoete tong. Lees meer

De achterblijvers

De achterblijvers

Fietsend over een jaagpad reflecteert Gert-Jan Meyntjens op zijn rol als echtgenoot en vader, en neemt hij je mee op een zoektocht naar wat het betekent om man te zijn. Zonder bitter te worden. Lees meer

Binnen de context van twee

Binnen de context van twee

In haar gedicht onderzoekt Sytske van Koeveringe de betekenis en fascinatie van het getal twee. Via paren, tegenpolen en verbindingen ondervinden twee vrouwen de mogelijkheden van samenzijn. Is er balans in vereniging? Lees meer

Ik sliep rechts

Ik sliep rechts

Daten met iemand aan de andere kant van het politieke spectrum? Naomi Ronner deed het. In dit essay beschrijft ze haar ervaringen. Lees meer

Rouw is een ongenode gast die steeds op mijn feestjes verschijnt

Rouw is een ongenode gast die steeds op mijn feestjes verschijnt

Altijd aanwezig, maar niet gewenst: Marthe van Bronkhorts rouw reist met haar mee. Lees meer

De kleinste kans

De kleinste kans

Roosje van der Kamp bereidt zich altijd voor op het ergste. Een vreemd plekje op haar huid, opladers in het stopcontact: overal schuilt gevaar. Als ze achter een geheim komt in de familie begrijpt ze beter waar haar angsten vandaan komen. Ze vertelt erover in dit openhartige essay over intergenerationeel trauma. Lees meer

:Zomergast Koch: ‘Het is gewoon leuk om mensen iets op de mouw te spelden’

Zomergast Koch: ‘Het is gewoon leuk om mensen iets op de mouw te spelden’

Het plezier van de leugen en de bevrijding van de agressie: volgens Zomergast Herman Koch verfraait iedereen het leven een beetje met leugens. Lees meer

Hondenvoer

Hondenvoer

Een overleden hondje zorgt ervoor dat moeder en dochter in een strijd belanden. Ze willen beiden laten zien wie er meer van het dier gehouden heeft. In dit verhaal van Keet Winter mondt die spanning tussen de twee vrouwen uit in een pijnlijk diner. Lees meer

Hondenvoer 1

It takes an adult to raise a village: Halsema is streng, rechtvaardig, en een tikje autoritair in Zomergasten

De bedachtzame, maar mediagetrainde, Femke Halsema nam ons als Zomergast mee in de bestuurlijke (opvoed)dilemma’s uit haar werk. Als een klassiek ouderfiguur toont ze zich streng en rechtvaardig, maar mist ze óók zelfinzicht op sommige punten. Lees meer

Uğur Ümit Üngör stilt in Zomergasten maar zelden onze honger naar menselijkheid en ‘goeie dingen’

Uğur Ümit Üngör stilt in Zomergasten maar zelden onze honger naar menselijkheid en ‘goeie dingen’

‘Uğur Ümit Üngörs fragmenten zijn broodnodige kost voor een samenleving die consequent doet alsof wijdverbreid extreem (staats)geweld een ver-van-mijn-bedshow is.’ Terwijl Zomergast Üngör zichzelf kundig naar de achtergrond werkt, maakt hij duidelijk dat de zomer vele winters verstopt. Met opgewekte grimmigheid vraagt hij ons om ons zorgen te maken over het leed van anderen. Lees meer

Stranding

Stranding

'Ze ligt hier als aanklacht / op het land gespuugd / om de noodzaak tot evenwicht / tussen mens en water te benadrukken.' Angelika Geronymaki trekt je met dit gedicht over zelfbeschikking en milieuvervuiling mee, als de aangespoelde zeemeermin in een sleepnet gevuld met platvissen, sardientjes en haringen, en slingert je vanuit het zure zeewater op een strand met grijpgrage mannenhanden. Lees meer

Zomergasten met Eva Crutzen roept de vraag op of een mooi gesprek genoeg is of dat kijkers toch snakken naar goede televisie.

Zomergast Eva Crutzen zorgde voor een mooi gesprek, maar is dat genoeg?

Na de ideale televisieavond van Eva Crutzen vraagt Hanna Karalic zich af of een mooi gesprek genoeg is voor Zomergasten of dat kijkers toch snakken naar goede televisie. Lees meer

Mijn tweede kutland… 2

Mijn tweede kutland…

Toen Iskra de Vries vanuit Polen naar Nederland verhuisde, bleek dat zij niet van een koude kermis thuiskwam, maar naar een koude kermis vertrokken was. Iskra schrijft een verschroeiend eerlijke break-up brief aan het adres van ons kikkerlandje. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €3 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer