Noah Baumbach's laatste film Greenberg blijkt een analyse van een generatieclash te zijn: twintigers van toen versus twintigers van nu." /> Noah Baumbach's laatste film Greenberg blijkt een analyse van een generatieclash te zijn: twintigers van toen versus twintigers van nu." />
Asset 14

de sequel

-In het zomernummer van de Filmkrant (klik hier) discussieerde ik met mederedacteur Eva Sancho Rodríguez over twintigersfilms, aan de hand van het verschil tussen de hedendaagse mumblecore-films en de slacker-cinema van de jaren negentig. Zonder dat we het wisten schreven we eigenlijk een stuk over Greenberg van Noah Baumbach.-

We wisten het niet omdat Greenberg toen nog niet uitgebracht was, maar de film verbeeldt exact de overeenkomsten en tegenstellingen tussen de twintigers van twintig jaar terug en die van nu, waar ook het opgeschreven gesprek tussen Eva en mij om draaide. Alleen bekijken regisseur Noah Baumbach en zijn co-scenarist, actrice Jennifer Jason Leigh, die vergelijking voornamelijk vanuit de oudere generatie.

Greenberg gaat, zo viel in alle recensies van de film te lezen, over de neurotische Roger Greenberg (Ben Stiller), een vroege veertiger die zijn (kort door de bocht) op niets uitgelopen leven overziet. De ras-New Yorker keert terug naar geboorteplaats Los Angeles om op het huis en de hond van zijn jongere, maar succesvollere broer te passen terwijl die op vakantie is. Greenberg is onlangs ontslagen uit een psychiatrische inrichting en als niet-autorijder ontheemd in deze autostad, zoals hij ontheemd lijkt in zijn eigen leven.

Wat veel minder naar voren kwam in besprekingen van de film, is dat Greenberg net zo goed gaat over twintiger Florence (Greta Gerwig), het meisje met wie Greenberg het in de loop van de film min of meer aanlegt. Ze is de huishoudster van de jongere broer en wordt door Greenberg al snel behandeld als ongemakkelijke kruising tussen vriend, sloofje en chauffeur, met tussendoor voorzichtige toenaderingen op lichamelijk vlak. Misschien gaat Greenberg zelfs wel meer over Florence, ondanks de titel en de prominente plaats van het gelaat van Ben Stiller op de filmposter: de film opent bij haar, eindigt goeddeels met haar, en tussendoor gaat het evenzeer om hoe Greenberg haar verandert als om hoe dat andersom gebeurt. Waar alle andere lijnen in Greenberg's leven aan het verleden verbonden zijn – zijn broer en diens familie, zijn oude bandleden – is de ontluikende relatie met het schuchter-neurotische meisje de enige lijn naar de toekomst voor de explosief-neurotische Roger.

Stiller en Gerwig zijn daarbij perfect gecast als epigonen van hun respectievelijke generaties én de bijbehorende filmgenres. Hij – geboren in 1965 dus twintiger van 1985 tot 1995 – was als regisseur verantwoordelijk voor Reality Bites, dat zoals Eva en ik al schreven de verongelijkte, anti-commerciële slacker-generatie tot in de puntjes weergaf. Gerwig op haar beurt – bouwjaar 1983 – is voor de mumblecore-groep wat Winona Ryder was voor filmmakers van de jaren negentig: boegbeeld, muze, aanjager. Vanaf de eerste dagen was ze nauw betrokken bij de stroming, met films als Hannah Takes the Stairs en Baghead (als actrice) en Nights and Weekends (als scenarist, coregisseur en hoofdrolspeelster).

Nog een sterk staaltje genre-gerelateerde casting: Mark Duplass. Greenberg speelt zich af in het rond de filmwereld cirkelende creatieve Hollywoodkliekje waar Greenberg's oude vrienden toe behoren. Duplass speelt Eric Beller, een van de oude bandgenoten van Greenberg, die in tegenstelling tot zijn nukkige bandleider wél het contract dat ze kregen aangeboden van een grote platenbaas had willen tekenen. De aanwezigheid van Duplass is een cameo, beperkt tot anderhalve scene, maar wie wil kan wel degelijk belang zien in Baumbachs keuze voor precies deze acteur. Als regisseur/scenarist maakte Duplass samen met zijn broer Jay diverse centrale films van de opbloeiende mumblecore-beweging, waaronder de twee eerder genoemde titels met Gerwig, en ook als acteur duikt hij regelmatig op, bijvoorbeeld onlangs in Humpday, de eerste mumblecore-film die in Nederland een reguliere bioscooproulatie kreeg. Maar in de context van dit stuk is misschien nog belangrijker dat Duplass werd geboren in 1976, en dus de middenweg tussen Stiller en Gerwig bewandelt.

Die dualiteit vormt ook het karakter dat Duplass in de film speelt: Beller is een geldbeluste slacker met (gefnuikte) ambities, of een mumbler die het niet veel kan schelen wat er met de mensen om hem heen gebeurt. Precies het tegenovergestelde dus van hoe Eva en ik de slackers en mumblers beschreven: de twintigers van toen die vol van postmoderne ironie vooral met zelfontplooiing bezig waren; de twintigers van nu die hun idealen hebben in een zoektocht naar een eerlijke omgang met de anderen in je leven. Beller toont een tussenweg, maar neemt van beide kanten precies de verkeerde eigenschappen, en is daarmee de tegenpool van wat Greenberg uiteindelijk zal worden.

De film lijkt een afrekening met de generatie-brede vertwijfeling die ook in Reality Bites centraal stond, over 'je ziel verkopen' aan 'de man'. Greenberg weigerde dat te doen, en moet nu in het reine zien te komen met de realiteit die die keuze opleverde: niet alleen zijn eigen leven liep erdoor op niets uit, maar ook dat van zijn beste vriend Ivan (Rhys Ifans). In de loop van de 107 minuten die de film duurt, verandert de hoofdpersoon met vallen en opstaan van de verongelijkte jaren-negentig-twintiger die hij in zijn hoofd nog steeds was, naar iets wat meer lijkt op een twintiger van deze tijd. Dan kan hij bijna echt aan zijn volwassen leven beginnen.

Mail

Joost

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Geen geld maakt ook niet gelukkig

Hard//hoofd zoekt een zakelijk assistent!

Wij zoeken een enthousiaste en veelzijdige zakelijk assistent (x/v/m) die ons zakelijke team wil versterken. In deze functie krijg je de kans om ervaring op te doen met de zakelijke en organisatorische kant van een literair tijdschrift en online platform. Lees meer

Het huis in mijn hoofd

Het huis in mijn hoofd

Wat als technologie je verbeelding probeert te esthetiseren? Mina Etemad bezocht in juni, tijdens de twaalfdaagse oorlog tussen Iran en Israël, de VR-voorstelling From Dust van Michel van der Aa. ‘Het zou troostend moeten zijn, maar hoe kan ik het rijmen met de realiteit hierbuiten?’ Lees meer

Het borrelt 1

Ortolaan

Liefde gaat door de maag, weet de chef in het verhaal van Fleur Klemann. Zorgvuldig bereidt hij al zijn ingrediënten én zijn geliefde: ‘Haar tong die ze langs haar vette lippen haalde, het rozige vlees.’ Lees meer

Naweeën

Naweeën

In Naweeën dicht Vlinder Verouden over vervellen, verpoppen, verschonen, volgroeien en legt zo het proces van veranderen vast. ‘Hier slaat de klok tien en stap ik uit spinseldraden slijmerig warm een / Laatste vinger die glijdt over de plastic bodem van een pot haargel.’ Lees meer

Het borrelt

Het borrelt

‘Vuur raakt water / en alles sist barst klapt fluit schuimt vergaat stijgt verdampt smelt breekt sterft’. Dieuke Kingma dicht over het moment dat het ondergrondse naar boven breekt: zoals bij vulkaanuitbarstingen, of de tweede symfonie van Mahler. Lees meer

Laboratoriumkinderen

Laboratoriumkinderen

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. In dit drieluik onderzoekt Louise van der Veen in vitro fertilisatie (IVF) als een mogelijke grond van het bestaan. Lees meer

:Podcast: Maandagavond – De aanleiding

Podcast: Maandagavond – De aanleiding

Een nieuw seizoen van Maandagavonden door Nwe Tijd, dit keer ook te beluisteren bij Hard//hoofd. Met Johannes Lievens die zich – tegen wil en dank – in het feestgedruis stort, Ellis Meeusen over de voorpret, Suzanne Grotenhuis met een pleidooi voor kleine vieringen en Freek Vielen opent de avond met twee anekdotes. Lees meer

Wil de Nederlander opstaan alsjeblieft?

Wil de Nederlander opstaan alsjeblieft?

Wanneer de VVD pleit voor het bijhouden van gegevens over ‘culturele normen en waarden’ van mensen met een migratieachtergrond, over welke normen en waarden hebben ze het hier dan eigenlijk? Rocher Koendjbiharie neemt de eisen onder de loep die de politiek alleen stelt aan mensen die zichtbaar wortels elders ter wereld hebben. ‘Men wil geen vermenging van culturen en geen uitwisseling van gedachten. De echte eis is assimilatie en het afbreken van wortels.’ Lees meer

Als de bodem niet dragen kan

Groeipijn

‘Volwassen worden is zorgen voor’ luidt de wijsheid waar de hoofdpersoon in dit verhaal zich aan vasthoudt. In Groeipijn laat Tim Kobussen zien hoe hoe er een steeds letterlijke invulling aan die wijsheid wordt gegeven in een studentenkamer. Lees meer

In een miniatuurgrafkistje wordt het duingentiaanblauwtje naar de natuurbegraafplaats gedragen 1

In een miniatuurgrafkistje wordt het duingentiaanblauwtje naar de natuurbegraafplaats gedragen

Van het zetten van kopjes koffie en het branden van salie tot de Pinterest-pagina van DELA: Maartje Franken schrijft over rouwrituelen en onderzoekt de grond waarin rouw wortelt. Lees meer

Voor de meisjes

Voor de meisjes

Terra van Dorst dicht over de passiviteit van het wachten op morgen en het uitstellen van keuzemomenten. ‘morgen gaan we een ijsje halen / zullen de bramen rijp zijn / maak ik een besluit’ Lees meer

Regenwormen 1

Als de bodem niet dragen kan

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. Anouk von Seida schrijft over de betonplaten op een boerderij en het onverwachte leven dat zich daarin afspeelt. Lees meer

Grond & Ik

Grond & Ik

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. In 'Grond & Ik' zoekt Lisia Leurdijk naar manieren om een dialoog tussen het individu en de grond te openen. Lees meer

Regenwormen

Regenwormen

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. Milou Lang graaft in dit tweeluik naar wormen, gangenstelsels en de geborgenheid die de grond kan bieden. ‘hier duw ik geil zijn in de kluiten aarde / durf mijn vingers te verliezen in slib en schimmeldraden’ Lees meer

Luchtspiegeling

Luchtspiegeling

'We bewegen log en lief.' Madelief Lammers onderzoekt in dit gedicht de onstilbare honger tussen twee mensen, een wankele relatie waaraan iets fundamenteels ontbreekt. 'Zie je hoe we ondanks die woede nog zo mooi zijn als een slapend paard dat met haar huid trilt om een daas te verjagen?' Lees meer

Stomwijzer

Stomwijzer

Marthe van Bronkhorst loodst je door het wispelturige politieke landschap aan de hand van haar alternatieve stemwijzer. Lees meer

Auto Draft 8

Programma: Ik wil, wil jij ook? - consent in illustratie

Vier samen met Hard//hoofd de publicatie van onze recent verschenen bundel over seksueel consent! Lees meer

Roze, wit, blauw

Roze, wit, blauw

Rechtse en nationalistische partijen laten in hun nieuwste verkiezingsprogramma’s zien dat hun ruimte voor de lhbtqia+-gemeenschap altijd voorwaardelijk is geweest. Journalist Rocher Koendjbiharie legt uit: 'Homoseksualiteit en vrouwenrechten zijn binnen rechtse kringen vaak pas relevant wanneer ze in relatie tot migratie besproken worden.' Lees meer

:Winnaar publieksprijs Rode Oor: Vespula vulgaris

Winnaar publieksprijs Het Rode Oor: Vespula Vulgaris

In een pot met schuimbanaantjes vecht een wesp om los te komen. Myrthe Prins portretteert een winkelbediende die in een snoepwinkel aan zoetigheid proeft. Met Vespula Vulgaris won zij de publieksprijs van Het Rode Oor 2025. Lees meer

Winnaar Stoute Stift 2024 1

Winnaars De Stoute Stift 2025

Cynthia Van Der Heyden won met haar illustratie de publieksprijs en Sarah Pannekoek won de juryprijs van De Stoute Stift 2025. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €3 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer