Filmfestivals zijn een feest voor de cinematografische omnivoor: één film is nooit genoeg, en elke film maakt nieuwsgierig naar een volgende." /> Filmfestivals zijn een feest voor de cinematografische omnivoor: één film is nooit genoeg, en elke film maakt nieuwsgierig naar een volgende." />
Asset 14

The Polycinematic Spree

Joost struinde de filmfestivals af, als een echte filmverslaafde. Af en toe komt hij een pareltje tegen dat hem compleet van zijn stuk brengt, soms zit hij er gelaten bij met een notitieblok op schoot. Maar hij blijft de honger voelen.

De Britse auteur Nick Hornby (die van verfilmde boeken als High Fidelity en About a Boy, voor onze niet-lezende generatie) schreef enkele jaren een columnreeks in het Amerikaanse literaire tijdschrift The Believer. De stukken hadden als titel 'The Polysyllabic Spree', vrij naar de naam van de orkestrale popband/post-ironische sekte The Polyphonic Spree, en column één opent als volgt:

“So this is supposed to be about the how, and why, and what of reading – about the way that, when reading is going well, one book leads to another and to another, a paper trail of meaning; and how, when it's going badly, when books don't stick or take, when your mood and the mood of the book are fighting like cats, you'd rather do anything but attempt the next paragraph, or reread the last one for the tenth time.”

Vervang het woord 'lezen' door 'kijken' en 'boek' door 'film', en de passage is ook uitstekend van toepassing op de cinematografisch omnivoor. En het geldt des te sterker voor de veelkijkende bezoeker van een filmfestival. Als het loopt, lijkt het vanzelf te gaan: één film is nooit genoeg, en elke film maakt nieuwsgierig naar een volgende. Dan krijg je van Inception ontzettende zin in oude Bondfilms, of leidt David Finchers audiocommentaar bij Se7en vanzelf naar Klute. En dan is er het andere uiterste. Soms lukt het gewoon niet, hoezeer je het ook probeert: dan zit je in een zaal en dwalen je gedachten af, ondanks de objectieve kwaliteiten van een film – wat die dan ook mogen zijn – omdat datgene wat de film wil doen niet aansluit bij waarop jij op dat moment zit te wachten.

Maar de mooiste momenten, de films die me het langst bijblijven, zijn die films die dat gevoel juist weten te doorbreken. Die eigenlijk niet aansluiten bij mijn stemming, maar me desondanks weten mee te voeren en overdonderen. Dat zijn de films die me bijblijven. Op het Vlissingse festival Film by the Sea, waar ik nu sinds twee jaar de dagkrant maak, gebeurt het me ieder jaar weer minstens één keer. Vorig jaar was het The Exploding Girl (Bradley Rust Grey, 2009), dat in weerwil van de titel gewoon een ontzettend lieve mumblecore-film over de ontluikende verliefdheid van een twijfelend meisje en haar beste vriend bleek. Een klein filmpje, waarin een handgebaar genoeg is om grootse emoties te verbeelden én op te roepen. Juist omdat ik daar, mede door die titel, niet op rekende, kon hij mij inpakken.

Dit jaar was het Der Räuber van Benjamin Heisenberg. Filmisch gezien is het eigenlijk het andere uiterste, hoewel het in zijn hart net als The Exploding Girl een liefdesverhaal is. Der Räuber is een verfilming van het gelijknamige boek van Martin Prinz, dat werd ingegeven door ware gebeurtenissen. Hoofdpersoon Johann Rettenberger (Andreas Lust) - een bankrovende marathonloper, of een marathonlopende bankovervaller - bestaat dus echt. In de gevangenis traint hij zich suf, om bij zijn vrijlating tot ieders verbazing als beste Europeaan te eindigen bij de marathon van Zürich. Intussen pakt hij ook direct zijn oude baan als bankovervaller en autodief weer op. Daar blijft hij bovendien ook mee doorgaan als hij het, dankzij de marathonprijs, voor het geld niet meer hoeft te doen. Intussen papt hij ook weer voorzichtig aan met jeugdvriendin Erika (Franziska Weisz).

Van het personage Johann krijg je de hele film lang geen hoogte: zijn motieven blijven onduidelijk, zoals ook de motieven van de echte Rettenberger voor altijd onbekend zullen blijven. Regisseur Benjamin Heisenberg hint hier en daar naar de noodzaak van de adrenalinekick die Rettenberger krijgt van zijn misdaden: in een sterke scène komt Johann terug van zijn hardloopronde en sluit hij zijn digitale hartslagmeter aan op zijn pc. Het hartritme is constant, op één piek halverwege de tocht na – precies het punt, vermoedt de kijker, waarop hij een onschuldige dame uit haar auto sleurde en ermee vandoor ging.

Der Räuber kwam op een moment in het festival dat ik helemaal niet op een goede film rekende. Ook niet op een slechte, natuurlijk, maar het was de eerste film die ik er zag waar ik niets mee moest – geen recensie te schrijven, geen interview met de maker, geen analyse te maken. Voor het eerst in een week zat ik dan ook in een bioscoopzaaltje zonder aantekenblokje op schoot. En na een half uur heb ik hem toch tevoorschijn gehaald, omdat ik toen wel wist dat ik alsnog iets met de film wilde, dat hij me niet los zou laten. Voorlopig heeft de film geen Nederlandse distributeur, dus ik ben blij dat Hardhoofd niet hecht aan de actualiteitswaarde van kunst en ik hier dus mijn lof kwijt kan. Over een paar maanden is er vast een dvd.

Tijdens het schrijven van dit stuk zit ik alweer in de volgende festivalroes, op het Nederlands Film Festival in Utrecht. Omdat het hier exclusief gaat over de Nederlandse film komen de kruisverbanden en vergelijkingen nog veel sneller dan anders. Ik ben inmiddels door de 32 fictiefilms heen die in aanmerking komen voor de Gouden Kalveren en de vraag dringt zich op of we hier nog wel films maken die niet over familietrauma's gaan. De agressieve vaders, afwezige moeders en vreemdgaande echtgenoten zijn in ieder geval niet van de lucht, of dat nu serieus benaderd wordt (Kom niet aan mijn kinderen), mild-surrealistisch (Vreemd bloed) of letterlijk majestueus (Majesteit, zeg maar de Nederlandse variant van The Queen). Maar ik ben er bijna doorheen, gelukkig. Nog een dag of twee, dan kan ik mijn polycinematische rooftocht elders voortzetten.

Mail

Joost

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Geen geld maakt ook niet gelukkig

Hard//hoofd zoekt een zakelijk assistent!

Wij zoeken een enthousiaste en veelzijdige zakelijk assistent (x/v/m) die ons zakelijke team wil versterken. In deze functie krijg je de kans om ervaring op te doen met de zakelijke en organisatorische kant van een literair tijdschrift en online platform. Lees meer

Het huis in mijn hoofd

Het huis in mijn hoofd

Wat als technologie je verbeelding probeert te esthetiseren? Mina Etemad bezocht in juni, tijdens de twaalfdaagse oorlog tussen Iran en Israël, de VR-voorstelling From Dust van Michel van der Aa. ‘Het zou troostend moeten zijn, maar hoe kan ik het rijmen met de realiteit hierbuiten?’ Lees meer

Het borrelt 1

Ortolaan

Liefde gaat door de maag, weet de chef in het verhaal van Fleur Klemann. Zorgvuldig bereidt hij al zijn ingrediënten én zijn geliefde: ‘Haar tong die ze langs haar vette lippen haalde, het rozige vlees.’ Lees meer

Naweeën

Naweeën

In Naweeën dicht Vlinder Verouden over vervellen, verpoppen, verschonen, volgroeien en legt zo het proces van veranderen vast. ‘Hier slaat de klok tien en stap ik uit spinseldraden slijmerig warm een / Laatste vinger die glijdt over de plastic bodem van een pot haargel.’ Lees meer

Het borrelt

Het borrelt

‘Vuur raakt water / en alles sist barst klapt fluit schuimt vergaat stijgt verdampt smelt breekt sterft’. Dieuke Kingma dicht over het moment dat het ondergrondse naar boven breekt: zoals bij vulkaanuitbarstingen, of de tweede symfonie van Mahler. Lees meer

Laboratoriumkinderen

Laboratoriumkinderen

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. In dit drieluik onderzoekt Louise van der Veen in vitro fertilisatie (IVF) als een mogelijke grond van het bestaan. Lees meer

:Podcast: Maandagavond – De aanleiding

Podcast: Maandagavond – De aanleiding

Een nieuw seizoen van Maandagavonden door Nwe Tijd, dit keer ook te beluisteren bij Hard//hoofd. Met Johannes Lievens die zich – tegen wil en dank – in het feestgedruis stort, Ellis Meeusen over de voorpret, Suzanne Grotenhuis met een pleidooi voor kleine vieringen en Freek Vielen opent de avond met twee anekdotes. Lees meer

Wil de Nederlander opstaan alsjeblieft?

Wil de Nederlander opstaan alsjeblieft?

Wanneer de VVD pleit voor het bijhouden van gegevens over ‘culturele normen en waarden’ van mensen met een migratieachtergrond, over welke normen en waarden hebben ze het hier dan eigenlijk? Rocher Koendjbiharie neemt de eisen onder de loep die de politiek alleen stelt aan mensen die zichtbaar wortels elders ter wereld hebben. ‘Men wil geen vermenging van culturen en geen uitwisseling van gedachten. De echte eis is assimilatie en het afbreken van wortels.’ Lees meer

Als de bodem niet dragen kan

Groeipijn

‘Volwassen worden is zorgen voor’ luidt de wijsheid waar de hoofdpersoon in dit verhaal zich aan vasthoudt. In Groeipijn laat Tim Kobussen zien hoe hoe er een steeds letterlijke invulling aan die wijsheid wordt gegeven in een studentenkamer. Lees meer

In een miniatuurgrafkistje wordt het duingentiaanblauwtje naar de natuurbegraafplaats gedragen 1

In een miniatuurgrafkistje wordt het duingentiaanblauwtje naar de natuurbegraafplaats gedragen

Van het zetten van kopjes koffie en het branden van salie tot de Pinterest-pagina van DELA: Maartje Franken schrijft over rouwrituelen en onderzoekt de grond waarin rouw wortelt. Lees meer

Voor de meisjes

Voor de meisjes

Terra van Dorst dicht over de passiviteit van het wachten op morgen en het uitstellen van keuzemomenten. ‘morgen gaan we een ijsje halen / zullen de bramen rijp zijn / maak ik een besluit’ Lees meer

Regenwormen 1

Als de bodem niet dragen kan

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. Anouk von Seida schrijft over de betonplaten op een boerderij en het onverwachte leven dat zich daarin afspeelt. Lees meer

Grond & Ik

Grond & Ik

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. In 'Grond & Ik' zoekt Lisia Leurdijk naar manieren om een dialoog tussen het individu en de grond te openen. Lees meer

Regenwormen

Regenwormen

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. Milou Lang graaft in dit tweeluik naar wormen, gangenstelsels en de geborgenheid die de grond kan bieden. ‘hier duw ik geil zijn in de kluiten aarde / durf mijn vingers te verliezen in slib en schimmeldraden’ Lees meer

Luchtspiegeling

Luchtspiegeling

'We bewegen log en lief.' Madelief Lammers onderzoekt in dit gedicht de onstilbare honger tussen twee mensen, een wankele relatie waaraan iets fundamenteels ontbreekt. 'Zie je hoe we ondanks die woede nog zo mooi zijn als een slapend paard dat met haar huid trilt om een daas te verjagen?' Lees meer

Stomwijzer

Stomwijzer

Marthe van Bronkhorst loodst je door het wispelturige politieke landschap aan de hand van haar alternatieve stemwijzer. Lees meer

Auto Draft 8

Programma: Ik wil, wil jij ook? - consent in illustratie

Vier samen met Hard//hoofd de publicatie van onze recent verschenen bundel over seksueel consent! Lees meer

Roze, wit, blauw

Roze, wit, blauw

Rechtse en nationalistische partijen laten in hun nieuwste verkiezingsprogramma’s zien dat hun ruimte voor de lhbtqia+-gemeenschap altijd voorwaardelijk is geweest. Journalist Rocher Koendjbiharie legt uit: 'Homoseksualiteit en vrouwenrechten zijn binnen rechtse kringen vaak pas relevant wanneer ze in relatie tot migratie besproken worden.' Lees meer

:Winnaar publieksprijs Rode Oor: Vespula vulgaris

Winnaar publieksprijs Het Rode Oor: Vespula Vulgaris

In een pot met schuimbanaantjes vecht een wesp om los te komen. Myrthe Prins portretteert een winkelbediende die in een snoepwinkel aan zoetigheid proeft. Met Vespula Vulgaris won zij de publieksprijs van Het Rode Oor 2025. Lees meer

Winnaar Stoute Stift 2024 1

Winnaars De Stoute Stift 2025

Cynthia Van Der Heyden won met haar illustratie de publieksprijs en Sarah Pannekoek won de juryprijs van De Stoute Stift 2025. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €3 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer