Filmfestivals zijn een feest voor de cinematografische omnivoor: één film is nooit genoeg, en elke film maakt nieuwsgierig naar een volgende." /> Filmfestivals zijn een feest voor de cinematografische omnivoor: één film is nooit genoeg, en elke film maakt nieuwsgierig naar een volgende." />
Asset 14

The Polycinematic Spree

Joost struinde de filmfestivals af, als een echte filmverslaafde. Af en toe komt hij een pareltje tegen dat hem compleet van zijn stuk brengt, soms zit hij er gelaten bij met een notitieblok op schoot. Maar hij blijft de honger voelen.

De Britse auteur Nick Hornby (die van verfilmde boeken als High Fidelity en About a Boy, voor onze niet-lezende generatie) schreef enkele jaren een columnreeks in het Amerikaanse literaire tijdschrift The Believer. De stukken hadden als titel 'The Polysyllabic Spree', vrij naar de naam van de orkestrale popband/post-ironische sekte The Polyphonic Spree, en column één opent als volgt:

“So this is supposed to be about the how, and why, and what of reading – about the way that, when reading is going well, one book leads to another and to another, a paper trail of meaning; and how, when it's going badly, when books don't stick or take, when your mood and the mood of the book are fighting like cats, you'd rather do anything but attempt the next paragraph, or reread the last one for the tenth time.”

Vervang het woord 'lezen' door 'kijken' en 'boek' door 'film', en de passage is ook uitstekend van toepassing op de cinematografisch omnivoor. En het geldt des te sterker voor de veelkijkende bezoeker van een filmfestival. Als het loopt, lijkt het vanzelf te gaan: één film is nooit genoeg, en elke film maakt nieuwsgierig naar een volgende. Dan krijg je van Inception ontzettende zin in oude Bondfilms, of leidt David Finchers audiocommentaar bij Se7en vanzelf naar Klute. En dan is er het andere uiterste. Soms lukt het gewoon niet, hoezeer je het ook probeert: dan zit je in een zaal en dwalen je gedachten af, ondanks de objectieve kwaliteiten van een film – wat die dan ook mogen zijn – omdat datgene wat de film wil doen niet aansluit bij waarop jij op dat moment zit te wachten.

Maar de mooiste momenten, de films die me het langst bijblijven, zijn die films die dat gevoel juist weten te doorbreken. Die eigenlijk niet aansluiten bij mijn stemming, maar me desondanks weten mee te voeren en overdonderen. Dat zijn de films die me bijblijven. Op het Vlissingse festival Film by the Sea, waar ik nu sinds twee jaar de dagkrant maak, gebeurt het me ieder jaar weer minstens één keer. Vorig jaar was het The Exploding Girl (Bradley Rust Grey, 2009), dat in weerwil van de titel gewoon een ontzettend lieve mumblecore-film over de ontluikende verliefdheid van een twijfelend meisje en haar beste vriend bleek. Een klein filmpje, waarin een handgebaar genoeg is om grootse emoties te verbeelden én op te roepen. Juist omdat ik daar, mede door die titel, niet op rekende, kon hij mij inpakken.

Dit jaar was het Der Räuber van Benjamin Heisenberg. Filmisch gezien is het eigenlijk het andere uiterste, hoewel het in zijn hart net als The Exploding Girl een liefdesverhaal is. Der Räuber is een verfilming van het gelijknamige boek van Martin Prinz, dat werd ingegeven door ware gebeurtenissen. Hoofdpersoon Johann Rettenberger (Andreas Lust) - een bankrovende marathonloper, of een marathonlopende bankovervaller - bestaat dus echt. In de gevangenis traint hij zich suf, om bij zijn vrijlating tot ieders verbazing als beste Europeaan te eindigen bij de marathon van Zürich. Intussen pakt hij ook direct zijn oude baan als bankovervaller en autodief weer op. Daar blijft hij bovendien ook mee doorgaan als hij het, dankzij de marathonprijs, voor het geld niet meer hoeft te doen. Intussen papt hij ook weer voorzichtig aan met jeugdvriendin Erika (Franziska Weisz).

Van het personage Johann krijg je de hele film lang geen hoogte: zijn motieven blijven onduidelijk, zoals ook de motieven van de echte Rettenberger voor altijd onbekend zullen blijven. Regisseur Benjamin Heisenberg hint hier en daar naar de noodzaak van de adrenalinekick die Rettenberger krijgt van zijn misdaden: in een sterke scène komt Johann terug van zijn hardloopronde en sluit hij zijn digitale hartslagmeter aan op zijn pc. Het hartritme is constant, op één piek halverwege de tocht na – precies het punt, vermoedt de kijker, waarop hij een onschuldige dame uit haar auto sleurde en ermee vandoor ging.

Der Räuber kwam op een moment in het festival dat ik helemaal niet op een goede film rekende. Ook niet op een slechte, natuurlijk, maar het was de eerste film die ik er zag waar ik niets mee moest – geen recensie te schrijven, geen interview met de maker, geen analyse te maken. Voor het eerst in een week zat ik dan ook in een bioscoopzaaltje zonder aantekenblokje op schoot. En na een half uur heb ik hem toch tevoorschijn gehaald, omdat ik toen wel wist dat ik alsnog iets met de film wilde, dat hij me niet los zou laten. Voorlopig heeft de film geen Nederlandse distributeur, dus ik ben blij dat Hardhoofd niet hecht aan de actualiteitswaarde van kunst en ik hier dus mijn lof kwijt kan. Over een paar maanden is er vast een dvd.

Tijdens het schrijven van dit stuk zit ik alweer in de volgende festivalroes, op het Nederlands Film Festival in Utrecht. Omdat het hier exclusief gaat over de Nederlandse film komen de kruisverbanden en vergelijkingen nog veel sneller dan anders. Ik ben inmiddels door de 32 fictiefilms heen die in aanmerking komen voor de Gouden Kalveren en de vraag dringt zich op of we hier nog wel films maken die niet over familietrauma's gaan. De agressieve vaders, afwezige moeders en vreemdgaande echtgenoten zijn in ieder geval niet van de lucht, of dat nu serieus benaderd wordt (Kom niet aan mijn kinderen), mild-surrealistisch (Vreemd bloed) of letterlijk majestueus (Majesteit, zeg maar de Nederlandse variant van The Queen). Maar ik ben er bijna doorheen, gelukkig. Nog een dag of twee, dan kan ik mijn polycinematische rooftocht elders voortzetten.

Mail

Joost

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Die betere wereld wordt al gemaakt

Die betere wereld wordt al gemaakt

De betere wereld, Het Grote Geluk: Marthe van Bronkhorst vraagt zich af waar ze dat kan vinden, misschien gewoon op een borrel, in het samenkomen met vrienden? Lees meer

Zomers zwijgen

Volim nas: hoe de taal van de liefde mijn lichaam tot stilte maande

Wat als je vertrouwen in jezelf en je lichaam plotsklaps wordt aangetast door epileptische aanvallen? En tegelijkertijd je vertrouwen in de onvoorwaardelijke liefde van je oma ook op losse schroeven komt te staan? In een persoonlijk essay neemt Dorea Laan je in beeldende taal mee in deze zoektocht. Lees meer

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Harnas’, het achtste Hard//hoofd Magazine!

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Harnas’, het achtste Hard//hoofd Magazine!

In welk harnas hul jij je? Stuur voor 14 september je pitch in en draag met een (beeld)verhaal, essay, poëzie of kunstkritiek bij aan het magazine ‘Harnas’. Lees meer

Misschien voor mezelf, maar niet voor jou

Misschien voor mezelf, maar niet voor jou

Eva van den Boogaard lijkt op iemand die ze nooit gekend heeft. Via een persoonlijke brief en een angstaanjagende gebeurtenis leert ze hem toch een beetje kennen. Lees meer

:Meer dan Maria: het moederschap in de beeldende kunst 3

Meer dan Maria: het moederschap in de beeldende kunst

Wat betekent het om moeder te zijn? En wanneer ben je dan een ‘goede moeder’? Moederschap, en alle nuances daarrond, blijft onderbelicht. Anne Louïse van den Dool onderzoekt via de representatie van moeders in de beeldende kunst de vele kanten die horen bij moeder zijn. Lees meer

Mijn Apocalypsis Leydenensis 1

Mijn Apocalypsis Leydenensis

In deze gedichten vliegt Joshua Snijders koerend over een postapocalyptisch Leiden, zijn Lays-chipszakjes tijdens een uitstapje in de Melkweg achtergelaten en zwemmen walvissen op wieltjes. 'De vraag is of je voetafdrukken kunt achterlaten wanneer er geen zwaartekracht is.' Lees meer

Lois Cohen maakte foto voor onze kunstverzamelaars: ‘Ik regisseerde per ongeluk een etalagepop’

Lois Cohen maakte foto voor onze kunstverzamelaars: ‘Ik regisseerde per ongeluk een etalagepop’

Word vóór 1 juli kunstverzamelaar bij Hard//hoofd en ontvang een unieke print van Lois Cohen! In gesprek met chef Kunst Jorne Vriens licht Lois een tipje van de sluier op. Lees meer

Was dit nou een flirt?

Was dit nou een flirt?

Als de Amsterdamse Carrie Bradshaw schrijft Marthe van Bronkhorst over de schemerflirt: een net te lange blik, een ambigu compliment, een hand die 'per ongeluk' de jouwe aanraakt. Lees meer

In gesprek met Jacqueline Peeters

In gesprek met Jacqueline Peeters: ‘Schilderen is denken en doen’

Aucke Paulusma gaat in gesprek met Jacqueline Peeters over haar nieuwe tentoonstelling. ‘Ik hoop dat ze in mijn werk iets van die spanning zien tussen wat zichtbaar is en wat verborgen blijft, en dat ze voelen hoe ik dat proces van schilderen benader.’ Lees meer

Terugblik op de schrijfworkshop: 'Hoe schrijf je over mannelijkheid?'

Terugblik op de schrijfworkshop: 'Hoe schrijf je over mannelijkheid?'

Op 25 mei organiseerde Hard//hoofd een schrijfworkshop met het thema: 'Hoe schrijf je over mannelijkheid?' Tijdens deze middag hebben de uitgekozen deelnemers onder begeleiding van één van de vier hosts uit het netwerk van Hard//hoofd de tijd gekregen om ideeën uit te wisselen, hun eigen tekst aan te scherpen en te reflecteren op hun eigen schrijfproces. Samen met de hosts kijken we terug op een verdiepende, inspirerende dag vol uitwisseling en reflecties. Lees meer

Dit maakten onze kunstverzamelaars en magazineabonnees mogelijk in 2024

Dit maakten onze kunstverzamelaars mogelijk in 2024

Kunstverzamelaars dragen bij aan onze missie om nieuw talent te ondersteunen en een vrije ruimte te bieden. We leggen graag uit hoe we de donaties in 2024 hebben besteed. Lees meer

Als je écht kinderen wilt redden

Als je écht kinderen wilt redden

Shashitu Rahima Tarirga kwam 33 jaar geleden via interlandelijke adoptie naar Nederland vanuit Ethiopië. Na een reis naar Ethiopië maakt ze nu een afweging tussen haar leven hier en het gemiste leven daar. 'Weegt een westers paspoort op tegen het moeten omgaan met de trauma’s van scheiding en achterlating? Weegt een leven hier op tegen onbekendheid met je leven daar?' Lees meer

Water landt zachter

Water landt zachter

Via een staalarbeider en een PVV-stemmer onderzoekt Angelika Geronymaki zichzelf. Kan ze, zonder het doen van aannames, de ander leren kennen? Lees meer

nuclear family

Queerkroost

In een briefwisseling over queer ouderschap zoeken Eke Krijnen en Lisanne Brouwer naar steun, herkenning en een houding om de maatschappelijke discriminatie buiten het gezinsleven te houden. Lees meer

Informatiehonger

Informatiehonger

We verslikken ons in data, maar blijven gulzig drinken. In dit essay onderzoekt Paola Verhaert hoe onze honger naar informatie — ooit gevoed door boeken, nu door eindeloze datastromen — ons hoofd én onze wereld begint te verzwelgen. Waar ligt de grens? En merken we het als we die overschrijden? Lees meer

De talkshow is dood, lang leve de talkshow

De talkshow is dood, lang leve de talkshow

In deze colum geeft Marthe Bronkhorst je een van haar geheime toverzinnen om vervelende talkshowgasten de mond te snoeren. 'Is dat zo?' Lees meer

:Naar een taal die consent fucking overbodig maakt: brieven over consent

Naar een taal die consent fucking overbodig maakt: brieven over consent

In haar laatste brief aan Alara buigt Yousra zich over taal: hoe taal seksueel geweld normaliseert en hoe taal inwerkt op onze erotische verbeelding. Geweldloze verhoudingen scheppen via taal is voor haar zowel een kwestie van nieuwe talen schrijven als oude of bestaande talen herinneren. Lees meer

Comme tu veux

Comme tu veux

In de bruisende souks van Marrakech leert Aisha Mansaray haar vader – de ultieme hosselaar, de praatjesmaker in zes talen, en de filosoof in een (illegale) taxi – beter begrijpen. Lees meer

:De kunst van vertrekken – Deel II: Macht en onmacht

De kunst van vertrekken – Deel II: Macht en onmacht

In het tweede deel van deze essayreeks over kunststakingen schrijft Lara den Hartog Jager over kunstenaars die worstelen met systemen van macht en de vraag of hun kunst verandering teweeg kan brengen. Lees meer

:De archivaris en haar dochter: Een anatomie van opa's dochter 1

De archivaris en haar dochter: Morgen zal alles anders zijn

‘Even eufy checken.’ In ‘Morgen zal alles anders zijn’ dicht Bareez Majid over de eindeloze keuzes en opties die een dag voortbrengt. Een dag die getekend wordt door de sluimerende aanwezigheid van de videofeed van een beveiligingsapp. Lees meer

Hard//hoofd zoekt vóór 28 juli 2.500 trouwe lezers!

Hard//hoofd verschijnt weer op papier, nu met extra bijlage! In Honger lees je over de pijn, het verlangen en de schoonheid van datgene waar we naar smachten. Schrijf je vóór 28 juli in voor slechts 3 euro per maand en ontvang Honger in september in de brievenbus, mét bijlage Ik wil, wil jij ook? over seksueel consent. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer