Brieven van en naar een flat naast de derde ringweg van Moskou. Maite en Simone schrijven elkaar over van alles en nog wat. Populair onder Russische vrouwen: het zelfhulpboek Op weg naar het huwelijk.
Milaya Maite,
Ik schrijf je boven een spetterend worstje in het Georgische restaurant in mijn straat. 'One pound pork butt' zit erin, maar ook granaatappelpitjes en verse paprika. Eet smakelijk, alvast. Rusland is een mannenland, schreef je. Volgens mij ben ik het daar gedeeltelijk mee eens: mannenwil is wet - als ze niet laveloos in een hoekje liggen.
Nou goed, dat zijn natuurlijk clichés, niet te snel denken dat de vrouwen hier zielig zijn, want de meesten weten best hoe ze met deze kerels om moeten gaan. Ik heb al meerdere divorcee’s ontmoet die uit een huwelijk hadden gehaald wat ze nodig achtten (een kind en een inkomen) en die nu jubelend autonoom zijn.
De seksen hebben wel zeer sterk een eigen domein. Vandaag bijvoorbeeld, in een boekenwinkel, stonden er twee stellages, één met aanraders voor vrouwen, (o.a.: Op weg naar het huwelijk, De psychologie van de vrouw: zelfanalyse en Vagina) en één voor de man (o.a. Over robuustheid, De psychologie van het risico en Stoppen met roken.) Dit onderscheid is hier vrijwel onomstreden.
Er geldt ook een verdomd merkwaardige etiquette tussen de seksen. Deze week had ik een eerste date waarbij er binnen een uur al erg veel nadruk kwam te liggen op de unieke kwaliteiten van de baarmoeder.
"Het is maar goed dat je niet rookt, je weet wel, voor het kinderen krijgen", zei de Rus met Siberisch blauwe ogen. Hij was kunstzinnig onderlegd en we waren vlak ervoor nog Boelgakov aan het bespreken, maar dat was blijkbaar bijzaak.
"Hou je van kinderen?" vroeg hij aanmoedigend. Toen de serveerster de bestelling op kwam nemen stokte onze discussie bij de enerverende uitspraak: "De huidige tendens is dat vrouwen meer werk op zich nemen dan mannen, dat is tegennatuurlijk en moet teruggedraaid worden." Ik had mijn interesse al veel eerder verloren.
Eigenlijk voel ik me door seksistische uitspraken nooit persoonlijk aangesproken. Soms vraag ik door tot ik een kronkel in zijn redenatie kan ontdekken en confronteer hem ermee. In mijn mindere momenten dreig ik zo’n vent wel eens fysiek leed te berokkenen ("Dat neem je terug, anders pak ik je", heb ik letterlijk eens tegen een politieagent gezegd, hij bood daarop zijn excuses aan), vaker lach ik het weg en ga ik verder met mijn eigen leven. Misschien ben ik te passief, tijdens deze date ging ik eerst in discussie over zijn ideeën, maar liet ik de bonje ook zo weer varen voor een ander onderwerp. Ik ben geen hysterica die wijn in iemands gezicht zal gooien en direct de benen te neemt.
Ik heb mijn date wel voor het eten en mijn taxi naar huis laten betalen. Daar had ik ineens geen moeite meer mee.
Do zvidaniya,
Simone
Russische werklui in (m/v) een café. Foto: Henri Cartier-Bresson.
___
Lieve Simone,
Ik kan wel zeggen, je stelt de juiste vragen op het juiste moment. Ik ontdek net dat in Nederland de vierde feministische golf is aangevangen. Manifesten, talkshows, opiniestukken; er was zelfs pas geleden een NK Feminisme. En Simone, natuurlijk had je al je vermoedens, en het voelt dan ook alsof ik uit de kast kom terwijl iedereen al lang weet wat er gaande is, maar ook ik blijk feminist te zijn!
Laatst zat ik met mijn zusje aan tafel een beetje te keuvelen over het leven. Het gesprek viel stil, mijn zusje dipte haar biscuitje in haar thee, keek op en zei: "Mait, ik geloof dat ik, eh, feminist ben geworden." Ze keek er een beetje ongemakkelijk bij. Ik barstte in lachen uit. "Mijn god, ik ook!" riep ik. We vielen elkaar nog net niet in de armen.
Toen mijn zusje en ik pubers waren, was feminisme echt not done. Feministen waren enge vrouwen met harige oksels en tuinbroeken die zeurden over ouderwetse dingen als ‘baas in eigen buik’. Maar binnen onze respectievelijke studies (fotografie en geschiedenis) zijn mijn zusje en ik ons steeds meer met vrouwelijkheid bezig gaan houden (elk op onze eigen manier, Luka zo en ik zo). Wat is vrouwelijkheid eigenlijk? En wat was het vroeger? In hoeverre is het een rol die je speelt, een masker dat je opzet, of een reeks verschillende maskers voor verschillende situaties? En zijn we de vrouw die we zelf willen zijn, of de vrouw die onze omgeving wil zien?
Allemaal belangrijke en gelukkig weer sociaal geaccepteerde vragen om over na te denken. Dus, als antwoord op je vraag, denk ik dat je antifeministische wanspraak nooit over je kant moet laten gaan. Daarbij lijkt me dat opportune dreigen met fysiek geweld een goede manier om een seksistische Rus met zijn neus op de feiten te drukken.
Anderzijds, in een orthodoxe (qua religie, maar ook in andere betekenissen van het woord) samenleving als de Russische is het waarschijnlijk een stuk moeilijker om vastgeroeste normen en waarden ter discussie te stellen. Gelovigen zijn nu eenmaal moeilijk van gedachten te veranderen en helaas lijken religie en seksisme verdomd vaak samen te gaan. Of zijn de Russen niet zo religieus?
Afijn, misschien is enige voorzichtigheid op zijn plaats, eerder stelden we tenslotte nog vast dat ook kunstzinnige Russen agressief kunnen zijn – dan liever veilig naar huis in een betaalde taxi!
Veel liefs,
Maite
-
Freelance journalist Simone Peek (1988) woont in Moskou, Maite Karssenberg (1989) in Amsterdam. Ze waren nog guppies toen ze elkaar leerden kennen en hebben nog steeds geen idee hoe de wereld in elkaar zit, maar vinden het wel leuk om erover van gedachten te wisselen.
