Illustratie: Anne Brakema

Alles gaat naar de klote." />

Illustratie: Anne Brakema

Alles gaat naar de klote." />
Asset 14

De koek is op

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. Hard//talk is de seismograaf die de trillingen van de tand des tijds registreert. Wat heeft ons afgelopen week bezig gehouden? Wat bespraken we bij de koffieautomaat en waar lagen we wakker van? Vijf korte commentaren, in woord en beeld, van onze redacteuren.

Illustratie: Joost de Haas

De Hofstad

De toekomst

"Ik typte 2011 in, en daar was-ie", zei meesterhacker Bram Talman met gepaste bescheidenheid over het kraken van de beveiliging van de Miljoenennota. Hij had zijn lijstje met mogelijke wachtwoorden – welkom2011, markrutterules, gedoogkabinetwhazzabitches – uiteindelijk niet eens nodig bij zijn operatie. De tips van zijn Iraanse collega’s verdwenen eveneens in de prullenmand. Bram Talman uit Gouda is een computergenius van de bovenste plank, waar zelfs onze zwaarbeveiligde overheid niet tegen bestand was. Kun je je überhaupt beschermen tegen de Bram Talmannen van deze wereld? Nee. Hij zei zelf misschien wel 'Ik ben geen hacker!', maar we weten allemaal dat dat hét hacker-motto is.
De digitale sufheid is typisch voor een overheid die helemaal niets van deze tijdsgeest begrijpt. Hé Piet Hein Donner, de jaren ’50 hebben gebeld: ze vragen wanneer je naar huis komt. Uit de inhoud van de Miljoenennota blijkt bovendien dat ‘de toekomst’ voor dit kabinet niet verder reikt dan volgende week dinsdag. Juist nu tot iedereen is doorgedrongen dat we aan het begin van een nieuw tijdperk staan, schuwen onze leiders elke vorm van vernieuwing.
De boze blanke man wordt vertegenwoordigd door de populisten, maar wie verdedigt de belangen van de Jungmenschen? Iedereen, de koningin incluis, zegt: “De crisis raakt iedereen even hard.” Dit doet me denken aan Ricky Gervais, die moet lachen als hij hoort dat een vrouw van 93 met verwondingen in het gezicht ‘verminkt voor het leven’ is. “Je verminkt een baby voor het leven, een bejaarde hooguit voor een paar jaar!”
Het nieuws wordt gedomineerd door de krampachtige pogingen om een gemankeerd economisch systeem nog even in stand te houden. De obsessie met fossiele brandstoffen duurt nog immer voort. Ondertussen smelten de ijskappen en gokken Rutte en zijn vrienden met de pensioenen van de generaties na hen. In Spanje en Chili hebben ze er al genoeg van. Hoe lang zijn wij nog stil?

Door Rutger Lemm

Rolmodel

Ongewenst openbaar

Extreme kunst zorgt vaak voor onenigheid, voor onoverbrugbare meningsverschillen of onderbuikgevoelens. In de openbare ruimte - die we met z'n allen delen en waar iedereen zich naar ons idee 'thuis' moet kunnen voelen - kan een meningsverschil over hoe die ruimte gebruikt moet worden, zorgen voor een frontale botsing.
Een recent voorbeeld is De Watertrappelaar die afgelopen donderdagnacht door een anonieme kunstenaar in de vijver van het Vondelpark werd geplaatst. Het metalen mannetje dat z'n hoofd boven water probeert te houden werd opgemerkt door een aantal enthousiaste Amsterdammers, maar was binnen enkele uren alweer verwijderd door de stadsreiniging. Niet vanwege een aanstootgevende inhoud of veiligheidsregels, maar simpelweg omdat dat volgens de gemeente niet de bedoeling is van de openbare ruimte. Precies andersom ging dat de afgelopen jaren in Rotterdam rondom Paul McCarthy's werk Santa Claus, beter bekend als Kabouter Buttplug. Hier was het de kunstafdeling van de gemeente, verantwoordelijk voor de aanschaf van het werk, die zich de woede van de burger op de hals haalde. De afkeer van de zwarte Kerstman met het seksspeeltje in de hand was zo groot dat er acht jaar lang is gelobbyd en gediscussieerd over waar het ding moest komen. Het theatergezelschap Wunderbaum herinnerde ons daar afgelopen maandag weer aan in hun extreme voorstelling Looking for Paul.
Naar aanleiding van het gesjouw en gedoe met Kabouter Buttplug, en gefascineerd door de weerstand die McCarthy's werk oproept, waren de spelers bereid ver te gaan in hun zoektocht naar Paul en naar de grenzen van het toelaatbare. Het zorgde voor een extreme voorstelling waar niet ieders onderbuik tegen bestand was. Maar belangrijker is dat Wunderbaum oprecht en vol overgave de verschillen probeert te begrijpen en het vreemde wil onderzoeken. Een open houding en oprechte interesse in plaats van vasthouden aan de verschillen - dat zou de term 'openbare ruimte' meer recht doen.

Door Roos Euwe

Nieuws in beeld

De koek is op. "Het jaar dat voor ons ligt, wordt een jaar van ingrijpende bezuinigingsmaatregelen die alle Nederlanders raken", zo zei koningin Beatrix in haar troonrede.

Illustratie: Anne Brakema

Commentaar

Starry night on the catwalk

Het Stedelijk Museum gaat weer dicht, nog voor het officieel heropend is. Dit lijkt op het eerste oog een raar gegeven, maar wie de situatie aan het Amsterdamse Museumplein al langer volgt, kijkt hier niet meer van op. De verbouwing in het Rijksmuseum sukkelt in slakkentempo voort, en hoewel het Stedelijk vorig jaar met veel bombarie een deel van het gebouw openstelde voor tijdelijke tentoonstellingen (in afwachting van de nieuwbouw die ècht bijna klaar was) lijkt er toch weer een kink in de kabel te zijn gekomen. “Je breekt de nek van mijn museum,” schijnt directeur Ann Goldstein tegen de gemeente te hebben gezegd.
Gelukkig hebben we het Van Gogh Museum nog. Dat onze roodharige vaderlandse held blijft fascineren, bleek afgelopen week tijdens New York Fashion Week, waar de gezusters Mulleavey van Rodarte hun voorjaarscollectie voor 2012 presenteerden. Het kleurenschema was Provençaals, en de luchtige zomerjurken droegen prints van de meest iconische werken van Van Gogh: onder anderen de Zonnebloemen en de Sterrennacht. De ontwerpsters verdienden een compliment voor hun collectie, ondanks dat zij hun inspiratie wellicht iets te letterlijk namen. Of zoals een blogger schreef: “I kind of appreciate [...] the smirking quality of a $4,000 dress that looks a little like a blown-up version of a $4 museum gift shop mug”.
Ook Woody Allen liet zich inspireren door Van Gogh: de prachtige filmposter van zijn Midnight in Paris, die afgelopen week in première ging in Nederland, toont een stadsgezicht van Parijs dat overloopt in – daar is ie weer – de Sterrennacht. De hoofdpersoon is een schrijver die droomt van het verleden: van Goghs starry night staat symbool voor deze nostalgische romantiek.
Het zou interessant zijn om in het Van Gogh Museum een interpretatie te zien van hoe beroemde werken worden toegeëigend door populaire cultuur. Het museum heeft alleen net aangekondigd tijdelijk dicht te gaan in 2012. Er moet verbouwd worden.

Door Sanne Rispens

Machtige Media

Als en dan

Laatst had ik een gesprek over het verschil tussen ‘als’ en ‘dan’. Ik vind het namelijk mooier als die twee uit elkaar worden gehouden, maar ik kon niet beargumenteren waarom. Je kan namelijk best uit de context opmaken of het gaat om een overeenkomst of een verschil. De distinctie tussen ‘als’ en ‘dan’ is dus niet van belang om je goed uit te drukken. Dat ik alsnog niet wil dat "Pietje is groter als Jantje" correct Nederlands wordt, betekent misschien dat ik niet van verandering houd.
Nederlandse media houden wel van verandering, want hun consumenten raken snel verveeld. Vandaar dat De wereld draait door in het nieuwe televisieseizoen hun merchandise niet langer aanprijst met het irritante nepwoord ‘supernietmeernormaal’, maar met het al even irritante nepwoord ‘uitstekelbaars’. En vandaar dat NRC-hoofdredacteur Peter Vandermeersch heeft bedacht om een derde NRC-krant te lanceren: de NRC-ochtendkrant.
Het is niet makkelijk om steeds wat nieuws te verzinnen, maar Vandermeersch doet goed zijn best. Niet zo lang geleden toverde hij de NRC nog om naar tabloidformaat en voegde hij het nieuwe katern Lux toe, voor de golfspelende krantenlezer met het Zwitserleven gevoel. Hij deelde de tabloid op in ‘snelle’ en ‘trage’ pagina’s. De voorpagina is van alle pagina's de snelste, want daar staat inmiddels niets meer te lezen. Hij raadpleegde bij elke beslissing wel zijn lezers, heel vooruitstrevend, en maakte daar verslag van op zijn blog. En nu dus de ochtendkrant, die hetzelfde is als het avondblad, maar met een aangepaste nieuwspagina. Zo, stelt de hoofdredacteur, ben je altijd op de hoogte van het allerlaatste nieuws. Behalve als je graag ’s avonds nog een krantje koopt, want "om logistieke redenen wordt enkel de ochtendkrant in winkels aangeboden."
Als ik echt niet van verandering hield, zou ik moeite hebben met het bovenstaande. Maar ik vind het wel best. Zolang de NRC maar ‘als’ en ‘dan’ uit elkaar blijft houden.

Door Kelli van der Waals

Mail

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Waarom stellen journalisten zo weinig vragen?

Waarom stellen journalisten zo weinig vragen?

Bij de media heerst ziekte, journalisten stellen te weinig vragen. Fausto en Marthe van Bronkhorst komen met een behandelplan. Lees meer

Essaywedstrijd: 'Dat is dan jouw waarheid' Hooray for the Essay 2026

'Dat is dan jouw waarheid' Hooray for the Essay 2026

In deze editie van Hooray for the Essay dagen we je uit om na te denken over waarheid. Reageer voor 19 januari. Lees meer

Politiek is de olifant in de kamer, maar modejournalistiek trekt de deur liever dicht

Politiek is de olifant in de kamer, maar modejournalistiek trekt de deur liever dicht

Mode lijkt glanzend en zorgeloos, maar er schuilt een wereld van politiek achter. Loïs Blank vraagt zich af: wie bepaalt eigenlijk welke verhalen verteld mogen worden? Wat gebeurt er met de progressieve stemmen van een bedrijf dat vooral voor de winst gaat? Lees meer

Suriname - van onafhankelijk land naar natie

Suriname - van onafhankelijk land naar natie

Op 25 november is het 50 jaar geleden dat Suriname onafhankelijk werd van Nederland. Kevin Headley bespreekt hoe de onafhankelijkheid van Suriname tot stand is gekomen en hoe het zich verder ontwikkelt tot natie: van politieke geschiedenis tot hedendaagse successen. Lees meer

De integratie-stok slaat wéér de ‘problematische Moslim’

De integratie-stok slaat wéér de ‘problematische Moslim’

'Een begrip als integratie lijkt een middel om te streven naar een inclusievere samenleving, maar dwingt in feite minderheden om hun culturele en religieuze identiteit op te geven.' Aslıhan Öztürk legt de retoriek bloot waarmee de integratie-stok dreigend boven het hoofd van generaties migranten wordt gehouden. Lees meer

Wifey material

Wifey material

Wifey of wervelwind, Madonna of hoer. Marthe van Bronkhorst had gehoopt dat dit binaire denken passé was, maar helaas, de emancipatietrein blijkt op dit spoor nog steeds haperen. Ik oefen een enorme aantrekkingskracht uit op één specifiek soort mensen: mensen van wie de favoriete contactfrequentie eens in het kwartaal is. Mensen van wie de love... Lees meer

Anders voel ik me zo oud 1

Anders voel ik me zo oud

In dit essay analyseert Loulou Drinkwaard de tegenstrijdige etiquetten die haar zijn geleerd of opgelegd: ‘Tussen u en jou in, zweef ik. De waarden van mijn vader in mijn ene hand en de waarheid van mijn moeder in mijn andere. Mijn oma deelt de kennis van ons moederland en ‘De Nederlander’ bepaalt wat hoort. Ondertussen vond ik een alternatief. Zullen wij elkaar vousvoyeren?’ Lees meer

:De herhaling van de zombie-apocalyps: Op zoek naar een alternatieve dystopie

De herhaling van de zombie-apocalyps: Op zoek naar een alternatieve dystopie

De zombie is een popcultuuricoon. En niet alleen tijdens Halloween! Series als The Walking Dead en The Last of Us volgen de gebaande zombiepaden. Volgens Anne Ballon hebben zombies méér narratief potentieel. In vernieuwende verhalen wordt onderzocht 'hoe wij als halfbewusten de wereld beleven, hoe we opgaan in systemen die we niet hebben gekozen, hoe we verlangen en met verlies omgaan.' Lees meer

Twee dagen

Twee dagen

Rocher Koendjbiharie belicht de verschillende paden die we tijdens de aankomende verkiezingen in kunnen slaan. Kiest Nederland opnieuw voor rechts, en strompelen we verder richting democratisch en moreel verval? Of kiest Nederland toch voor een samenleving waarin we omkijken naar elkaar? 'Alleen fascisten zien antifascisme als een bedreiging.' Lees meer

Vergeten vrouwen 1

Vergeten vrouwen

In dit essay schrijft Anne Louïse van den Dool over vrouwelijke kunstenaars die meer dan ooit in de schijnwerpers staan. Niet alleen hedendaagse makers, maar ook opvallend veel vrouwen die rond 1900 actief waren in de kunstwereld trekken veel aandacht. Met solotentoonstellingen over Suze Robertson, Coba Ritsema en Jo Koster laten musea zien waarom juist deze kunstenaars alsnog een plek in de canon verdienen. Lees meer

Wil de Nederlander opstaan alsjeblieft?

Wil de Nederlander opstaan alsjeblieft?

Wanneer de VVD pleit voor het bijhouden van gegevens over ‘culturele normen en waarden’ van mensen met een migratieachtergrond, over welke normen en waarden hebben ze het hier dan eigenlijk? Rocher Koendjbiharie neemt de eisen onder de loep die de politiek alleen stelt aan mensen die zichtbaar wortels elders ter wereld hebben. ‘Men wil geen vermenging van culturen en geen uitwisseling van gedachten. De echte eis is assimilatie en het afbreken van wortels.’ Lees meer

Roze, wit, blauw

Roze, wit, blauw

Rechtse en nationalistische partijen laten in hun nieuwste verkiezingsprogramma’s zien dat hun ruimte voor de lhbtqia+-gemeenschap altijd voorwaardelijk is geweest. Journalist Rocher Koendjbiharie legt uit: 'Homoseksualiteit en vrouwenrechten zijn binnen rechtse kringen vaak pas relevant wanneer ze in relatie tot migratie besproken worden.' Lees meer

De achterblijvers

De achterblijvers

Fietsend over een jaagpad reflecteert Gert-Jan Meyntjens op zijn rol als echtgenoot en vader, en neemt hij je mee op een zoektocht naar wat het betekent om man te zijn. Zonder bitter te worden. Lees meer

Ik sliep rechts

Ik sliep rechts

Daten met iemand aan de andere kant van het politieke spectrum? Naomi Ronner deed het. In dit essay beschrijft ze haar ervaringen. Lees meer

De kleinste kans

De kleinste kans

Roosje van der Kamp bereidt zich altijd voor op het ergste. Een vreemd plekje op haar huid, opladers in het stopcontact: overal schuilt gevaar. Als ze achter een geheim komt in de familie begrijpt ze beter waar haar angsten vandaan komen. Ze vertelt erover in dit openhartige essay over intergenerationeel trauma. Lees meer

:Zomergast Koch: ‘Het is gewoon leuk om mensen iets op de mouw te spelden’

Zomergast Koch: ‘Het is gewoon leuk om mensen iets op de mouw te spelden’

Het plezier van de leugen en de bevrijding van de agressie: volgens Zomergast Herman Koch verfraait iedereen het leven een beetje met leugens. Lees meer

Hondenvoer 1

It takes an adult to raise a village: Halsema is streng, rechtvaardig, en een tikje autoritair in Zomergasten

De bedachtzame, maar mediagetrainde, Femke Halsema nam ons als Zomergast mee in de bestuurlijke (opvoed)dilemma’s uit haar werk. Als een klassiek ouderfiguur toont ze zich streng en rechtvaardig, maar mist ze óók zelfinzicht op sommige punten. Lees meer

Uğur Ümit Üngör stilt in Zomergasten maar zelden onze honger naar menselijkheid en ‘goeie dingen’

Uğur Ümit Üngör stilt in Zomergasten maar zelden onze honger naar menselijkheid en ‘goeie dingen’

‘Uğur Ümit Üngörs fragmenten zijn broodnodige kost voor een samenleving die consequent doet alsof wijdverbreid extreem (staats)geweld een ver-van-mijn-bedshow is.’ Terwijl Zomergast Üngör zichzelf kundig naar de achtergrond werkt, maakt hij duidelijk dat de zomer vele winters verstopt. Met opgewekte grimmigheid vraagt hij ons om ons zorgen te maken over het leed van anderen. Lees meer

Zomergasten met Eva Crutzen roept de vraag op of een mooi gesprek genoeg is of dat kijkers toch snakken naar goede televisie.

Zomergast Eva Crutzen zorgde voor een mooi gesprek, maar is dat genoeg?

Na de ideale televisieavond van Eva Crutzen vraagt Hanna Karalic zich af of een mooi gesprek genoeg is voor Zomergasten of dat kijkers toch snakken naar goede televisie. Lees meer

Mijn tweede kutland… 2

Mijn tweede kutland…

Toen Iskra de Vries vanuit Polen naar Nederland verhuisde, bleek dat zij niet van een koude kermis thuiskwam, maar naar een koude kermis vertrokken was. Iskra schrijft een verschroeiend eerlijke break-up brief aan het adres van ons kikkerlandje. Lees meer

Steun Hard//hoofd en verzamel kunst!

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor nieuwe schrijvers en kunstenaars. We zijn al vijftien (!) jaar gratis toegankelijk en advertentievrij. Zo’n vrije ruimte is harder nodig dan ooit. Steun de makers van de toekomst; sluit je vóór 1 januari aan als kunstverzamelaar en ontvang in januari je eerste kunstwerk!

Word kunstverzamelaar