Niet alleen twee minuten stilte met dodenherdenking, maar ook drie kwartier geluid. Van geschreeuw voor Anne Frank, via gefluister in een saloon, tot een trompet vol tristesse." /> Niet alleen twee minuten stilte met dodenherdenking, maar ook drie kwartier geluid. Van geschreeuw voor Anne Frank, via gefluister in een saloon, tot een trompet vol tristesse." />
Asset 14

Dodenherdenking

Traditiegetrouw zal op 4 mei het eresaluut over de Dam weerklinken, vlak voordat Nederland twee minuten zwijgt. Of dat nou 'Taptoe' of 'Last Post' is, geluid hoort net zozeer bij het herdenken van de doden als stilte. De redacteuren van hard//hoofd zijn hun platenkast ingedoken om met muziek de doden te eren, of dat nou oorlogsslachtoffers, soldaten, of geliefden zijn. Een thematische mixtape samengesteld via Spotify en YouTube, met een platenhoes door illustrator Joost Dekkers. Luister de mixtape hier.


Illustratie: Joost Dekkers

Tracklist

1. Neutral Milk Hotel - Holland 1945 (Boy)
2. Eels - Last Stop: This Town (Kasper)
3. The National - Afraid of Everyone (Rutger)
4. John Zorn - Speedball (Timo)
5. dEUS - Right as Rain (Emmie)
6. The Doors - The Unknown Soldier (Melle)
7. O.M.D. - Enola Gay (Emmie)
8. Big Star - Holocaust (Kasper)
9. Oi va voi - S'brent (Brankele)
10. Boris Vian - Le Déserteur (Melle)
11. Fugimundi - Mon Petit Prince (Timo) (Staat niet op Youtube)
12. Franz Schubert - Ave Maria (Maartje)

Luister de hele mixtape via deze Youtube-speler of hier via Spotify.

1. Neutral Milk Hotel - Holland 1945 (Boy)
Gedenken doe je in stilte. Dan pas komt de zwaarte der dingen werkelijk bij je binnen. Alsof anders de vereiste concentratie ontbreekt, je zult worden afgeleid door minder wezenlijke zaken. Jeff Mangums op Anne Frank geïnspireerde 'Holland 1945' botst frontaal met die conventie. Als een stoomlocomotief dendert de hectische mix van blazers, stevige drumpartij en een voor mij verder onontwarbare mengelmoes van instrumenten bij je binnen. Terwijl je twijfelt of Mangum aan het zingen of het schreeuwen is, geef je je over aan zijn woordenstroom; een ritmische afwisseling van begrijpelijke taal en onnavolgbare gedachtekronkels. Hij stoot het uit alsof hij een gewisse dood tegemoet rijdt en zich ervan wil verzekeren dat dit gezegd zal zijn, hopend op een dag dat er geen kind meer zijn onschuld hoeft te verliezen, zoals Anne Frank die ooit verliezen moest.

2. Eels - Last Stop: This Town (Kasper)
Ongeveer driekwart van het oeuvre van Mark 'E' Everett zou geschikt zijn voor deze playlist, want hij verhaalt steevast over de dood. Niet zo gek als je bedenkt dat in korte tijd zo'n beetje al zijn dierbaren hem ontvielen. Uiteindelijk gaan al die rouwliederen echter over het leven en dat we het moeten koesteren. Het doet vaak pijn, maar mag soms best een beetje swingen. "You're dead but the world keeps spinning, take a spin through the world you left."

3. The National - Afraid of Everyone (Rutger)
Ik luisterde dit nummer heel veel toen ik met een journalistenreis door Israel trok. De agressie, de frustratie, de onoplosbare verdeeldheid voelde je overal, ook zonder met mensen te praten. Ik hoorde van een vriendin dat haar broertje letterlijk ziek werd van de spanning die in Jeruzalem hangt, en dat kon ik me goed voorstellen. Daar zie je wat muren, (dreiging van) geweld, ontmenselijking en wantrouwen met mensen doen. Ik moest denken aan de Bosnische man in Srebrenica die al zijn familie verloren had en zacht tegen me zei: "Laat nooit de nationalisten in je land opkomen. Geef ze geen kans." Dit nummer van de altijd wat melodramatische mannen van The National vat oorlog voor mij samen.

4. John Zorn - Speedball (Timo)
Waarom denken mensen toch dat herdenken in stilte moet gebeuren? Zou stilzwijgen de enige manier zijn om je te kunnen focussen op de zwaarte van het verleden? Gelul, denk ik. De dood - en oorlog - is niet in slechts stilte te vatten. Er moet ook plaats zijn voor het tegenovergestelde: gekrijs om de pijn en het leed eruit te laten en de mens te confronteren met de verschrikkingen van oorlogssituaties en militaire conflicten. Misschien was dat niet wat avant-garde saxofonist en componist John Zorn voor ogen had met zijn grindcore-project Naked City, maar mogen we voor twee minuten stilte alsjeblieft ook een halve minuut herrie over ons heen laten komen?

5. dEUS - Right as Rain (Emmie)
Right As Rain van dEUS schreef frontman Tom Barman over de dood van zijn vader. Tom Barman lijkt de woorden rechtstreeks in je oren te fluisteren. Het nummer is dan ook live opgenomen in een leeg Antwerps café. Door de muziek en de woorden denk ik liever dat Barman het zong in andere tijden in een halflege saloon in het wilde westen.

6. The Doors - The Unknown Soldier (Melle)
Meer Vietnam dan WOII, maar wel een altijd aangrijpend en broeierig geladen eerbetoon aan de onbekende soldaat. Jim Morrisons kleine toneelstukje is op wonderbaarlijke wijze toch doeltreffend - letterlijk en figuurlijk.

7. O.M.D. - Enola Gay (Emmie)
Enola Gay is het meest hysterische nummer over oorlog dat ik ken. Enola Gay is de bommenwerper die de eerste atoombom op Hiroshima dropte, ironisch genoeg vernoemd naar de moeder van de piloot van het toestel. Het is een aanstekelijk jaren tachtig-nummer, maar keihard meezingen voelt toch een beetje raar: "This kiss you gave is never gonna fade away."

8. Big Star - Holocaust (Kasper)
Geen enkele platenmaatschappij wilde aanvankelijk het in '74 opgenomen derde album van Big Star uitbrengen, vanwege 'te deprimerend'. Dat valt wel te begrijpen, want miskend genie Alex Chilton schreef in die periode niet bepaald carnavalskrakers. Dit liedje gaat volgens mij niet over dé Holocaust, maar over een hoogst persoonlijke holocaust, van iemand die het laatste greintje vreugde en betekenis in zichzelf heeft uitgeroeid.

9. Oi va voi - S'brent (Brankele)
Een nummer in het Jiddisch, over een shtetl (klein joods dorpje) dat in brand staat. Het roept op tot actie en vraagt de mensen 'het vuur te doven met hun eigen bloed, als de shtetl hen wat waard is'.

10. Boris Vian - Le Déserteur (Melle)
Een prachtig protestlied van de onterecht relatief onbekende alleskunner (schrijver, uitvinder, liedjesschrijver, jazztrompettist, vertaler) Boris Vian. Punt van het lied is zo logisch als het maar zijn kan: meneer de president, ik wil niet naar de oorlog om onschuldige mensen dood te schieten, doe het zelf.

11. Fugimundi - Mon Petit Prince (Timo) (Staat niet op Youtube)
Van oudsher schalt er een eenzame trompet voor het houden van twee minuten stilte, en zo gek vind ik dat niet. Ik weet niet precies wat, maar iets aan het instrument hoort bij het herdenken van de doden. Of dat nou de droevige klanken zijn van Miles Davis op Solea (van de plaat Sketches of Spain), of de tristesse van Nederlands trompetvirtuoos Eric Vloeimans. In het slotnummer van Summersault - mijn favoriet van die laatste - klinkt zowel verdriet als schoonheid van de dood en het herdenken.

12. Franz Schubert - Ave Maria (Maartje)
Ik ben opgegroeid in een katholiek gezin buiten de randstad, en al onze incestueuze konijnen, kippen en hamsters hebben een waardige begrafenis gekregen. Tijdens de processie door de tuin speelden mijn zusjes en ik (Schuberts) Ave Maria van een cassettebandje in onze My First Sony. Doopsel was een stuk vrolijker, met Circle of Life van de Lion King.

Mail

Audioredactie

Joost Dekkers

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Geen geld maakt ook niet gelukkig

Hard//hoofd zoekt een zakelijk assistent!

Wij zoeken een enthousiaste en veelzijdige zakelijk assistent (x/v/m) die ons zakelijke team wil versterken. In deze functie krijg je de kans om ervaring op te doen met de zakelijke en organisatorische kant van een literair tijdschrift en online platform. Lees meer

Het huis in mijn hoofd

Het huis in mijn hoofd

Wat als technologie je verbeelding probeert te esthetiseren? Mina Etemad bezocht in juni, tijdens de twaalfdaagse oorlog tussen Iran en Israël, de VR-voorstelling From Dust van Michel van der Aa. ‘Het zou troostend moeten zijn, maar hoe kan ik het rijmen met de realiteit hierbuiten?’ Lees meer

Het borrelt 1

Ortolaan

Liefde gaat door de maag, weet de chef in het verhaal van Fleur Klemann. Zorgvuldig bereidt hij al zijn ingrediënten én zijn geliefde: ‘Haar tong die ze langs haar vette lippen haalde, het rozige vlees.’ Lees meer

Naweeën

Naweeën

In Naweeën dicht Vlinder Verouden over vervellen, verpoppen, verschonen, volgroeien en legt zo het proces van veranderen vast. ‘Hier slaat de klok tien en stap ik uit spinseldraden slijmerig warm een / Laatste vinger die glijdt over de plastic bodem van een pot haargel.’ Lees meer

Het borrelt

Het borrelt

‘Vuur raakt water / en alles sist barst klapt fluit schuimt vergaat stijgt verdampt smelt breekt sterft’. Dieuke Kingma dicht over het moment dat het ondergrondse naar boven breekt: zoals bij vulkaanuitbarstingen, of de tweede symfonie van Mahler. Lees meer

Laboratoriumkinderen

Laboratoriumkinderen

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. In dit drieluik onderzoekt Louise van der Veen in vitro fertilisatie (IVF) als een mogelijke grond van het bestaan. Lees meer

:Podcast: Maandagavond – De aanleiding

Podcast: Maandagavond – De aanleiding

Een nieuw seizoen van Maandagavonden door Nwe Tijd, dit keer ook te beluisteren bij Hard//hoofd. Met Johannes Lievens die zich – tegen wil en dank – in het feestgedruis stort, Ellis Meeusen over de voorpret, Suzanne Grotenhuis met een pleidooi voor kleine vieringen en Freek Vielen opent de avond met twee anekdotes. Lees meer

Wil de Nederlander opstaan alsjeblieft?

Wil de Nederlander opstaan alsjeblieft?

Wanneer de VVD pleit voor het bijhouden van gegevens over ‘culturele normen en waarden’ van mensen met een migratieachtergrond, over welke normen en waarden hebben ze het hier dan eigenlijk? Rocher Koendjbiharie neemt de eisen onder de loep die de politiek alleen stelt aan mensen die zichtbaar wortels elders ter wereld hebben. ‘Men wil geen vermenging van culturen en geen uitwisseling van gedachten. De echte eis is assimilatie en het afbreken van wortels.’ Lees meer

Als de bodem niet dragen kan

Groeipijn

‘Volwassen worden is zorgen voor’ luidt de wijsheid waar de hoofdpersoon in dit verhaal zich aan vasthoudt. In Groeipijn laat Tim Kobussen zien hoe hoe er een steeds letterlijke invulling aan die wijsheid wordt gegeven in een studentenkamer. Lees meer

In een miniatuurgrafkistje wordt het duingentiaanblauwtje naar de natuurbegraafplaats gedragen 1

In een miniatuurgrafkistje wordt het duingentiaanblauwtje naar de natuurbegraafplaats gedragen

Van het zetten van kopjes koffie en het branden van salie tot de Pinterest-pagina van DELA: Maartje Franken schrijft over rouwrituelen en onderzoekt de grond waarin rouw wortelt. Lees meer

Voor de meisjes

Voor de meisjes

Terra van Dorst dicht over de passiviteit van het wachten op morgen en het uitstellen van keuzemomenten. ‘morgen gaan we een ijsje halen / zullen de bramen rijp zijn / maak ik een besluit’ Lees meer

Regenwormen 1

Als de bodem niet dragen kan

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. Anouk von Seida schrijft over de betonplaten op een boerderij en het onverwachte leven dat zich daarin afspeelt. Lees meer

Grond & Ik

Grond & Ik

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. In 'Grond & Ik' zoekt Lisia Leurdijk naar manieren om een dialoog tussen het individu en de grond te openen. Lees meer

Regenwormen

Regenwormen

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. Milou Lang graaft in dit tweeluik naar wormen, gangenstelsels en de geborgenheid die de grond kan bieden. ‘hier duw ik geil zijn in de kluiten aarde / durf mijn vingers te verliezen in slib en schimmeldraden’ Lees meer

Luchtspiegeling

Luchtspiegeling

'We bewegen log en lief.' Madelief Lammers onderzoekt in dit gedicht de onstilbare honger tussen twee mensen, een wankele relatie waaraan iets fundamenteels ontbreekt. 'Zie je hoe we ondanks die woede nog zo mooi zijn als een slapend paard dat met haar huid trilt om een daas te verjagen?' Lees meer

Stomwijzer

Stomwijzer

Marthe van Bronkhorst loodst je door het wispelturige politieke landschap aan de hand van haar alternatieve stemwijzer. Lees meer

Auto Draft 8

Programma: Ik wil, wil jij ook? - consent in illustratie

Vier samen met Hard//hoofd de publicatie van onze recent verschenen bundel over seksueel consent! Lees meer

Roze, wit, blauw

Roze, wit, blauw

Rechtse en nationalistische partijen laten in hun nieuwste verkiezingsprogramma’s zien dat hun ruimte voor de lhbtqia+-gemeenschap altijd voorwaardelijk is geweest. Journalist Rocher Koendjbiharie legt uit: 'Homoseksualiteit en vrouwenrechten zijn binnen rechtse kringen vaak pas relevant wanneer ze in relatie tot migratie besproken worden.' Lees meer

:Winnaar publieksprijs Rode Oor: Vespula vulgaris

Winnaar publieksprijs Het Rode Oor: Vespula Vulgaris

In een pot met schuimbanaantjes vecht een wesp om los te komen. Myrthe Prins portretteert een winkelbediende die in een snoepwinkel aan zoetigheid proeft. Met Vespula Vulgaris won zij de publieksprijs van Het Rode Oor 2025. Lees meer

Winnaar Stoute Stift 2024 1

Winnaars De Stoute Stift 2025

Cynthia Van Der Heyden won met haar illustratie de publieksprijs en Sarah Pannekoek won de juryprijs van De Stoute Stift 2025. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €3 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer