Beeld: Karmanoia Verstopt achterin een kraakpand in Berlijn bevindt zich een surrealistisch totaaltheater voor één bezoeker." /> Beeld: Karmanoia Verstopt achterin een kraakpand in Berlijn bevindt zich een surrealistisch totaaltheater voor één bezoeker." />
Asset 14

Een labyrint in Berlijn

“When you enter the first room, throw the coin you’re holding in your hand into the box on your left side.
Within a few seconds a film will start.
The film has no end.
Your first step is straight ahead.”

(Uit: Das PERISTAL SINGUM labyrint van theatergroep Karmanoia)

Een kleine, atletische jonge vrouw heeft me net aan de hand begeleid naar een gang achterin een club in Oost-Berlijn. Ik moet al mijn spullen achterlaten: geen tas of telefoon, geen sieraden, bij voorkeur ook geen bril: “Are you able to see clearly about 2 metres ahead of you? Yes? That will do. Are those shoes comfortable? And would you like to use the toilet? You might be away for a while…”

Beeld: Karmanoia

Karmanoia: totaaltheater voor één bezoeker
De Berlijnse theatergroep Karmanoia bouwde ruim 9 maanden lang aan een labyrint dat zich uitstrekt over 4 verdiepingen van een pand in Treptow (een wijk in voormalig Oost-Berlijn). De – deels internationale - groep bestaat uit een wisselende samenstelling van theatermakers, beeldend kunstenaars en muzikanten en functioneert als een idealistisch collectief zonder vaste leider of taakverdelingen.

Op het schemerige terras voor het pand waar 'Das PERISTAL SINGUM labyrint' in verborgen zit, hangt een groepje Berlijners rond in circusachtige outfits. Een meisje van de groep heeft net een assortiment camemberts voor zich uitgestald en concentreert zich nu op het vervaardigen van een joint. Zo nu en dan wordt iemand door haar van het terras opgehaald en aan de hand mee naar binnen genomen. Naast mij komt een van de circusachtige figuren zitten, met wie ik in een nonchalant gesprek beland:

“Een paar jaar terug zijn we begonnen zonder een duidelijk vooropgezet plan: we hadden gewoon zin om iets te maken, een of ander theatraal totaalkunstwerk, dus verspreidden we in eerste instantie simpelweg wat ideeën. Uit alle hoeken vulden mensen ons aan, omdat ze via-via over onze plannen hadden gehoord. De een had een berg oude vrachtwagenonderdelen of opgezette eenden op de kop getikt, een ander kon stalen constructies lassen. Noem maar op. Zo ontstond een enorme hoeveelheid materiaal. […] Met drie man tekenden we uiteindelijk de complexe constructie van een labyrint uit. Belangrijk daarbij was ook de ontwikkeling van een dramatische en theatrale lijn: het verspreidden van symbolen en kruiselingse verwijzingen die de zoektocht door het labyrint zowel onoverzichtelijk maken als richting geven.”

"Das PERISTAL SINGUM" door Malu Peeters
(Bovenstaand fragment is een associatieve audiocollage op basis van mijn herinneringen aan Das PERISTAL SINGUM labyrint. Compositie met dank aan fragmenten van Karmanoia, Heiner Goebbels, e.a.)

Overal zitten speakers onzichtbaar ingebouwd. Sommige ruimtes werken met sensoren die licht en geluid aansturen. Vloeren klappen plotseling om, via een glijbaan val je in een enorm stalen ei waar je na lange omwegen telkens weer opnieuw in blijkt uit te komen. Je kruipt door scheve gangen, achter piepkleine deurtjes klinken sirenes en geschreeuw, je dwaalt af in een glazen koker waar het koud en vochtig is, een tekening aan de muur geeft tegenstrijdige aanwijzingen en plotseling wordt alles donker…

“Landschaft der durch die Luft wehenden Gedanken”

Karmanoia: “We bouwen inmiddels alweer 10 jaar labyrinten (Een eerder labyrint van Karmanoia bevond zich in een kraakpand in Neuköln, dat helaas in juni 2009 werd gesloopt, -red.) en als het aan ons ligt blijven we dat doen, ook buiten Duitsland. Das PERISTAL SINGUM noemen we nu ‘af’, maar we zullen altijd kleine dingen blijven veranderen en aanvullen. […] Een deel van de groep smeedt op dit moment plannen voor een nieuw labyrint in Buenos Aires. Het maakt ons niet uit waar we werken, als we maar voldoende kunnen eten en een dak boven ons hoofd hebben. Dus als er iemand met een stuk bos in Rusland op de proppen komt: Na klar, dann schaffen wir es da!”

De aantrekkingskracht van de angst
Het labyrint of doolhof is al duizenden jaren een 'fysiek' symbool van de menselijke levensloop of spirituele queeste. Gedurende de 18e eeuw won het labyrint opnieuw aan populariteit, vanuit het (Romantische) verlangen van de mens - tijdelijk - de controle uit handen te geven en fysiek angst te beleven. Op de onbekende paden van het labyrint raak je overgeleverd aan primitieve reflexen en instincten: al je zintuigen op scherp.

Hoewel sommige labyrinten, zoals bijvoorbeeld in bepaalde tuinen van Engelse kastelen, meer gericht zijn op het afleggen van een onbekende weg en het pure alleen zijn (alleen kun je je immers niet meer verhouden tot een ander en ben je daadwerkelijk op jezelf teruggeworpen), daagt het labyrint van Karmanoia de bezoeker uit via alle zintuigen de persoonlijke grenzen van de angst op te zoeken. Das PERISTAL SINGUM is belevingstheater tot in het maximale, een volledig gecontroleerde beleving die je voor even alle controle uit handen neemt.

Ik heb ruim 1,5 uur gedwaald door de surrealistische ruimtes van Karmanoia’s labyrint. De overdaad aan lichamelijke en geestelijke indrukken nam mijn rationele denken over en stuurde me op een angstaanjagend realistische trip door een absurde nachtmerrie. En elke seconde was volkomen echt.

___________
Das PERISTAL SINGUM van Karmanoia bevindt zich op de Markgrafendamm 1, in Berlijn (Treptow), achterin club Salon Zur Wilden Renate. Het labyrint is geopend van woensdag t/m zaterdag van 18u tot ca. middernacht. Vanwege het feit dat je geruime tijd volkomen alleen in het labyrint moet kunnen ronddwalen, wordt per avond slechts een beperkt aantal bezoekers tot het labyrint toegelaten. Toegang: 10 euro.

De mensen achter Karmanoia houden ervan onvindbaar en onbereikbaar voor contact te zijn. Voor meer informatie of een routebeschrijving kun je daarom mailen naar: malu@hardhoofd.com.

www.karmanoia.de
http://www.myspace.com/karmanoia
www.renate.cc

Mail

Malu

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Die betere wereld wordt al gemaakt

Die betere wereld wordt al gemaakt

De betere wereld, Het Grote Geluk: Marthe van Bronkhorst vraagt zich af waar ze dat kan vinden, misschien gewoon op een borrel, in het samenkomen met vrienden? Lees meer

Zomers zwijgen

Volim nas: hoe de taal van de liefde mijn lichaam tot stilte maande

Wat als je vertrouwen in jezelf en je lichaam plotsklaps wordt aangetast door epileptische aanvallen? En tegelijkertijd je vertrouwen in de onvoorwaardelijke liefde van je oma ook op losse schroeven komt te staan? In een persoonlijk essay neemt Dorea Laan je in beeldende taal mee in deze zoektocht. Lees meer

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Harnas’, het achtste Hard//hoofd Magazine!

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Harnas’, het achtste Hard//hoofd Magazine!

In welk harnas hul jij je? Stuur voor 14 september je pitch in en draag met een (beeld)verhaal, essay, poëzie of kunstkritiek bij aan het magazine ‘Harnas’. Lees meer

Misschien voor mezelf, maar niet voor jou

Misschien voor mezelf, maar niet voor jou

Eva van den Boogaard lijkt op iemand die ze nooit gekend heeft. Via een persoonlijke brief en een angstaanjagende gebeurtenis leert ze hem toch een beetje kennen. Lees meer

:Meer dan Maria: het moederschap in de beeldende kunst 3

Meer dan Maria: het moederschap in de beeldende kunst

Wat betekent het om moeder te zijn? En wanneer ben je dan een ‘goede moeder’? Moederschap, en alle nuances daarrond, blijft onderbelicht. Anne Louïse van den Dool onderzoekt via de representatie van moeders in de beeldende kunst de vele kanten die horen bij moeder zijn. Lees meer

Mijn Apocalypsis Leydenensis 1

Mijn Apocalypsis Leydenensis

In deze gedichten vliegt Joshua Snijders koerend over een postapocalyptisch Leiden, zijn Lays-chipszakjes tijdens een uitstapje in de Melkweg achtergelaten en zwemmen walvissen op wieltjes. 'De vraag is of je voetafdrukken kunt achterlaten wanneer er geen zwaartekracht is.' Lees meer

Lois Cohen maakte foto voor onze kunstverzamelaars: ‘Ik regisseerde per ongeluk een etalagepop’

Lois Cohen maakte foto voor onze kunstverzamelaars: ‘Ik regisseerde per ongeluk een etalagepop’

Word vóór 1 juli kunstverzamelaar bij Hard//hoofd en ontvang een unieke print van Lois Cohen! In gesprek met chef Kunst Jorne Vriens licht Lois een tipje van de sluier op. Lees meer

Was dit nou een flirt?

Was dit nou een flirt?

Als de Amsterdamse Carrie Bradshaw schrijft Marthe van Bronkhorst over de schemerflirt: een net te lange blik, een ambigu compliment, een hand die 'per ongeluk' de jouwe aanraakt. Lees meer

In gesprek met Jacqueline Peeters

In gesprek met Jacqueline Peeters: ‘Schilderen is denken en doen’

Aucke Paulusma gaat in gesprek met Jacqueline Peeters over haar nieuwe tentoonstelling. ‘Ik hoop dat ze in mijn werk iets van die spanning zien tussen wat zichtbaar is en wat verborgen blijft, en dat ze voelen hoe ik dat proces van schilderen benader.’ Lees meer

Terugblik op de schrijfworkshop: 'Hoe schrijf je over mannelijkheid?'

Terugblik op de schrijfworkshop: 'Hoe schrijf je over mannelijkheid?'

Op 25 mei organiseerde Hard//hoofd een schrijfworkshop met het thema: 'Hoe schrijf je over mannelijkheid?' Tijdens deze middag hebben de uitgekozen deelnemers onder begeleiding van één van de vier hosts uit het netwerk van Hard//hoofd de tijd gekregen om ideeën uit te wisselen, hun eigen tekst aan te scherpen en te reflecteren op hun eigen schrijfproces. Samen met de hosts kijken we terug op een verdiepende, inspirerende dag vol uitwisseling en reflecties. Lees meer

Dit maakten onze kunstverzamelaars en magazineabonnees mogelijk in 2024

Dit maakten onze kunstverzamelaars mogelijk in 2024

Kunstverzamelaars dragen bij aan onze missie om nieuw talent te ondersteunen en een vrije ruimte te bieden. We leggen graag uit hoe we de donaties in 2024 hebben besteed. Lees meer

Als je écht kinderen wilt redden

Als je écht kinderen wilt redden

Shashitu Rahima Tarirga kwam 33 jaar geleden via interlandelijke adoptie naar Nederland vanuit Ethiopië. Na een reis naar Ethiopië maakt ze nu een afweging tussen haar leven hier en het gemiste leven daar. 'Weegt een westers paspoort op tegen het moeten omgaan met de trauma’s van scheiding en achterlating? Weegt een leven hier op tegen onbekendheid met je leven daar?' Lees meer

Water landt zachter

Water landt zachter

Via een staalarbeider en een PVV-stemmer onderzoekt Angelika Geronymaki zichzelf. Kan ze, zonder het doen van aannames, de ander leren kennen? Lees meer

nuclear family

Queerkroost

In een briefwisseling over queer ouderschap zoeken Eke Krijnen en Lisanne Brouwer naar steun, herkenning en een houding om de maatschappelijke discriminatie buiten het gezinsleven te houden. Lees meer

Informatiehonger

Informatiehonger

We verslikken ons in data, maar blijven gulzig drinken. In dit essay onderzoekt Paola Verhaert hoe onze honger naar informatie — ooit gevoed door boeken, nu door eindeloze datastromen — ons hoofd én onze wereld begint te verzwelgen. Waar ligt de grens? En merken we het als we die overschrijden? Lees meer

De talkshow is dood, lang leve de talkshow

De talkshow is dood, lang leve de talkshow

In deze colum geeft Marthe Bronkhorst je een van haar geheime toverzinnen om vervelende talkshowgasten de mond te snoeren. 'Is dat zo?' Lees meer

:Naar een taal die consent fucking overbodig maakt: brieven over consent

Naar een taal die consent fucking overbodig maakt: brieven over consent

In haar laatste brief aan Alara buigt Yousra zich over taal: hoe taal seksueel geweld normaliseert en hoe taal inwerkt op onze erotische verbeelding. Geweldloze verhoudingen scheppen via taal is voor haar zowel een kwestie van nieuwe talen schrijven als oude of bestaande talen herinneren. Lees meer

Comme tu veux

Comme tu veux

In de bruisende souks van Marrakech leert Aisha Mansaray haar vader – de ultieme hosselaar, de praatjesmaker in zes talen, en de filosoof in een (illegale) taxi – beter begrijpen. Lees meer

:De kunst van vertrekken – Deel II: Macht en onmacht

De kunst van vertrekken – Deel II: Macht en onmacht

In het tweede deel van deze essayreeks over kunststakingen schrijft Lara den Hartog Jager over kunstenaars die worstelen met systemen van macht en de vraag of hun kunst verandering teweeg kan brengen. Lees meer

:De archivaris en haar dochter: Een anatomie van opa's dochter 1

De archivaris en haar dochter: Morgen zal alles anders zijn

‘Even eufy checken.’ In ‘Morgen zal alles anders zijn’ dicht Bareez Majid over de eindeloze keuzes en opties die een dag voortbrengt. Een dag die getekend wordt door de sluimerende aanwezigheid van de videofeed van een beveiligingsapp. Lees meer

Hard//hoofd zoekt vóór 28 juli 2.500 trouwe lezers!

Hard//hoofd verschijnt weer op papier, nu met extra bijlage! In Honger lees je over de pijn, het verlangen en de schoonheid van datgene waar we naar smachten. Schrijf je vóór 28 juli in voor slechts 3 euro per maand en ontvang Honger in september in de brievenbus, mét bijlage Ik wil, wil jij ook? over seksueel consent. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer