Onze redacteuren gingen met knikkende knieën naar de nieuwe horrorfilm van Oscarwinnaar Jordan Peele (Get Out). Maar écht eng werd het toen ze hun eigen angsten begonnen te bevragen. Wie waren nu eigenlijk de ‘goeien’ en wie de ‘slechten’, vragen hoofdredacteur Sarah van Binsbergen, adjunct Mathijs Hoogenboom en redacteur Else Boer zich af.

Sarah: Wát een film. Ik ben zo benieuwd wat jullie vonden. Ik ging er bijna van nagelbijten en dat heb ik nog nooit gedaan.

Else: Nou, ik ben blij dat ik er met jullie over kan praten!

Mathijs: Hadden jullie Get Out gezien? Ik niet, maar ben door Us overgehaald om dat alsnog te doen.

Else: Ik ook niet, maar ik weet zeker dat ik dat nu moet doen.

Sarah: Ja ik wel! Twee keer zelfs. Dus de verwachtingen lagen hoog. En hoewel ze zeggen dat de tweede alleen maar tegen kan vallen, was dit een zeer geslaagde opvolger.

Else: Het was écht horror, met veel schrikmomenten (Get Out was dat volgens mij minder?).

Mathijs: Ik vond het horrorgehalte wel meevallen, had verwacht dat ik uit mijn stoel zou bibberen. Vooral de eerste helft was van de horror.

Sarah: Inderdaad, en nadat de suspense eenmaal was ingelost werd het pas echt interessant, en vooral genieten van hoe goed de film in elkaar zat, cinematografisch.

Else: Ik zag online dat veel mensen al vermoedden dat er iets mis was. Zoals met het knippen van de vinger op het ritme, in de auto. Ik had dat niet door.

Sarah: Nee ik ook niet.

Mathijs: Oh ja, zeker! Dit is daarom echt een film om terug te kijken. Er zat zoveel in. Dat plakplaatje op de achterruit van de auto, van die familie die hand in hand staat.

Sarah: En al die verwijzingen naar dubbelingen. Zoals 11:11 op dat bordje en de wekker. Een verwijzing naar de bijbel trouwens, 11:11: Jeremiah. Waar God zegt dat hij rampspoed over de wereld zal brengen als mensen de band met hem breken.

Zoals Get Out over racisme ging, gaat deze film over klasse, privilege en de blindheid daarvan.

Mathijs: Precies! En (spoilerwaarschuwing!) even over de twist: die moest bij mij echt even landen.

Sarah: De twist helemaal op het einde? Die vond ik eigenlijk jammer, zo'n horror-trucje, en in die zin voorspelbaar. Het verhaal had het niet nodig.

Mathijs: Ik dacht eerst dat-ie de hele film onderuit haalde. Maar hij verklaart juist veel.

Else: Ik vond ‘m juist heel goed! Want er zijn dus geen slechteriken, en de dubbelgangers zijn niet evil. Ze hebben een goed motief.

Mathijs: Precies! Want wie waren nou de slechteriken? Het ging over wat we voor lief nemen. Dat we een naar verleden kunnen vergeten als het heden beter is. En niet omkijken naar wie we 'achterlaten'.

Else: Ja precies. Daarom was die zin heel mooi: ‘You could have taken me with you’.

Sarah: Daardoor is het ook een klassiek verhaal over privilege. Zoals die tweeling, van wie een rijk opgroeit en de ander niet. Dat legt bloot waar de film denk ik over gaat: dat privilege bestaat bij de gratie van een onderklasse die dat privilege niet heeft. Us: U.S.

Mathijs: Oooooooh!! Haha wauw die valt nu pas.

Sarah: Zoals Get Out over racisme ging, gaat deze film over klasse, privilege en de blindheid daarvan.

Else: De film (en de twist) laat heel duidelijk zien dat je kansen bepalen hoe goed je het doet in de wereld. Niet wie je bent, maar waar je geboren bent. En dat de ‘onderklasse’ geen ander is, maar dat wíj dat zijn, alleen in andere omstandigheden.

Sarah: Het interessante daaraan is dat er dus ook niet echt slechteriken waren. Ik bedoel, couldn't really blame the tethered, dat ze het niet langer pikten.

Mathijs: Nee precies, het zijn dezelfde mensen in andere omstandigheden.

Else: Nee, heel logisch dat zij los wilden breken. En óók logisch dat de mensen zich verdedigden.

Sarah: Exact. Klassenstrijd, explained?

Else: Ja, voor een groot deel wel. Een andere theorie is dat het niet om klasse gaat, maar om ons onderbewuste. Wat vinden jullie daarvan?

Sarah: Ah. Heb ik niet eens over nagedacht. Ik ben vol op die sociale laag gaan zitten.

Else: Een Freudiaanse interpretatie. Dat spookhuis heette niet voor niets ‘Find yourself’.

Die schaar: Peele zocht iets wat op het randje tussen alledaags en doodeng zit.

Mathijs: Misschien wel om wat we verdringen en wegdrukken, 'ondergronds'. Wat we negeren. Of bedoel je daarmee het onderbewuste?

Else: Dat bedoel ik – repressie in die betekenis.

Mathijs: In een interview zei een van de acteurs wel dat het erom ging dat 'wij de monsters zijn'. Maar ik zag dat als 'de goeieriken onderdrukken eigenlijk de slechteriken'.

Else: Jordan Peele zei ook zoiets in een interview. Dat we onszelf niet aanwijzen als schuldigen in deze maatschappij, terwijl we allemaal ergens schuld aan hebben.

Sarah: Het 'id’ dat wraakt neemt?

Else: Ja, bijvoorbeeld. Daarom was het ook interessant dat de kinderen van Adelaide (hoofdpersoon, door Lupita Nyong’o, red.) half tethered zijn: zij lijken meer in contact met hun id, zoals Jason, die niet sociaal is en zich graag verstopt, en de dochter die zich afzondert.

Sarah: Vooral die twee lagen samen zijn interessant: psychologisch en sociaal. Het gaat er uiteindelijk om wat je weg moet drukken om een wereldbeeld aanvaardbaar te maken. Zowel persoonlijk als sociaal.

Else: Ja dat was zo goed aan deze film! Het kan over allebei gaan; beide interpretaties doen niets af aan elkaar.

Sarah: Wat ik me wel afvroeg: waaróm deze tethered bestaan en ondergronds leven, daar werd erg snel overheen geskimd.

Else: Dat was wel vaag, vooral omdat ze enerzijds spiegelen wat de bovenwereldse mensen doen maar zich wel los kunnen bewegen.

Mathijs: Ze konden zich pas los bewegen toen ze zich bewust werden van hun situatie. Daarvoor dachten ze niet na over hun acties, misschien wel net zo weinig als de bovengrondse mensen. Dit genre werkt erg goed voor de boodschap van de film. Het is horror, dus je verwacht bang te moeten zijn voor de engerds. Maar uiteindelijk ga je je eigen angst bevragen; is die wel terecht en wie zijn hier de slachtoffers?

Sarah: Ja! Die ontwikkeling van genrefilms vind ik sowieso tof, horror en sci-fi met een sterke politieke lading.

Else: Dat vind ik ook heel goed werken. En horror is een klassiek genre voor ‘sociale angsten’, toch?

Sarah: Ja maar het lijkt een comeback te maken, die sociale lading in genrefilms.

Mathijs: Daar kwam ook die schaar vandaan. Peele zei dat hij iets zocht wat op het randje tussen alledaags en doodeng zit.

Else: Ah, dat is wel gelukt! En weer het spiegelen - een schaar bestaat uit twee dezelfde kanten.

Sarah: Ja! Dat had ik pas later door eigenlijk, dat dubbele in de schaar.

Else: En ze gaan met die schaar voor de keel, de voice box. Ze nemen de stem af van de bovenklasse, of van het superego, net wat je wilt. Trouwens, vonden jullie ook dat de Michael Jacksonreferenties een goede dubbele lading hadden?

Mathijs: MJ is wel een symbool van je vanuit je sociale onderklasse opwerken (even los van de actuele associaties).

Else: Maar (inmiddels) ook voor een symbool met twee gezichten.

Mathijs: En Thriller; ondergrondse wezens die opstaan. De tethered bewogen ook een beetje zoals in die clip.

Sarah: Wat ik sowieso sterk vond, die lichamelijkheid van de film, het choreografische. Er was heel veel aandacht voor muziek, timing, de manier waarop iedereen beweegt. Het gebruik van muziek was ook fantastisch, heel effectief.

Else: Ik snap het - Lupita Nyong’o herken je bijna niet in haar verschillende manieren van bewegen. HOE is zij zo goed trouwens? Ze leek echt twee verschillende mensen.

Sarah: Ongelooflijk. Twee rollen en allebei adembenemend.

Mathijs: Ja absoluut. En dans had ook een centrale functie natuurlijk: door die dans communiceerden de bovenwereld en de onderwereld met elkaar.

Sarah: Er bestaat trouwens ook een documentaire over mensen die echt in die ondergrondse gangen wonen, in New York. Interessant om hierna te kijken?

 

Us is nu te zien met: