Vroeger was één van mijn lievelingsspelletjes Muizenval. Doel van het spel was, zoals de naam al enigszins doet vermoeden, muizen te vangen. Maar hoe! Middels allemaal ingenieuze stellages en knutselwerken moest je eerst een heel systeem bouwen voordat je kon beginnen. Als je het goed had gedaan zorgde uiteindelijk één druk op de knop (waarschijnlijk was die 'knop' een balletje dat je ergens in een slang moest gooien) voor het in gang zetten van een enorme cascade. Het balletje rolde tegen een paaltje, dat omviel en op een wip terechtkwam, waardoor een ander balletje gelanceerd werd, dat zijn weg vervolgde door allemaal glijbanen en vervolgens weer iets anders wegstootte, enzovoorts enzovoorts, totdat deze onophoudelijke stroom aan exact uitgemeten causaliteit uiteindelijk de val deed vallen.
Mijn verdriet was groot toen een onderdeel van het spel verloren raakte. Een essentieel element, zo bleek, want de val viel niet meer tot vallen te brengen. Ik moest op zoek naar een nieuwe manier om mijn kettingreactieminnende geest te bevredigen. Maar in mijn omgeving wordt Domino D-Day beschouwd als laag SBS6-vermaak, en bovendien heb ik geen opgeschoren paars geverfd huishoudbeurshaar. Dat ging dus niet door. Jaren vol onuitgesproken heimwee en nostalgie naar de Muizenval-tijden volgden. Jaren waarin ik overal om me heen kettingreacties probeerde te ontwaren, op zoek naar een enkele oorzaak met een oneindige stroom aan gevolgen. Ik heb nog overwogen ergens bij een druk knooppunt langs de snelweg te gaan staan, maar een kettingbotsing mist wat mij betreft, ondanks dat het verder aan alle eisen voldoet, toch net dat stukje spelelement naar de waarnemer toe. Bovendien ontbreekt het aan een groots en meeslepend doel, een majestueus en episch eindresultaat.
De perfect georkestreerde toevalligheden die continu een nieuwe schakel in de onvermijdelijke spiraal van progressie betrekken, op weg naar de ultieme climax, de gebeurtenis waar het allemaal om draait - het is een soort vleesgeworden perpetuum mobile, een levend Esscher-schilderij, maar dan natuurkundig wel mogelijk, wat minder eentonig en wat meer eindig. Kettingreacties zijn prachtig. Helemaal als simpele acties op een zo complex mogelijke manier in gang gezet worden. Waarom immers makkelijk doen, als het ook moeilijk kan. Dat was althans de gedachte van de Amerikaanse uitvinder Rube Goldberg, naar wie kettingreactiemachines vernoemd zijn.
Onlangs vond er een door adrenaline in gang gezette opwindingscascade in mijn lichaam plaats: de kettingreactie is terug! Terug van nooit weggeweest natuurlijk, maar wel terug in mijn omgeving. Kijk eens hoe onderstaande uitgeslapen gozer zijn krantje leest . Briljant! Vooral de hamster. Levende schakels in de kettingreactie leveren absoluut bonuspunten op.
En in deze clip van OK Go (die al eerder zo'n hilarische loopbandclip maakten) is een magistrale kettingreactie van 3:33 minuten te zien, met een machine bestaande uit maar liefst 700 objecten verspreid over twee verdiepingen; een auto, verfbommen, en nog veel gekkers. Het heeft ze ongeveer zes maanden gekost, en je kan er toch zeker een aantal uur mee zoet blijven, al is het alleen maar omdat je als vanzelf op 'replay' drukt.
