Asset 14

Halve dandy

Van T-shirts en oude spijkerbroeken werd hij ongelukkig. En hoewel zijn moeder het nog steeds niet heeft geaccepteerd, komt Floris nu uit de kast: hij is een dandy. Een halve weliswaar, maar minder wordt ‘t niet.

In 1999, gegrepen door allesverzengende Sturm und Drang en Weltschmerz, liet ik mijn haar lang groeien en kocht een statige zwarte herenjas. Sindsdien zijn er regelmatig vragen gesteld over mijn hoeden, zijden sjaals en getailleerde overhemden met manchetknopen, en daarop heb ik altijd ontwijkende antwoorden gegeven. Het wordt tijd dat ik eens uit de kast kom. Ik ben een dandy.

Dat zal voor wie mij kent niet echt als een verrassing komen. Toen ik zeven jaar geleden bij Cultuurfilosofie een presentatie hield over Baudelaire, Benjamin en het Dandyisme, werd in de zaal opgemerkt: “He’s talking about himself”. Ik geloof dat ik toen mijn beige pak met de brede revers droeg. Dat pak heb ik nog steeds.

Het kan geen kwaad om te beseffen dat Dandyisme eigenlijk niet meer bestaat. Natuurlijk, er lopen nog altijd overmatig elegant geklede mannen rond die hun gezelschap amuseren en irriteren met bon-mots en causerieën. Maar als –isme hoort het echt in de negentiende eeuw thuis, in de hoogtijdagen van de burgerlijke cultuur, tussen Regency en Belle Époque. De dandy’s hebben die cultuur mede geschapen (het burgerlijk uniform, de broek tot aan de enkels, is een erfenis van Beau Brummell), bespot (“het lijkt me vreselijk een nuttig mens te zijn”, zei Baudelaire), en zelfs ondermijnd (Oscar Wilde was niet alleen iets te openlijk homo, maar ook actief anarchist). Een dandy flaneert over de boulevards en heerst in de salons. Na de Eerste Wereldoorlog was dat een verdwenen wereld.

Alles wat daarna komt is eerder dandyesk. Vanaf eind jaren vijftig werd een statement maken met je kleding iets voor jeugdculturen, en tegenwoordig loopt iedereen erbij als een individu.

Illustratie: Floris Solleveld

Men zegt dat ik een eeuw te laat geboren ben. Dat is niet waar. Ik moet er niet aan denken om salons te frequenteren en over de boulevards te flaneren. Ik ben niet decadent genoeg om opium te schuiven of tweemaal mijn inkomen aan kleding te besteden, ik leef een tamelijk deugdzaam en productief bestaan en sterven aan syfilis of tbc lijkt me ook geen goed plan. Ik ben dan ook maar een halve dandy. Meer is niet mogelijk. Als ik de hele dag erbij zou lopen als Aubrey Beardsley, zou het alleen maar een verkleedpartij worden.

Er is me wel eens verteld dat hipsters de dandy’s van deze generatie zijn. Nu heb ik niet zo’n heel erge hekel aan hipsters, maar dat gaat toch te ver. Hipsters flirten met camp, laagcultuur en oubolligheid. Ze dragen wortelpijpen, houthakkershemden, jaren-vijftig-brillen en pornosnorren. Dandyisme is een serieuze zaak. Voor zover er een definitie van Dandyisme is, luidt die “in niks banaal zijn”. Voor rekwisieten is daarbij geen plaats. Natuurlijk hebben hipsters dandyeske trekjes en zetten zich daarmee af tegen de grijze middelmaat. Maar dat deden mods, hippies en punkers ook. In een recente column werd een gentleman’s club beschreven, jochies die in hoed en wandelstok sigaren en whisky nuttigen en op wild of vrouwen jagen. Dat zijn dus ook geen dandy’s. Dat is corporaal wangedrag.

Baudelaire noemde Dandyisme “een ascetische religie, veeleisender dan de strengste monniksorde”. Ook voor een halve dandy valt het inderdaad niet mee. De praktische beperkingen van voortdurend elegant gekleed gaan, zijn nog wel te overzien (je band plakken met een pak aan gaat best). Maar het voortdurende vreedzame protest tegen alles wat dom, saai en lelijk is wat je daarmee uitdraagt, word je niet altijd in dank afgenomen. Want dat is waar die combinatie van charmeren en irriteren op neerkomt: een continue staat van burgerlijke ongehoorzaamheid. Walter Benjamin stelt dat alleen mensen die toch al in de smaak vallen er geschikt voor zijn, want anders jaag je mensen alleen maar weg. Maar volgens mij moet je er sowieso lichtelijk sociaal gestoord voor zijn.

Niks aan te doen: ik ben een dandy. Een halve weliswaar, maar minder wordt ‘t niet. Is het een levensbeschouwing, een geaardheid of een kunstvorm? Iets daar tussen in, denk ik; al heb ik het altijd wat gemakzuchtig en nikszeggend gevonden om je leven als een kunstwerk te zien. Volgens mij was ik als kind van acht ook al zo; toen droeg ik nog geen zijden sjaals en toch zeggen mensen dat ik niks veranderd ben. Op de middelbare school liep ik in T-shirts en oude spijkerbroeken. Daar werd ik alleen maar ongelukkig van.

Mijn moeder heeft het trouwens nog steeds niet geaccepteerd. Maar ze heeft destijds wel die jas betaald.

Mail

Floris Solleveld is Hard//hoofd-redactielid en overdag historicus en filosoof. Tussendoor tekent hij met inkt en penseel en schrijft over interdisciplinaire podiumkunsten. Of over politiek. Soms ook poëzie.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Als de bodem niet dragen kan

Als de bodem niet dragen kan

‘Volwassen worden is zorgen voor’ luidt de wijsheid waar de hoofdpersoon in dit verhaal zich aan vasthoudt. In Groeipijn laat Tim Kobussen zien hoe hoe er een steeds letterlijke invulling aan die wijsheid wordt gegeven in een studentenkamer. Lees meer

In een miniatuurgrafkistje wordt het duingentiaanblauwtje naar de natuurbegraafplaats gedragen 1

In een miniatuurgrafkistje wordt het duingentiaanblauwtje naar de natuurbegraafplaats gedragen

Van het zetten van kopjes koffie en het branden van salie tot de Pinterest-pagina van DELA: Maartje Franken schrijft over rouwrituelen en onderzoekt de grond waarin rouw wortelt. Lees meer

Voor de meisjes

Voor de meisjes

Terra van Dorst dicht over de passiviteit van het wachten op morgen en het uitstellen van keuzemomenten. ‘morgen gaan we een ijsje halen / zullen de bramen rijp zijn / maak ik een besluit’ Lees meer

Regenwormen 1

Als de bodem niet dragen kan

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. Anouk von Seida schrijft over de betonplaten op een boerderij en het onverwachte leven dat zich daarin afspeelt. Lees meer

Grond & Ik

Grond & Ik

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. In 'Grond & Ik' zoekt Lisia Leurdijk naar manieren om een dialoog tussen het individu en de grond te openen. Lees meer

Regenwormen

Regenwormen

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. Milou Lang graaft in dit tweeluik naar wormen, gangenstelsels en de geborgenheid die de grond kan bieden. ‘hier duw ik geil zijn in de kluiten aarde / durf mijn vingers te verliezen in slib en schimmeldraden’ Lees meer

Luchtspiegeling

Luchtspiegeling

'We bewegen log en lief.' Madelief Lammers onderzoekt in dit gedicht de onstilbare honger tussen twee mensen, een wankele relatie waaraan iets fundamenteels ontbreekt. 'Zie je hoe we ondanks die woede nog zo mooi zijn als een slapend paard dat met haar huid trilt om een daas te verjagen?' Lees meer

Stomwijzer

Stomwijzer

Marthe van Bronkhorst loodst je door het wispelturige politieke landschap aan de hand van haar alternatieve stemwijzer. Lees meer

Auto Draft 8

Programma: Ik wil, wil jij ook? - consent in illustratie

Vier samen met Hard//hoofd de publicatie van onze recent verschenen bundel over seksueel consent! Lees meer

Roze, wit, blauw

Roze, wit, blauw

Rechtse en nationalistische partijen laten in hun nieuwste verkiezingsprogramma’s zien dat hun ruimte voor de lhbtqia+-gemeenschap altijd voorwaardelijk is geweest. Journalist Rocher Koendjbiharie legt uit: 'Homoseksualiteit en vrouwenrechten zijn binnen rechtse kringen vaak pas relevant wanneer ze in relatie tot migratie besproken worden.' Lees meer

:Winnaar publieksprijs Rode Oor: Vespula vulgaris

Winnaar publieksprijs Het Rode Oor: Vespula Vulgaris

In een pot met schuimbanaantjes vecht een wesp om los te komen. Myrthe Prins portretteert een winkelbediende die in een snoepwinkel aan zoetigheid proeft. Met Vespula Vulgaris won zij de publieksprijs van Het Rode Oor 2025. Lees meer

Winnaar Stoute Stift 2024 1

Winnaars De Stoute Stift 2025

Cynthia Van Der Heyden won met haar illustratie de publieksprijs en Sarah Pannekoek won de juryprijs van De Stoute Stift 2025. Lees meer

Pekingeend

Winnaar juryprijs Het Rode Oor: Pekingeend

Twee personen blijven samen achter in de keuken, waar ze tijdens het bereiden van een pekingeend steeds dichter verstrikt raken in het spel van aanrakingen, blikken en opdrachten. Met Pekingeend won Fleur Klemann de juryprijs van Het Rode Oor 2025. Lees meer

Hoeveel Big Fashion heb jij in de kast hangen?

Hoeveel Big Fashion heb jij in de kast hangen?

De dood van Giorgio Armani sluit een hoofdstuk in de mode, maar zegt ook veel over de toekomst van onze kleding. In deze column legt Loïs Blank uit hoe Big Fashion steeds meer terrein weet te winnen in onze kledingkasten. Lees meer

Auto Draft 10

Als je te pletter slaat, dan klinkt dat zo

Midden in de nacht springt een man van een richel. Nee, geen man; een held. En iedereen weet: een man zoals Luciano slaat niet te pletter. In dit korte verhaal van Julien Staartjes bewegen de achterblijvers zich tussen het postuum cancelen of aanbidden van de man met gladde benen en mierzoete tong. Lees meer

De achterblijvers

De achterblijvers

Fietsend over een jaagpad reflecteert Gert-Jan Meyntjens op zijn rol als echtgenoot en vader, en neemt hij je mee op een zoektocht naar wat het betekent om man te zijn. Zonder bitter te worden. Lees meer

Binnen de context van twee

Binnen de context van twee

In haar gedicht onderzoekt Sytske van Koeveringe de betekenis en fascinatie van het getal twee. Via paren, tegenpolen en verbindingen ondervinden twee vrouwen de mogelijkheden van samenzijn. Is er balans in vereniging? Lees meer

Ik sliep rechts

Ik sliep rechts

Daten met iemand aan de andere kant van het politieke spectrum? Naomi Ronner deed het. In dit essay beschrijft ze haar ervaringen. Lees meer

Rouw is een ongenode gast die steeds op mijn feestjes verschijnt

Rouw is een ongenode gast die steeds op mijn feestjes verschijnt

Altijd aanwezig, maar niet gewenst: Marthe van Bronkhorts rouw reist met haar mee. Lees meer

De kleinste kans

De kleinste kans

Roosje van der Kamp bereidt zich altijd voor op het ergste. Een vreemd plekje op haar huid, opladers in het stopcontact: overal schuilt gevaar. Als ze achter een geheim komt in de familie begrijpt ze beter waar haar angsten vandaan komen. Ze vertelt erover in dit openhartige essay over intergenerationeel trauma. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €3 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer