Asset 14

Met stuitbaar enthousiasme

Met stuitbaar enthousiasme

Aan nieuwe dingen beginnen is leuk en we doen het dan ook voortdurend. Een goed voornemen, een boek dat je al tijden zou willen lezen, een nieuwe hobby... Maar discipline is soms ver te zoeken en doorzetten is lastig. Marte Hoogenboom vraagt zich af hoe dat komt, en hoe we goede voornemens kunnen volhouden zonder vroegtijdig af te haken.

Laatst vertrouwde mijn broer me toe dat hij vaak vlák voor het einde van een film of een boek afhaakte. Hij verloor van het ene op het andere moment zijn interesse. Dagenlang kon hij in de ban zijn van een goede serie, om er een paar afleveringen voor het einde de brui aan te geven. Een spannend boek dat hem een week in zijn greep hield kon één of twee hoofdstukken voor het einde opeens onder de salontafel blijven liggen.

Terwijl hij me dit vertelde trok ik een ernstige blik en knikte een paar keer.

‘Hm,’ zei ik, ‘dat is wel vreemd, zeg. Je houdt gewoon op? Zomaar, opeens?’

Als mijn broer dit leest, is dit misschien het juiste moment om op te biechten dat die verbaasdheid een tikkeltje gespeeld was. Ik herkende zijn gewoonte, en ik weet ook dat hij en ik hierin geen uitzonderingen zijn. Zijn biecht deed me denken aan mijn eigen poging tot het uitlezen van het eerste deel van Narnia, een poging die letterlijk twee bladzijdes voor het einde strandde. Ik weet nog altijd niet wat er op die laatste bladzijdes gebeurt, en ik weet ook niet of ik daar ooit nog achter ga komen.

Ik stel me voor dat ik tijdens het schrijven werd geroepen voor het eten, en daarna nooit meer zin heb gehad om verder te schrijven.

Mijn broers onthulling deed me misschien nog wel meer denken aan het boek dat ik zelf aan het schrijven was, op mijn negende. Het had een tot in detail uitgewerkte plot en een – vond ik toen – geweldige titel die ik hier niet ga delen. Vele uren stak ik in het schrijven van mijn meesterwerk, en met het oplopen van mijn woordenaantal groeide ook mijn enthousiasme. Het zou niet lang duren of heel Nederland zou verknocht zijn aan mijn literaire debuut.

En toen hield ik op met schrijven.

Er gingen jaren voorbij en mijn boek bleef onaangeraakt. Toen ik niet eens zo lang geleden besloot het bestand weer te openen (het stond op een floppy disk!), ontdekte ik dat mijn negenjarige zelf het schrijfproces letterlijk midden in een zin had opgegeven. Zelfs nu herinner ik me nog hoe die zin had moeten doorlopen, maar hij is gewoon nooit geschreven. Ik stel me voor dat ik tijdens het schrijven werd geroepen voor het eten, en daarna nooit meer zin heb gehad om verder te schrijven. De zin was op. Andere dingen vroegen om mijn aandacht.

Dat was toen, en in de tussentijd is er niet zo heel veel veranderd. Sterker nog: meer dan ooit begin ik aan dingen die ik niet afmaak, en met mij vele anderen. Als je me zou vragen wanneer ik voor het laatst iets heb afgemaakt, dan zou ik je het antwoord verschuldigd blijven. Ik kan wel uitgebreid vertellen over de honderden projecten waar ik aan ben begónnen. De meest recente: elke week van 2019 een boek uitlezen. Een klassieker, ik weet het. Het is een voornemen dat ik in theorie nog kan inhalen, maar als ik eerlijk ben, acht ik de kans dat ik dat ga doen erg klein.

Nieuwe dingen zijn leuk!
Aan nieuwe dingen beginnen is makkelijk en leuk, maar het is ook vreselijk lastig om ze af te maken. Van tijd tot tijd maken we ons allemaal schuldig aan de planning fallacy; we schatten de tijd die we nodig hebben om iets af te ronden veel te kort in. Als de resultaten langer op zich laten wachten dan gehoopt, begint het enthousiasme waarmee we onszelf aan een taak committeerden al snel weg te ebben. De vermoeidheid slaat toe en voor we het weten heeft verveling het overgenomen van geestdrift. Ondertussen worden we gebombardeerd met dingen die we óók zouden kunnen doen, in plaats van stug doorgaan op een weg waarvan we ons niet meer kunnen herinneren waarom we hem ook alweer zijn ingeslagen.

Energie steken in een taak om die vervolgens naast je neer te leggen wordt een daad van egoïsme en onverantwoordelijkheid.

Opgeven is geen hoofdzonde, laat ik dat vooropstellen. Als een boek je oprecht tegenstaat, leg het alsjeblieft weg! Kun je je zojuist begonnen studie écht niet uitstaan? Overweeg te switchen. Dat mag en daar zou geen schaamte in moeten schuilen. Het probleem is dat we langzaamaan dreigen te verleren wanneer we moeten opgeven en wanneer we moeten doorzetten. Of dat erg zou zijn? Ja.

Ik stel de vraag uit de vorige paragraaf nog eens, maar nu aan jou: wat is het laatste project dat je hebt afgemaakt? Grote kans dat je er geen antwoord op hebt, en dat mijn vraag je zelfs een beetje ongemakkelijk heeft gemaakt. In onze samenleving wordt immers neergekeken op mensen die afhaken. We noemen ze lui, roekeloos en onbezonnen. Efficiëntie en rendement zijn sleutelwoorden in een samenleving die vierentwintig uur per dag draait en geobsedeerd is door groei, winst en versnelling. Energie steken in een taak om die vervolgens naast je neer te leggen wordt zo een daad van egoïsme en onverantwoordelijkheid.

In ons dagelijks leven worden doorzettingsvermogen en zelfdiscipline gepresenteerd als de heilige gralen voor een succesvol en gerieflijk leven. Bedrijfscoaches helpen ons bij het inplannen van onze werkweek; loopbaanadviseurs moeten ons de snelste route naar de top wijzen (met zo min mogelijk omwegen, want: verspilde energie!); internetgoeroes delen in hun goed bezochte blogs en vlogs de nieuwste ‘life hacks’ die ons moeten veranderen in productievere planners en succesvollere ondernemers. Opgeven, laat staan onderuitgaan, komen in hun Newspeak niet voor.

Waarom we vaker dingen zouden moeten afmaken
Ik zei het al: we worden er steeds slechter in onderscheid te maken tussen taken die we wel en niet moeten afmaken. Opgeven is niet per se erg; soms is het nu eenmaal het verstandigste om te doen, maar wie te vaak en te snel de handdoek in de ring gooit, vergeet hoe het is om een project tot het eind door te zetten. Het belang van gevoelens als trots, eigenwaarde en voldoening kan niet worden overschat. Niet voor niets staat ‘zelfrealisatie’ bovenaan de bekende piramide van Maslow: onze prestaties en goede gewoontes zijn de graadmeters voor onze eigenwaarde.

Wie te snel de brui geeft aan een kersvers voornemen blijft verstoken van dat belangrijke gevoel van zelfrealisatie dat gepaard gaat bij het zetten van de laatste penceelstreek of het lezen van de laatste bladzijde. Zonder zulke momenten, die dienen als ijkpunten in het bepalen van onze eigenwaarde, wordt zelfrealisatie onmogelijk en komt de deur op een kier te staan voor gevoelens als minderwaardigheid en onzekerheid. Soms is doorzetten, ook als iets je tegenstaat, dus een noodzaak voor je eigen welzijn.

Ik had iets bereikt wat niet van mij werd verwacht, puur omdat ík het wilde bereiken.

Mijn kritiek op de prestatiemaatschappij enerzijds (die opgeven afkeurt en productiviteit als hoogste waarde voorstaat) en mijn pleidooi voor onstuitbaar doorzetten anderzijds – het lijkt tegenstrijdig. Er zit echter een subtiel maar belangrijk verschil tussen die twee. De belangrijkste vraag die je jezelf zou moeten stellen voordat je je aan iets nieuws committeert is namelijk: voor wie doe ik dit?

Het boek dat mij op mijn negende had moeten verzekeren van een succesvolle literaire carrière is er nooit gekomen, en achteraf gezien is dat misschien maar goed ook. Niet alleen omdat de kwaliteit ervan in werkelijkheid heel wat lager was dan ik tijdens het schrijven dacht, maar vooral omdat ik mijn motivatie haalde uit het idee een baanbrekende bestseller op de wereld te zetten. En dat is geen duurzame drijfveer.

In het voorjaar van 2010 deed ik iets wat me nooit eerder was gelukt: ik zette de laatste punt op papier van een roman. Het was een verschrikkelijk slechte roman, waar ik nadien nooit meer naar heb omgekeken, maar het was míjn verschrikkelijk slechte roman. Ik had hem zelf geschreven, van de eerste hoofdletter tot de laatste punt, en ik was maar wat trots op wat ik had bereikt. Het gevoel dat ik had toen ik mijn slaapkamer uit stoof om mijn ouders het blijde nieuws te vertellen vergeet ik nooit meer en is een onuitputtelijke, dierbare bron van motivatie en inspiratie gebleken bij latere projecten. Ik had iets bereikt wat niet van mij werd verwacht, puur omdat ík het wilde bereiken.

Natuurlijk: het is onzin om te zeggen dat je enkel voldoening zou kunnen halen uit projecten die je voor jezelf onderneemt. De trots en eigenwaarde die je ervaart als je een compliment krijgt van je collega zijn even waardevol en oprecht, maar zulke vormen van zelfrealisatie zijn niet voldoende. De lijn tussen iets doen voor jezelf en iets doen omdat het van je wordt verwacht is dun en soms zelfs doorzichtig. Om dat subtiele verschil te leren zien zit er niets anders op dan van tijd tot tijd door te zetten waar je eigenlijk wilt opgeven. En een handig hulpmiddel kan dan de vraag zijn: voor wie ben ik dit eigenlijk aan het doen?

Mail

Marte Hoogenboom (Amersfoort, 1994 en Amsterdam, 2019) was eindredacteur, toen adjunct-hoofdredacteur, toen hoofdredacteur, toen magazinechef en nu weer eindredacteur bij Hard//hoofd. Tussen het uitstellen door schrijft ze aan haar debuut, dat in 2041 verschijnt.

Friso Blankevoort (a.k.a. Freshco) is een illustrator/designer die woont en werkt in Amsterdam. De skateboardcultuur heeft een grote invloed op zijn werk, dat ook beïnvloed wordt door de traditie van grafisch ontwerp in Nederland.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
Lees meer
test
het laatste
Roze, wit, blauw

Roze, wit, blauw

Rechtse en nationalistische partijen laten in hun nieuwste verkiezingsprogramma’s zien dat hun ruimte voor de lhbtqia+-gemeenschap altijd voorwaardelijk is geweest. Rocher Koendjbiharie ligt in zijn essay het probleem toe: 'Homonationalisme is niks meer dan de voorwaardelijke acceptatie van mensen uit de regenbooggemeenschap ten behoeve van een nationale identiteit en een nationalistische ideologie.' Lees meer

De achterblijvers

De achterblijvers

Fietsend over een jaagpad reflecteert Gert-Jan Meyntjens op zijn rol als echtgenoot en vader, en neemt hij je mee op een zoektocht naar wat het betekent om man te zijn. Zonder bitter te worden. Lees meer

Ik sliep rechts

Ik sliep rechts

Daten met iemand aan de andere kant van het politieke spectrum? Naomi Ronner deed het. In dit essay beschrijft ze haar ervaringen. Lees meer

De kleinste kans

De kleinste kans

Roosje van der Kamp bereidt zich altijd voor op het ergste. Een vreemd plekje op haar huid, opladers in het stopcontact: overal schuilt gevaar. Als ze achter een geheim komt in de familie begrijpt ze beter waar haar angsten vandaan komen. Ze vertelt erover in dit openhartige essay over intergenerationeel trauma. Lees meer

:Zomergast Koch: ‘Het is gewoon leuk om mensen iets op de mouw te spelden’

Zomergast Koch: ‘Het is gewoon leuk om mensen iets op de mouw te spelden’

Het plezier van de leugen en de bevrijding van de agressie: volgens Zomergast Herman Koch verfraait iedereen het leven een beetje met leugens. Lees meer

Hondenvoer 1

It takes an adult to raise a village: Halsema is streng, rechtvaardig, en een tikje autoritair in Zomergasten

De bedachtzame, maar mediagetrainde, Femke Halsema nam ons als Zomergast mee in de bestuurlijke (opvoed)dilemma’s uit haar werk. Als een klassiek ouderfiguur toont ze zich streng en rechtvaardig, maar mist ze óók zelfinzicht op sommige punten. Lees meer

Uğur Ümit Üngör stilt in Zomergasten maar zelden onze honger naar menselijkheid en ‘goeie dingen’

Uğur Ümit Üngör stilt in Zomergasten maar zelden onze honger naar menselijkheid en ‘goeie dingen’

‘Uğur Ümit Üngörs fragmenten zijn broodnodige kost voor een samenleving die consequent doet alsof wijdverbreid extreem (staats)geweld een ver-van-mijn-bedshow is.’ Terwijl Zomergast Üngör zichzelf kundig naar de achtergrond werkt, maakt hij duidelijk dat de zomer vele winters verstopt. Met opgewekte grimmigheid vraagt hij ons om ons zorgen te maken over het leed van anderen. Lees meer

Zomergasten met Eva Crutzen roept de vraag op of een mooi gesprek genoeg is of dat kijkers toch snakken naar goede televisie.

Zomergast Eva Crutzen zorgde voor een mooi gesprek, maar is dat genoeg?

Na de ideale televisieavond van Eva Crutzen vraagt Hanna Karalic zich af of een mooi gesprek genoeg is voor Zomergasten of dat kijkers toch snakken naar goede televisie. Lees meer

Mijn tweede kutland… 2

Mijn tweede kutland…

Toen Iskra de Vries vanuit Polen naar Nederland verhuisde, bleek dat zij niet van een koude kermis thuiskwam, maar naar een koude kermis vertrokken was. Iskra schrijft een verschroeiend eerlijke break-up brief aan het adres van ons kikkerlandje. Lees meer

Schroot voor de kunstkenner 1

Schroot voor de kunstkenner

Wat doet een beschilderd stuk schroot in het Stedelijk? Waarom ruikt het er opeens chemisch en zoet tegelijk? Het is het werk van Selma Selman, die opnieuw definieert wat kunst is en mag zijn. Ivana Kalaš is onder de indruk – en heroverweegt haar eigen positie. Zoetig en naar ijzer – dat aroma komt op... Lees meer

Zomers zwijgen

Volim nas: hoe de taal van de liefde mijn lichaam tot stilte maande

Wat als je vertrouwen in jezelf en je lichaam plotsklaps wordt aangetast door epileptische aanvallen? En tegelijkertijd je vertrouwen in de onvoorwaardelijke liefde van je oma ook op losse schroeven komt te staan? In een persoonlijk essay neemt Dorea Laan je in beeldende taal mee in deze zoektocht. Lees meer

:Meer dan Maria: het moederschap in de beeldende kunst 3

Meer dan Maria: het moederschap in de beeldende kunst

Wat betekent het om moeder te zijn? En wanneer ben je dan een ‘goede moeder’? Moederschap, en alle nuances daarrond, blijft onderbelicht. Anne Louïse van den Dool onderzoekt via de representatie van moeders in de beeldende kunst de vele kanten die horen bij moeder zijn. Lees meer

Als je écht kinderen wilt redden

Als je écht kinderen wilt redden

Shashitu Rahima Tarirga kwam 33 jaar geleden via interlandelijke adoptie naar Nederland vanuit Ethiopië. Na een reis naar Ethiopië maakt ze nu een afweging tussen haar leven hier en het gemiste leven daar. 'Weegt een westers paspoort op tegen het moeten omgaan met de trauma’s van scheiding en achterlating? Weegt een leven hier op tegen onbekendheid met je leven daar?' Lees meer

nuclear family

Queerkroost

In een briefwisseling over queer ouderschap zoeken Eke Krijnen en Lisanne Brouwer naar steun, herkenning en een houding om de maatschappelijke discriminatie buiten het gezinsleven te houden. Lees meer

Informatiehonger

Informatiehonger

We verslikken ons in data, maar blijven gulzig drinken. In dit essay onderzoekt Paola Verhaert hoe onze honger naar informatie — ooit gevoed door boeken, nu door eindeloze datastromen — ons hoofd én onze wereld begint te verzwelgen. Waar ligt de grens? En merken we het als we die overschrijden? Lees meer

:Naar een taal die consent fucking overbodig maakt: brieven over consent

Naar een taal die consent fucking overbodig maakt: brieven over consent

In haar laatste brief aan Alara buigt Yousra zich over taal: hoe taal seksueel geweld normaliseert en hoe taal inwerkt op onze erotische verbeelding. Geweldloze verhoudingen scheppen via taal is voor haar zowel een kwestie van nieuwe talen schrijven als oude of bestaande talen herinneren. Lees meer

Kind van lelijke huizen

Kind van lelijke huizen

Om haar heen ziet Anne Schepers dat de kinderen uit ‘mooie huizen’ die wél een financieel vangnet hebben eerder de stap naar freelancewerk kunnen maken. Ze staat voor de keuze: lijden voor de kunst of doen wat de maatschappij verantwoordelijk acht? Lees meer

:Een reeks foto’s: brieven over consent

Een reeks foto’s: brieven over consent

Voor Alara Adilow voelt het alsof er altijd hiaten overblijven na het schrijven van een antwoord op een brief, en ze vraagt zich af of ze daarom steeds midden in de nacht wakker wordt. Ze denkt na over hoe de zachte aanrakingen niet alleen voor haar lichaam helend kunnen zijn, maar ook voor onze gewelddadige maatschappij, waar pestgedrag en leedvermaak machtsgrepen zijn. Lees meer

:Hoe te dromen:  Over slaap, verlangen en dromen over een betere wereld

Hoe te dromen: Over slaap, verlangen en dromen over een betere wereld

Als Stella Kummer ’s ochtends wakker wordt, bespreekt ze in bed haar dromen met haar vriend. Terwijl ze aan hem vertelt wat er die nacht in haar droomwereld is omgegaan, denkt ze na over dromen over de wereld. Begint het veranderen van de wereld niet eigenlijk gewoon in bed? Lees meer

Auto Draft 8

Een transformatie van verlangen: brieven over consent

Wat als we consent en verlangen zélf als de voorwaarden van bevrijding en sociale rechtvaardigheid zien? Yousra Benfquih licht toe hoe genot-activisme ons niet alleen toelaat om ons tegen de dingen te verzetten, maar ook om te onderzoeken waar we naar verlangen. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €3 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer