In veertig tramhaltes verspreid over Den Haag zal in plaats van de gebruikelijke reclameposters een kunstproject te zien zijn van collectief Topp & Dubio. 'Het zou goed zijn om de openbare ruimte permanent te gebruiken voor boodschappen waar iedereen door geholpen wordt, en niet alleen de grote bedrijven.'
De aankondigingsposters van feestjes, concerten en tentoonstellingen bladderen van de elektriciteitshuisjes. Culturele instellingen zijn dicht en nu er geen of weinig aanstormende events zijn die verkondigd kunnen worden, vervaagt het culturele leven langzaam uit het straatbeeld. De reclameborden zijn nu voornamelijk gevuld met de ondertussen bekende corona-slogans: “De was gaat gewoon door”, “Oorlog. Natuurramp. Pandemie” en “It’s time to dress up again”. In Den Haag is dat sinds vorige week anders. In veertig tramhaltes verspreid over de stad zal in plaats van de gebruikelijke advertenties een project te zien zijn van het kunstenaarscollectief Topp & Dubio.
Toen de coronacrisis ervoor zorgde dat de straten van Den Haag leeg bleven en veel mensen niet goed wisten wat ze met de situatie aan moesten, herkenden kunstenaars Frits Dijcks en Sander de Haas hierin een persoonlijke crisis uit 2016. Het kunstenaarsduo maakte een periode door waarin de inspiratie om werk te maken uitbleef. Toen deze persoonlijke crisis aanhield, gingen zij gedwongen op zoek naar een nieuwe houding ten opzichte van zichzelf, hun werk en het collectief. Tijdens dit proces maakte het duo gedurende een jaar zelfportretten in lege straten van Den Haag, op elke foto een andere houding aannemend.
Dat de foto’s nu levensgroot in de tramhaltes hangen, werd mede mogelijk gemaakt door Stroom, een belangrijke culturele instelling in Den Haag. Zij nodigen kunstenaars en creatievelingen uit om “juist nu” hun talenten in te zetten en zichtbaar te maken wat er speelt in onze samenleving. Topp & Dubio belichten met hun project de ontbrekende hectiek in de stad. Er zijn minder activiteiten, zowel op straat als in ons persoonlijke leven, waardoor we meer oog hebben voor onze omgeving, elkaar en onszelf.
'De leegte en het gebrek aan ruis voegt een kwaliteit toe die normaal gesproken wordt onderdrukt door onze eigen bezigheden’, aldus de kunstenaars tegen lokale krant De Posthoorn. En daar hebben ze een punt. De intelligente lockdown heeft onze leefomgeving verkleind, naar ons eigen huis met slechts een slechts een aantal contacten. De druk om constant te prikkels te verwerken, zowel op werkvlak als op sociaal gebied was veel lager. Hierdoor hadden veel mensen energie over om wat voor een ander te doen.
Nu de zorgen over het ten onder gaan van onze maatschappij langzaam beginnen af te nemen, kunnen en moeten we weer steeds meer doen. Het project van Topp & Dubio zal te zien zijn 'tot de advertentiemarkt hersteld is’. Met de heropening van de meeste winkels, restaurants en het hervatten van het openbaar vervoer sinds 1 juni, zal dat niet lang op zich laten wachten. Nog even en de warme initiatieven die ontstonden tijdens de coronacrisis vanuit een gevoel van samenhorigheid zullen weer plaats moeten maken voor de gebruikelijke op consumeren gerichte boodschappen.
Chanel pakte dit eind april slim aan met de Chanel Moederdag-campagne. Deze bestaat uit kinderlijk getekende N05 parfumpotjes, die naadloos aansluiten bij de zelf versierde T-shirts die mensen voor hun ramen hangen als bedankje voor de zorg of de straattekeningen die kinderen maken voor de geïsoleerde verzorgingstehuizen. De esthetiek ontstaan tijdens de coronacrisis, wordt genadeloos ingezet door de multinationals om weer back on track te komen.
In een onlangs verschenen aflevering van VPRO's Tegenlicht werd het woord gegeven aan 'rebellen tegen reclame’. Een van deze rebellen was Éric Piolle, die de burgemeestersverkiezingen voor de Franse stad Grenoble won met de belofte alle reclame uit de straten van de stad te verbannen. Hij zegt hierover: “We zijn blij dat we de moed hebben gehad om dit te doen en onconventioneel te denken: advertising is geen natuurlijke verschijning. Het is iets dat ons leven binnenkomt en overal binnendringt. En we kunnen het ook weer veranderen.”
De coronacrisis maakte dit des te duidelijker. Veel dingen waarvan we dachten 'Dat is nou eenmaal zo’, bleken wel degelijk te kunnen veranderen. Wellicht is het uitbannen van alle reclame een stap te ver, maar waarom zouden we niet vaker projecten zoals dat van Topp & Dubio op voor reclame gereserveerde plekken laten zien? Het zou een goed idee zijn om deze openbare ruimte permanent te gebruiken voor boodschappen waar iedereen door geholpen wordt, en niet alleen de portemonnee van grote bedrijven.
Foto's: Topp & Dubio
