Het ordenen van insectenlijfjes." /> Het ordenen van insectenlijfjes." />
Asset 14

Sara Bjarland

Hard//hoofd selecteert zorgvuldig uit een oerwoud aan mogelijkheden. In 'hard//hoofd kiest' wordt door de beeldredactie een relatief onbekende beeldend kunstenaar uitgelicht, wiens werk het volgens hard//hoofd de moeite waard is om te volgen. Deze keer voor de zomereditie Sara Bjarland (Helsinki, 1981), afkomstig uit Finland en met een fascinatie voor de natuur.

Possible wings, 2010

Spare parts, 2011

Untitled (I), 2011

Takeoff, 2010

Veranda, 2011

Wat zien we?
1. Possible wings, 2011. Installatie met gevonden objecten op een lichtbak.
"Dit is een collectie van gevonden objecten die mij doen denken aan insectenvleugels. Als ik over straat loop, kijk ik vaak naar beneden om de grond voor interessante objecten te scannen. Een aantal jaar geleden heb ik een stukje plastic gevonden dat heel erg op een insectenvleugel leek, en daarna heb ik dit soort vleugels overal op straat gezien. De collectie is gegroeid en is daarmee ook sterker dan de som der delen. De objecten zijn eigenlijk stukjes plastic en glas die van fietsen, auto's, etc zijn afgebroken, maar ik vind het idee dat ze iets anders, iets organisch en 'natuurlijks' kunnen zijn, heel mooi. Dit werk gaat over mijn obsessie met insecten maar ook over het voorstellingsvermogen, en hoe dit je belevingen van je omgeving kan beïnvloeden."

2. Spare parts, 2011. Installatie met insectenonderdelen op een plank.
"Spare parts is eigenlijk ontstaan als een bijproduct van een sculptuur, Ball of Queens. De sculptuur is gemaakt van honderden dode hommels die ik van een commerciële hommelkweker heb gekregen. De dode hommels zijn vrij kwetsbaar, en tijdens het maken van de sculptuur, vielen er vaak lichaamsdelen zoals poten, vleugels, voelsprieten en zelfs hoofden van de hommels af. Ik begon deze te rangschikken in rijtjes, een beetje zoals auto- of andere technische onderdelen soms worden geordend. Ik stelde me voor dat het reserve-onderdelen zouden kunnen zijn voor hommels die een poot of een vleugel missen, dat ze hier een nieuwe zouden kunnen halen. Het zou ook een soort index van de anatomie van een hommel kunnen zijn, maar vanwege het naam wordt het een speels werk."

3. Untitled (I), uit de fotoserie The Forsaken, 2011.
"The Forsaken is een serie foto's van dode planten van de straten van Amsterdam. Het blijft me verbazen hoeveel spullen mensen hier elke week op straat weggooien. Ik ben begonnen om verdorde planten te verzamelen, er is iets in ze dat me aantrekt. Ik vind de planten er op een bepaalde manier tragikomisch uitzien, alsof ze het mislukken van de persoon die ze verwaarloosd heeft, laten zien. Tegelijkertijd zijn de planten zelf een soort karikaturen van mensen die hebben opgegeven of geen zin meer hebben."

4. Takeoff, 2010. HD video, 4:30 min.
"Ik heb een beschadigde vlinder op de grond gevonden en heb hem naar binnen gebracht om te zien wat hij zou doen. Hij bleef heen een weer lopen op een tafel en probeerde af en toe te gaan vliegen. Ik vond dit heel fascinerend, omdat je vlinders bijna nooit zo dichtbij kan bekijken. Er is ook iets aan de kwetsbaarheid en frustratie van de beschadigde vlinder die heel 'menselijke eigenschappen' zijn, terwijl insecten er heel 'onmenselijk' uitzien. Deze spanning intrigeert me."

5. Veranda, 2011. Super 8mm film transferred to video, 5:36 min.
"Veranda is een korte film die ik vorige zomer in Finland heb gemaakt. Ik observeerde de microkosmos op een glasveranda door mijn camera; insecten die daar gevangen zijn geworden en uiteindelijk dood zijn gegaan. Het is een film gebaseerd op observaties, een beetje als een natuurdocumentaire maar zonder voice-over. De film heeft ook een sfeer van nostalgie en verlangen, misschien omdat ik vaak verlang naar de Finse natuur. In sommige shots kun je ook hommels zien die later in de sculptuur Ball of Queens terecht zijn gekomen."

Kun je me wat vertellen over je werkwijze?
"Verzamelen en ordenen zijn belangrijke aspecten van mijn werkproces. Het verzamelen van dode insecten, planten, afval; een beetje als een kruising tussen een bioloog en een 'dumpster diver' (hoewel ik niet daadwerkelijk in containers duik). Ik ben geïnteresseerd in dingen die over het hoofd gezien, vergeten en afgedankt worden, en die soms een eigen leven gaan leiden. Ik vind het bijvoorbeeld fascinerend hoe sommige synthetische materialen die lang buiten liggen, er organisch gaan uitzien, hoe ze door de natuur worden veranderd. Ik ben bijzonder geïntrigeerd door het proces van verval en dood, door hoe 'dode' materie 'gereanimeerd' kan worden. Het idee van animatie van vóór de cinematografie, dat leven geeft aan het dode en beweging aan het stilstaande, heeft ook grote invloed op mijn werk. De suggestie van beweging is op zichzelf al genoeg om iets in beweging te brengen."

"Soms komt een werk voort uit reeds verzamelde materialen, soms begin ik met een beeld in mijn hoofd en daar zoek ik dan materiaal of objecten bij. Vaak gebeurt er iets in het proces, waardoor het idee of het resultaat verandert – iets onverwachts dat het werk interessanter kan maken. Ik denk dat het belangrijk is om open te blijven voor deze onverwachte momenten, om ze te accepteren als deel van het proces. Als ik werk maak met video of film is mijn methode er meestal een van nauwkeurige observatie, voor een langere tijd, met een vaste camerapositie. Zonder in te grijpen en de dingen op hun beloop latend. Als je dichtbij kijkt en geduldig bent, zie je meestal iets interessants."

"Voor een deel zou mijn manier van werken - het matter-of-factness van observeren, het verzamelen en de precisie van het ordenen van het materiaal - kunnen verwijzen naar wetenschappelijke methodes. Maar ik ben niet geïnteresseerd in het tonen van wetenschappelijke data of feiten, maar eerder in het suggereren en voorstellen van beelden die open staan voor verschillende betekenissen. Ik hoop dat mijn werk het voorstellingsvermogen van de kijker prikkelt."

Wat fascineert jou?
"De natuur en haar processen. Insecten en hun microkosmos, hun leven en hun dood. Het verval van organische en anorganische materialen. Hoe de natuur altijd terugkomt. Het moment dat het bewegende naar stilte komt, en het stille begint te bewegen."

Wiens werk bewonder je?
"Mark Dion, Rebecca Horn, Olafur Eliasson, Mariele Neudecker, Cornelia Parker, Andy Goldsworthy, Stan Brakhage, om wat meer bekende namen te noemen, maar ook jongere kunstenaars zoals Tessa Farmer (maakt hele mooie sculpturen van insecten) en Helen Maurer (lichtinstallaties). Het werk van de oude masters Eadweard Muybridge en Étienne-Jules Marey vind ik ook heel belangrijk een inspirerend."

Wil je meer van Sara Bjarland zien? Dat kan tot 23 juli in c3 gallery te Amsterdam.

Mail

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Geen geld maakt ook niet gelukkig

Hard//hoofd zoekt een zakelijk assistent!

Wij zoeken een enthousiaste en veelzijdige zakelijk assistent (x/v/m) die ons zakelijke team wil versterken. In deze functie krijg je de kans om ervaring op te doen met de zakelijke en organisatorische kant van een literair tijdschrift en online platform. Lees meer

Het huis in mijn hoofd

Het huis in mijn hoofd

Wat als technologie je verbeelding probeert te esthetiseren? Mina Etemad bezocht in juni, tijdens de twaalfdaagse oorlog tussen Iran en Israël, de VR-voorstelling From Dust van Michel van der Aa. ‘Het zou troostend moeten zijn, maar hoe kan ik het rijmen met de realiteit hierbuiten?’ Lees meer

Het borrelt 1

Ortolaan

Liefde gaat door de maag, weet de chef in het verhaal van Fleur Klemann. Zorgvuldig bereidt hij al zijn ingrediënten én zijn geliefde: ‘Haar tong die ze langs haar vette lippen haalde, het rozige vlees.’ Lees meer

Naweeën

Naweeën

In Naweeën dicht Vlinder Verouden over vervellen, verpoppen, verschonen, volgroeien en legt zo het proces van veranderen vast. ‘Hier slaat de klok tien en stap ik uit spinseldraden slijmerig warm een / Laatste vinger die glijdt over de plastic bodem van een pot haargel.’ Lees meer

Het borrelt

Het borrelt

‘Vuur raakt water / en alles sist barst klapt fluit schuimt vergaat stijgt verdampt smelt breekt sterft’. Dieuke Kingma dicht over het moment dat het ondergrondse naar boven breekt: zoals bij vulkaanuitbarstingen, of de tweede symfonie van Mahler. Lees meer

Laboratoriumkinderen

Laboratoriumkinderen

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. In dit drieluik onderzoekt Louise van der Veen in vitro fertilisatie (IVF) als een mogelijke grond van het bestaan. Lees meer

:Podcast: Maandagavond – De aanleiding

Podcast: Maandagavond – De aanleiding

Een nieuw seizoen van Maandagavonden door Nwe Tijd, dit keer ook te beluisteren bij Hard//hoofd. Met Johannes Lievens die zich – tegen wil en dank – in het feestgedruis stort, Ellis Meeusen over de voorpret, Suzanne Grotenhuis met een pleidooi voor kleine vieringen en Freek Vielen opent de avond met twee anekdotes. Lees meer

Wil de Nederlander opstaan alsjeblieft?

Wil de Nederlander opstaan alsjeblieft?

Wanneer de VVD pleit voor het bijhouden van gegevens over ‘culturele normen en waarden’ van mensen met een migratieachtergrond, over welke normen en waarden hebben ze het hier dan eigenlijk? Rocher Koendjbiharie neemt de eisen onder de loep die de politiek alleen stelt aan mensen die zichtbaar wortels elders ter wereld hebben. ‘Men wil geen vermenging van culturen en geen uitwisseling van gedachten. De echte eis is assimilatie en het afbreken van wortels.’ Lees meer

Als de bodem niet dragen kan

Groeipijn

‘Volwassen worden is zorgen voor’ luidt de wijsheid waar de hoofdpersoon in dit verhaal zich aan vasthoudt. In Groeipijn laat Tim Kobussen zien hoe hoe er een steeds letterlijke invulling aan die wijsheid wordt gegeven in een studentenkamer. Lees meer

In een miniatuurgrafkistje wordt het duingentiaanblauwtje naar de natuurbegraafplaats gedragen 1

In een miniatuurgrafkistje wordt het duingentiaanblauwtje naar de natuurbegraafplaats gedragen

Van het zetten van kopjes koffie en het branden van salie tot de Pinterest-pagina van DELA: Maartje Franken schrijft over rouwrituelen en onderzoekt de grond waarin rouw wortelt. Lees meer

Voor de meisjes

Voor de meisjes

Terra van Dorst dicht over de passiviteit van het wachten op morgen en het uitstellen van keuzemomenten. ‘morgen gaan we een ijsje halen / zullen de bramen rijp zijn / maak ik een besluit’ Lees meer

Regenwormen 1

Als de bodem niet dragen kan

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. Anouk von Seida schrijft over de betonplaten op een boerderij en het onverwachte leven dat zich daarin afspeelt. Lees meer

Grond & Ik

Grond & Ik

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. In 'Grond & Ik' zoekt Lisia Leurdijk naar manieren om een dialoog tussen het individu en de grond te openen. Lees meer

Regenwormen

Regenwormen

Afgelopen zomer namen tien aanstormende schrijftalenten deel aan het Schrijverskamp van Frontaal, waar ze werkten ze aan teksten rondom het thema Grond. Milou Lang graaft in dit tweeluik naar wormen, gangenstelsels en de geborgenheid die de grond kan bieden. ‘hier duw ik geil zijn in de kluiten aarde / durf mijn vingers te verliezen in slib en schimmeldraden’ Lees meer

Luchtspiegeling

Luchtspiegeling

'We bewegen log en lief.' Madelief Lammers onderzoekt in dit gedicht de onstilbare honger tussen twee mensen, een wankele relatie waaraan iets fundamenteels ontbreekt. 'Zie je hoe we ondanks die woede nog zo mooi zijn als een slapend paard dat met haar huid trilt om een daas te verjagen?' Lees meer

Stomwijzer

Stomwijzer

Marthe van Bronkhorst loodst je door het wispelturige politieke landschap aan de hand van haar alternatieve stemwijzer. Lees meer

Auto Draft 8

Programma: Ik wil, wil jij ook? - consent in illustratie

Vier samen met Hard//hoofd de publicatie van onze recent verschenen bundel over seksueel consent! Lees meer

Roze, wit, blauw

Roze, wit, blauw

Rechtse en nationalistische partijen laten in hun nieuwste verkiezingsprogramma’s zien dat hun ruimte voor de lhbtqia+-gemeenschap altijd voorwaardelijk is geweest. Journalist Rocher Koendjbiharie legt uit: 'Homoseksualiteit en vrouwenrechten zijn binnen rechtse kringen vaak pas relevant wanneer ze in relatie tot migratie besproken worden.' Lees meer

:Winnaar publieksprijs Rode Oor: Vespula vulgaris

Winnaar publieksprijs Het Rode Oor: Vespula Vulgaris

In een pot met schuimbanaantjes vecht een wesp om los te komen. Myrthe Prins portretteert een winkelbediende die in een snoepwinkel aan zoetigheid proeft. Met Vespula Vulgaris won zij de publieksprijs van Het Rode Oor 2025. Lees meer

Winnaar Stoute Stift 2024 1

Winnaars De Stoute Stift 2025

Cynthia Van Der Heyden won met haar illustratie de publieksprijs en Sarah Pannekoek won de juryprijs van De Stoute Stift 2025. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €3 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer