Asset 14

Het gelijk van Dijsselbloem

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. Vincent Tijms denkt dat linkse partijen een kans gemist hebben om de rechtse ideologie van het CPB te bekritiseren.

Het is niet makkelijk om Dijsselbloem gelijk te geven. Tijdens de Europese schuldencrisis liet hij zich kennen als een rigide technocraat, die bestaande plannen en regels als heilig zag en niets wilde weten van alternatieve oplossingen voor de problemen in Griekenland.

Het is daarom niet verwonderlijk dat Dijsselbloem geen oog heeft voor de vooraannames die het Centraal Planbureau (CPB) hanteert bij het doorrekenen van partijprogramma's. ‘Het [CPB] confronteert ons met de harde werkelijkheid,’ stelde de minister, alsof voorspellingen over werkgelegenheid en koopkracht geen beroep doen op vuistregels en veronderstellingen. Niets is echter minder waar: de modellen van het CPB zijn sterk gekleurd door aannames over een aanbodeconomie, ook al was er dit jaar aandacht voor economische ongelijkheid. Maatregelen als flexibilisering van de arbeidsmarkt, privatisering en verlaging van het minimumloon zijn in die modellen altijd goed voor economische groei en banen. Kortom, het CPB confronteert ons alleen met de harde werkelijkheid als deze aannames, die zelf inzet van politieke discussie zijn, daadwerkelijk kloppen.

En toch had Dijsselbloem gelijk toen hij zei dat elk partijprogramma doorgerekend had moeten worden door het CPB. Niet omdat de resultaten zo eenduidig en feitelijk zijn als Dijsselbloem meent, maar omdat heersende ideologieën alleen blootgelegd kunnen worden door er zeer expliciet over te zijn. De Vrijzinnige Partij (VP) deed hiertoe een voorzet, door hun programma te laten doorrekenen en het CPB ook openlijk van repliek te voorzien. Die repliek was weliswaar niet bijzonder pakkend geschreven – en rekende wat gemakzuchtig in het voordeel van hun voorstel tot een universeel basisinkomen – maar liet wel zien dat je anders over economische mechanismen kunt denken dan het CPB doet.

Een slechter moment was daarvoor nauwelijks denkbaar

Helaas koos de Partij voor de Dieren (PvdD) voor een andere weg. In Buitenhof legde Marianne Thieme uit dat ze geen CPB-doorrekening wilde omdat hun modellen volgens haar totaal niet voldoen en geen recht doen aan de ecologische, mondiale visie van haar partij. Toch zou juist de PvdD, met econoom en columnist Ewald Engelen op de lijst, een stevig weerwoord op de rekenmeesters hebben kunnen bieden. Door het CPB te negeren liet Thieme die concrete aanval over aan andere linkse partijen, maar die lieten het op hun beurt afweten. Niet omdat de kritiek op het CPB ongegrond is – de gebruikte modellen zijn nauwelijks gewijzigd – maar omdat ook linkse partijen door het ideologisch vaarwater van het CPB hebben leren laveren, alle kritiek op het ‘economisme’ ten spijt.

Een slechter moment was daarvoor nauwelijks denkbaar. Natuurlijk zou niet iedereen meelezen terwijl macro-economische assumpties in twijfel worden getrokken , maar het idee dat er iets mis is met standaard economische modellen lijkt sinds de Grote Recessie een stuk populairder. Het is niet zomaar dat populistische leiders zich in woord afkeren van neoliberale speerpunten. De tijd was daarom rijp om in meer detail aan een alternatief, links verhaal te werken. Dat Klaver en Roemer dat niet hebben gedaan, valt uit te leggen als goedbedoeld opportunisme. Maar dat de PvdD de hele discussie uit de weg ging was een strategische misser. En het gaf Dijsselbloem nog eens gelijk ook.

Beeld: White House Photos

Mail

Vincent Tijms is cognitief neurowetenschapper en ontwikkelt onderwijs om kinderen weerbaar te maken tegen slechte ideeën.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
Lees meer
test
het laatste
Zo rood als een kreeft

Zo rood als een kreeft

Wanneer twee Spaanse vrienden Ferenz Jacobs uitnodigen voor een protestmars tegen toerisme in Barcelona, voelt hij zich voor het eerst weer een 'outsider'. In dit essay richt hij zich op de gevolgen van massatoerisme op de permanente bewoners. Is er een ander soort toerisme mogelijk, buiten de logica van onderdanigheid, kolonialisme en uitbuiting om? Lees meer

Auto Draft 4

Tijd buiten de uren om

Micha Zaat sliep binnen een jaar in bijna 60 verschillende hotelkamers. In dit essay licht hij het fenomeen van de hotelkamer als liminaal object toe, en legt uit wat zo'n kortdurend verblijf voor gasten én kamers betekent en waarom het onmogelijk is om ouder te worden in een hotelkamer. 'In het bed waar ik gisteren droomde over sterven in een auto-ongeluk ligt nu iemand te masturberen.' Lees meer

Auto Draft 2

'Kunnen we vrienden zijn?': over een noodzakelijk veranderende mens-natuur relatie

Wanneer Jop Koopman afreist naar Lombok om de Indonesische visie op mens-natuurrelatie beter te begrijpen, gaat hij op pad met een lokale mysticus. In dit essay onderzoekt hij hoe we de verhouding mens-natuur opnieuw kunnen vormgeven; wat de agency is van onze omgeving, en waarom we vrienden moeten worden met alles rondom ons. Lees meer

Stil protest

Stil protest

Nadeche Remst laat zien hoe slaap, verdriet en dissociatie meer zijn dan persoonlijke reacties: ze worden een vorm van stil verzet tegen een wereld die kwetsbaarheid buitensluit. Lees meer

Hoe lang blijf je een vluchteling?

Hoe lang blijf je een vluchteling?

'Wat' ben je als je ergens niet thuishoort, maar ook niet terug kan naar je geboorteland? Ivana Kalaš onderzoekt het label 'vluchteling'. Lees meer

Een cactus in een zompig moeras

Een cactus in een zompig moeras

Een cactus kan toch niet groeien in een zompig moeras? In dit essay schetst Jam een realistisch beeld van de autistische ervaring in een kapitalistisch systeem dat productiviteit als het hoogste goed beschouwt. Lees meer

Lieve buren

Lieve buren

Ze hebben dezelfde brievenbus en dezelfde supermarkt, maar Nienke Blanc vraagt zich in deze nooit verzonden brief af of dat het enige is dat ze met haar buren deelt. Lees meer

Best Friend (For The Forseeable Future)

Best Friend (For The Forseeable Future)

Lotte Krakers’ vriendschap met Karlien eindigde mét blauwe vinkjes, maar zonder antwoorden. Het laat Lotte reflecteren op het afdwingen van gelijkenissen in een vriendschap, en het plaatsen van vrienden op voetstukken: ‘Karlien hield me een spiegel voor, waarin ik vooral zag wat ik niet was.’ Lees meer

Je hebt mij getekend voor het leven

Je hebt mij getekend voor het leven

Hoe sluit je een hoofdstuk af? Jop Koopman schreef een brief aan zijn oude baas, in wiens tulpenbedrijf hij als invalkracht een bedrijfsongeval meemaakte. Lees meer

De dooddoener van het kwaad

De dooddoener van het kwaad

Bas Keemink bespreekt de film 'The Zone of Interest', waarin Jonathan Glazer 'Big Brother' naar de Holocaust brengt. Lovende kritieken schrijven dat hij Hannah Arendts theorie, de banaliteit van het kwaad, goed in beeld brengt, maar is dat wel zo? Lees meer

Exteriors, Annie Ernaux and Photography

Exteriors, Annie Ernaux and Photography

Jorne Vriens bezocht een tentoonstelling in Parijs en dit leidde tot een prachtige uiteenzetting over tekst, smartphones, connectie en fotografie. Lees meer

De eerste leugen

De eerste leugen

De eerste keer dat Job van Ballegoijen de Jong loog, was het bijna onschuldig. Een leugentje om bestwil, dacht hij toen, om zijn moeder gerust te stellen. Maar die eerste leugen groeide uit tot een web waarin hij langzaam verstrikte. In zijn debuut 'Morgen vertel ik alles' vertelt hij waarom iedereen een tweede (of derde) kans verdient. Lees meer

Leven in laagjes

Leven in laagjes

In dit essay geeft Dani Bouwman een intieme reflectie op identiteit, familie en het verlangen naar een plek waar hij volledig zichzelf kan zijn. Lees meer

De overkokende theatraliteit van Pierre Bokma maakt van Zomergasten weer een feestje

De overkokende theatraliteit van Pierre Bokma maakt van Zomergasten weer een feestje

Reinout Bongers schreef een nabeschouwing van de Zomergasten-aflevering met Pierre Bokma als gast of, moeten we zeggen, hoofdrol? "Therapie heeft hij wel geprobeerd, maar dat leverde hem - naar eigen zeggen - vooral een lege bankrekening op." Lees meer

Eerherstel voor mijn stiefmoeder

Eerherstel voor mijn stiefmoeder

Toen zijn stiefmoeder Pieta stierf, voelde het voor Jelle Havermans alsof hij werd bevrijd van een van zijn grootste onderdrukkers. Voor ons Sorry-magazine schreef hij dit essay waarin hij jaren later toegeeft dat de vrouw die hem en zijn zusje het leven zuur maakte, ook slachtoffer was van haar eigen tijdsgeest en omgeving. Lees meer

:Aan een dun touwtje: Over onbegrip, offers en intergenerationele solidariteit

Aan een dun touwtje: Over onbegrip, offers en intergenerationele solidariteit

In dit persoonlijke essay ontrafelt Laura Korvinus de draden die haar met haar oma verbinden. Langs welke verhalen of assen kan verbondenheid tussen verschillende generaties ontstaan en worden vastgehouden? Deel 1. 
 Onderweg naar mijn grootouders glipt een herinnering mijn gedachten binnen. Op een oude video ben ik aan het spelen aan de rand van... Lees meer

Op studiobezoek bij Koen van den Broek

Op studiobezoek bij Koen van den Broek

Aucke Paulusma ging op studiobezoek bij kunstschilder Koen van den Broek. In de hoop inspiratie op te doen voor zijn eigen kunstenaarscarrière, bespreken ze de kunst. Lees meer

:Sōsaku hanga: Modernistische kippenvelkunst volgens het boekje? 7

Sōsaku hanga: Modernistische kippenvelkunst volgens het boekje?

Waarom blijft prachtige kunst soms onbekend? Janke Boskma kreeg kippenvel van Sōsaku hanga en dook in de Japanse kunstgeschiedenis. Lees meer

Ook boze mensen kunnen kwetsbaar zijn

Ook boze mensen kunnen kwetsbaar zijn

Ettie reageert voor een laatste keer op een brief van Jochum, door te schrijven over verdriet, kwetsbaarheid, woede en het belang van actief luisteren. Lees meer

:'Hoop is het laatste dat sterft, maar op dit moment is de situatie tamelijk hopeloos': Sana Valiulina te gast in Zomergasten

'Hoop is het laatste dat sterft, maar op dit moment is de situatie tamelijk hopeloos': Sana Valiulina te gast in Zomergasten

Juul Kruse bekijkt de Zomergasten-aflevering van Sana Valiulina, waarin zij bovenal probeert hoop te houden en overeind te blijven tegen de achtergrond van immer grimmig Rusland. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in september je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer